Door echte tranen heen
lachen over realiteit
Ik teken voor 'n
betere dierenwet.
IU ook?
Chagall-collectie van
Marcus Diener in Breda
Spaanse kunst op vijfde
kunstbeurs KunstRai
bioscopen
KUNST
EetdocSomatit
DINSDAG 28 MAART 1989 PAGINA
Bioscoopbezoek daalt
met vier procent
AMSTERDAM Het bioscoopbezoek is vorig
jaar met vier procent gedaald ten opzichte van
1987. Volgens de Nederlandse Bond van Bio
scoop en Filmondernemingen gingen er in 1988
14.8 miljoen mensen naar de bioscoop tegen 15.4
miljoen het jaar daarvoor. De terugval was
vooral te wijten aan de laatste vier maanden.
De meeste bezoekers (1.4 miljoen) trok Dirty
Dancing. De rest van de top vijf bestond uit Fa-
tal Attraction, Amsterdamned, Coming to Ame
rica en Last Eniperor. Deze titels kregen een
derde van het totale aantal bezoekers. Neder
landse speelfilms werden door 1.7 miljoen men
sen in de bioscoop bekeken (11.7 procent van
het totaal). Na Amsterdamned waren Honne-
ponnetje, Hector, Donna, Donna en Spoorloos
net meest populair, aldus een bekendmaking in
Film. het blad van de bond.
„Aardschokdag"
teistert Arnhem
ARNHEM In de Rijnhal te Arnhem
wordt zaterdag 29 april 'de jaarlijkse
Aardschokdag gehouden worden, waar
het hardrock minnend publiek dit jaar
weer ruim aan haar trekken kan ko
men. Als top-act is aangetrokken de
Amerikaanse formatie Queensryche,
die vorig jaar nog met Metallica in een
uitverkochte Groenoordhal in Leiden
(10.000 man) speelde. Behalve Queens
ryche zullen de volgende groepen aan
treden: Flotsam and Jetsam, House of
Lords, Crimson Glory, Vengeance,
Leatherwolf and Wolfsbane. De deuren
van de Rijnhal gaan om 12.00 uur 's
middags open. Aanvang aardschokdag
13.15 uur. Voorverkoop start zaterdag
25 maart bij alle bekende voorverkoop
adressen.
Treinen denderen
Maastricht binnen
MAASTRICHT De vele terrasbe
zoekers van het Maastrichtse Vrijthof
hebben gisteren tijdens de zonnige
tweede Paasdag een merkwaardige
sensatie ondergaan. Ze hoorden den
derende treinen voorbijgaan en
stoomlocomotieven sissend en puf
fend tot stilstand komen, zonder dat
ook maar ergens in de omgeving een
trein te bespeuren viel. Het bleek dat
ze deelgenoot waren van een nieuw
kunstproject dat de Amerikaanse
kunstenaar Bill Fontana in opdracht
van de NS heeft opzette. De geluidsa-
tractie vindt plaats in het kader van
het honderdvijftig-jarig bestaan van
de si
april
poorwegen en is nog tot en met 1
1 te beluisteren.
Irak vraagt boycot
Turks filmfestival
NICOSIA Een Iraans dagblad heeft zaterdag de
regering van Ayatollah Ruhollah Khomeini opge
roepen om het filmfestival van Istanbul in het na
burige Turkije te boycotten. Volgens de krant
Abrar wordt op dat festival een film vertoond die
door vele christenen als godslasterlijk wordt erva
ren; bedoeld wordt „De laatste verzoeking van
Christus". Het bericht over de boycotoproep komt
van het officiële Iraanse persbureau IRNA. De
controversiële Christusfilm van Martin Scorcese is
door een aantal Westeuropese en Amerikaanse
christenen veroordeeld omdat Christus in een
droompassage van het kruis afdaalt om Maria
Magdalena te verleiden en een gezin te stichten.
De krant Abrar ziet een analogie tussen de voor
moslims beledigende voorstelling van de profeet
Mohammed in de „Duivelsverzen" van Salman
Rushdie en de manier waarop Christus door Scor
cese wordt afgebeeld.
