iedri jfsleven hoedt zich
oor risico's Derde Wereld
j
Vastgoed
Bührmann-Tetterode en
Ahrend overwegen fusie
EEN ENTHOUSIASME VOOR NEDERLANDSE INVESTERINGEN:
Personeel Volker Stevin in
geweer tegen overname HBG
Schuldenlanden
redelijk positief
over plan-Brady
Beurs uan Amsterdam
vartjCONOMIE
Ccidóc Qowuvnt
DINSDAG 14 MAART 1989 PAGINA 9
SG-steun voor Ruding
j terugdringen tekort
USSEL Volgens minister Ruding van fi-
iciën bieden de jongste economische prog-
van de Europese Commissie Nederland
enkele ruimte bij het opstellen van de be
ting voor volgend jaar. Volgens de Commis-
zal het financieringstekort in Nederland
jpen van 4,5 procent van het bruto binnen-
ls produkt (bbp) in 1989 tot 5,4 procent van
bbp in 1990, ondanks een economische
i van rond de 3 procent. Hoewel deze cij-
volgens de minister iets te pessimistisch
blijft de „harde constatering" overeind dat
jeen enkele ruimte is voor extra uitgaven,
de vraag of hij blij is met de cijfers van de
imissie antwoordde de minister, die vol-
d jaar de politiek verlaat, ontkennend. „Ik
liever uit de staartgroep naar het peloton
tmarreerd", zei hij.
AMSTERDAM Het concern Bühr
mann-Tetterode (papier, grafische
machines), dat een belang heeft opge
bouwd van 30 procent in kantoorin
richter Ahrend, overweegt een bod
op alle aandelen Ahrend als het ver
loop van gesprekken over samenwer
king met de Ah rend-directie daar
aanleiding toe geeft.
Bührmann-Tetterode wil samen met
Ahrend de internationale markt ver
der veroveren. BT meldde dat dezer
dagen een nader gesprek plaatsvindt
tussen de besturen. Ahrend, dat door
het laten uitoefenen van een optie op
preferente aandelen een vijandige
overneming kan afweren, gaf eerder
te kennen via overnemingen te wil
len groeien in het buitenland. Moge
lijkheden die zich daartoe voordoen,
gaan echter gepaard met risico's die
de groep te groot vindt. Ahrend telt
meer dan 1700 werknemers en be
haalde over 1988 een omzet van on
geveer 450 miljoen. Bührmann-Tette
rode is zich de laatste tijd steeds meer
gaan richten op de markt van de
kantoorinrichting en haalt bijna 400
miljoen gulden van de omzet in deze
branche op een totale omzet van 4,5
miljard.
Opdrachten Estec
voor IBB-Kondor
LEIDEN - Van het Euro-
pese centrum voor ruimte
onderzoek en technologie
Estec in Noordwijk heeft
de bouwonderneming
IBB-Kondor opdrachten
ontvangen waar in totaal
13,5 miljoen gulden mee is
gemoeid. Voor uitbreiding
van een gebouw voor ge
luidstechnisch onderzoek
voor de ruimtevaart voert
IBB werkzaamheden uit
die twintig maanden in
zullen nemen. Ver-
t de
maanden aan de slag met
de bouw van een grond
station dat antennes be
proeft.
Hogere winst voor
Triodosbank
ZEIST - De activiteiten van de Trio
dosbank, een kleine bankinstelling
die op antroposofische basis werkt,
zijn vorig jaar op alle onderdelen uit
gebreid. De kredietverlening steeg
met 18 procent tot 34,3 miljoen gul
den, vooral door middel van leningen
aan de duurzame landbouw en de de
tailhandel in natuurvoeding. De net
towinst steeg van 218.000 gulden tot
228.000, zo blijkt uit het jaarverslag.
Aan de stroppenpot, voorziening al
gemene bedrijfsrisico's, werd 99.000
gulden toegevoegd tegen 189.000 in
'87. Voor het lopende jaar verwacht
de bank dat de kredietverlening tot
42 miljoen zal toenemen en dat het
resultaat niet veel zal veranderen.
