Woodbrookersdenktank PvdA
Streep geen namen door
£ekUc0otvumt
Paus wil bisschop Jacques Gaillot niet ontvangen
kerk
wereld
Herziening
van proces
Mindszenty
op komst
RELIGIEUS-SOCIALISTISCHE WERKGEMEENSCHAP JUBILEERT
Erkenning voor gewetensbezwaren werknemers
Cultuur
VS moet
gezuiverd
£cidóe
Goede Vrijdag
t *iet
studentenstops Rï
>weer
lille
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
VRIJDAG 24 MAART 1989 PAGIlf
NE
ïajs
EVREUX De Franse bis
schop Jacques Gaillot, die met
uitlatingen over voorbehoed
middelen en de opheffing van
het priestercelibaat veel op
schudding binnen de Franse
RK Kertc heeft veroorzaakt,
zelf om een onderhoud ge
vraagd. „Ik had gevraagd om
een ontmoeting met paus Jo
hannes Paulus II om mijn uit
spraken toe te lichten en ook
uiting te geven aan miin ver
bondenheid met Rome', aldus
Gaillot. Maar de apostolische
nuntius in Frankrijk heeft
hem laten weten dat de paus
niet op het verzoek ingaat.
Gaillot kwam in februari te
rug op eerdere uitspraken in
een verklaring, die hij met de
voorzitter van de Franse RK
bisschoppenconferentie, kar
dinaal Decourtray, uitgaf.
Daarin betuigde hij zijn ge
hoorzaamheid aan het leerge
zag van de paus en de leer
van de kerk op het gebied
van de seksuele moraal. Ver
der erkende hij dat sommige
uitlatingen „dubbelzinnig, im
pulsief, te scherp, misschien
zelfs fout" waren geweest. Hij
had zich onder meer voor de
priesterwijding van gehuwde
mannen uitgesproken en het
gebruik van condooms tegen
aids goedgekeurd.
Gaillot zegt het te betreuren
dat de ontmoeting niet door
gaat en dat een bisschop die
zo'n ontmoeting wil, niet door
de paus kan worden ontvan
gen. Hij herhaalt zijn „algehe
le trouw aan de Kerk en de
opvolger van Petrus".
Radicalisme is het
conservatisme van
morgen toegepast op de
staatszaken van heden.
Ambroce Bierce
Kardinaal Mindszenty
FOTO: AP
ROME De Hongaarse
regering bereidt de her
ziening voor van het pro
ces van 1949 waarbij kar
dinaal Jozsef Mindszenty
tot levenslange gevange
nisstraf werd veroor
deeld. Imre Pozsgay, lid
van het Hongaarse Polit
buro, heeft dit aan paus
Johannes Paulus II laten
weten.
„Ik heb de paus op de hoogte
gesteld van de beslissing van
onze regering om alle politie
ke processen tussen 1945 en
1962 te herzien", aldus Pozs
gay, die door de Hongaarse
regering is belast met de her
ziening van deze processen.
De staatssecretaris voor gods
dienstzaken in Hongarije,
Imre Miklós, sloot vorig jaar
nog uitdrukkelijk uit dat
Mipdszenty zou worden gere
habiliteerd. „Mindszenty was
een politicus en heeft zijn
land een slechte dienst bewe
zen", aldus Miklós.
Mindszenty werd in 1945 be
noemd tot aartsbisschop van
Esztergom en daarmee tot pri
maat van de Hongaarse RK
Kerk. Een jaar later werd hij
kardinaal. Nadat hij in de
cember 1948 was gearresteerd,
werd Mindszenty op beschul
diging van 'spionage tegen de
staat' tot levenslange gevan
genisstraf veroordeeld.
Tijdens de Hongaarse opstand
in 1956 herwon Mindszenty
zijn vrijheid. Na de onder
drukking van deze opstand
vroeg en verkreeg hij asiel in
de Amerikaanse ambassade in
Budapest. Na een overeen
komst tussen het Vaticaan en
de Hongaarse regering verliet
Mindszenty in 1971 de ambas
sade en ging naar Rome. Drie
jaar later onthief paus Paulus
VI Mindszenty tegen diens
wil van zijn functie van aarts
bisschop. Een jaar later over
leed hij op 83-jarige leeftijd in
Wenen.
