Suharto in memoires:
Moorden als therapie
Thatcher naar congres ondanks IRA-dreiging
ZE ZIJN m
GELUKKIG
Praten met PLO
enig alternatief
Congres tevreden
met Richard Cheney
BUITENLAND
ËeidócSou/iotit
MAANDAG 13 MAART 1989 PAGINA 6
Walvissen dood
na verdwaling
PUNTA ARENAS Meer
dan de helft van de honderd
kleine walvissen die onlangs
strandden in de straat van Ma-
gelhaes, in het uiterste zuiden
van Zuidamerika, is gestorven
omdat reddingsploegen te laat
kwamen. Volgens een woord
voerder van de Chileense ma
rine zijn vijftien walvissen met
brancards en jeeps weer naar
de zee gebracht. Zeebioloog
Sissy Atala zei dat de walvis
sen van de Atlantische Oceaan
op weg waren naar de Grote
Oceaan en onderweg op raad
selachtige wijze zijn ver
dwaald.
Einde schoonmaak olie Antarctica
PALMER STATION De grootscheepse schoonmaakoperatie
in de buurt van het Palmer onderzoeksstation op het Antarcti
sche schiereiland wordt momenteel beëindigd, maar in het wrak
van het Argentijnse schip dat daar aan de grond liep, ligt nog
ongeveer 240.000 liter dieselolie opgeslagen. De Argentijnse au
toriteiten zeiden dat de „Bahia Parasio", niet kan worden gebor
gen vóór de winter. Volgens reddingsexpert Walker zou het drie
jaren duren en ruim 120 miljoen gulden kosten om het wrak te
bergen. Een beslissing daarover dient te worden genomen door
de Argentijnse
VN-troepen komen aan in Namibia
WINDHOEK In Namibia zijn dit weekeinde zo'n zeventig
Australiërs en Britten aangekomen die deel hebben in de VN-
vredesmacht voor het toezicht op de instelling van de onafhan
kelijkheid. In totaal zullen voor het eind van de maand 4650
man troepen uit meer dan twintig landen in Namibië aanwezig
zijn. Namibia wordt volgens een vredesakkoord op 1 april onaf
hankelijk en zal in november vrije verkiezingen houden.
Invasie Afghanistan
besluit oude mannen
MOSKOU Het besluit om het
Rode Leger naar Afghanistan te stu
ren werd genomen door vier oude
president Brezjnjev, minis-
buitenlandse zaken Gromy-
i defensie Oestinov
en partijideoloog Soeslov. Dat zei de
afgezette partijleider van Moskou,
Boris Jeltsin en hij was daarmee de
eerste die openlijke kritiek leverde
op het handjevol mannen dat die zo
onfortuinlijke beslissing nam. Jel'tsin
deed zijn bewering in een verkie
zingstoespraak tot achthonderd men
sen. De voormalige plaatselijke par- MVIIÖW
tijeleider beklaagde zich voorts dat komen
Commissie wil kiesrecht
voor alle Zuidafrikanen
JOHANNESBURG Een regeringscommissie
Zuidafrika beveelt algemeen kiesrecht aan voor
elke Zuidafrikaan boven de achttien jaar, onge
acht huidskleur. Dit recht dient te worden opge
nomen in een verklóring waarin de fundamental
burgerrechten worden vastgelegd. Daarnaast die
nen alle rassenwetten te worden ingetrokken. De
aanbeveling moet dienen als basis voor een open
bare discussie voordat zij op 31 augustus wordt
voorgelegd aan het parlement. De commissie was
in 1986 benoemd door minister van justitie Kobie
Coetzee. Het advies vormt een nieuw duidelijk
signaal voor de versnelling van de discussie
apartheid in het land, die vorige week al
nieuw hoogtepunt bereikte doordat de Nederduits
Hervormde Kerk, de kerk van de regerende blan
ke minderheid, apartheid afzwoer.
Joseph Kennedy weg uit politiek
WASHINGTON Joseph
Kennedy, de zoon van wijlen
Robert Kennedy gaat van zijn
vrouw scheiden en heeft aan
gekondigd niet deel te willen
nemen aan de verkiezingen
om het gouverneurschap van
Massachusetts. De 36-jarige
Kennedy maakte volgens in
gewijden een goede kans om
volgend jaar de huidige gou
verneur Michael Dukakis op
te volgen. De Democraat liet
echter weten zoveel mogelijk
tijd aan zijn kinderen Matt en
Joe te willen besteden „om
hen door de moeilijkste perio
de van hun leven te helpen".