Honger als thema
reizende expositie
AMSTERDAM In het gebouw van de Am
sterdamse kunstenaarssociëteit Arti et Amici-
tiae aan het Rokin is tot 24 april een expositie
van moderne beeldende kunst te zien waarop
het thema honger centraal staat. De opbrengst
van de toegangsprijzen en de verkoop van de
catalogi komt na aftrek van de kosten ten
goede aan de bestrijding van het wereldvoed
selprobleem. Bekende kunstenaars als Joseph
Beuys, Sandro Chia, Francesco Clemente,
Walter Dahn, Roy Lichtenstein, Claes Olden
burg en Andy Warhol stelden in 1987 op ver
zoek van Ana Cristina Bozzo uit New York
werk ter beschikking voor een reizende ten
toonstelling die als titel „The International
Art Show for The End of World Hunger"
meekreeg. Amsterdam is de negende lokatie
van de expositie, die tot 1990 nog Argentinië,
Brazilië, Mexico en Japan zal aandoen.
Roeland Gehlen
wint concours
Oskar Back
AMSTERDAM Het twaalf
de nationale vioolconcours van
de stichting Studiefonds Oskar
Back is zaterdag in Amster
dam gewonnen door Roeland
Gehlen (1968). Hij kreeg een
studiebeurs ter waarde van
20,000 gulden en bovendien de
Optiebeurs-prijs van 5.000 gul
den voor de beste vertolking
van een compositie van de
Spanjaard Turull.
Oskar Back 1879-1963 was een
Oostenrijkse vioolpedagoog
van Hongaarse afkomst die in
1921 de leiding kreeg van de
meesterklassen van het Am
sterdamse muzieklyceum. Hij
gaf verder privélessen aan on
der anderen Herman Krebbers
en Theo Olof. Het naar hem
vernoemde tweejaarlijkse con
cours geldt als het belangrijk
ste nationale concours voor ta
lentvolle violisten in de leef
tijd van vijftien tot en met 26
jaar. Tot de eerdere winnaars
behoorden Emmy Verhey,
Vera Beths en Jaap van Zwe
den.
De Elisabeth Back-prijs, een
studiebeurs ter waarde van
10.000 gulden, werd gewonnen
door Koosje van Haeringen
(1966).
Een anonieme gever heeft
voor elk komend concours een
prijs van 8.000 gulden beschik
baar gesteld, maakte jury
voorzitter Theo Olof zaterdag
bekend. Hebe Mensinga (1972)
kreeg daarvan dit keer 5.000
gulden en Borika van den
Booren (eveneens 1972) het
I resterende bedrag.
Olof prees bij de prijsuitrei
king het niveau van de deel
nemers, oorspronkelijk twintig
in getal. „Het is een goed con
cours geweest" zo zei hij na
mens de jury. Daar maakten
verder deel van uit Herman
Krebbers, Jean Fournier,
Yfrah Neaman, Jaring Walta,
Bouw Lemkes en Else Krieg.
De NOS zendt 31 maart een
verslag uit van de finale en
van de voorrondes op 8, 9 en
11 maart.
Int exposeert
recent werk
DEN HAAG In de Haagse
galerie Inkt 2 aan de Prinse
gracht stellen zes beeldende
kunstenaars tot en met 16
april recent werk ten toon.
Het zijn Vilma Henkelman,
Marus van der Made, Paul de
Regt, Kitty Veelenturf, Wil
Verhey en Frans Vierling.
Hun werk laat een gevarieerd
beeld zien met tegengestelde
uitgangspunten: van oervor
men die verwijzen naar de
vruchtbaarheid van de aarde
tot streng geometrisch materi
aal.
