Voor verandering heb je lange adem Kardinaal Lustiger bijt van zich af P rv V kerk en wereld Wildgroei bij beroepingswerk in Gereformeerde Kerken' brieuen 'ft I lezers C^idöC ïbei >weer ie 1000 Keer een tientje is ook tienduizend gulden. Het Leger is blij met elk bedrag. Giro37071. Bank70.7070.171. GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £etdóc@omoitt DONDERDAG 30 MAART 1989 PAGIli Italiaanse missionarissen in Mocambique gedood MAPUTO Twee Italiaanse missionarissen zijn deze week in Mocambique door leden van de rebellenbeweging Renamo om het leven gebracht. Beide missionarissen waren dood aange troffen in hun huis, even ten zuiden van de havenstad Queli- mane, nadat Renamo-rebellen daar maandag een inval hadden gedaan. De twee missionarissen die behoorden tot de orde der Capucijners waren al meer dan vijftien jaar werkzaam in Mo cambique. Twee andere missionarissen die zich op het moment van de overval ook in de missiepost op een eiland in de Zambi- arivier bevonden, zijn waarschijnlijk door de rebellen ont voerd. Wegens de frequente aanvallen door Renamo-rebellen hadden de Capucijnen de missiepost al enige tijd verlaten. Zo nu en dan hielden de missionarissen er een viering voor vluch telingen zoals nu met Pasen. Vaticaan en Tsjechoslowakije opnieuw in gesprek PRAAG Het Vaticaan gaat opnieuw met de regering van Tsjechoslowakije in gesprek over de benoeming van bisschop pen. De Vaticaanse Oosteuropa-deskundige aartsbisschop Fran cesco Colasuonno wordt daarvoor op 10 april in Praag ver wacht. In Tsjecholowakije zitten tien van de dertien bisdom men zonder bisschop. De overheid weigert de kandidaten die door het Vaticaan zijn voorgedragen, terwijl de kerkelijke lei ding in Rome niet bereid is leden van de regeringsgezinde priestervereniging 'Pacem in terris' tot bisschop te benoemen. In april 1988 kon paus Johannes Paulus II, na jarenlange on derhandelingen met de regering, drie bisschoppen in Tsjecho slowakije benoemen. Sindsdien zijn de gesprekken tussen het Vaticaan en de Tsjechische overheid in het slop geraakt. Als echtgenoten niet gelukkig kunnen leven, moeten ze althans trachten rustig te leven. Prelaat beschermt getuigen tegen aanvallen politie SAO PAULO De behou- dende aartsbisschop van Rio de Janeiro, kardinaal Eugenio Sales, die in de jaren zeventig honderden politieke vluchte lingen heeft opgevangen, helpt nu getuigen van misda den die door politie-agenten met de dood zijn bedreigd. De politie treedt vaak zeer eigen machtig op en ziet vaak zelf niet tegen misdaden op. Volgens de secretaris van de politiebond van Rio, dat geldt als de meest misdadige stad van Brazilië, heeft hij vorig jaar tien getuigen van misda den naar het aartsbisdom ver wezen. Dezen zijn aan een on derduikadres geholpen dat al leen de kardinaal en zijn naaste medewerkers kennen. Dit jaar zijn opnieuw drie be dreigde getuigen door Sales op een veilige plek onderge bracht. In de meeste gevallen betreft het getuigen van moorden, begaan door politiepatrouilles of parapolitiële doodseska ders. In de zogeheten 'cata comben van de vrijheid' van Sales bevinden zich behalve deze getuigen ook nog 80 poli tieke vluchtelingen, onder wie 40 uit Chili. Ook zijn vluchtelingen uit Iran, Ango la, Paraguay en Sri Lanka aan een opvangadres gehol pen. Sales geniet in de Vaticaan veel gezag. Hij is onder meer lid van de sectie voor algeme ne zaken van het Vaticaanse staatssecretariaat en de con gregaties voor de bisschoppen en de geestelijkheid. Vooral na de militaire machtsoverne ming van 1976 in Argentinië werd het aartsbisschoppelijk paleis in Rio een druk bezocht