„Rainman" met vier Oscars grote winnaar
„Grand Louvre" over tien jaar voltooid
kunst
■rai
nc:
.MITTERRAMSES II" OPENT PIRAMIDE
£eidóc(3ou/umt
DONDERDAG 30 MAART 1989 PAGINA
,C<
|bpr
;or
Elektronische theatershow
in Hellendoorn
HELLENDOORN De komiek André van Duin heeft
f isteren in Hellendoorn met zijn vriend „Jaap Aap" de of-
iciële opening verricht van een volledig elektronisch thea
ter. Het theater bestaat uit vijf podia met 23 grote grote
aap-figuren. In totaal 1.500 stuurkanalen laten onder ande
re armen, benen, hoofden, mond en vingers, ogen en
wenkbrauwen van de poppen op bijna natuurlijke wijze
bewegen. Het elektronische theater is oorspronkelijk een
idee van Walt Disney. De show, die de elektronische apen
opvoeren, heeft het karakter van musical-cabaret met een
knipoog naar Broadway. De teksten zijn geschreven door
de schrijver Willem Wilmink. Zestien zangers en zangeres
sen en een studio-orkest kwamen er aan te pas om ae ge
luidsband voor de Magical Monkey show samen te stellen.
Met het elektronische theater wil het Avonturenpark Hel
lendoorn zijn niveau verder verhogen. Dat is volgens di
recteur H. van de Berg voorwaarde om meer bezoekers te
trekken.
Chroniqueur Cowley van „lost generation" dood
NEW YORK Malcolm Cow
ley, de beschrijver van de „ver
loren generatie" in de jaren
twintig met auteurs als Ernest
Hemingway en F. Scott Fitzge
rald, is op negentigjarige leef
tijd overleden. Hij stierf aan
een hartaanval nadat hij in een
ziekenhuis was opgenomen.
Cowley, die behalve vertaler
en criticus ook redacteur van
literaire tijdschriften was, pu
bliceerde tot op hoge leeftijd
essays en boeken. Terwijl hij
zelf een vooraanstaande literai
re figuur was, vergrootte hij de
reputatie van diverse auteurs
van zijn generatie. Hij recen
seerde werk van schrijvers als
Ernest Hemingway, F. Scott
Fitzgerald, William Faulkner
en Jon Dos Pasos. Anderen als
John Cheever moedigde hij
aan te schrijven.
Dat hij een fijne neus had voor
vernieuwing bleek in de jaren
vijftig toen hij Jack Kerouac
(On the road) en Ken Kesey
(One flew over the cuckoo's
nest) steunde.
Zoals veel kunstenaars van zijn
generatie trok Cowley in de ja
ren twintig naar Parijs en ont
moette daar vertegenwoordi
gers van de internationale kun
stenaarswereld. Cowley flirtte
met het marxisme en de com
munistische partij tot het Hit-
ler-Stalinpact in 1939, maar zei
nooit tot de partij te zijn toege
treden om zijn bedenkingen
over zowel haar theorie als
strategie.
Na terugkeer in de VS werd hij
redacteur bij het New Republic
magazine van 1929 tot 1944 en
was hij medewerker van Vi
king press, waarvoor hij tot
1985 actief bleef. Onder de
meer dan tien boeken die hij
alleen of met anderen publi
ceerde zijn: „And I worked at
the Writer's trade", „The flo
wer and the Leaf: a contempo
rary record of American Wri
ting sinds 1941", „Black Car
goes", „The Faulkner-Cowley
file" en „The Dream of the gol
den mountains".
PROBLEEMFILM „MISSISSIPPI BURNING" KANSLOOS
LOS ANGELES „Rain-
man" is dit jaar de grote
winnaar bij de Oscaruit
reikingen in Los Angeles.