(ADVERTENTIE)
VAKGEREEDSCHAP
AMSTERDAM Hoe in
gewikkelder het mense
lijk bestaan wordt, hoe
meer de neiging er is de
zaken eenvoudiger voor te
stellen dan ze zijn. Maar
„eenvoudiger" kan nog
wel eens uitdraaien op
een onwaarheid; de reali
teit (wat is waarheid?) is
misschien niet zo aange
naam. Daarom en daar
over heeft de Chileen
Ariel Dorfman zes jaar ge
leden een boek geschre
ven. Deze week is de Ne
derlandse vertaling van
„La Ultima Cancion de
Manuel Sendero" gepre
senteerd en Dorfman was
er bij.
De schrijver „Ik denk dat
mensen de realiteit over wat
gaande is in de wereld niet
zien of niet willen zien. We
horen verhaaltjes; we laten ze
ons vertellen. In het dagelijks
leven, in de politiek, noem
maar op; voorgekauwde ver
haaltjes met een vereenvou
digde voorstelling van zaken
en voornamelijk gelogen".
Dorfman strekt de magere, in
spijkerbroek gestoken benen,
plukt een pluis van zijn swea
ter, poetst de ouderwetse bril
met vierkant montuur en
wacht af.
Het hoofdverhaal in „Het laat
ste lied van Manuel Sendero"
wordt bepaald door het ge-
dachtengoed van de zoon van
Manuel Sendero, op dat mo
ment nog een foetus in de
moederbuik. De baby besluit
te blijven zitten waar hij zit uit
protest tegen alle onrecht in
de wereld. De onrechtvaardige
aarde biedt geen toekomst en
de baby weigert geboren te
worden. Zijn idee vindt op
grote schaal navolging; de on
geborenen prediken de revolu
tie.
Een fantastisch verhaal? „Ik
doe een poging de lezer reali
teit te laten zien; nee, te laten
ervaren. Wie dit boek leest,
kan er veel uit halen, want er
zit veel in. Over hoop tijdens
wanhoop; over geheugen en
selectief onthouden; over ma
nieren waarop mensen wor
den ge-deformeerd en over
het grootbrengen van kinde
ren. Het gaat over lachen door
de tranen heen", vertelt de
Chileen, de toon serieus, de
ogen blijven glimmen; hoe
vind je die?
Reflectie
Het ligt voor de hand dat het
boek onder meer laat zien wat
gebeurt met een land (Chili)
waar een wrede dictatuur de
mensen verandert in bange,
armoedige wezens, monddood
en zo niet dan toch morsdood.
Of, een derde mogelijkheid,
een land dat haar mensen tot
bannelingen maakt, zoals
Ariel Dorfman zelf. Kort na
de moord op Salvador Allende
in september 1973, begon zijn
lange reis door Europese lan
den, waaronder vier jaar Ne
derland. Momenteel woont en
werkt hij in Durham, Carolina
(VS).
„Het boek eist veel aandacht
van de lezer, het is geen Mic
key Mouse. Maar het is even
min zwaarwichtig, want er is
veel humor in; grappig om te
lezen, maar tegelijk serieus,
zeer serieus. Het kijkt gruwel
en verdriet in het gezicht en
smart is een ernstige zaak.
Maar humor is het wapen van
de verdrukten; het is een ma
nier van overleven. Dat her
ken je in alle delen van de we
reld", zegt de balling.
Ariel Dorfman, die een bonte
lijst van journalistieke artike
len, van essays, gedichten en
romans (fictie) op zijn naam
heeft staan, schreef geen let
ter, die eerste jaren na zijn
vlucht uit het dictatoriale Chi
li. Later uitte hij het drama
onder meer in „Weduwen"
(Uitg. In de Knipscheer); het
werd een soort „spiegelreflec-
tie", het verhaalt wel over bal
lingschap maar via een om
weg; de werkelijkheid was te
pijnlijk. In 1982 verscheen dan
eindelijk zijn ware verhaal,
misschien wel zijn boodschap
via de ongeboren zoon van
Manuel Sendero, in feite ook
een balling.
door de vraag hoe zij hun land
levend kunnen houden, de
herinnering eraan en de hoop
terug te keren. De eerste keer
dat ik na tien jaar een bezoek
bracht aan Chili was ik ge
schokt: dezelfde vogels zongen
nog, dezelfde bomen groeiden,
dezelfde gaten in de stoep, de
zelfde grapjes op straat. Even
leek niets veranderd, alleen
ik, want ik was van land tot
land van stad tot stad gereisd".