vluchthonk. Sales heeft voor zover bekend altijd alle vluchtelingen die zich bij hem meldden, geholpen, ongeacht of het christenen ging. Open Dag Charismatische Vernieuwing de Colombiaanse priester Diario Betancourt uit New York. Overal komen gewoon lijk duizenden mensen naar bijeenkomsten met hem. Van uit zijn pastorale ervaring heeft hij verschillende boeken geschreven over het bidden om genezing. Van alle in de bijbel genoemde gaven van de Geest die bij de charismati sche vernieuwing voorkomen, trekken de „gaven van gene zing" het meest de aandacht. De bijeenkomst wordt gehou den in de Vechtse Banen bij de kunstijsbaan te Utrecht. Informatie is te krijgen 'bij de stichting Bouwen aan de Nieuwe Aarde, Laagstraat 372. 5654 PR Eindhoven. Tel. 040- 515792. OPTIMISME BIJ TIENJARIGE BASISBEWEGING IS WEG UTRECHT De Basis beweging opheffen? Voorlopig nog niet, zegt voorzitter Emmy van Noord-Verheul. „Als de kerken gaan lijken op een beweging waar vaart in zit, pas dan is dat mo ment gekomen". De Basisbeweging van kriti sche groepen en gemeenten in Nederland bestaat tien jaar en vindt zichzelf' nog steeds no dig in kerkelijk Nederland. „We zijn op weg en misschien lopen we ooit weer eens pa rallel met de anderen", aldus Van Noord. Zij denkt daarbij niet alleen aan „kerkmen sen". maar aan iedereen die de aarde bewoonbaar wil ma ken Voor alle mensen en die- Er is nog een lange weg te gaan, hebben de mensen van de Basisbeweging ontdekt. De euforie van het begin is weg. „Als je iets wilt veranderen in deze samenleving, heb je een lange adem nodig. Dan moet je goed kunnen analyseren, op zoek gaan naar bondgenoten en samen strategieën uitstip pelen", zo vat de voorzitter de les van tien jaar Basisbewe ging samen. De beweging moet even op adem komen. Dat gebeurt tij dens de jubileumviering op zaterdag 15 april die het mot to 'Om nieuwe adem' heeft meegekregen. De Basisbewe ging herdenkt dan dat tien jaar geleden haar eerste be leidsdocument 'Visie en pro gram' verschèen. Dit docu ment is volgens Van Noord een getuigenis van mensen die van de samenleving iets willen maken en die weten dat dat alleen maar gezamen lijk kan en veel tijd vergt. Het is beslist geen geloofsbelijde nis: de Basisbeweging is geen kerk en wenst dat ook nooit te worden. Daling Vierenveertig basisgroepen konden zich in 1979 vinden in Emmy van Noord-Verheul Visie en Program. Inmiddels zijn zestig groepen en ge meenten aangesloten bij de landelijke beweging Het aan tal leden van de plaatselijke groepen is de laatste jaren flink gedaald. De Basisbeweging is geen kerk, maar leunt wel dicht te gen de kerken aan, aldus Van Noord. In 1981 werd de bewe ging waarnemer bij de Raad van Kerken in Nederland. Het gesprek met de kerken is zeer waardevol, maar niet al tijd gemakkelijk, zegt Van Npord. De meeste leden van basisgroepen hebben immers de kerk vaarwel gezegd. Zelf brak Van Noord aan het eind van de jaren zestig met de Gereformeerde Kerk om zich aan te sluiten bij de Werk plaats Gooi in Bussum. Er is gelukkig veel veranderd binnen de kerken, zegt de voorzitter. Het conciliair pro ces voor gerechtigheid, vrede en behoud van de schepping stemt haar gelukkig. Her en der in het land worden basis groepen, die vele jaren erva ring hebben met politieke de keuzes thema's, gevraagd om in dit proces „het Bij de samenstelling van het boekje Een verbond voor het leven heeft de Raad van Ker ken geluisterd naar de kriti sche noten van de Basisbewe ging. Van Noord betreurt ech ter dat de Basisbeweging bij de samenstelling van het pro gramma voor de kerkendag op 16 september weinig in breng heeft