De film over de groeiende
relatie tussen twee van el
kaar vervreemde broers
van wie één autistisch is,
kreeg vier Oscars. De be
langrijkste nog wel: Beste
film, beste regie, beste
hoofdrol en beste origine
le scenario. Voor Dustin
Hoffman - die de autist
speelt - werd het daarmee
de tweede Oscar in zijn
carrière, nadat hij in 1979
het beeldje al in de wacht
gesleept had voor zijn rol
als gescheiden vader in
„Kramer vs Kramer".
Regisseur Barry Levinsons
Jitainman" ging de Oscar-
*rijd in met de meeste nomi
naties. Acht in totaal. De films
„Dangerous Liaisons" en „Mis
sissippi burning" hadden er ie
der zeven. Zij vooral zijn de
grote verliezers. Maar eigen
lijk had iedereen dat al ver
wacht. „Dangerous Liaisons"
van regisseur Stephen Frears
is een verfilming van Chris
topher Hamptons bewerking
van de ooit spraakmakende
roman van de Fransman Cho-
derlos Delaclos. Daarin wordt
vlak voordat de Franse revo
lutie zal losbarsten een indrin
gende blik gegeven op hoe een
decadente aristocratie ijskoud
met de liefde omspringt terwijl
uiteindelijk die liefde ze de das
omdoet. Een knap gespeelde
„moeilijke" film, en zeker niet
„Amerikaans" van sfeer (de
regisseur is een Engelsman die
eerder „Sammy and Rosie get
laid" en „My beautiful laun-
drette" maakte). Daardoor
nauwelijks een kanshebber.
Zwart protest
Voor „Mississippi burning" ligt
het nóg duidelijker. De film
behandelt een van de zwarte
bladzijden uit de rassenproble-
matiek in de recente Ameri
kaanse geschiedenis: de moord
op drie activisten (twee blanke
en een zwarte) die in het zui
den van de Verenigde Staten
proberen de zwarte bevolking
aan te zetten zich te laten re
gistreren als kiezer. Probleem-
films hebben nog nóóit een
Oscar gekregen. Dat eerst Bo
vendien ontstond in Amerika
nogal wat commotie rond de
film van de (ook al Britse) re
gisseur Alan Parker. De
NAAACP (National Associa
tion for the Advancement of
the Coloured People) protes
teerde. De film zou de zwarte
bevolking van het Amerikaan
se zuiden als te passief en
vooral te bang afschilderen.
Bovendien verklaarden histo
rici dat het allemaal net een
beetje anders was dan de film
liet zien en dat regisseur Par
ker de toch al scherpe kantjes
van het gegeven nog eens had
aangeslepen. De film zakte
daardoor als kanshebber op de
„polls" die er onofficieel ge
houden worden. Filmmaat
schappij Twentieth Century
Fox begon een nieuwe adver
tentie-campagne voor de film,
waarin niet zozeer het sensa
tionele aspect van de film, als
wel de klasse werd benadrukt.
Het mocht niet helpen
Waarde
Het doet overigens allemaal
niet af aan de klasse van
„Rainman". Inderdaad een
voortreffelijke film, waarin
Oscar-winnaars 1989
Vrouwelijke bijrol...
Mannelijke bijrol
Orgineel scenario
Geena Davis, „The Accidental Tourist."
Kevin Kline. „A Fish Called Wanda."
Barry Levinson. „Rain Man."
Documentaire
Korte documentaire
Film editing
Geluidseffecten
Filmeffecten Ken Ralston. I
Art directionArt
Camerawerk
Kostuumontwerp
William Guttentag en Malcolm Clarke, „You Don't Have t
Arthur Schmidt. „Who Framed Roger Rabbit." ..Beetiejuice."
Dave Grusln. „The Milagro Beanfieid War
Carly Simon. ..Let the River Run."
-John lasseter en William Reeves. „Tin Toy."
Dean Pansot en Steven Wright. ..The Appointment of Dennis Jennings."
Les Frescholtz. Dick Alexander. Vern Poore en Willie D. Burton. ..Bird."
Charles L. Campbell en Louis L. Edemann. „Who Framed Roger Rabbit.