N HAAG Neder-
dse bedrijven staan
te trappelen om te in
teren in ontwikke-
jslanden. Integendeel:
»eld uitgedrukt zijn de
esteringen sinds 1985
alveerd van 532 mil-
gulden per jaar tot
miljoen in 1987, het-
n prof. dr. L.B.M Men-
directeur van de Fi-
icierings Maatschappij
Ontwikkelingslan-
(FMO) tot de eufemis-
ihe uitspraak verleidt
jt het enthousiasme in-
jdaad niet buitensporig
:pt is".
jnes: „Nederland kent een
prkt aantal echt grote on-
iemingen; de kracht ligt in
midden- en kleinbedrijf.
Ir juist die bedrijven ko-
niet zo snel toe aan inves-
p in het buitenland. Dat
j één verklaring kunnen
I Misschien speelt ook de
erlandse voorzichtigheid
P Misschien is er te weinig
Jrsteuning geweest voor
lijven... Ehh, ik speculeer
iis opvallend hoezeer juist
^Nederlandse bedrijfsleven
achterblijft: de Organisatie
voor Economische Samenwer
king en Ontwikkeling (OESO)
noteerde vorig jaar een bijna
spectaculaire stijging van het
aantal investeringen in Derde
wereldlanden van 12..2 miljard
naar 20 miljard gulden. Overi
gens is het aantal (gecontrac
teerde) investeringen via de
FMO het afgelopen jaar wél
gestegen van 580 miljoen in
1987 naar 619 miljoen gulden
in 1988. De bedoeling is over
vijf jaar het miljard te over
schrijden.
Mennes: „Voor ondernemers
valt er zeker nog iets te ver
dienen. Ik denk dan met name
aan Azië: in Afrika en Latijns-
Amerika ligt het misschien
ietsje moeilijker. De bedrijfsri
sico's in veel ontwikkelings
landen zijn groter, bijvoor
beeld door sociale en politieke
instabiliteit en door hun opge
bouwde schuldenlast. Momen
teel zijn we aan het onderzoe
ken of een zekere onbekend
heid van de FMO in het Ne
derlandse bedrijfsleven ook
een oorzaak is van achterblij
vende investeringen".
Ontpli
ooien
De Financierings Maatschappij
Ontwikkelingslanden,
domini 1970, is een in
Den Haag zetelende instelling
die het investeren in de Derde
Wereld wil bevorderen. Offi
cieel gesteld: de ontplooiing
van het westerse bedrijfsleven
is in het belang van de econo
mische en sociale groei in ont
wikkelingslanden. Nederland
se ondernemingen kunnen
volgens de FMO bijdragen in
uitbreiding van de werkgele
genheid, exportverhoging (en
daarmee deviezen-inbreng) en
inkomensverhoging. Maar die
doelstelling neemt natuurlijk
niet weg dat de FMO probeert
aan te tonen dat buitenlandse
investeringen ook in het be
lang van het Nederlands be-
drijsfleven zijn.
H. Hillebrand, eveneens werk
zaam bij FMO en altijd in voor
een levendig voorbeeld wijst
op de plantenbak in het kan
toor van Mennes. „Kweken
daar zijn wij, of liever gezegd
zij in het Westland, goed in".
Wijzend op een fraaie yuca:
„Zo'n ding daar, moet hier in
een dure kas worden ge
kweekt. Maar in meer tropi
sche landen kan dat buiten
worden geregeld; die stammen
vliegen daar de grond uit, een
kind kan de was doen".
Pluimvee
Directeur Mennes knikt in
stemmend wanneer Hille
brand betoogt dat het geen
schande is te kijken naar die
bedrijfstakken waarin Neder
land goed is en die evenzeer
met vestigingen in Derde We
reldlanden kunnen uitbreiden.
„Neem de kennis over zaad
veredeling, vruchtbomen,
pluimvee: waarom zouden we
onze mond daarover houden?"
Nederlandse ondernemingen
moeten dus hun grenzen ver
leggen voorbij de westerse we
reld; „ons huis kan daarin be
middelen zolang het geen mu
nitiefabriek of massagesalon
betreft".
FMO kan subsidies geven op
de voorbereidingskosten van
een eventuele investering; kan
zich garant stellen wanneer
een onderneming wil lenen
om te kunnen investeren en ze
kan zelf leningen verstrekken.