gehad. Graag had zij gezien dat de beweging een workshop mocht houden over het nieuwe denken in de Sov jetunie en de afbraak van vij andbeelden. Nu is er alleen iemand van de Basisbeweging betrokken bij het zingen van nieuwe liederen tijdens de bij eenkomst in Utrecht. De kerken en de Basisbewe ging beïnvloeden elkaar we derzijds. stelt Van Noord vast. Toen de beweging besloot waarnemer bij de Raad te worden, stelde zij „een voort durende confrontatie met de kerken" nodig te hebben om FOTO: ANP christenen in aan te scher pen en te verdiepen. Ander zijds hebben de kerken er volgens de Basisbeweging be hoefte aan uitgedaagd te wor den door „christenen voor wie geloven fundamenteel een politieke handelwijze is". Ergernis De invloed van de Basisbewe ging ziet de voorzitter onder meer in de bezinning van de kerken op burgerlijke onge hoorzaamheid en op de femi nistische theologie. Ook de vernieuwing van de liturgie is deels te danken aan de activi teiten van basisgroepen en kritische gemeenten. Het bestuur van de Basisbe weging heeft zich danig geër gerd aan de kritiek van Jur- jen Beumer, die van 1980 tot 1986 pastor was van de Kriti sche Gemeente IJmond. Een „wettische kramp" is de Ba sisbeweging niet vreemd, zo schreef hij kortgeleden in HN-Magazine. Beumer vindt dat teveel nadruk is gelegd op^ „de maatschappelijke kant van het Evangelie", waardoor bijvoorbeeld de verkondiging van de genade op de achter grond is geraakt. „Een ouwerwets woorden- spelletje", noemt Van Noord dat. „Ik ken dat wel, ik heb een gereformeerde opvoeding gehad. Maar voor mij is gena de dat ik mij als vrouw na vele jaren bewust ben gewor den van mijn eigen kracht, dat ik anders ben gaan kijken naar de wereld om mij heen". Ook Beumers opmerking dat de beweging spiritualiteit mist, vindt zij misplaatst. „Aan ons politiek handelen, gaat wel degelijk een spiritue le keuze vooraf". De zelfkritiek van de twee coördinatoren van de bewe ging, Marike de Valk-Brou wer en Gea Boessenkool, vindt de voorzitter wel te recht. In het jongste jaarver slag schreven zij dat de orga nisatie van de beweging inge wikkeld en ondoorzichtig is geworden en dat er verstar ring valt te constateren. Om de afstand tussen de plaatselij ke groepen en«uhet landelijk bestuur te verkleinen, is nu besloten regionale ontmoe tingspunten voor de aangeslo ten groepen en gemeenten in het leven te roepen. De Valk en Boessenkool con stateerden ook dat „basismen sen" wel gedreven zijn door eenzelfde visioen, maar dat een concrete invulling hier van dikwijls ontbreekt of zeer verschillende reacties oproept. Als voorbeeld noemden zij de feminisering van de Basisbe weging, een van de „strijd punten". Van Noord zou het fijn vinden als haar „kleine club" het hierover eens zou kunnen worden, maar heeft ontdekt dat er binnen de be weging minstens drie visies op de „vrouwenstrijd" te vin den zijn. „Dat levert wel eens conflicten op, maar daar wor den we alleen maar flink BERT VAN DER KRUK AMSTERDAM Er bestaat in de Gereformeerde Kerken een wildgroei aan procedures voor het beroepen van predi kanten, zo constateren vier afgestudeerde theologen aan de Vrije Universiteit te Am sterdam in een artikel in 'Kerkinformatie', het officiële orgaan van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Vaak blijkt zelfs de beroepingscom missie van een plaatselijke kerk niet aan te kunnen ge ven hoe de procedure zal lopen. De theologen - twee vrou en twee mannen - hebben zelf met verbazing geconstateerd hoe onzorgvuldig beroepings commissies soms met kandi daten omspringen. Soms wordt eenvoudigweg het principe van 'wie het eerst komt, die