Liberale joden
De in Amsterdam geboren
joodse historicus Dan Michan
(1947) heeft een studie ge
maakt naar de (late) ont
staansgeschiedenis van het
Nederlandse liberaal-joodse
beweging, in 1929 en de eerste
periode (tot 1943). De studie is
bijzonder intrigerend, temeer
daar ze ook een typisch stukje
Nederlandse historie be
schrijft: het gaat over de jood
se gemeenschap met al
haar interne strijd in de
Nederlandse verzuilde samen
leving.
Uitgave Van Gennep Am
sterdam, prijs 43,50
Ziel en Zaligheid
Hoe hebben de katholieken in
Nederland gereageerd op het
succes van de psychoanalyse
van Sigmund Freud? Hoe is
in de katholieke wetenschap
pelijke gemeenschap van ons
land in het algemeen gerea
geerd op ontwikkelingen in
het veld van de psychologie?
Met deze en andere vragen
heeft Ruud ter Meuelen zich
uitvoerig bezig gehouden in
zijn proefschrift: „Ziel en za
ligheid. De receptie van de
psychologie en van de psy
choanalyse onder de katholie
ken in Nederland 1900-1965".
De studie geeft een goed over
zicht van de ontwikkelingen
van de katholieke filosofie en
de daaruit voortkomende op
vattingen over wetenschap en
dus vaq psychologie; van
mensen en nun „scholen" en
van tendenties en ontwikke
lingen.
Uitgave Ambo, prijs 45,-.
BENTVELD „Het is
weer interessant om lid te
zijn van de Partij van de
Arbeid." Die woorden
komen niet uit een ver
kiezingsfolder, maar uit
een recente brochure van
de „religieus socialistische
vereniging Arbeiders Ge
meenschap der Wood
brookers". De naam roept
iets mystieks op, iets van
een commune a la Wal
den. In werkelijkheid is
het een vereniging met
leden en met twee vor
mingscentra.
Verbonden met de PvdA,
denkend over de sociaal-de
mocratie, maar nimmer lid
van de rooie familie gewor
den. Denktank, platform voor
discussie, ontmoetings- en be-
zinningspunt, waarbij politiek
en maatschappij steeds vanuit
een levensbeschouwelijke in
valshoek benaderd worden.
Dit jaar bestaat de Arbeiders
Gemeenschap - in de wande
ling de AG - zeventig jaar. De
PvdA zoekt moeizaam haar
richting en identiteit, de
Woodbrookers denken mee.
Het programma van de jubi
leumdag 15 april in het confe
rentieoord in Bentveld ver
meldt dan ook een discussie
over een nieuw beginselpro
gramma, met de visies van
PvdA-voorzitter Marianne
Sint en Woodbrookersvoorzit-
ter Coos Huijssen.
„Als de AG niet bestond zou
ze nu weer opgericht wor
den", zegt Huijssen geestdrif
tig. In een tijd waarin de
PvdA zich heroriënteert en
bezint, is volgens hem de tijd
rijp voor een „revival van de
Woodbrookers". Want steeds
als de sociaal-democraten zoe
ken naar hun vorm zoeken,
leveren de Woodbrookers hun
aandeel aan die discussie van
uit hun visie.
Quakers
Die geschiedenis begint aan
het begin van deze eeuw. Uit
het Engelse Quakercentrum
op het landgoed Woodbrooke
komen begin deze eeuw ge
dachten tot ons over toleran
tie, religieuze bezinning, soci
ale bewogenheid, geestelijke
en sociale vorming. Er komen
bijeenkomsten in ons land,
reünies eigenlijk van Enge-
landgangers, orthodoxen en
vrijzinnigen, buitenkerkelij
ken en zoekenden.
Religieuze bezinning zal uit
eindelijk voorop blijven staan
in het 'Nederlandse Wood
brooke', een landgoed in Bar-
chem. Anderen zoeken aan
sluiting bij de sociaal-demo
cratische beweging, dus bij
SDAP en vakbeweging. „Een
ethische stellingname", aldus
Huijssen. Dat leidt in 1919 tot
de oprichting van de Arbei
ders Gemeenschap der Wood
brookers.
