Carte blanche voor nieuwe opleiding hervormde predikanten Ccidóö Somatifa Gesprek nodig over Verklaring Keulen Wil de VVD het openbaar onderwijs afschaffen beroepingen kerk wereld Jubilerend bijbelgenootschap maakt van nood deugd AUTOTELEFOON KOOP OF LEASE weer GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CaidóeSoivumt VRIJDAG 17 MAART 198tf I-ao Hervormde raad doet Unilever-aandelen van de hand LEIDSCHENDAM De Hervormde raad voor de predikant straktementen heeft zijn aandelen in de multinational Unile ver. ter waarde van ruim 16.000 gulden, van de hand gedaan. Unilever neemt, net als Shell. Philips en Nijverdal-Ten Cate. volgens de hervormde synode te weinig afstand van apartheid door te blijven investeren in Zuidafrika. De raad. die onder meer de periodieke verhogingen van het salaris van hervorm de predikanten voor zijn rekening neemt, heeft meegedeeld dat de belegde middelen kasgeld vormen en niet aangewend hoeven te worden voor verplichtingen op lange termijn. Ande re ..besmette" aandelen bezit de raad niet. De Generale Diako- nale Raad en de Raad voor de Zending deden al eerder hun .aandelen Shell en Philips van de hand. Voorwaardelijke celstraf voor Jenny Goeree LEEUWARDEN De evan- geliste Jenny Goeree (51) uit Zwolle is gisteren door het ge rechtshof te Leeuwarden ver oordeeld tot twee maanden voorwaardelijke gevangenis straf met een proeftijd van twee jaar wegens belediging van het joodse volksdeel. Pro cureur-generaal mr. W. R. Rosingh had twee weken ge leden vier maanden onvoor waardelijk geëist. De man van Jenny Goeree. Lucas Goeree (52), met wie ze in een echtscheidingsprocedu re is verwikkeld, heeft nog niet terechtgestaan, omdat de dagvaarding niet rechtsgeldig was. De Hoge Raad vernietigde .eerder het arrest van het ge rechtshof in Arnhem dat het ëvangelistenechtpaar eind vo rig jaar vrijsprak. In oktober 1986 achtte de Zwolse recht bank het echtpaar wel schul dig aan belediging van de joodse bevolkingsgroep maar hij legde geen straf op. Zowel in Zwolle als in Arnhem was vier maanden onvoorwaarde lijk tegen het echtpaar geëist. De president van het ge rechtshof in Leeuwarden wijst er in zijn motivering op dat de belediging van de jo den op zich wel dermate ern stig is dat een onvoorwaarde lijke celstraf op haar plaats zou zijn. Maar het hof heeft volstaan met een voorwaarde lijke celstraf, omdat het aan nemelijk acht dat de geschrif ten niet primair erop gericht waren de joden te beledigen. Bovendien liet het hof bij de uitspraak meewegen dat Goe ree een blanco strafblad heeft. De evangeliste zegt in een re actie op het vonnis, dat ze niet van plan is de komende twee jaar een blad voor de mond te nemen. „Ik ben een evange lieverkondigster en die kun je niet de mond snoeren". Nederlandse Hervormde Kerk: Beroepen te Dalfsen T. Oankers te Erica; te Oude en Nieuwe Wetering M B Heijting, kand. te Hendrik Ido Ambacht. Toegelaten tot de evange liebediening en beroepbaar M B Heijting. Tesselschadestraat 40. .3341 TG Hendrik Ido Ambacht. Be noemd té Westbroek als predikant tijdelijke dienst per 1 sept. a.s. (part time) A C Kersten te Katwijk aan Zee. die deze benoeming heeft aan genomen. Gereformeerde Kerken Beroepen te Colijnsplaat i.c.m. Geersdijk (Zld) (part-time) drs. J.W. van der Meulen. kand te Colijns plaat. die dit beroep heeft aangeno- Gereformeerde kerken vrijgemaakt Beroepen te Groningen-Noord J.J Dronkers te Nijkerk Grootste Nederlandse moskee in Eindhoven EINDHOVEN De Turkse islamitische gemeenschap in Eindhoven neemt dezer dagen een nieuw gebouwde moskee in gebruik. De Fatih-moskee is de grootste in Nederland. In de gebedsruimte is plaats voor 850 gelovigen. Daarnaast biedt