Tom Cruise onterecht een no- van de Oscars wordt vaak ge- man" loopt ook in ons land al
minatie ontging voor zijn per- debatteerd. Commercieel is het prima, dus dat kan alleen
fecte „tweede" hoofdrol, maar - niet alleen in Amerika - een maar beter worden. Over de
waarin Hoffman inderdaad de ongelooflijk belangrijke steun artistieke waarde van de Os-
meeste opvallende rol van het voor het succes aan de bios- cars is men aanzienlijk nega-
jaar speelt. Over de waarde coopkassa's geworden. „Rain- tiever. Je zou ze bij wijze kun
nen kopen met veel publici
teit. Degenen die de stemmen
uitbrengen - en dat zijn op elk
gebied de vakbroeders die
aangesloten zijn bij de diverse
„gildes" in de Amerikaanse
Academy of Motion Pictures -
ontkennen dat luidkeels. „Ik
ben alleen maar beledigd als
ik elke dag zestien Oscar-pak
ketten in m'n bus krijg" liet
Andrea Jaffe, publiciste bij de
produktie van „Rainman" we
ten. „Het beinvloedt mijn
stemgedrag absoluut niet".
Ex-kindsterretje
Jodie Foster kreeg met haar
Oscar voor haar rol van het
verkrachte meisje dat voor
haar recht moet opboksen te
gen allerlei vooroordelen van
een mannenmaatschappij in
„The accused" loon naar wer
ken. Eindelijk de echte erken
ning Voor het vroegere kind
sterretje als volwaardig actri
ce. Ze leverde een toprol in
een overigens verre van per
fecte film. Jodie Foster ver
sloeg daarmee Sigourney Wea
ver wier prestatie in „Gorillas
in the mist" blijkbaar niet zo
tot de verbeelding sprak en
Melanie Griffith („Working
girl"). Vooral Griffith was de
laatste maand niet van de
voorpagina's van de Ameri
kaanse pers te slaan. Ze is een
„probleemkind", heeft net een
ontwenningskuur (alcohol en
drugs) achter de rug, ze gaat
trouwen met Don („Miami
Vice") Johnson, bij wie ze al
op haar zestiende introk, van
wie ze toen scheidde en van
wie ze nu een (tweede) kind
verwacht. Ook al die „privé-
achtige" aandacht hielp dus
niet.
De Oscar in de categorie Beste
Buitenlandse Film ging naar
de Zweeds-Deens produktie
„Pelle de Veroveraar (Pelle
Eroberen), een mooi drama
van arme Zweedse landver
huizers die naar Denemarken
trekken om daar als een soort
slaven te leven. De film gaat
vandaag in een aantal biosco
pen in Nederland draaien.
Overigens blijft het merk
waardig dat „onze" film
„Spoorloos" om taalproblemen
(nederlands én Frans) gedis
kwalificeerd werd. In „Pelle
de Veroveraar" worden even
eens - en niet zuinig - twee ta
len gebruikt: Deens en
Zweeds!
BERT JANSMA
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
bioscopen
01720-20800): The Bear (al);
do. t/m zo. 13.45, 16.15, 18.45,
21.15. ma. dl. wo. 18.45, 21.15. wo.
ook 13.45. EUROCINEMA II: Rain
Man (al); do. t/m zo. 13.30, 16.15,
19.00, 21.45. ma. dl. wo. 16.30,
16.00, 18.30, 21.00.
16.30 en 21.00. Avontuur met een
ataartje (al); do. t/m zo. wo. 14.00.
EUROCINEMA IV: Twins (al);
39. tel. 124130): Rain Man (al);
14.30, 18.45, 21.15. Cocktail (al);
The Accused (12); The Bear (al);
14.30, 19.00, 21.15. A fish called
Wanda (al); 19.00, 21.15. ma. dl.