De principes van de Wood
brookers blijven in de loop
der decennia overeind. Anno
1989 wordt de vereniging nog
altijd geïnspireerd door evan
gelie, joodse traditie, socialis
me en humanisme. De Wood
brookers leggen de basis voor
ontmoetingen van mensen
van verschillende politieke
gezindte en scheppen voor
PvdA-ers de mogelijkheid
zich op bijeenkomsten te be
zinnen op hun gedachtengoed.
Het tijdschrift Tijd en Taak
bleef al die jaren het blad van
de vereniging. Daarnaast heb
ben de Woodbrookers pio
nierswerk verricht in het vor
mingswerk: eerst kampen
voor onder anderen werklo
zen, huisvrouwen en 'jonge
opvoeders'; later gesubsidieer
de en verzelfstandigde cursus
sen voor bij voorbeeld vak
bonden en ondernemingsra
den in Bentveld en Korte-
hemmen. Bedoeling is in de
toekomst ook studiegroepen
op te zetten voor onderwer
pen als cultuur en onderwijs,
die in het geweld van de soci
aal-economische discussie en
grootschalige aanpak het on
derspit dreigen te delven.
Banningprijs
Nieuw is tenslotte de op de ju
bileumdag voor het eerst uit
te reiken Banningprijs voor
een publicatie die de discussie
binnen de sociaal-democratie
stimuleert met het accent op
de ethische grondslagen. De
naam van H. Banning is on
losmakelijk verbonden met
die van de Woodbrookers. Hij
was de oprichter in 1919 en de
inspirerende kracht in de
daarop volgende decennia, al
riepen zijn zendingsdrang, be
vlogenheid en dynamiek
enerzijds en zijn houding ten
opzichte van het arbeiders-
verleden ook negatieve reac
ties op.
Banning was een van de
voorvechters van de door
braakgedachte. De SDAP lijkt
in de jaren '30 te verzanden in
isolement en dogmatisme. In
die jaren groeit zijn streven
naar een grote volkspartij
voor alle gezindten. In het
kamp in St. Michielsgestel,
waar in 1942 prominente Ne
derlanders door de Duitse be
zetter worden gegijzeld, is de
kiem gelegd voor die door
braak, uitmondend in de op
richting van de PvdA in 1946.
Electorale winst levert de
doorbraak, tegen de verwach
ting in, niet op. Maar, aldus
Huijssen, er ontstaat een an
dere sociaal-democratische
partij, met een veranderde
mentaliteit: de klassenstrijd
verlaten, de bereidheid tot re
geren gegroeid. Het mande
ment van de bisschoppen van
1954 brengt weliswaar een ge
voelige deuk aan in de broe
derschap van wel en niet con
fessionelen, maar komt vol
gens Huijssen te laat om doel
te treffen: het zaad was al ge
kiemd.
Als de doorbraakgedachte
verwezenlijkt is en gelovigen
binnen de PvdA hun eigen
werkgemeenschappen heb
ben, speelt Banning een min
der belangrijke rol bij de
Woodbrookers, verlaat het be
stuur en werpt zich op andere
taken.
Luwte
Na een aantal jaren van be
trekkelijke luwte zien de
Woodbrookers zich onder an
dere voorzitters geconfron
teerd met nieuwe ontwikke
lingen in de PvdA. Eerst
Nieuw Links in de jaren '60,
met zijn anti-autoritaire ge
dachten, emancipatie en femi
nisme. Dan, in de jaren '80, de
Schuivende Panelen. Gevolgd
door Socialisme op sterk wa
ter, Bewogen Beweging, Om
de kwaliteit van de toekomst.
De Woodbrookers plaatsen
hun kanttekeningen, en vra
gen, zoals ze dat steeds deden,
aandacht voor de ethiek, wil
len wel de geroemde indivi
dualisering maar alleen bin
nen de verantwoordelijkhe
den van een gemeenschap,
kijken naar minder techno
cratie en meer menselijke
maat.
De zeventigjarige AG der
Woodbrookers doet in haar
jubileumjaar voorzetten om
tot een nieuw beginselpro
gramma voor de PvdA te ko
men, na die van 1937, '46, '59
en '77. Huijssen: „Ik geloof in
een kort programma, ge
plaatst tegen de achtergrond
van de sociaal-democratische
traditie van de Partij van de
Arbeid. Geen waslijst van de
tails waaruit je moet kiezen.