een overdekte binnenplaats ruimte aan nog eens 400 mensen. De moskee is grotendeels in traditionele oriëntaalse stijl gebouwd. Afgezien van de minaret is het gebedshuis volledig symme trisch. De moskee heeft 2,9 miljoen gulden gekost. Dit bedrag is voor het merendeel opgebracht door de Turkse gemeenschap. In Eindhoven en omgeving wonen ongeveer 8.000 Turkse isla mieten. Volgens een woordvoerder beschouwen zij het gereed komen van de Fatih-moskee als een „bevestiging van hun vol waardige plaats in de Nederlandse samenleving". Wie altijd zoekend voorwaarts streeft, mag op verlossing hopen GEREFORMEERDE SYNODEPRAESES LAAKT GEBREK AAN OVERLEG DOORN „Het is symp tomatisch". Zo reageerde ds. E. Overeem, voorzitter van de synode van de Ge reformeerde Kerken gis teren op de handelwijze van de hervormden met betrekking tot de oplei ding van predikanten. „Het is merkwaardig dat je in de krant moet lezen dat de kerk waarmee je .in staat van hereniging bent, van plan is een an dere opzet te geven aan de opleidingen van her vormde predikanten", al dus ds. Overeem, die hiermee indirect een oor deel uitspreekt over de samenwerking her vormd-gereformeerd (Sa men op Weg) op het ni veau van de kerkleiding. Ds. Overeem was er getuige van dat de hervormde synode unaniem haar commissie Theologische Wetenschappe lijke Opleidingen (TWO) car te blanche gaf om met minis ter Deetman te onderhande len over herziening van de zogeheten Duplex Ordo, dat is de regeling tussen overheid en kerk voor de opleiding van hervormde predikanten aan theologische faculteiten van Rijksuniversiteiten. Die regeling is verouderd, zo is het algemene oordeel. De negen kerkelijke hoogleraren (door de synode benoemd en door de overheid betaald) lo pen in praktische werkom standigheden ver achter bij hun collega's van de theologi sche faculteit. Bovendien is er te weinig ruimte voor weten schappelijke ontwikkelng. Die situatie dient veranderd te worden, vindt ook minister Deetman. Hij heeft een aantal voorstellen gedaan waarin on der meer wordt geregeld dat de Hervormde Kerk eigen wetenschappelijke instellin gen opricht en tegen betaling gebruik maakt van facilitei ten van de theologische facul teiten van de Rijksuniversitei ten. In een contract tussen die hervormde instelling en de Rijksuniversiteiten zou ook moeten worden geregeld in hoeverre de aanstaande predi kanten gebruik maken van de colleges die door de faculteit worden verzorgd. De kerk kan in de nieuwe si tuatie meer een eigen gezicht geven aan haar opleidingen, betoogde de commissie die al geruime tijd met de minister onderhandelt. Maar de ideeën van de minister zijn niet hei lig. wat ons betreft kan het al lemaal wel wat minder ver gaand. alcfus de commissie TWO De gereformeerden zijn tot nu toe buiten de plannen gehou den; die hebben al een eigen theologische universiteit in Kampen en een overeen komst met de Vrije Universi teit. In de nieuwe hervormde situatie is het beter praten met de gereformeerden, meende prof. dr. A. S. van der Woude uit Groningen, lid van de TWO, dan zitten we in ge lijksoortige posities. De theologische faculteiten (Leiden, Utrecht, Groningen en Amsterdam) blijken in middels behoorlijk beducht voor de plannen. Ze vrezen een enorme terugloop van het aantal bij hun ingeschreven studenten als de aanstaande predikanten zich moeten in schrijven bij de hervormde instelling. De verwachting van de dekanen van de facul teiten is dat de constructie de bestaande openbare theologi sche opleidingen zal uithollen en dus het einde betekent van een volwaardige faculteit Godgeleerdheid aan de Rijks universiteiten. Maar dat heb ben de faculteiten verkeerd begrepen, aldus de commissie