14.30. Lady en de Vagebond (al);
Mississippi burning (12);
17.00, 19.30, 21.45. CINEAC
(Buitenhof 20. tel. 630637): Twins:
(al); do. t/m zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. ma. t/m wo. 14.00, 18.45,,
21.30. CINEAC 2: Rain man (al);
do. t/m zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. ma. t/m wo. 14.00, 18.45,
21.30. CINEAC 3: The dead pool
(16); 18.45, 21.30. ma. di. ook
14.00. METROPOLE 1 (Carne-
gielaan, tel. 456756): Rain man (al);
do. t/m zo. 13.15, 16.00, 18.45.
21.30. ma. t/m wo. 14.00, 18.45,
21.30. METROPOLE 2: A fish
called Wanda (al); do. I
13.15. 16.00, 18.45, 21.30. i
1ILV]
.The
inne"
iaans<
lectieï
erie e
ly-ree
lie si
vordt
(CRV
aar la
i. t/m,
ijftiei
'oorki
vordt
ODEON 1 (Herengracht 13, tel. tanen
462400): Twins (al); do.
13.30, 16.00, 18.45, 21.30. I
13.30, 16.00, 18.45, 21.30. i
deus (al); 20.00.
REX (Haarlemmerstraat 52, 1
071-125414): Zoete, zondige Su- Bull Durham (al); 18.45, 21.30. i
9 (16); 14.30, 19.00, 21.15.
Who framed Roger Rabbit (al);
do. vr. za. wo. 14.45.
19.00. vr. za. 19.00, 21.15. zo.
•19.00. Who framed Roger Rabbit
Trotta: Paura e amore (16);
(16); 20.00, 22.00.
ook 14.00, 16.15. Zaal 2: De kom-
derwoman (16); do. 20.45.
KINDERVOORSTELLINGEN
zo. ook 14.00, 16.15. Alice in dan
Stiidten; do. Shanghai eioress;
vr. Le bete humaine; z9. Da
spooktrein; zo. Horror express;
i percent solution;
13.15, 16.00, 18.45. 21.30. i
13.15, 16.00, 18.45, 21.30. i
di. Berlin express;
art (16); za. 00.15.
de vagebond; do. t/m zo. 13.15„
16.00. wo. 14.00. ODEON
Kunst en vliegwerk; do.
13.15, 15.15. STUDIO 2: Pippi
Langkous; do. t/m zo. wo. 13.00.
15.00. STUDIO 3: DE reddertjea;
do. t/m zo. wo. 13.00, 15.00.
lis be:
ierslo
nen
,Fam
•ck
lash a
.The
irijs
puz
HILV
televi:
27 me
De F
ipelpi
De sh
elke
Bernard Blier
overleden
PARIJS Na een langdurige
ziekte is gisteravond in zijn
woonplaats St. Cloud, voorstad
van Parijs, overleden de Fran
se acteur Bernard Blier. Hij
werd 73 jaar. Blier speelde in
een paar honderd films in de
periode 1937 - 1988, waaronder
„Buffet Froid", „Les Misera-
bles" en „Laten we hopen dat
hét een meisje is", als een van
zijn laatste.
Natascha Emanuels met
'Billie Holiday' naar Y.S.
AMSTERDAM Natascha Emanuels gaat met haar gespeeld?
en gezongen portret van de legendarische zangeres Billie Holi
day (1915-1959) in de maand mei optreden in St. Louis in de
Verenigde Staten. Zij is daartoe uitgenodigd door „The sky is
your limit productions" uit St. Louis, aldus de Stichting Vrou
wen, Vrouwen, Vrouwen. Het portret van Billie Holiday ging
afgelopen november onder de titel „Natascha on Holiday"
première in Theater Bellevue in Amsterdam. Het werd in de
gie van Heieen van Meurs ongeveer 40 keer gespeeld. Voorafr
gaand aan de reis naar de Verenigde Staten speelt Emanuels
haar solo op 16, 23 en 30 april in het Engels in het Garden Hotel
Theater in Amsterdam.