Joseph en Sheila Kennedy wa
ren sinds 1979 getrouwd.
ISRAËLISCHE STUDIE:
(Van onze correspondente
Willy Werkman)
TEL AVIV Het in
vloedrijke Israëlische
Centrum voor Strategi
sche Studies is na een in
tensief onderzoek tot de
conclusie gekomen, dat
onderhandelen met de
PLO en het uiteindelijk
accepteren van een onaf
hankelijke Palestijnse
staat de beste oplossing is
voor het slepende Israe-
lisch-Palestijnse conflict.
Het onderzoek van het insti
tuut heeft meer dan een half
jaar geduurd en er is aan deel-
gènomen door tientallen Israë
lische deskundigen. Het eind
rapport, een meer dan twee
honderd pagina's dik verslag
Over „Israel's vredesopties",
werd deze week gepresenteerd
door ex-generaal Aharon Yaa-
riv. Tijdens de Zesdaagse Oor
log van 1967 stond hij aan het
hoofd van Israels militaire in
lichtingendienst. Tien jaar ge
leden stichtte hij het aan de
Universiteit van Tel Aviv ver
bonden Centrum voor Strate
gische Studies.
In het onderzoek zijn zes vre
desopties bekeken, variërend
van annexatie van de bezette
gebieden tot de onmiddellijke
stichting van de Palestijnse
staat. Geen van deze opties
wordt aanvaardbaar geacht,
maar handhaving van de hui
dige situatie wordt omschre
ven als een recept voor een
nieuwe Israelisch-Arabische
oorlog. „De potentiële gevaren
vereisen dat Israel zoekt naar
alternatieven", zo staat in het
rapport.
Volgens generaal Yaariv zou
er „een fundamentele veran
dering" moeten komen in de
standpunten van beide partij
en. „Israël moet inzien dat
voortdurende bezetting van de
westelijke Jordaanoever en de
Gazastrook een zware en pro
blematische last inhoudt. Het
zal ook moeten aanvaarden
.dat terugtrekken uit de gebie
den niet noodzakelijk een ge
vaar inhoudt voor het nationa
le bestaan", aldus Yaariv.
Aan de andere kant moeten de
Palestijnen een langdurigé
overgangsperiode van tien tot
vijftien jaar aanvaarden, zon
der van Israel de keiharde be
lofte te eisen dat die over
gangsperiode uiteindelijk zal
leiden tot Palestijnse onafhan
kelijkheid.
De weg naar een oplossing van
het Palestijnse probleem moet
volgens het onderzoek van het
centrum beginnen bij onder
handelingen met de PLO of
tenminste met de plaatselijke
Palestijnen, die daartoe een
mandaat van de PLO hebben
gekregen. „Het onvoorwaarde
lijk afwijzen van onderhande
lingen veroorzaakt toenemen
de onrust binnen Israel, een
scherp conflict met het we-
reldjodendom en Israels groei
ende isolatie", aldus het rap-
De Israëlische Regering zit met
het rapport in haar maag en
premier Shamir zou geweigerd
hebben het uit handen van ge
neraal Yaariv in ontvangst te
nemen. De strekking ervan
heeft hij inmiddels van de
hand gewezen. Minister van
defensie Rabin zei: „Ik heb het
rapport niet gelezen. Ik heb
het niet bestudeerd. Maar met
de conclusie die ik gehoord
heb, ben ik het oneens". Mi
nister van financien Shimon
Peres, de leider van de Arbei
derspartij, noemde het rapport
echter „intelligent" en beves
tigde dat Israel met de PLO
moet gaan onderhandelen.
PUBLIKATIE BOEK INDONESISCHE PRESIDENT UITGESTELD:
JAKARTA De publika-
tie van dc memoires van
de Indonesische president
Suharto is voor onbepaal
de tijd uitgesteld. De oor
spronkelijke versie van
zijn buitengewoon open
hartig geschreven „Mijn
gedachten, uitspraken en
daden", die vorige maand
zou verschijnen, moet
worden gewijzigd om te
voorkomen dat het boek
protesten oproept.
De opvolgingskwëstie en de
„mysterieuze moorden" op
Midden-Java, die de president
in zijn memoires aanroert, zijn
ten minste twee onderwerpen
herschreven moeten worden.
In de eerste helft van de jaren
tachtig zijn in Midden-Java
honderden mensen vermoord,
onder wie veel misdadigers en
enkele uitgesproken regerings
critici.