Straathoek
Maar Dorfman zag ook al
gauw de andere waarheid; het
verval van zijn land, de angst
in de straten, de bittere armoe
de, vrienden die waren ver
dwenen, gedood. En hij con
stateerde een buitenstaander
te zijn geworden. „Ik was te
rug, de grens over en ik kon
weer zien hoe bepaalde straat
hoeken in mijn stad er uit za
gen. Maar ik was niet voor de
volle honderd procent terug;
ik vergeleek mijn Chileense
straathoek met die in Amster
dam en zo zal het altijd met al
les gaan".
De hang naar Chili blijft. Chili
is Dorfmans land, daarmee
kan hij zich het sterkst identi
ficeren en dat is toch hetgeen
mensen zoeken, een identiteit
in een herkenbare groep. „In
Chili heerst homo-haat, in
Chili worden indianen smerig
behandeld, maar Chili is en
blijft mijn land. Een stuk daar-
Ariel Dorfman: „De mensen willen de realiteit niet zien"
van heb ik in mijn hart mee
genomen en nu op dit moment
is Chili hier, bij ons". Dorfman
vindt het zonder arrogant
te worden belangrijk dat
ook Nederlanders zijn boeken
lezen.
„Het gaat niet om mensen te
overtuigen van de slechtheid
van de persoon Pinochet. Het
gaat om de grote lijnen: wat
veroorzaakt dictatuur en wat
zijn de gevolgen; hoe groeit
smart over onrechtvaardigheid
en hoe oneerlijk is dat; hoe ver
gaan mensen mee met andere
FOTO: ELS KIRST
mensen of groeperingen,
waarmee zij het in feite niet
eens zijn; waar ligt de grens
met collaboratie. Het gaat om
keuzes die ook Nederlanders
elke dag maken, maar omdat
die keuzes in vrije landen niet
onmiddellijk een keuze tuSsen
leven en dood inhouden, heb
ben ze het hier niet zo in de
gaten".
JOOS PERSOON
Het laatste lied van Manuel
Sendero. Uitg. Gemme Pol
ders/An Dekker. 425 pag.
39,50.
Een zee van 3000 jeugdige violisten: dat leverde gisteren het 35e
nationale concert in Tokyo op waarbij Handel werd gespeeld
door leerlingen die volgens de Suzuki-methode worden opgeleid
en circelvormig werden opgesteld. De dirigent had ogen in z'n
rug. Inzet: Was 't een fis, een f of wat?
FOTO: AP
AMSTERDAM Op de inter
nationale kunstbeurs Kunst
Rai zal de centrale tentoonstel
ling dit keer uit een Spaans en
een Nederlands gedeelte be
staan. De beurs wordt van 24
tot en met 28 mei voor de vijf
de keer gehouden in het Rai-
complex in Amsterdam.
De kunsthistoricus José Luis
Brea is samensteller van het
Spaanse deel, dat hij de titel
„Before and after enthousiasm
1972-1992" heeft gegeven.
Voor het Nederlandse deel te
kenen Martin Visser en Geert
van Beijeren, beiden voorma
lig hoofdconservator van het
museum Boymans van Beu-
ningen in Rotterdam.
In een tweede speciale exposi
tie staat het 150-jarig bestaan
van de fotografie centraal. On
der de noemer „Portraits, pho
tography and art" is onder
meer werk te zien van Dou-
koupil, Lafontaine, Casabere,
Förg en J.C.J. van der Heij
den.
Het aantal deelnemende gale
ries ligt rond de 130. Voor het
eerst zijn dat niet alleen gale
ries voor moderne beeldende
kunst, maar zijn ook sieraden-,
keramiek en meubelkunstga
leries vertegenwoordigd. Uit
Spanje ko'men 20 galeriehou
ders over.