het eerst maalt' toe gepast, ook als de commissie met meer kandidaten contact heeft gezocht. Verder worden kandidaten op verschillende tijdstippen van een besluit van een commissie op de hoogte gesteld, zodat iemand soms van een studiegenoot moet vernemen, dat hij of zij is afgevallen. In extreme ge vallen moet een kandidaat in een krant lezen dat een ge meente een beroep op een an der heeft uitgebracht. i benaderen, hoewel in de Gereformeerde Kerken sinds het begin van de jaren '70 ook vrouwen predikant kunnen worden. Wie graag als predikant in een gemeente werkzaam wil zijn, maar niet in het stereotype beeld valt van man, getrouwd met een gereformeerde vrouw liefst zonder eigen baan, kan ervan uitgaan dat het extra tijd en energie kost een gemeente te vinden. De theologen hebben overi gens ook goede ervaringen opgedaan, vooral als de com missies een procedure volgen met een duidelijke fasering en tijdsindeling, een beperkt aantal kandidaten en een goe de berichtgeving. Ze hopen dat de brochure over het be roepingswerk die de Gerefor meerde Kerken hebben uitge geven, de wildgroei zal tegen gaan. PARIJS Het Franse episco paat was sinds het vorig na jaar door een reeks van kwes ties duidelijk in het defensief gedrongen. En dat terwijl de Franse kardinaal Lustiger er in geslaagd was een goede re latie met het linkse Franse bewind op te bouwen. Ten eerste was daar de film van Martin Scorsese over de laat ste verzoeking van Christus, die meer dan elders in Frank rijk heftige reacties had opge roepen. Er waren brandstich tingen in bioscopen en de Franse bisschoppen waren niet ondubbelzinnig in hun afwijzing van deze geweldda den en sommigen beweerden zelfs dat ze die hadden opge roepen door hun veroordeling van de film. Vervolgens keer de het Franse episcopaat zich tegen het gebruik van con dooms bij het bestrijden van aids, een beslissing die door de grote meerderheid van de (katholieke) Fransen werd af gekeurd, zodat het episcopaat weer wat terugkrabbelde, vervolgens was er de openlij ke verdeeldheid in eigen kring met de dissidente bis schop Jacques Gaillot die het in Playboy opgenomen had voor de wijding van vrouwen en getrouwde mannen en dan tenslotte de affaire-Rushdie waarin het episcopaat zich so lidair had verklaard met de moslims. Kardinaal Lustiger had deze week dan heel wat uit te leg gen in het populaire, een uur durende actualiteitenpro gramma 7 sur 7 op het eerste Franse televisienet en hij deed dat met verve en op een intelligente manier. Op een beheerste manier kwaad was hij op de kritiek die hem en zijn collega-bisschoppen inza ke de affaire-Rushdie en de film Scorcese ten deel was ge vallen. De drukte over dat laatste, veroorzaakt door de liberaal-linkse intelligentsia, noemde hij een storm in een glas wqter („la tempête dans un ballon de beaujolais") en hij vond het eigenaardig door sommigen voor terrorist te zijn uitgemaakt „als men on derscheidt maak tussen goed en kwaad". Over de Rushdie- zaak zei Lustiger: „Als je de godsdienst verdedigt en de is lam niet veroordeelt, wil dat dan zeggen dat je de mede plichtige bent van Khomeiny en welwillend staat tegenover het vermoorden van Rush die?" Hoe hij over Khomeiny zelf dacht, daarover liet Lusti ger overigens niet de minste twijfel bestaan. Hij vergeleek hem met een gangster en sprak er schande van dat de westelijke landen hun princi pes hadden opgegeven door na een paar weken van boy cot hun diplomatieke verte genwoordigers naar Teheran terug te laten keren. Maar het belangrijkste dat hij wilde zeggen was: religie valt niet te negeren. Het praktise ren bij katholieken mag