In het laatste geval gaat de
voorkeur uit naar industrie en
naar landbouw en visserij; de
investeringen in die sektoren
leveren een produkt op, dat
snel wordt doorverkocht. Im
mers, „FMO is Sinterklaas niet
en wil wel haar geld terug-
De maatschappij zou kunnen
doorgaan voor een kleine,
maar gewone ontwikkelings
bank, ware het niet dat de
vennootschap uitvoering geeft
aan een deelbeleid van het mi
nisterie van ontwikkelingssa
menwerking. Ruim twintig
procent van de plusminus
honderdtwintig miljoen gul
den die FMO jaarlijks kan uit
zetten, komt uit de kas van
minister Bukman; de rest
wordt geleend op de kapitaal
markt.
Het ministerie van ontwikke
lingssamenwerking geeft in
naam prioriteit aan hulp de
allerarmsten. De doelstelling
van het bedrijfsleven winst
maken staat daar echter
haaks op; kan de minst draag-
krachtigen zelfs van de wal in
de sloot helpen.
Symptomen
Mennes bestrijdt dat: „Het mi
nisterie kan die allerarmsten
niet bereiken. Misschien kan
het behulpzaam zijn in het
aanleggen van voorzieningen,
zoals huisvesting en water,
maar ik noem dat symptoom
bestrijding. Het leven kan
daardoor wat aangenamer
worden, maar tegelijk moeten
wij zorgen die voorzieningen
in stand te houden. En dat kan
alleen door het produktiever-
mogen uit te breiden, werkge
legenheid te scheppen en het
inkomen te verhogen. Zo niet,
l. Mennes. foto: pr
Dus toch een straaltje ontwik-
kelingsideaal achter het inves
teren door westerse onderne
mingen in de Derde Wereld?
„Het is het resultaat dat telt",
meent Mennes. „Ontwikke
lingslanden zijn niet gebaat bij
projecten die jarenlang door
het buitenland moeten worden
gesubsidieerd. Dan maar het
bedrijfsleven inzetten, mits
aan een aantal voorwaarden
wordt voldaan".
De FMO-directeur doelt daar
mee onder meer op de clausule
in overeenkomsten die wester
se bedrijven verplicht kennis
over te dragen aan het ont
wikkelingsland. Voorts zouden
sociale en secundaire arbeids
voorwaarden in het oog wor
den gehouden. Mennes wijst
erop dat in de FMO niet alleen
de overheid (Ontwikkelingssa
menwerking en Financiën) is
vertegenwoordigd, maar ook
de werkgevers- en de werkne
mersbonden. „Vooral die laat
ste", zegt Mennes „staan te
recht zeer kritisch ten aan
zien van de omstandigheden
waaronder werknemers in
ontwikkelingslanden voor
bedrijven werken".
JOOS PERSOON
MARKTEN
fcF neemt belang
iDuitse
belfabriek
4*FT - Hoogovens Alumini-
Kabelwerk in Berlijn
jt los van het Hoogovens-
[ern en de Nederlandse
jlfabrikant NKF Holding
pr een belang van een der-
n nemen. Dit bleek giste-
uit bekendmakingen van
kovens en NKF.
covens kreeg de kabelfa-
k in 1987 in handen bij de
[neming van Kaiser Alu-
jum, maar het bedrijf past
jgoed bij de kernactivitei-
ivan het concern. Hoogo-
5 stoot het bedrijf met 320
lewerkers en een jaarom-
van 130 miljoen mark nu
h houdt daaraan een „klei-
joekwinst" over. De direc-
neemt een derde van de
Jelen over, een dochter
i de Deutsche Bank even-
1 een derde en NKF Hol-
i het resterende derde deel.
