«joaisai-
„Iedereen
praat
over het
milieu,
maar
niemand
doet wat
Aluminium
kan ook
„roesten"
Huishouden belangrijk bij bestrijden verspilling
„Iedereen heeft z'n mond vol over
een beter milieu, maar niemand
doet wat", vond Koen van der
Zwaag al een tijdje. Hij adopteerde
het oude gezegde, dat het verbete
ren van de wereld bij jezelf moet
beginnen en besloot tot de bouw
van een droomhuis, waarin hij z'n
milieu-idealen zoveel mogelijk kon
verwerken.
Van der Zwaag kocht als bouwpakket
een houten huis uit Finland. „Voor elke
gekapte boom wordt daar een nieuwe ge
plant. zodat er uiteindelijk geen natuur
lijke grondstof wordt verspild", moti
veert hij. De verwarming komt straks
grotendeels van zonnecollectoren. En he
melwater moet volgens een speciaal tap-
systeem worden aangewend voor de toi
letspoeling en huishoudelijke karweitjes.
Het zijn volgens Koen van der Zwaag
een paar fikse stappen in de richting van
meer self-supporting. Al jaren zorgt het
gezin voor eigen honing, wijn, eieren en
groente. „Als actief imker zie ik elk jaar
dat het milieu achteruit draaft. Het laat
ste jaar moest ik m'n bijen al met suiker
bijvoeren om ze niet te laten verhonge
ren. Je krijgt er tranen van in de ogen".
De maat was echt vol, toen hij een boer
in de buurt de groente zag besproeien:
„De volgende dag lagen er dertig dooie
mussen op z'n bouwland. „Die giftroep
eten we dus nooit meer", dacht ik toen.
Vanaf dat moment drong pas echt het
besef door, dat het snel anders moet".
Principe
De gemeente Elburg vond aanvankelijk,
dat het rioolwater best in een putje ge
loosd kon worden, maar Van der Zwaag
stond erop dat hij op de rioolzuivering
werd aangesloten, een principe dat hem
IDEALEN
VERWERKT
IN HOUTEN
HUIS
59
op vierduizend gulden extra komt te
staan. Hij is wat dat betreft recht in de
leer: „Als je al deze moeite voor het mi
lieu doet, kun je niet zomaar je afvalwa
ter de grond in laten lopen. Met de kans
dat het uiteindelijk in het grondwater te
recht komt".
De aangebrachte zonnecollectoren
moeten tachtig procent van de benodig
de warmte in het huis gaan leveren. Bij
tegenvallers zorgt een geisertje voor de
aanvullende warmte.
De Finnen weten wel van wanten bij de
isolatie van hun woningen. De twee dik
ke houten muren met een fikse laag glas
wol ertussen kunnen ook de Nederland
se kou wel buiten houden. „Het Finse
hout heeft één van de hoogste isolatie
waardes", weet Koen. Lage energiereke
ningen zijn straks z'n deel, tenminste als
de voorspellingen uit de mooie kleurige
folders allemaal uitkomen. Dat is dan
het rendement van alle investeringen,
die het huis ruim twintig procent duur-
woning zonder al
Ter completering wilde Van der Zwaag
eerst een windmolen naast zijn huis. In
het beschermde stadsgezicht waren de
vergunning-gevers daar niet echt blij
mee. Erg praktisch was het idee trou-
De aangebrachte zonnecollectoren moeten
tachtig procent van de benodigde warmte
in het huis gaan leveren. Bij tegenvallers
zorgt een geisertje voor de aanvullende
FOTO: PERS UNIE
wens ook niet: „Je moet dan alle elektri
sche apparaten in huis ombouwen op
twaalf volt. En loopt kans dat je overlast
veroorzaakt in de buurt, want. zo'n
windmolen maakt veel lawaai. Zo'n in
stallatie kost ook nog 'ns 3500 gulden,
een bedrag dat je er met dit gebruik
nooit uit zult halen. Niet alleen dom
dus, die aanschaf, maar ook een vorm
van verspilling. Maatregelen moeten
praktisch voordeel opleveren, zo ben ik
ook wel weer. Milieubewustzijn is mooi
natuurlijk, maar je moet er wat mee
kunnen bereiken en je moet altijd met je
beide benen op de grond blijven staan".
Al is hij dan welwillend geholpen door
de gemeente Elburg, Koen van der
Zwaag heeft toch het idee, dat de over
heden nog niet bijster ingespeeld zijn op
een milieubewuste bouw: „Ze willen het
niet in de weg staan, maar het duurt al
lemaal verschrikkelijk lang. Vooral om
dat ze dit soort gevallen niet zo vaak bij
de hand hebben", zegt Van der Zwaag.
Hij juicht het als geen ander toe dat het
milieubewustzijn de afgelopen maanden
Theorie
Het stroomlijnen van de ambtelijke re
geltjes kan alleen maar tot een oplossing
bijdragen: „Wat dat betreft zouden we
het best naar Duitsland kunnen kijken.
Daar wordt met allerlei subsidies meer
gedaan dan in Nederland voor mogelijk
wordt gehouden", zegt Van der Zwaag.
Daardoor zijn de milieu-oplossingen er
steeds vaker in de eigen straat te zien.
„In tegenstelling tot Nederland helaas.
De meeste ambtenaren hier kennen de
oplossingen alleen maar van papier.
Weinigen komen er echt mee in aanra
king. Je loopt daardoor de kans ze dal
milieu-maatregelen te veel als theorie
blijven zien, als papieren dwarsdoorsne-
des en opengewerkte tekeningen met al
fabetische aanduidingen. Op die manier
komt de snelle doorbraak er niet".
Aluminium kent vele toepassingen
als bouwmateriaal. Het is duur
zaam en vereist weinig onderhoud.