er dan op achteruit zijn gegaan en we hebben volgens hem te vaak de neiging onze samen leving te vereenzelvigen met de verdwijning van de geves tigde religieuze instellingen, maar „het christendom blijft present. De jongeren stellen zich fundamentele vragen en dat zal zijn vruchten opleve- Lustigers analyse komt neer op de permanente aanwezig heid van het heilige („le sa- cré") die voor hem een ande- m de religieuze dimensie van het bestaan aan te duiden. „Men moet die res pecteren en leren kennen en als dat niet gebeurt, dan zal dat ongetwijfeld tot nieuwe uitwassen leiden. In ieder mens is iets aanwezig van die „sacré" en dat is ook zijn fun damentele recht. Wie zoals een moderne burger doet, recht en legaliteit verdedigt, moet ook in staat zijn de reli gieuze realiteit te respecteren die alle mensen aangaat onge acht uit welk land ze komen of tot welke religie ze beho ren. Heeft men dan het recht de religie belachelijk te ma ken?" Om tenslotte te beslui ten met een uitlating die hem evenmin door verlichte gees ten in dank zal worden afge nomen. „Wie het heilige niet meer respecteert, ontketent de duivel". PAUL VAN VELTHOVEN Kardinaal Lustiger Bleven graag kon en duideli|k geschreven De redactie behoudt zich het recht voor mgezon- Cameraman (3) De reportage die de IKON Tweede Paasdag heeft uitge zonden naar aanleiding van de verkiezingen in El Salvador vormde een bevestiging van de scepsis van twee brief schrijvers, die zich afvroegen waarom cameraman Cornel Lagrouw in dat verband zono dig opnamen moest- maken van gevechten tussen het Sal- vodoraanse leger en de ver zetsbeweging FMLN. Dat in El Salvador groot onrecht ge schiedt wisten we al en de uit zending heeft de kijker niets wijzer gemaakt. De reportage schetste aan de hand van gru welijke beelden de gevechten van vrijheidsstrijders tegen een militaire dictatuur, zonder aan onze kennis iets toe te voegen. Men kan zich afvra gen of het de zendtijd waard was. Er kan echter geen twij fel bestaan over de vraag, of de reportage het risico wettig de, dat de cameraman het le ven heeft gekost. J.M. van der Meer, DEN HAAG. Italiaans Graag wil ik de schrijver van de recensie over de Italiaanse speelfilm Le Due Croci (over het leven van Titus Brandsma) wat helpen met zijn Italiaans. Le Due Croci betekent: de twee kruisen. „Het tweede kruis" zou zijn: la seconda cro- A.J.A. de Boer, DELFT Crematie Uit de tv-documentaire „Waarheenwaarvoor", over begravenissen en crematie's, bleek dat na de crematie de as, die niet altijd in een urn wordt begraven, wordt verzameld in blikken. Deze overblijfselen wegen ongeveer 2 a 3 kilo per lichaam. De blikken worden op een wagentje gereden naar een open veld, om daar in rij tjes naast elkaar verstrooid te worden. De as werd niet afge dekt, en zal door de wind spoedig het land weer worden ingeblazen. Ik vraag me af waarom deze as niet in een diepe grafkuil wordt gestrooid, en daarna met zand afgedekt. Op die manier zou de as niet weer in het milieu terecht kunnen komen. Aan het Saha- ra-zand kan men zien waar de wind toe in staat is. M.H. Smeenk, VOORBURG igrou doodj •erslag lirecte spra ïeid ui itional lellijk Ime Tekort aan ambtenaren jVERSl HET vandaag gepresenteerde jaarverslag 1988 van dejplex h< mene Rekenkamer staat bol van de voorbeelden blijkt dat het bij de rijksoverheid behoorlijk mis kan £icl Senc Soms zijn de voorvallen bijna anecdotisch van aard, zakken archiefstukken van justitie die bijna bij het belandden, het onvoorzichtig omspringen met verdc middelen bij gerechtelijke laboratoria, de ten onrecht! multinational Philips uitgekeerde subsidie en de