F Holding telt 1460 perso-
kleden en heeft vestigin-
in Delft, Delfzijl en Wad
veen. De jaaromzet be
kt 440 miljoen gulden.
ibsidie voor
tiaakclub
-t>RDWIJKERHOUT
jakvereniging Paarde-
jht krijgt van de gemeente
subsidie van ongeveer
gulden. De vereniging
hierom gevraagd omdat
iname de huur van zalen
De Schelft de financiële
plijkheden van de pas een
of zes bestaande schaak
te boven ging. In de com-
je welzijn lichtte pen-
jsmeester P. Heemskerk
jren het subsidieverzoek
In het begin werd de
ite in plaatselijke cafés ge
kt, maar toen vooral de
"pafdeling begon te groei-
tnoest men uitwijken naar
kchelft. Inmiddels zijn er
jeugdleden die schaakles
jen op verschillende ni
ls en daarvoor waren op-
|w twee zalen nodig, wat
fereniging op een bedrag
I 5000 gulden per jaar
jn te staan. Ondanks een
ributieverhoging vreesde
Teer Heemskerk dat de
I failliet zou gaan als er
[subsidie zou komen. De
Jtussie ging met de aan-
jg akkoord met dien ver-
tie dat de aanvraag voor
-jjfgelopen jaar wordt ver-
ifid vanaf september, het
♦ent dat de extra ruimtes
werden.
„Delfino"
Op de gisteren geopende autovaktentoonstelling in de RAI, een vakbeurs voor de auto-onder-
houdssector, is een nieuwe Nederlandse auto te zien. Het is een ontwerp van J.Hugenholz (zie
foto), die het prototype „Delfino" heeft genoemd. Door de druppelvorm heeft de wagen een sterk
verminderde luchtweerstand. Bij normaal rijgedrag zal de wagen 1 op 20 makkelijk halen. Let wel:
Hugenholtz ontwierp de wagen al in de jaren '40.
foto: dijkstra
ADVERTENTIE
Er is méér in het geding dan
i over 1988
Schelpenknde 40
Zuideinde 16b
2371 BV Roelofarendsve
Telefoon 01713- 15200
DSM en Aluisuisse gaan samenwerken
HEERLEN/BAZEL - Het che
mieconcern DSM en de Zwit
serse aluminiumproducent
Alusuisse, gaan een gezamen
lijke onderneming oprichten
voor de produktie van malei-
nezuuranhydride (MZA). Alu
suisse neemt voor 60 procent
deel en DSM voor 40 procent.
MZA is een belangrijke grond
stof voor onverzadigde polyes
terharsen, de agroehemie, al-
kydharsen, schoonmaakmid
delen, kleurstoffen en toevoe
gingen aan smeerolie. De twee
ondernemingen onderzoeken
of en waar ze in Noordwest-
Europa een fabriek en enkele
vestigingen kunnen bouwen.
Door de gezamenlijke onder
neming wil DSM zich verzeke
ren van een goede grondstof-
fenpositie, onder meer voor
haar activiteiten op het gebied
van polyesterharsen en sa
menstellingen. In Europa is
DSM de grootste producente
van onverzadigde polyester
harsen.
SPAARNDAM - De centrale
ondernemingraad van bouw
onderneming Volker Stevin
heeft uit zijn midden leden be
noemd die het bestuur gaan
vormen van de stichting „Ei
gen Weg". Die stichting zal als
onderdeel van pogingen van
Volker Stevin om uit de greep
van grootaandeelhouder HBG
in Rijswijk te blijven, onder
meer overgaan tot verwerven
van certificaten van aandelen
(aandelen die via de beurs
worden verhandeld en waar
aan weinig stemrecht verbon
den is) en aandelen Koninklij
ke Volker Stevin. Op die ma
nier kan het personeel onder
meer tijdens aandeelhouders
vergaderingen zijn stem laten
horen. De COR vreest dat bij
het opgaan van Volker Stevin
in de grotere bouwonderne
ming HBG 1000 van de 8000
arbeidsplaatsen verloren gaan.
MEXICO-STAD - De lan
den van Latijns Amerika
hebben hoopvol maar
vooral ook voorzichtig ge
reageerd op de nieuwe
Amerikaanse plannen
voor schuldensanering.
benadering van het
schuldenprobleem is eind vori
ge week uiteengezet door de
nieuwe Amerikaanse minister
van financiën Nicholas Brady.
Kern van het plan-Brady is
een vermindering van de
schulden van ontwikkelings
landen, terwijl de kapitaal
stroom naar die landen op
gang blijft. Details zijn nog
niet gegeven.
Mexico verwelkomde de Ame
rikaanse plannen terwijl Ve
nezuela liet weten dat Was
hington een te schuchtere aan
pak wil voor een „potentieel
explosief probleem". De Mexi
caanse regering van president
Carlos Salinas de Gortari
noemde Brady's voorstellen
„een eerste en positieve reactie
op de Mexicaanse problemen".