Door deze uitbreiding en toe
voeging neemt de beurs nu
twee hallen in beslag, met een
totale expositie-oppervlakte
van 15.000 vierkante meter, al
dus de bekendmaking van de
Stichting Kunstbeurs. De ope
ningstijden zijn woensdag,
donderdag en vrijdag van
14.00 tot 22.00 uur en zaterdag
en zondag van 11.00 tot 18.00
uur.
(ADVERTENTIE)
3 m 1VOORJAARSBEURS - AH0Y'
APRIL
vrij aktief Eigenhandig
AKTIEVE REKREATIE EN VRUE TUD HOBBY IN MODELBOUW
Voor een uitgebreid»
agenda, ook voor de ko
mende dagen, raadplege
men „UIT", de gratis we
kelijkse bijlage van deze
krant.
en
[ID!
IKiai
atioi
b
d;
)bijg
EU- eet;
jjor
ALPHEN AAN DEN RIJN
ROCINEMA I (Van Boetzelaer-
straat 6. tel. 01720-20800): The ''"j
Bear (al); 18.45, 21.15. zo. t/m'
wo. ook 13.45, 16.15. EUROCI
NEMA II: Rain Man (al); 18.30, ienc
21.45. zo. t/m wo. ook 13.30;/ etgë
16.15. EUROCINEMA III:
Cocktail (12); 18.30, 21.00. zo.,
t/m wo. ook 16.00. EUROCI
NEMA IV: Twins (al); 18.45,
21.30. zo. t/m wo. ook 13.45,
16.00. Avontuur met «en staar
tje (al); 14.00.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg
19. tel. 071-121239): Twina (al);'
19.00, 21.15. za. t/m wo. ook
14.30. LIDO en STUDIO
(Steenstraat 39, tel. 124130).,
Rain Man (al); 14.30, 18.45/
21.15. Cocktail (al); The Accu
sed (12); The Bear (al); 14.30,
19.00. 21.15. A fish called Wan
da (al); 19.00, 21.15. Lady en ds
Vagebond (al); za. t/m wo.
14.30. .TRIANON (Breestraat 31.
tel. 123875): Amadeua (al);
20.00. REX (Haarlemmerstraat
52, tel. 071-125414): Daisy May
(16); 14.30, 19.00, 21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30. tel. 01718-74075);
Who framed Roger Rabbit (al);
19.00, 21.15. vr. t/m wo. ook
14.45. CITY THEATER II: Big
(al); 19.00. Jan Rap an zijn maat
(ai); 21.15. Frank an vrij (al); di.
wo. 14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY
(tel. 01717-4354): Who framed
Roger Rabbit (al); 15.45, 19.00,
21.15. The Milagro beanfield
war (al); 21.00. Midnight run (al);
15.45, 19.00.
KINDERVOORSTELLINGEN
Frank en Frey; 14.00. Da nieu
we avonturen van Pippl Lang
kous; 14.00.
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13.269): Big (al); 20.00.
KINDERVOORSTELLINGEN
Moonwalker; 14.00.
DEN HAAGASTA 1 (Spui 27, tel.
463500): The bear (al); 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. ASTA 2
The accused (16); 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. ASTA 3 Betray
ed (16); 18.45. 21.30. BABY
LON 1 (Winkelcentrum Babylon,
tel. 471656): Mississippi bur
ning (12); 14.30, 16.45. 19.00.
21.30. BABYLON 2: The big
blue (al); 14.30. 17.00. 19.30,
21.45. BABYLON 3: The acci
dental tourist (al); 14.30, 17.00,
19.30, 21.45. CINEAC 1 (Bui
tenhof 20, tel. 630637): Twins
(al); 13.15, 16.00, 18.45, 21.30.
CINEAC 2: Rain man (al);
13.15, 16.00, 18.45, 21.30.