chau die van hun ministers te veel overuren moeten make Ook is een aantal onderzoeken gedateerd. Bepaalde sies, gebaseerd op bevindingen uit 1986 en 1987, zijn da: achterhaald. En dat het niet al te best ging met de subj' verstrekking en het ziekteverzuim bij de departementef iedereen eigenlijk ook al. Verder legt de Rekenkamej en daar wat zout op slakken door een te theoretisch)'" schouwing te geven van praktijkgevallen die door efe menloop van omstandigheden zijn ontstaan. Toch moet het jaarverslag als een belangwekkend a zoek worden beschouwd. De optelsom en de analyse vj vele misstanden geven het beeld van een nog altijd bu cratische rijksoverheid die wanhopig met zich zelf Met name de kritiek dat ambtenaren vaak niet toei aan de controle op en het in juiste banen leiden van sul en regelingen moet zeer serieus worden genomen. War; ontbreken van een goede dienstverlening heeft onmidd invloed op het toch al niet al te grote vertrouwen dat d« ger heeft in de overheid. >u 3TER le exp JJE twee kabinetten-Lubbers hebben terecht gemeei|ationi kwaliteit van het overheidsapparaat te moeten verbegingsb Maar daarbij is in eerste instantie veel te veel gekekenTation; de afslanking van de ministeries. Nu blijkt dat de vermji staa ring van het aantal ambtenaren lang niet parallel loopl klus de verbetering van de dienstverlening. De Reken» deg< komt geregeld tot de conclusie dat op bepaalde departs Glc tale afdelingen juist meer mensen nodig zijn. ndel Ier z HOEWEL de Rekenkamer het niet zo hard zegt, betjteam dit feitelijk een herbezinning op het afslankingsbelei<Pn we het kabinet. Uiteraard zal de regeringsploeg, nu zijn IE aan jaar van de regeerperiode is ingegaan, niets voelen voOens^a( wijziging. Voor een volgend kabinet is het echter welpka. het functioneren van de ministeries selectiever te bek|een In de worsteling tussen de (politieke) belangen die dan i^e twijfeld zal plaatsvinden, moet de kwaliteit het va21" S' kwantiteit winnen. fer Wolkenvelden DE BILT (KNMI) De schei dingslijn tussen voor cje tijd van het jaar warme lucht in Frankrijk en iets koelere lucht boven de Britse eilanden en in het noorden ligt dicht bij ons land. De luchtdrukverschillen zijn de komende 24 uur klein. De scheidingslijn, waarin wol kenvelden voorkomen, veran dert daardoor weinig van plaats. Het komende etmaal krijgen wij daarom te maken met wolkenvelden. Regen van enige betekenis valt daar niet uit. Vooral in de middag kan de zon de bewolking plaatse lijk doen oplossen. Daar de bo ven ons land aanwezige lucht tamelijk vochtig is, kunnen zich in de nanacht op enkele plaatsen mistbanken vormen. Het minimum blijft met zo'n graad of 6 royaal boven het nul-punt. Vrijdagmiddag va rieert de temperatuur tussen 12 graden in het Waddenge bied en 17 graden in het zui den. Hogedrukgebieden gaan vanaf het weekeinde ons weer bepalen. Daarmee samenhan gend wordt het vanaf zondag zonniger. Middagtemperatuur rond 10 graden. Britse eilanden: In het westen eerst nog wat bewol king, later zonnige perioden. Middag- temperatuur rond 13 graden. Benelux en Bondsrepubliek Duits- Alpenlanden: In de dalen en lage gebieden kt mist, hogerop zonnige perioden gebieden rond 16 graden. Spanje en Portugal: noorden tot 21 in het zuiden. Joegosla vische-en e-en O aai uci uwic» wegtrekkend 'olking, gevolgd door opklaii liddagtemperatuur van 16 gr» et noorden tot 20 in het zuidt/ Vlisslngen iw. bow. Budapest I. bow. ]°irvolg ta'RDR 'Jèvout «erp r *i Pa JJ gii «chts -ilies ®?rst 2®kvse iklaai u'itie Spaac 22clse ligd". *eidsp u|r dt T. jland idlers

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2