De Argentijnse regering
noemde de plannen „een veel
belovende stap voorwaarts" en
zei te hopen dat de nu gewekte
verwachtingen door verdere
plannen en voorstellen zouden
worden beantwoord. De Vene
zolaanse president Carlos An
dres Perez sprak echter over
„een te schuchtere benadering
van de problematiek die niet
tegemoet komt aan de mini
mum verwachtingen van La
tijns Amerika". Hij voegde
daar aan toe dat nu in ieder
geval wel een zinnige dialoog
mogelijk was geworden met de
regering-Bush omdat deze zich
kennelijk bewust is van de
aard van de problemen.
Voor Brady vrijdag het woord
voerde tijdens een particuliere
conferentie over de schulden
crisis in de Derde Wereld, had
de vroegere directeur van de
Amerikaanse Centrale Bank,
Paul Volcker, juist gepleit te
gen het kwijtschelden van
schulden als lapmiddel in de
strijd tegen de schuldencrisis.
„Er bestaat geen toverdrank
je," betoogde hij. „Tenzij het
goed wordt beheerst, kan een
proces van schuldenverlaging
gevaarlijk zijn voor de gezond
heid van zowel de debiteur als
de crediteur."
Maar zowel de directeuren
van het Internationaal Mone
tair Fonds (IMF) als van de
Wereldbank, Michel Camdes
sus en Barder Conable, pleit
ten voor een soepeler opstel
ling ten aanzien van de schul
denproblematiek, die in een
aantal landen in de Derde We
reld voor reusachtige sociale
problemen heeft gezorgd. Vo
rige week nog vielen meer
dan 300 doden in Venezuela,
waar de bevolking in opstand
kwam tegen economische
maatregelen die waren opge
legd door het IMF.
(ADVERTENTIE)
VOORJAAR '89
Ook bij de bouw van kantoorpanden maakt uniformiteit plaats
voor karakteristieke vormen. Dit is één van de onderwerpen uit
de special VASTGOED voorjaar '89, die op zaterdag 1 april
a.s. verschijnt.
Ronald te Boekhorst, bereikbaar onder nr. 071 - 122 244, infor
meert u graag nader over de adverteermogelijkheden in deze
adviesprijzen goud en zilver
Vorig* ZILVER
Voor veel beurshandelaren zal
maandag 13 maart een verloren
dag zijn. De handel stond bij een
obligatie-omzet van nog geen
f 400 miljoen en een aandele-
nomzet van nog geen half mil
jard op een laag pitje. Pas toen
Wall Street duidelijk hoger
opende trokken de koersen op
het Beursplein wat aan en kon
de stemmingsindex toch nog een
half puntje klimmen. De koer-
sindex, die de waarde van de
beurs als totaal weergeeft, en de
herbeleggingsindex kwamen
overigens op een hoogtepunt.
De beurs begon voorzichtig. Bij
een stabiele dollar bleven de in
ternationals goed overeind,
maar de lokale markt lag er wat
bedijkt bij. De vrijdagmiddag
ingezette rentestijging zette
door. Obligatiekoersen daalden
en zo kwam de rente op de
langstlopende leningen weer uit
op 7,15 procent, nog slechts een
fractie beneden het eind februa
ri bereikte hoogtepunt van 7,18
procent.
Voor enige opleving zorgde
Bührmann-Tetterode, dat een
belang van dertig procent heeft
opgebouwd in kantoorinrichter
Ahrend en een bod overweegt
op de aandelen. De koers van
Ahrend ging van ƒ216 naar
f 243, nadat dit fonds eerder dit
jaar al forse stijgingen had laten
zien na nog verhandeld te zijn op
f 151.
Aandeelhouders van Ahrend
lieten de stukken niet graag los
op de geboden prijzen. De omzet
in branchegenoot Samas be
droeg bijna het dubbele van dat
van Ahrend en ook dit aandeel
kwam via een stijging van ƒ3,10
op 66,60 op een nieuw hoogte
punt. Bührmann-Tetterode zelf
sloj^t een dubbeltje lager op