BR1
15.25
PARIJS Archeologen
uit de 64e eeuw na Chris
tus zullen in de resten van
de gistermiddag en door
de Franse president Mit
terrand geopende Louvre-
piramide niet de mummie
van „Mitterramses II" vin
den, de grote bouwer van
de Vijfde Republiek.
Onder het ruim 21 meter hoge
glazen bouwsel van de Ameri-
kaans-Chinese architect Pei
ziet het er allerminst uit als
een grafkelder, maar eerder
als de vertrekhal van een mo
dern vliegveld. Elektronische
aanduidingen, videogidsen en
roltrappen voeren de toeristen
naar Mona Lisa, Venus en de
fraaie collectie Egyptische
kunstschatten. De piramide en
de onderliggende ruimten vor
men overigens maar een klein
deel van de operatie Grand
Louvre. Bij de ingrijpende en
zeker tot 1998 durende moder
nisering van het museum zal
80 procent van de schilderijen
en beelden worden verhangen
of verplaatst. Mitterrand heeft
het zo gewild voor het „groot
ste museum ter wereld". Een
dergelijk ambitieus plan mag
in Frankrijk geld kosten: de
rekenii^ is inmiddels opgelo
pen tot meer dan een miljard
gulden.
Dierbaarst
Van alle presidentiële bouw
putten (Bastille-Opera, Grande
Arche, La Villette en straks de
Grande Bibliothèque) is het
Louvre Mitterrand ongetwij
feld het dierbaarst. Toen jour
nalisten hem anderhalf jaar
geleden achtervolgden met de
vraag of hij zich al dan niet
herkiesbaar zou stellen, ant
woordde Tonton een keer dat
een tweaÜe termijn erin zat, al
was het alleen om het Grand
Louvre te kunnen afmaken.
De socialistische president, aan
wie enige monarchistische
trekjes niet vreemd zijn,
plaatst zich daarmee in het ex
clusieve rijtje van de koningen
en keizers die verder bouwden
aan het fort dat in 1190 door
koning Philippe Augucte wtrd
neergezet en bijna twee eeu
wen later door Karei de Vijfde
tot Paleis werd gemaakt.
Gezegd moet worden dat een
modernisering van het Louvre
hard nodig was. Van de ruim
drie miljoen bezoekers die het
museum jaarlijks nog aandoen
(waarvan driekwart buiten
landers) komen er maar heel
weinig terug. Het vereistte ook
enig doorzettingsvermogen
zijn weg te zoeken door 13 ki
lometer zalen, waarin 23 000
kunstwerken niet altijd even
overzichtelijk zijn uitgestald.
Voor wie zich buiten de uitge
sleten paden naar Lisa's mys
terieuze glimlach achter pant
serglas begeeft is het Louvre
gauw een doolhof, die ook nog
eens matig is verlicht en waar
toiletten soms zeldzamer zijn
dan de Hollandse meesters. Bij
het te kleine buffet was het
bijna altijd dringen, zodat dap
pere museum-marathonlopers
vaak lang op hun verfrissin
gen moesten wachten.
Put van licht
Al die problemen ziin met de
nieuwe ingang opgelost. Van
uit het centrale souterrain lei
den ondergrondse gangen, zeg
maar luxe lanen, direct naar
de verschillende collecties. Ge
zegd wordt dat de piramide in
het hoogseizoen elke twintig
minuten zo'n 5000 bezoekers
kan opslokken. Onder het gla
zen juweel dat volgens de poë
tische Pei voor „een put van
licht" zorgt vindt de bezoeker
vrijwel alles wat ontbrak. De
bewegwijzering wordt duide
lijk. Wie het niet begrijpt kan
terecht bij de 45 extra hostes-
sen en suppoosten. Een paar
zullen op zijn minst ook En
gels spreken, is beloofd. Een
info-muur afficheert het pro
gramma van de dag en wijst
op de tijdelijke èxposities. De
eerste is gewijd aan Les dona
teurs du Louvre.
Zelfs degenen die eigenlijk
geen tijd hebben het Louvre te
bezoeken hebben een kans.