TWO; eigenlijk worden ze er alleen maar beter van. Gezamenlijk In een brief aan de Colleges van Bestuur van de Rijksuni versiteiten, in copie aan de sy node, bepleiten de theologi sche faculteiten een gezamen lijke commissie van facultei ten, de hervormde TWO-com- missie en de betrokken klei nere kerken (o.a. doopsgezin den, lutheranen en doopsge zinden) die hun predikante nopleiding hebben ondergebracht in de facultei ten. Volgens synode-voorzitter ds Wallet was de brief niet aan de synode gericht en kon er ook niet over worden gespro ken. Met de toevoeging via een amendement dat de sie in samenwerking met de kleine kerken en faculteiten verder plannen moet ontwik kelen, gaf de synode haar TWO-commissie alle ruimte om verder te onderhandelen met de minister. Een enkel synodelid bleek be vreesd voor een bezuinigings truc van de minister. Deze stelt een lump-sum-financie ring voor (een bedrag ineens, waarmee de instelling kan doen wat ze wil) en is dat be-' drag niet veel lager dan wat nu op declaratie-basis wordt vergoed, zo vroeg een synode lid zich af. Het is niet denkbeeldig dat de hervormde plannen samen hangen met de effecten van een komend inventarisatie- rapport van het theologisch onderwijs. De minister heeft om een dergelijk rapport ge vraagd en de verwachting is dat er naar aanleiding daar van een of meerdere facultei ten zullen moeten samenwer ken dan wel sluiten. Strate gisch kan het dan van belang zijn om alvast met de minister te onderhandelen, zodat de kans groter is om bij een eventuele latere snoei-opera- tie buiten schot te blijven. LÜTSEN KOOISTRA Duivelsverzen toegelicht De voorzitter van het Islamitisch Comité Nederland tevens di recteur van het Moslim Informatiecentrum Nederland, Abdul- wahid van Bommel, gaf gistermiddag aan de protestantse Vrije Universiteit een lezing voor studenten over verschillende aspecten van de Duivelsverzen van Salman Rushdie. FOTO: ANP AMSTERDAM De geestelijke nood in Ne derland is voor het Ne derlands Bijbelgenoot schap een stimulans om met nog betere en op de moderne tijd afgestemde middelen de Bijbel onder de mensen te brengen. Het NBG heeft van de nood een deugd gemaakt. Dit zei dr. C. Graafland, hoog leraar aan de theologische fa culteit van de Rijksuniversi teit te Utrecht, op een herden kingsbijeenkomst ter gelegen heid van het 175-jarig bestaan van het NBG. De bijeenkomst in de Nieuwe Kerk te Am sterdam werd bijgewoond door Koningin Beatrix. Zij ontving uit handen van NBG- voorzitter dr. A. Kruyswijk drie diskettes met Nederland se bijbelvertalingen en het ju bileumboek. Het NBG wil zijn werk voort zetten in een tijd waarin dit allerminst vanzelf spreekt, al dus Graafland. Volgens hem jijkt het erop dat „de mensen, ons volk en zelfs misschien de kerken" hier niet meer op zit ten te wachten. Nederland was een door de Bijbel gete kend volk en dat is nu nage noeg voorbij, zo zei de her vormde hoogleraar. Het bij belgenootschap staat voor een steeds moeilijker opgave. Graafland prees het grote be lang van het NBG voor de kerken in Nederland. Toch is het maar goed, zo zei hij, dat het bijbelgenootschap in strik te zin geen kerkelijke organi satie is. In de devaluatie van het christelijk geloof worden de kerken op dit moment im mers voluit meegezogen. De hoogleraar gaf geen antwoord op de vraag of ook de Bijbel en het NBG betrokken zijn in „deze betreurenswaardige gang van iaken." M.J.