Een programma waarin men
selijke waarden vervat zijn.
Dan kun je de concrete zaken
van alledag overlaten voor
het verkiezingsprogramma."
Tegelijk pleit hij voor een an
dere partijcultuur, met min
der programfetisjisme en ver
gadertijgers, minder kilo's pa
pier en meer groepen die nu
niet meedoen: de one-issuebe-
weging, de kritische, progres
sieve buitenstaanders die zich
nu niet bij de 'club' thuisvoe-
len.
INGE CRUL
PLEIDOOI VAN KERKEN
DEN HAAG Er moet
een wettelijke regeling
komen voor de* erken
ning van gewetensbezwa
ren van werknemers. Als
er geen vervangend werk
kan worden gevonden
voor de werknemer die
door zijn of haar dagelijks
werk in gewetensnood is
geraakt, moet er bij ont
slag op z'n minst een
werkloosheidsuitkering
zijn.
De sectie Sociale Vragen van
de Raad van Kerken in Ne
derland pleit hiervoor in de
brochure Gewetensbezwaren
in de werksituatie. Als werk
nemers zich nu door de aard
van hun werk genoodzaakt
zien ontslag te nemen, belan
den zij jn de bijstand. Een
wettelijke regeling zal de mo
rele kwaliteit van de Neder
landse samenleving verhogen,
aldus de sectie.
Secretaris ds. W. R. van der
Zee van de Raad van Kerken
vindt het een goed teken dat
mensen in gewetensnood ra
ken. Dat is „in elk geval een
bewijs dat men evangelie en
humaniteit serieus neemt. Het
is niet vanzelfsprekend dat
een christen zomaar ieder
werk kan doen", schrijft hij in
het voorwoord. De kerken
zouden zich volgens hem on
gerust moeten maken als de
evangelieverkondiging geen
gewetensbezwaren meer op
roept.
De sectie pleit voor pastorale
en diaconale aandacht van de
kerken voor de verpleegkun
dige die niet wil meewerken
aan abortus, de werknemer
bij een chemisch bedrijf die
niet medeverantwoordelijk
wil zijn voor leveranties aan
Zuidafrika, de politieagent die
geen krakers wenst te arreste
ren, de graficus die weigert
racistische of pornografische
lectuur te drukken en vele
andere gewetensbezwaarden.
De kerken moeten daarbij
niet moraliseren, aldus de sec
tie. Zij moeten oog hebben
voor de structurele positie
waarin de werknemers zich
bevinden, en willen zoeken
naar bevrijding uit het isole
ment, naar bespreekbaarheid
en naar nuchtere regelingen.
„Zulk pastoraat beschuldigt,
noch verheerlijkt".
HANDREIKINGEN BIJ VERLIES
De columnisten Joke
Forceville-Van Rossum
en Marinus van den Berg
van deze krant hebben
samen een bloemlezing
gemaakt uit hun bijdra
gen over doodgaan en
rouwen. Allerlei facetten
uit het leven in rouw ko
men in korte stukken
heel herkenbaar aan de
orde. Kinderverdriet, uit-
vaartmuziek, schuldge
voel, feestdagen, zelfdo
ding enzovoort. Een paar
daarvan zijn reeds als co
lumns in deze krant ge
publiceerd.
Beide columnisten hebben
grote ervaring op het terrein
waarover zij nu schrijven.
Joke Forceville-Van Rossum
verwierf al eerder grote be
kendheid met twee boeken
over rouwverwerking. Ze
schreef het - hoe kan het ook
anders - vanuit haar eigen er
varingen als weduwe nadat
haar man Charles Forceville
door een hartinfarct om het
leven was gekomen en zij met
vier opgroeiende kinderen
achterbleef. Zij schreef kort
na het overlijden van haar
man dat zij het daar heel
moeilijk mee had gehad, om
als vrouw die plotseling alleen
stond ineens alles zelf te
moeten oplossen, vooral om
dat een van haar kinderen
minder valide was. Maar zij
kwam er door heen door de
steun van goede vrienden en
een priester. Zij gelooft heilig
in de omstandigheid dat een
mens kracht naar kruis krijgt.