Wie zich tevreden stelt met re
producties krijgt binnen zes
minuten alle topstukken voor
getoverd in een diaporama. En
dan zijn er natuurlijk nog
boekwinkels, restaurants, gal
leries, modeboetieks enz., alle
maal bereikbaar via het me
trostation Palais Royal-Musee
du Louvre.
Rivolivleugel
In het toekomstige „grootste
museum ter wereld" zullen
5000 stukken meer dan nu te
zien zijn. De totale collectie
van het Louvre omvat 350 000
werken, maar om die allemaal
uit te stallen zouden de Gran
de Gallerie, die zich 470 meter
uitstrekt langs de Seine, en de
Rivolivleugel minstens moeten
worden doorgetrokken tot aan
de Champs-Elysees.
Die Rivolivleugel, aan de Rue
de Rivoli, was overigens inzet
van een politiek gevecht tus
sen zwaargewichten. Sinds
vele jaren mogen de Franse
ministers van financien zete
len in de in koninklijke stijl
uitgevoerde vertrekken. Tij
dens de „cohabitation" wilde
de rechtse schatkistbewaarder
Edouard Balladur de prachtige
salons en kroonluchters van
de graaf De Morny (een bloed
verwant van keizer Napoleon
III) allerminst verruilen voor
een hypermoderne kantoor in
het oosten van Parijs. Om alle
ambtenaren van financiën te
verzamelen (en om de Rivoli
vleugel vrij te hebben voor
De Louvre-piramide, buiten kant.
zijn lievelingsproject) liet Mit
terrand een gigantisch minis
terie bouwen, vlak achter het
Gare de Lyon. Ook een werk
kamer boven de Seine kon
Balledur niet van gedachten
doen veranderen, die daarna
door spotprenttekenaard altijd
met een 17e eeuws pruikje is
afgebeeld. Mitterrand hoefde
de ME er net niet op af te stu
ren, want na de vervroegde
parlementsverkiezingen is de
socialist Pierre Beregovoy (een
van zijn beste vrienden) weer
minister van financiën gewor
den. Zijn afscheidsfeeestje uit
de de Rivolivleugel is over
vier maanden. Klassieke
Griekse en Perzische beelden
zullen de ambtenaren aflossen.
Verdedigen
De piramide, waarvan de spe
ciaal door de glasfabriek Saint
Gobain ontwikkelde beglazing
twee keer per maand door al-
FOTO: LYDIE GARCIA
pinisten moet worden schoon
gemaakt, is dus maar het topje
van de ijsberg. Maar wel een
veel besproken en al ontelbare
keren gefotografeerd. „Over
tien jaar zal iedereen deze pi
ramide verdedigen," voorspel
de Emile Biasini vier jaar gele
den in deze krant. De door
Mitterrand benoemde project
leider ofwel Monsieur Grand-
Louvre heeft eerder gelijk ge
kregen dan verwacht. Van de
tegenstanders, verenigd in
L'Association pour le renou-
veau du Louvre' (De
ging voor de vernieuwing van
het Louvre) is lange tijd niets
meer gehoord. Bestuurslid An
dré Fermigier, artchitectuur-
recensent bij Le Monde, nam
woedend ontslag toen de re-
daktie ook voorstanders de
ruimte gaf. Na de onvermijde
lijke polemieken heeft een
meerderheid van de Fransen
zich met Pei's piramide ver
zoend. Zelfs Jacques Chirac,
de burgemeester van Parijs en
in principe oneens met presi-
Het Louvre is direct
heropening door president
Mitterrand vanaf 30 maart te
bezoeken via de nieuwe pira
mide. Het museum is dagelijks
geopend van 9 00 tot 18 00 uur
en maandag en woensdag tot
21 45 uur. De fraai verlichte
crypte onder de Cour Carree,
met de fundamenten Philippe
Augustes middeleeuwse kas^
teel kunnen eveneens bezocht
worden.