Benni Murdani, de huidige mi
nister van defensie en inder
tijd opperbevelhebber van de
strijdkrachten, zei in 1984 te
genover de Nederlandse mi
nister Van den Broek dat de
moorden een gevolg waren
van onderlinge vetes van cri
minelen en bendes.
Murdani's verklaring staat
haaks op de uitleg van presi
dent Suharto. De moorden,
schrijft Suharto in zijn nog on
gepubliceerde memoires „wa
ren geheel niet mysterieus".
Volgens hem werden de licha
men van doodgeschoten mis
dadigers „getoond als een soort
shocktherapie zodat de bevol
king zou begrijpen dat iets
werd gedaan aan deze verdor
ven mensen". Met de erken
ning dat mensen zonder vorm
van proces om het leven zijn
gebracht, reikt de president op
een presenteerblaadje voedsel
aan voor mensenrechtenorga
nisaties in en buiten Indonesië.
Aftreden
In zijn memoires laat Suharto
doorschemeren dat hij in 1992
wil aftreden. Hij doorbrak
daarmee een taboe in de Indo
nesische pers. De opvolgings
kwestie is onderworpen aan
een aantal ongeschreven re
gels. Suharto's opvolger, de
derde president sinds de onaf
hankelijkheid van de voorma
lige Nederlandse kolonie, moet
Javaan zijn alsmede islami
tisch. Hij moet eveneens kun
nen bogen op een goede staat
van dienst in het leger en het
leger moet zijn kandidatuur
Suharto's vertrouweling Sud-
harmono, die in maart vorig
jaar werd voorgedragen voor
het vice-presidentschap, miste
de instemming van het leger.
Sudharmono ontpopte zich in
het leger als een briljante en
sluwe organisator en ad-
ar hij kan niet
prat gaan op de militaire on
derscheidingen van een veld-
commandant.
Het leger gaf daarom vorig
jaar tot grote ergernis van de
president zijn fiat aan John
Naro, de tegenkandidaat van
de op de islam gerichte Vere
nigde Ontwikkelings Partij
(PPP). Met deze manoeuvre
wilde het leger zijn ongenoe
gen laten blijken en de presi
dent een elegante mogelijk
heid bieden de kandidatuur
van zowel Sudharmono als
Naro teniet te doen.
Suharto legde de signalen van
het leger naast zich neer. Sud
harmono is in maart 1988 vice-
president geworden en werd
daarom gezien als de kroon
prins van Suharto. De presi
dent is Sudharmono zeer er
kentelijk voor zijn inspannin
gen als partij-voorzitter. Sud
harmono heeft de regerings
partij Golkar aanzien gegeven
en de partij in 1987 naar een
grote verkiezingsoverwinning
geleid. Maar de beloofde
machtsuitbreiding van de
vice-president is tot nu toe uit
gebleven.
Schoonzoon
Minister Rudini van het mach
tige departement van Binnen
landse Zaken voldoet aan alle
voorwaarden voor de presi
dentskandidatuur. Hij zou ook
iets kunnen doen aan de groei
ende onvrede onder de bevol
king over de economische
neergang en gebrek aan demo
cratische vrijheden. Tegelij
kertijd staat hij ervoor garant
dat president Suharto, waar
mee hij „regelmatig golf
speelt"', niet hetzelfde lot
wacht als ex-president Marcos
van de Filipijnen en oud-presi
dent Chun Doon Hwan uit
Zuidkorea, die beiden in onge
nade zijn gevallen.
Rudini profileert zich als een
democraat door te stellen dat
ambtenaren ontslagen moeten
worden van de plicht om op
de regeringspartij Golkar te
stemmen. Hij pleit eveneens
voor extra belastingen voor de
rijke bovenlaag. Belastingont
duikers moeten volgens hem
worden gestraft met confisca
tie van land, dat aan de armen
kan worden gegeven.
Rudini is evenmin een vriend
van de hogere lokale ambtena
ren, die volgens hem dichter
bij Chinese magnaten staan
dan bij het volk. Rudini leeft
echter in onmin met Benni
Murdani, de huidige minister
van defensie. Bovendien is
hem eind 1988, met instem
ming van de president, de ver
antwoordelijkheid ontnomen
voor landaangelegenheden.
Suharto's schoonzoon Prabo-
fessor Sumitro, heeft minder
kans gehad zich te profileren,
maar geniet naast de steun
van het leger ook de sympa
thie van het volk. Hij staat ze-
President
Soeharto van
Indonesië.
FOTO: AP
ker garant dat „niet met de
president wordt gesold na zijn
aftreden zoals in andere lan
den", zoals minister Sudomo
van veiligheidszaken dat ooit
formuleerde.