* van der Veen-Schenke- veld, gereformeerd predikant uit Rijswijk, wees in haar toe spraak op de „geweldige oecu menische kracht" van het werk van de bijbelgenoot schappen. Zo geven NBG en de Katholieke Bijbelstichting gezamenlijk de Groot Nieuws Bijbel uit. Ook de 'missionaire kracht' die uitgaat van het werk vond de predikant in drukwekkend. MGR. BAR: ROTTERDAM Bisschop R.Ph. Bar van Rotterdam vindt dat de bisschoppen de 'Verklaring van Keulen' tij dens een van hun volgende vergaderingen moeten be spreken. De verklaring heeft ook van Nederlandse theolo gen zoveel steun gekregen dat de bisschoppen in een land als Nederland er niet om heen kunnen, aldus Bar voor de KRO-radio. In hun verklaring van Keu len hebben 163 theologen zware kritiek uitgeoefend op de manier waarop paus Jo hannes Paulus II zijn ambt ren ook 12 Nederlandse theo logen. Bar en zijn collega in Haar lem, H.C.A. Bomers, zeiden voorts voor de KRO-radio veel te voelen voor de sugges tie van prof.dr. W. Goddijn afgelopen zaterdag op het symposium van het Thijmge- uitoefent. Zij veroordelen het dat bij bisschopsbenoemingen steeds meer wordt voorbijge gaan aan de rechten en opvat tingen van de plaatselijke kerk. Tot de 163 ondertekenaars, die inmiddels uit vele landen steun hebben gekregen, beho- nootschap dat de bisschoppen tweemaal per jaar tijdens een persconferentie hun beleid verdedigen. Ook binnen het perssecretariaat van de kerk provincie leeft deze wens. In het onlangs gepubliceerde concept-verkiezingsprogram ma 1990-1994 van de VVD komt uiteraard ook een passa ge over het onderwijs voor. Meestal valt bij dit soort za ken meer het oog op bijvoor beeld het sociale of het mi lieubeleid. Toch is het de moeite waard om ook aan dacht te schenken aan de on- derwijsopvattingen van de li beralen. Ondanks het feit dat men in dit verkiezingsprogram in het algemeen probeert meer naar het midden van de politiek op te schuiven, is en blijft het een onversneden liberaal stuk. Dat komt wel de duide lijkheid ten goede. Zoiets blijkt als men kijkt naar de doelstellingen van het onder wijs die worden gepropa geerd. Het gaat, volgens het program, vooral om de indivi duele ontplooiing van de mens. Ook hier wil de VVD de individualisering bevorde ren. Men spreekt zelfs van- hoogwaardige investering in menselijk kapitaal." De socia le en culturele vorming die (bok internationaal) als een belangrijke onderwijsdoelstel ling geldt, ziet men nergens verschijnen. En toch gaat het in het onderwijs om „heel de mens" De liberalen blijven in dit op zicht eenzijdig. Ze hebben daarbij helaas de tijd mee. Ge lukkig wordt er ook gepleit voor autonomie-vergroting en deregulering in het gehele on derwijs (Het woord decentra lisatie, oftewel delegatie naar lagere overheden in plaats van naar autonome schoolbe sturen, komt men in tegen stelling tot het Program 1986 van de VVD niet meer tegen. Zeer opmerkelijk!). De indivi duele scholen krijgen dus ho pelijk de gelegenheid de za ken wat evenwichtiger aan te pakken dan de liberalen hier willen. Openbaar onderwijs Vergeleken bij vroeger speelt het openbaar onderwijs een veel minder dominante rol in het VVD-program. De enige zinsnede erover die men nu nog aantreft is de volgende; „Openbare scholen moeten in staat worden gesteld autono- mer besluiten te nemen over aangelegenheden die de be trokken school aangaan. Openbare scholen moeten daartoe worden verzelfstan digd met dien verstande dat het openbaar karakter wordt behouden." Het is duidelijk dat hier op de achtergrond meespelen kwes ties als van het Stedelijk Gymnasium in Leeuwarden en het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam waar het ge meentebestuur, als bevoegd gezag van het openbaar on derwijs besluiten nam die re gelrecht ingingen tegen de mening van een grote meer derheid binnen die scholen. Als ik het goed inschat wil de VVD dus eigenlijk in plaats van het huidige openbaar on derwijs bijzonder-neutraal on derwijs