Drie jaar geleden hertrouwde
zij met een weduwnaar. Om
dat ze beiden hun verleden
niet wensten te verloochenen,
plaatsten ze in hun huwelijk
saankondiging in de krant de
namen van hun overleden
man en vrouw erbij. Het was
een welbewuste stap om een
nieuwe fase van hun leven te
beginnen.
Marinus van den Berg, zie
kenhuispastor en pastoraal
vormingswerker voor de ge
zondheidszorg in het deke
naat Almelo, kreeg eveneens
landelijke bekendheid op het
terrein van pastorale zorg aan
zieken, ouderen en sterven
den. Hij weet er over mee te
praten dat onze samenleving
steeds minder raad weet met
lijden, verdriet en dood.
„Dood is doder dan ooit" zei
hij een paar jaar geleden toen
in het bisdom Groningen the
madagen werden georgani
seerd over pastorale begelei
ding voor mensen in „verlies-
situaties".
De titel van deze bundel luidt
Streep geen namen door. Het
wil vaak gebeuren dat op ver
jaardagkalenders namen zijn
doorgestreept. Namen van
mensen die overleden zijn.
Het lijkt er dan veel op dat
die doden er dan helemaal
niet meer bijhoren. Van den
Berg en Forceville vragen
zich terecht af of zij dan niet
met hun geschiedenis, hun ge
boorte, hun sterven, hun hu
welijk uit onze herinnering
worden gebannen,
voorwoord.
De dood kan dan weliswaar
niet helemaal tot taboe wor
den verklaard, ze hoort nu
eenmaal onlosmakelijk bij het
leven, maar wat dat „daarna"
gebeurt is meestal volkomen
onbespreekbaar. Praten over
een verlies, over verdriet en
rouw, wordt zorgvuldig ver
meden.
Rouwenden voelen zich daar
door terecht met hun verdriet
afgewezen door vrienden, fa
milie en kennisen die allen
wel willen troosten maar nau
welijks weten hoe ze dat
moeten doen. Niet alleen voor
hen die het verlies van een
geliefd persoon moeten ver
werken, maar ook voor men
sen in hun directe omgeving
Marinus van den Berg
biedt deze bloemlezing een
goede handreiking. Het boek
je is opgezet als een kalender
waarin men alsnog de namen
kan noteren van dierbaren
die men verloren heeft. Daar
tussen door zijn de teksten ge
plaatst van beide auteurs. Het
zijn in de ware zin van het
woord handreikingen die een
mens op het goede spoor kun
nen zetten.
PAUL VAN VELTHOVEN
Joke Forceville-Van Ros
sum, Marinus van den Berg:
Streep geen namen door.
Uitgeverij J.G. Gottmer,
H.J.W. Becht, Bloemendaal.
Prijs 24,50.
PAUS:
VATICAANSTAD
Paus Johannes Paulus II
vindt dat de cultuur van
de Verenigde Staten on
danks talrijke positieve
waarden wordt geken
merkt door „elementen
die moeten worden uitge
zuiverd". Dat schrijft hij
in een brief aan de 300
Amerikaanse bisschoppen
naar aanleiding van het
Paasfeest. De paus geeft
niet aan om welke ele
menten het gaat.
Eerder deze maand waren 35
bisschoppen in Rome met de
hoofden van de Curieafdelin
gen bijeen voor een „uitwisse
ling van ideeën". De paus
vraagt de 35 (aartsbisschop
pen die aan de bijeenkomst
hebben deelgenomen, hun
collega's niet alleen een lijst
van conclusies voor te leggen.
Zij moeten hen ook deelge
noot maken van het „toegeno
men bèsef van de uitdagingen
die de Kerk van de Verenigde
Staten onder ogen moet zien"
om de boodschap van het
Evangelie „op steeds doeltref
fender wijze" te verkondigen.
De paus beveelt alle pastores
dringend aan „alle richtlijnen
van het Tweede Vaticaans
Concilie integraal toe te pas
sen".