Nieuwe revolutie
Meer dan enige andere kwes
tie, lijkt de sociaal-economi
sche situatie bepalend te gana
worden voor de opvolging van
Suharto. Mr. Yap Thiam Hin,
een in Leiden opgeleide advo
caat, wijst op een toenemend
aantal incidenten als gevolg
van schrijnende armoede of
onrechtvaardigheid. Mr. Yap
is thans secretaris van de toe
ziende raad van de Indonesi
sche mensenrechtenorganisa
tie LBH (Instituut voor
Rechtshulp).
„Twintig jaar Suharto-rege-
ring", zo zegt hij, „heeft geleid
tot -een complete crisis. Er is
een economische en politieke
crisis en een crisis op het ge
bied van de rechtspleging.
Economische monopolies be
voorrechten de rijke boven
laag, die eveneens privileges
genieten in het juridisch sy-
Het meest in het oog springen
de recente voorbeeld van on-
rechtvaardigde behandeling
van minder bevoorrechte
mensen is het incident in
Lampung, in Zuid-Sumatra.
Volgens de officiële lezing is
het leger slaags geraakt met
extreme moslim-fundamenta
listen en zijn enkele tientallen
doden gevallen. Mr. Yap zegt
echter dat het aantal doden
veel hoger ligt en het incident
een protest was van de platte
landsbevolking tegen het auto
ritaire regime. Volgens Yap
moedigt het autoritaire bewind
van Suharto de lokale rege-(
ringsfunctionarissen aan on
de duimschroeven bij de plat
telandsbevolking nog harder
aan te draaien. „De boeren zijn
rechteloos en de regering
doen en laten wat ze wil"
Capes in alle
mogelijke
lengten en
vormen, maar
allemaal in
camelbeige en
met een kraag
van
namaakbont.
Worden de
panden
achteloos
achterover
gegooid, dan
komen er vaak
Marlène
Dietrich-
broekpakken
tevoorschijn. Of
blote benen,
zoals bij de
ruiten-capes die
Vivienne
Westwood dit
weekeinde in
Londen showde.
Minder
1 praktisch is
deze regenjas
van John
Galliano (rechts)
met zijn zeer
speciale kraag.
1 Het
verfomfaaide
I uiterlijk van
deze paraplu
kraag ziet er niet
I naar uit dat het
geheel bestand
is tegen een
3 fikse bui.
FOTO'S: AP
LONDEN Ruim hon
derd vooraanstaande Brit
ten zijn er door de politie
van op de hoogte gesteld
dat hun naam voorkomt
op een „dodenlijst" van
het Ierse Republikeinse
Leger IRA.
De lijst werd eind vorig jaar
een in „bommenfabriek" van
de IRA in Londen gevonden.
Een aantal van de bedn ,de
personen, zoals premier J iar-
garet Thatcher maar ooi tal
van parlementariërs, rechters
en hoge ambtenaren die zich
met de Noordierse kwestie be-
-vifhru.Hpn hehh^n nolitiebe-
scherming gekregen, aldus de
Sunday Times gisteren.
Vooralsnog gaat aanstaande
donderdag en vrijdag de grote
politieke bijeenkomst van de
Britse regeringspartij in Scar
borough gewoon door. Hoewel
de IRA wellicht een nieuwe
moordaanslag op premier Mar
garet Thatcher en haar minis
ter in voorbereiding heeft, zei
de bewindsvrouwe onlangs
krijgshaftig: „Mijn ministers
en ik zijn niet bang voor terro
risten. Wij geven ons nooit
over aan de IRA".
Thatcher en haar ministers
zullen logeren boven de confe
rentiezaal in het Crown Hotel.
Het wordt als sinds geruime
tijd zwaar bewaakt door de po
litie van Scarborough, die se-
rWf rtp toevallige ontdpkkiW'g
van de explosieven en vuur
wapens in Scalby haar waak
zaamheid nog heeft ver
scherpt.
De mogelijkheid dat zich in
Scarborough al een eenheid
van de IRA gereedhoudt om
premier Thatcher op St.-Pa-
trick (17 maart; het feest van
alle Ieren) koelbloedig om het
leven te brengen, wordt door
de Britse autoriteiten niet be
vestigd maar ook niet tegenge
sproken. Thatchers minister
van binnenlandse zaken en
justitie Douglas Hurd, gaf re
centelijk toe dat de IRA be
schikt over indrukwekkende
voorraden wapens e
afkomstig uit Libië.