met waarborgen voor het openbaar karakter. Dat laatste slaat dan op de alge mene toegankelijkheid als op de neutrale inslag van het on derwijs. Als men de conse quenties van dit alles goed doordenkt kan men eigenlijk tot geen andere conclusie ko men dan dat de VVD het openbaar onderwijs, zoals het nu in onze Grondwet en in onze onderwijswetten voor komt, wil afschaffen. Want 'het belangrijkste ken merk van een openbare school in onze wetgeving is toch dat de overheid het er voor het zeggen heeft en niet de betrokkenen? Zo staat het er althans en dat is een heel principiële zaak Ik ben zeer benieuwd hoe hier op zal worden gereageerd. Voortgezet onderwijs Het blijkt duidelijk uit het program dat de VVD ervan uitgaat dat de Basisvorming in het voortgezet onderwijs zal worden ingevoerd. Daarbij wil men wel ons hele stelsel van voortgezet onderwijs in stand houden. Is dat eigenlijk wel mogelijk? Voor het HAVO heeft men iets nieuws bedacht. Zo lees ik: „Verlen ging in het HAVO van de leerweg met een jaar en inte gratie met het VWO tot voor bereidend hoger onderwijs (nieuw lyceum) beïnvloedt het rendement van het HAVO in positieve richting." Men wil hiervoor projecten laten starten, om de mogelijk heden van het een en ander te onderzoeken. Dit gaat wel meer geld kosten, dames en heren! Financiën In een bijlage bij het program vindt men wat men in het he dendaags jargon „een kosten plaatje" noemt Het onderwijs zal bij toekom stige bezuinigingen, als het aan de VVD ligt, worden ont zien. (Dat is iets anders dan een belofte; er zal niet meer worden bezuinigd!) Volgens het kostenplaatje ho pen de liberalen 600 miljoen te bezuinigen door wat ze noemen een „efficiëntie-ope- ratie onderwijs". Onderdeel daarvan zijn: schaalvergroting basisscholen, extra afslanking departement, reorganisatie opleiding, ondersteuning en verzorging in het onderwijs, vergroting eigen middelen hoger onderwijs, verminderen doublures hoger onderwijs. Erg concreet zijn de voorne mens niet, maar duidelijk is wel dat men bijvoorbeeld door wil gaan met schaalver groting, en dat men flink wil snoeien bij de verzorgingsin stellingen. Het geld moet ten goede ko men aan: kwaliteitsverbete ring van het basisonderwijs (hoe?), knelpunten arbeids voorwaarden onderwijs (ho gere salarissen voor jonge le raren?) en onderzoeksfacilitei ten hoger onderwijs. De plan nen voor het HAVO vindt men hierbij niet terug. Con clusie: de liberalen willen op de ingeslagen weg verder gaan. Hierbij zien we weinig nieuwe visie. En men laat een heel essentieel punt liggen dat in de jaren negentig heel be langrijk zal zijn in het onder wijs, namelijk: de verhouding tussen de overheid en het openbaar - en het bijzonder onderwijs. Daar zal het in de toekomst vooral over gaan! Meevaller voor uitkeringen!! Cnv en FNV vinden dat er alle reden is voor een ve.rl) ging van de uitkeringen. Zij baseren zich op de gunstige nomische ontwikkelingen en op de ontwikkeling bij de s le fondsen die vorig jaar gezamenlijk een meevaller kendj' van ruim twee miljard gulden. Niet een gedachte zonder gica. De vakcentrales spreken immers namens de werknen die het merendeel van de premie-inkomsten opbrengend daarom willen meepraten over de besteding van die geldj Nu er meer geld wordt opgebracht dan wordt uitgekeerd de verlaagde uitkeringen is er de keus tussen verlagj van de premies en verhoging van de uitkeringen. Prera verlichting is niet primair aan de orde, vindt het CNV: j keringsgerechtigden moeten hun deel krijgen, zeker nu jaar de lonen in het bedrijfsleven omhoog gaan. DAAR staat tegenover dat het kabinetsbeleid niet van hoging van de uitkeringen wil weten, uit angst dat de las 1| de staat