Tijdens het overleg met het
Vaticaan had de voorzitter
van de bisschoppenconferen
tie, aartsbisschop John May
van St. Louis, de paus erop
gewezen dat „overal in de
Verenigde Staten autoritair
gedrag als verdacht wordt be
schouwd". Veel Amerikanen
vinden een leergezag dat zegt
voor de eeuwigheid te spre
ken, even ouderwets als het
goddelijk recht dat koningen
ooit opeisten.
[ECHT
hwerk
P bij
?ren. 1
,op den
UE macht van het christelijk geloof is de onmacht. CH ta
toonde zijn macht door af te zien van macht. Dat zei dj
reaans predikant ds. Park Seong Won toen hij onlangs
land op bezoek was en op de hoogte werd gesteld hoe dj^e
ken hier bij de politiek opkomen voor de „nieuwe ariLn je
De predikant wilde zeggen: kerken in Nederland, prLganis
niet met louter politieke machtsmiddelen te bereiken ijger die
wilt. Wees solidair met de armen door juist af te zieift recht
macht. Hij wist dat zo'n houding voor de kerken in hetp
ten heel moeilijk is: de geschiedenis van de christelijke]^1^
in Europa maakt deel uit van de geschiedenis van machpP33'
bers.
De opmerkingen van de Koreaan moeten mede wordei
grepen vanuit de Koreaanse situatie. De geschiedenii
zijn kerk, de Presbyteriaanse Kerk van Korea heeft eeft
éndere geschiedenis dan de kerk van het westen. Al
dan honderd jaar staat de Koreaanse kerk aan de kanj
de slachtoffers van onder meer vreemde heerschappij ea
uitbuiting sinds de industriële revolutie vaste grond ondf
voeten kreeg in Zuidkorea.
TOCH is daarmee de boodschap van het verhaal van dj-
reaanse gast niet geheel verklaard. Juist op een dag als)
de Vrijdag wordt weer duidelijk hoe wéér het is: De i
van Jezus is zijn machteloosheid. Het lijkt onmogelijk,
toch is het een betrouwbaar verhaal: door zijn overgav
de machteloosheid won Hij het nieuwe leven. In zijn o
richt aan de discipelen had Jezus het ook al gezegd: W
leven uit alle macht wil behouden, zal het verliezen. E
graankorrel moet sterven om veelvoudig vrucht te ku
geven.
NiEMAND beter dan Jezus weet wat het is om af teJ
van de macht, hoe moeilijk het is af te zien van de mog c
heid tot afstel. Veertig dagen en nachten was Hij in de
)Rï
HA,
delijl
de n
tijn om te strijden tegen de verleiding van de macht. Iks res
de hof van Gethsemané vocht hij tot bloedens toe m ker
vraag of Hij toch niet de weg van de machteloosheid hjke mi
te gaan.
VANDAAG gedenken we zijn dood; zijn weg naar kri
graf. We weten óók dat de schepping zich na vandaafohier
maakt voor het nieuwe begin. De stille zaterdag geeft ftbest
aan het mysterie dat dood leven wordt, dat einde begin ir jy(
derde dag is de dag van de waarheid; de steen is wegkpt d
graf heeft slechts de omhulsels van de dood kunnen vastb eer
Ëfn' laster
DiE boodschap is van onnoemlijke betekenis voor ah, ee
mensen voor wie de Goede Vrijdag zo lang duurt. Het pellen
boodschap dat dood en leven vlak bij elkaar liggen; er lligkon
een einde aan het lijden. Tegelijkertijd zijn Goede Vrijdtft het
Pasen een oproep en belofte om Hem te volgen op zijnB naa
naar Golgotha. Wie Hem niet volgt op die weg, vergisti onde
in de werkelijke machtsverhoudingen op aarde en in déng v,
mei. Op Paasmorgen worden de dingen openbaar zoaji-gelc
zijn gewild: het leven wint het van de dood.
richt. 1
De afschaffing van de studentenstops op de university
en hogescholen, zoals minister Deetman van onderwijl
heeft aangekondigd, is toe te juichen, maar roept tegelij
tijd ook een groot aantal vragen op. Vragen die, hoe kaï
anders, vooral betrekking hebben op het budgettair l
dat de bewindsman in de afgelopen jaren heeft gevoej
vermoedelijk ook zal willen voortzetten.