NEAC 3: The dead pool (16);[
18.45, 21.30. METROPOLE 1
(Carnegielaan, tel. 456756): Rain
man (al); 13.15, 16.00, 18.45,;
21.30. METROPOLE 2: A fishi
called Wanda (al); 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. METROPOLE 3:_
Gorillas in the mist (al); 18,45,<
21.30. METROPOLE 4: Cock
tail (al); 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. METROPOLE 5: Who
framed Roger Rabbit (al); 13.15,
16.00, 18.45. Mujeres (al); 21.30.
ODEON 1 (Herengracht 13,
tel. 462400): Twins (al); 13.30,
16.00, 18.45, 21.30. ODEON
2: Bull Durham (al); 13.30,
16.00, 18.45, 21.30. ODEON 3:
Cocktail (al); 13.30. 16.00.
18.45, 21.30. ODEON 4: Big
(al); 18.45, 21.30. STUDIO 1
(Keltingstraat 12b, tel. 656402);
M. von Trotta: Paura e amors
(16); 17.5, 19.30, 21.45. STU
DIO 2: Heat and SuMight (16);
17.30. El Lute (16); 19.30, 22.00.
STUDIO 3: Lost in Amster
dam (16); 17.30. Intervista (16);
20.00, 22.00. HAAGS FILM
HUIS: Zaal 1: Salaam Bombay;1
19.30, 21.45. Zaal 2: Het rods1
korenveld; 19.30. Naked youth;
19.30, 21.45. Zaal 3: 19.30.
21.45. Silver streak; di. De last-:
KINDERVOORSTELLINGEN
ASTA 3: KUnst en vliegwerk;;
13.15, 16.00. CINEAC 3: Lady
en de vagebond: 13.15, 16.00.!
METROPOLE 3: Lady en de
vagebond: 13.15, 16.00. ODE
ON 4: Kunst en vliegwerk;
13.30, 16.00. STUDIO 1: Jun
gle book; 13.15, 15.15. STU
DIO 2: Pippi Langkous; 13.00,
15.00. STUDIO 3: DE re
tjes; 13.00, 15.00.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIILAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZ1EK
THEATER. RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
ijke
Hanc
Volgi
(ADVERTENTIE)
u Ja, ik teken ook voor
Misschien weet u het er komt eindeli|k
een nieuwe wet voor de dieren. Maar I II DCtCfC CUCrCIlWCT.
helaas... zoals de overheid het zich
voorstelt, schieten de dieren er niet veel 1 NAAM
mee op. Gelukkig is de Dieren- stk
bescherming er ook nog Zij heeft een
deskundig ontworpen wetsvoorstel bij I ''Ostcode.
I WOONPLAATS
1OON hermans het parlement ingediend waar
dieren wél wat aan hebben. Dat voorstel stelt paal en perk aan het
gesol mei dieren en waarborgt controle.
Als we voldoende handtekeningen weten te verzamelen,
dan komt dit voorstel er eerder door. Ik heb mijn
Handtekening al gestuurd. Nu u! Stuur deze bon
met uw handtekening in een open envelop met
■»en postzegel van 65 cent aan de Dierenbescher
nmg postbus 85980.2508 CR Den
Alle handtekeningen helpen om dieren een beter leven te geven!
(ADVERTENTIE)
Er is méér in het geding dan
uw aangifte over 1988
BREDA De grootste
particuliere verzameling
werken van de schilder
Chagall, de Dienercollec
tie uit Basel, is voor het
eerst in Europa te zien,
van 30 april tot 26 juni in
De Beyerd in Breda. Mi
nister Brinkman van cul
tuur komt de tentoonstel
ling openen. Daarbij is Ida
Chagall, dochter van de
kunstenaar, aanwezig
evenals de architect en
verzamelaar Marcus Die
ner.
De collectie omvat 57 werken
van de Franse, van origine
joods-Russische, schilder Mare
Chagall (1887 - 1985). De ver
zameling kwam in dertig jaar
tot stand in overleg met Cha
gall zelf. Bij gelegenheid van
de honderdste geboortedag
van de meester werd de col
lectie voor het eerst uitge
leend: aan het museum in Tel
Aviv, Israël. Na de dood van
Chagall kocht Diener nog de
tekening „Le Cirque" uit 1927
aan van het Guggenheimmu-
seum in New York. Ook dit
werk is in Breda te zien.