weer boven het hoofd groeien. Pas op de plaats, de reactie van Ruding op de suggestie van zijn collega Koning dat bij beperkte loonontwikkeling ruimte vrij komen voor een soort koppeling tussen lonen en uitkering Alle.en vervalt Rudings argument dat de uitkeringen zul M profiteren van de belastingverlaging, als er door de loono wikkeling weer enige geldontwaarding ontstaat. HeT viel niet te verwachten dat het kabinet en de coalit partners CDA en VVD het plan van de vakcentrales j chend zouden overnemen. Wel ziet het CDA ruimte voor j extraatje voor de minimum-inkomens volgend jaar, wellil een uitkering ineens die een minder structureel karak draagt dan een geregelde gelijktijdige verhoging van mik mumloon en uitkeringen. Die zou evenwel ook niet al te f cidenteel moeten zijn, als gold het een aalmoes. In elk gel is buiten kijf dat ook de mensen met de laagste inkom» enigermate zouden moeten profiteren van de stijgende i vaart. (ADVERTENTIE) Wij zijn gespecialiseerd in het inbouwen van PTT- goedgekeurde apparatuur. Tevens zijn wij Erkend Inbouwbedrijf van TBBS/TNO goedgekeurde autobeveiligings- en cruisecontrolsystemen. technische handelsonderneming Bokelweg 38-40 1 bolland bv 3125 AC Schiedam j.MWMaiiu uv Tel. 010-4156366 Melkwegstraat 2 2516 AJ Den Haag Tel. 070-47755 Zeer koude nacht DE BILT (KNMI) Achter een koufront, dat in midden- Nederland plaatselijk tot 5 cm sneeuw achterliet, stroomde vanuit het noorden koude lucht binnen. Inmiddels na dert een krachtige rug van ho- gedruk ons land. De as daar van ligt in de nanacht juist over ons land. In deze rug ko men bovendien flinke opkla ringen voor. Deze opklarin gen, bij weinig wind en een zeer koude bovenlucht kun nen aanleiding gaan geven tot een zeer sterke temperatuurs- daling gedurende de komende nacht. Minima van rond min 5 graden op waarnemingshoogte (1.50 meter) zijn landinwaarts mogelijk. Overdag draait de wind naar zuidwest en is zwak tot matig. Bij een droog weer type met af en toe zon lopen de temperaturen weer flink op. Morgenmiddag worden dan weer maxima van rond 8 graden gehaald. Doordat gelei delijk wat warmere lucht toe stroomt wordt de nacht van zaterdag op zondag lang niet zo koud. Weersvooruitzichten voor diverse Europese landen, geldig voor morgen en zondag. Zuid-Scandinaviè: flinke zonnige pe rioden. Zondag in west-Noorwegen opkomende regen, meer landin waarts ook sneeuw. Middagtempera- tuur 2-6 graden. Britse Eilanden: in het zuidoosten eerst nog opklaringen overigens veel bewolking en vooral in het noorden af en toe regen. Middag peratuur van 8 graden in het den tot 12 graden in het zuidwesten, zondag iets hoger. Denemarken, noord-Duitsland pe rioden met zon. Zondag meer bewol king maar overwegend droog. Mid dagtemperatuur 4-7 graden, Benelux, noord- en west-Frankrijk: morgen vrij zonnig. Zondag wolking maar overwegend droog. Middagtemperatuur eerst 7-10 gra den. zondag wat hoger. Noordoost-Frankrijk, midden- en zuid-Duitsland: zonnig. In zuid- Duitsland eerst nog wat bewolking Koude nacht met op veel plaatsen vorst. Middagtemperatuur 6-9 gra- regen, vooral morgen. Bovi meter ook sneeuw. In het i zondag meer zon. Middagtem tuur in het laagland en in de da! het noorden 6-9 graden en den tot 14 graden. Noord- en west-Spanje. Frankrijk: flinke perioden m Ook wolkenvelden. Overv droog. Middagtemperatuur graden in Noord-Italie en NoorJJ foslavie tot 15 a J.8 graden elderj 'uid-Italië, zuidelijk deel Joegc sche kust: flinke perioden met I Voornamelijk meer naar het nooj soms bewolking en een kleine 1 op een bui. Middagtemperatuur 1 graden. Griekenland: zonnig. In de midi 18-21 graden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2