VANUIT de noodzaak om op de onderwijsbegroting strw
reel te bezuinigen heeft Deetman bij voortduring in alleB
toren van het onderwijs de financiële duimschroeven st|
verder aangedraaid. Daardoor heeft ook het wetenschï
lijk onderwijs zichzelf vele beperkingen moeten opleggj
Er is in de afgelopen jaren minimaal geïnvesteerd in
vesting, leermiddelen en personeel en in een groot aant
vallen kon fundamenteel wetenschappelijk onderzoek al
maar worden voortgezet, dank zij een feitelijk wez
vreemde puur commerciële exploitatie ervan via
bedrijfsleven. Ook de numerus-fixus, die nu voor tal van
dierichtingen geldt, heeft vooral te maken met het ge|eren
pister
viss<
sU
N m
Yv
aan financiële middelen bij de universiteiten
TEGEN die achtergrond is het merkwaardig dat Deet
nu opeens vrijwel alle beperkingen wil opheffen en het
tenschappelijk onderwijs zelfs wil verplichten zijn capat
beter af te stemmen op de bestaande behoefte. De over
behoudt nog de mogelijkheid in te grijpen bij studiericl
gen waar het aantal studenten de opnamecapaciteit var
arbeidsmarkt ruimschoots dreigt te overtreffen. Maar d
■van zal, zo mag men aannemen, slechts een spaarzaam
bruik worden gemaakt.
Voor een grotere keuzevrijheid van de student en
meer „marktgerichte" benadering door de onderwijsin
lingen is vanzelfsprekend bijzonder veel te zeggen. In dat
zicht lijkt de minister eindelijk de juiste weg te willen
wandelen.
ZlJN terechte koerswijziging zal echter een loos gebaar
ven wanneer hij niet tegelijkertijd de universiteiten en h
scholen de financiële ruimte biedt om dat nieuwe be
waar te maken. Gezien de stand van zaken van de on ziF
wijsbegroting moet daarom helaas worden gevreesd dat
mooie plannen uiteindelijk toch weer op de lange baan
len worden geschoven.
litje.
star
rlaa
:htin
r di
legb
lit jae
>rd, d
:d, st;
legk
er B
eling
Gure dag
DE BILT Vandaag vrij
guur weer. Er staat een krach
tige wind uit west tot zuid
west, die aan de kust zelfs
stormachtig is. Later op de dag
komen er enkele opklaringen,
die echter hoofdzakelijk in het
noorden van het land zullen
voorkomen. De middagtempe-
ratuur wordt ongeveer 10 gra
den en dat is eigelijk maar een
graad lager dan wat ongeveer
normaal is voor de laatste
week van maart, maar het is
vooral de sterke wind die het
koud maakt.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, mede
gedeeld door het KNMI, geldig
voor morgen en zondag:
Zuid-Skandinavië: Verander
lijk bewolkt. Plaatselijk een
bui. Boven rond 700 meter in
orm van sneeuw. Middag-
temperatuur 6 tot 9 graden.
Britse Eilanden: Wisselend be
wolkt en af en toe een bui, in
het zuiden op morgen regen.
In de hogere delen van Noord-
Engeland en Schotland aan
houdend kans op sneeuwbui-
t zie
en. Middagtemperatuur v;
graden in Schotland tot 12
den in het zuiden.
Denemarken, Benelux
Noord-Duitsland: Morgen
uit het westen opkomende
gen, die zondag het gelhet
verlaat. Overigens af en versi
opklaringen. Middagtemp krga
tuur van 8 graden in D< bescl
marken tot 12 graden plaapmen
lijk in het zuiden.
Noord-Frankrijk, Midden
Zuid-Duitsland: Een perio
met veel bewolking en af
toe regen of motregen, eers ^npi
Noordwest-Frankrijk,
verplaatsend naar het
Middagtemperatuur 10 totC|f|
graden. I%'
Alpengebied: Voornami
aan de Alpen-noordzijde
bewolking en mogelijk wat
gen, vooral in Oostenrijk,
de Alpen-zuidzijde flinke
rioden met zon. Middagtem
ratuur in de dalen en in
laagland aan de noordzijde
14 graden, aan de zuidzijde
18 graden.
Spanje en Portugal: Zoné
Middagtemperatuur van
graden in het noorden totl
graden in het zuiden.