Aan de Dienercollectie is de
ontwikkeling van de kunste
naar gedurende 75 jaar te zien.
De verzameling telt enkele
olieverfschilderijen, enkele te
geltableaus en verder voorna
melijk tekeningen met inkt of
houtskool, aquarellen en goua
ches. Sommige zijn uitgewerk
te voorstudies voor beroemde
schilderijen. Andere tonen een
vlugge schets.
Bijna dertig jaar geleden kocht
Marcus Diener zijn eerste Cha
gall; De Boom van Jesse uit
1960. Sindsdien werden zij
vrienden. Diener heeft tijdens
het leven van Chagall nimmer
een werk afgestaan voor een
tentoonstelling.
Chagall ontleende zijn onder
werpen aan herinneringen aan
zijn geboorteplaats Vitebsk en
aan de bijbel, met name het
verhaal over Koning David.
Toen hij van 1911 tot en met
1913 in Parijs studeerde en
werkte, leerde hij er de kubis
ten kennen. In Berlijn maakte
zijn werk diepe indruk op de
Duitse expressionisten. Bij het
uitbreken van de Eerste We
reldoorlog was hij terug in zijn
geboorteplaats waar hij een
kunstacademie stichtte voor
hij in 1920 naar Moskou ging.
In 1922 keerde hij, bekend als
wegbereider van het surrealis
me, terug naar Parijs, maar
sloot zich niet bij de surrealis
ten aan. Hij illustreerde er
Dode Zielen van Gogol, de Fa
bels van La Fontaine en later
nog twee keer de bijbel, waar
voor hij onder meer in 1932
naar Nederland ging om Rem
brandt te bestuderen.
Hij trok voor onderzoek ook
naar Spanje, Polen en Italië,
en vluchtte in 1941 met zijn
gezin naar de Verenigde Sta
ten, waar hij onder meer de
cors en kostuums voor ballet
voorstelling ontwierp. In 1947
keerde hij terug naar Frank
rijk, waar hij onder meer ke
ramische werken maakte,
beeldhouwde en glasramen,
mozaïeken, wand- en vloerta
pijten ontwierp.
In zijn werk hebben, gezien
zijn vormentaal en kleurge
bruik, allerlei avangardistische
stromingen als kubisme, ex
pressionisme en fauvisme, spo
ren achtergelaten. Hij hield
daarbij vast aan zijn favoriete
onderwerpen: Russische dorps
gezichten en -typetjes als de
violist, verliefde paartjes, bloe
men, scènes uit de bijbel en
dieren, vooral koeien en gei
ten. Zijn eigenzinnige lijnvoe-
ring, kleurgebruik en verhou
dingen van proporties droegen
zeer bij tot de herkenbaarheid
van zijn werk, waarmee hij tot
een van de grote schilders van
deze eeuw wordt gerekend.
Werk van Chagall is te vinden
in tal van landen van West-
Europa. in de Verenigde Sta
ten en in Rusland. In ons land
bezit het Stedelijk Museum in
Amsterdam vier werken van
Chagall, waaronder „Ida voor
het raam" uit 1924. In het Van
Abbemuseum in Eindhoven
hangt „Hommage aan Apolli-
naire" uit 1911 - 1912.
FA
selcomst. Begeleid! u m
I Anker Booij Chaudron
belastingadviseur»
Lammenschansweg 15b
2313 DH Leiden
Telefoon 071 - 31 71 71
Accountantskantoor Stolp
Schelpenkade 40
2313 ZW Leiden
Telefoon 071 12 27 41
Zuideinde 16b
2371 BV Roelofarendsveen
Telefoon 01713- 152 00
dieja
en i
gebr
;eb°
van
voor
Aca<
den
derti
is di
I J t
?ebr
<eliJ
hoe'
zoek
het
van
Mon
soci;