Oplossing
mer. Hij zei: „Het feit dat zo
veel wapens en explosieven
worden gevonden bewijst dat
Groot-Brittannie een periode
van intense IRA-bedrijgheid
voor de boeg heeft." De IRA
verbergt haar gevaarlijke spul
len kennelijk bij voorkeur op
het platteland, onder een laag
aarde en bladeren. De laatste
tijd werden Wapens, munitie
en Semtex-explosieven bloot
gelegd op afgelegen plekken
in de graafschappen rond
Groot-Londen, in Middenen
geland en Noordwest-Enge-
land.
Sedert Thatcher in oktober
1984 aan de dood ontsnapte in
Brighton, de Zuidengelse bad
plaats waar de Britse conser
vatieven toen congresseerden
en de IRA een poging deed hpt
hele Grand Hotel in de lucht
te doen vliegen, overwegen re
publikeinse activisten een
nieuwe moordaanslag op de
bewindsvrouwe die hun „op
lossing" van de Noordierse
kwestie onwrikbaar in de weg
staat.
Na de explosie in Brighton
werd aan het adres van pre
mier Thatcher gezegd in een
IRA-communique: „Het was
vandaag voor ons een tegen
valler. Bedenk echter dat wij
maar eens geluk moeten heb
ben en dat u in tegendeel het
geluk altijd aan uw kant moet
hebben."
De IRA beschouwt het resul
taat van de bomaanslag in
Brighton als een gemiste kans
om de meest resolute Britse
premier aller tijden definitief
uit de weg te ruimen. Republi
keinse theoretici zijn immers
van mening dat een geslaagde
moord op Thatcher zulke dra
matische gevolgen zou hebben
dat de Britten na verloop van
tijd Noordierland zouden prijs
geven.
Of deze voorspelling zou uit
komen, valt niet met zeker
heid te zeggen. Maar het staat
wel vast, dat de woede van de
republikeinse activisten op
Margaret Thatcher mateloos
dreigt te worden. Afgelopen
jaar werden op Gibraltar drie
jonge leden van de Ira door
Britse SAS-soldatea op straat
als honden doodgeschoten. Die
gebeurtenis vervult de Ierse
activisten nog steeds met on
blusbare haat voor Thatcher
die voor deze „executie" per
soonlijk verantwoordelijk was,
WASHINGTON Het
besluit van president Bush
om Richard Cheney te be
noemen tot minister van
defensie is in het Congres
in goede aarde gevallen.
Cheney (48) was stafchef
vap het Witte Huis van
president Ford en is sinds
1978 lid van het Huis van
Afgevaardigden. De be
noeming van Cheney
komt een dag nadat de
Senaat de benoeming van
Bush eerste kandiaat,
John Tower, had verwor
pen.
Dick Cheney, de tweede keus
van president Bush voor de
post van minister van defensie
van de Verenigde Staten.
Waar Tower bekend stond als
veelbesproken privéleven die
nooit aarzelde op andermans
tenen te gaan staan daar ge
niet de 48-jarige Cheney, een
solide vertegenwoordiger van
de Amerikaanse middenklasse,
een zekere populariteit onder
zijn collega's in het Huis van
Afgevaardigden. Zijn loopbaan
eiste een hoge prijs, in 1978,
1984 en 1988 had hij een hart
infarct en hij 'onderging augus
tus vorig jaar een bypass-ope-
ratie. Maar volgens zijn arts is
hij nu fit genoeg om het Pen
tagon te leiden.
Belangrijk voor Cheney's kan
sen is vooral dat Sam Nunn,
de Democratische voorzitter
van de Senaatscommissie
de strijkrachten die over de
bekrachting hoorzittingen zal
houden, in een gezamenlijke
verklaring met de Republikein
John Warner liet weten dat
Cheney „bij de Senaat goed
bekend is en zeer wordt geres
pecteerd." „We hebben bij veel
aangelegenheden betreffende
de nationale defensie en de in
lichtingendiensten met hem
samengewerkt," aldus de ver
klaring. De fractieleider van
de Republikeinen in de Se
naat, Robert Dole, toonde zich
ingenomen met de nii
kandidaat, die volgens hem
„intelligent" en „hard" is
„Deze keer wordt het een be
krachtiging, geen executie.'
zei Dole, met een verwijzing
naar de verwerping van de be
noeming van Tower vorig
week donderdag.
Geen krant ontvangen 7 Bel tussen 18.00 e
en 15 00 uur, telefoonnr.071-122248 en u
nabezorgd.
(ADVERTENTIE)
900
meer kans in de staatsloterij