De bewering dat het materiaal on
derhoudsvrij is, moet echter naar
het rijk der fabelen worden verwe
zen. Geen onderhoud betekent cor
rosie, waarbij het metaal ernstig
wordt aangetast en al zijn goede ei
genschappen verliest.
Hoofdrolspelers in het corrosieproces
zijn vocht, zuur en zuurstof. Deze stof
fen vreten in op het aluminium door een
elektrochemische reactie die enigszins te
vergelijken is met die van roestvorming
op ijzer. Bij aluminium is corrosie her^
kenbaar aan een flinterdun, sluierachtig
laagje geoxydeerd materiaal, dat soms
ook wel witte roest wordt genoemd.
Net als de groene uitslag bij puur koper,
is corrosie bij aluminium een natuurlijk
proces, dat bedoeld is om het onderlig
gende metaal te beschermen tegen corro
sieve stoffen. Die beschermingsfunctie
wordt echter teniet gedaan door de
enorm toegenomen milieuverontreini
ging van de laatste jaren. Professor dr. J.
de Wit van het materiaalkundig labora
torium van de Technische Universiteit
van Delft: „Ons huidige agressieve mi
lieu is er voor verantwoordelijk dat het
corrosieproces veel intensiever is gewor
den. De aantasting gaat daardoor veel
sneller, wat tot gevolg heeft dat er meer
maatregelen moeten worden getroffen
te dammen"
Afwasmiddel
Een hele simpele maatregel is het gere
geld reinigen van aluminium met water
en borstel. Volgens De Wit mag het wa
ter daarbij hooguit wat afwasmiddel be
vatten voor het verwijdering van het
ergste vuil. „Schoonmaakmiddelen be
vatten teveel agressieve stoffen, die cor
rosie stimuleren in plaats van voorko
men". Op plaatsen waar het milieu erg
agressief is, zoals in kustplaatsen - hier
honderden tips in
informatief boekje
De Nederlandse huishoudens ver
bruiken samen een kwart van alle
energie, ruim de helft van het
drinkwater en produceren vijf mil
joen ton (5.000.000.000 kilo!) huis
vuil per jaar. Uit deze cijfers blijkt
dat zij een groot aandeel hebben in
de produktie van afval en veront
reiniging van het milieu.
In het boekje „Milieusparend huishou
den", uitgegeven door de stichting Na
tuur en Milieu, wordt uitgebreid inge
gaan op de mogelijkheden die huishou
dens ter beschikking staan een bijdrage
te leveren aan een beter leefklimaat. Of
zoals de stichting schrijft: „U kunt kie
zen of u een deel wilt zijn van het mi
lieuprobleem, of van de oplossing".
(ADVERTENTIE)
ALKURA
ALUMINIUM en
KUNSTSTOFRAMEN
Ramen, deuren en
balkonhekken
Op overzichtelijke wijze wordt in het
boekje in verschillende hoofdstukken zo
als energie, afval, voeding en tuin de le
zer inzicht verschaft over de" problema
tiek en worden praktische oplossingen
aangereikt. Ieder hoofdstuk begint met
een korte analyse van de aanslag die het
huishouden doet op natuurlijke bron-
Kachels
Illustratief voor de groei van het energie
verbruik zijn de cijfers van het gasver
bruik per gemiddeld huishouden van en
kele jaren. Dat verdubbelde bijna var
1820 kubieke meter (1970) tot 3340
(1979) om na de energiecrisis weer flink
af te nemen tot 2700 kubieke nieter
(1985). De reden voor de snelle stijging
in de zeventigerjaren is het massaal ver
vangen van losse kachels door centrale
verwarmingen en de groei van het aantal
zelfstandige wooneenheden. De „terug
val" in de tachtiger jaren is te verklaren
door een aantal maatregelen om het
energieverbruik af te laten nemen: ther
mostaat eerder laag, gordijnen dicht, iso
latie. Daarnaast is ook de enorme stij
ging van de prijs - 1975: 11 cent; 1983:
58,5 cent - een belangrijke reden voor
menig huishouden geweest om zuiniger
aan te doen met energie.
De samenstellers van het boekje som
men de mogelijkheden op om elektrici
teit, olie en gas te besparen. De meesten
daarvan mogen als bekend worden ver
ondersteld, maar een aantal is „nieuw":
schaf niet onnadenkend energiegebrui-
kende apparaten aan; koop vooral duur
zame goederen want wegwerpartikelen
FOTO: SP
betekenen niet alleen verspilling van
materialen en vergroting van de afval
berg, maar ook verspilling van energie
die noodzakelijk is voor het vervaardi
gen van zulke produkten; vermijd kant
Als voorbeeld van energieverslinders
wordt een aantal elektrische huishoude
lijk apparaten onder de loep genomen.
Zo moet bij de koop van een stofzuiger
niet de fout worden gemaakt om op het
zuigvermogen (hangt samen met de
grootte van de motor en dus met het
elektriciteitsverbruik) te letten, maar
moet de keus worden bepaald door de
constructie van de zuigmond, want die
bepaalt of het vuil van de vloer komt.
Daarom wordt het advies gegeven altijd
een consumententest te raadplegen,
voordat tot koop wordt overgegaan.
De lezer krijgt 180 pagina's informatie
en tips, die niet allemaal even gemakke
lijk zijn te realiseren. Want als het aan
de schrijvers ligt dan moet u het huis
houdelijk afval zo veel mogelijk schei
den en bij diverse instanties inleveren.
Een loffelijk streven. Maar als u het ad
vies helemaal zou opvolgen, moet u een
grote bergruimte hebben om het afval in
gescheiden vorm te bewaren. Want het
is natuurlijk ondoenlijk om met iedere
lege tandpastatube naar een oud-metaal-
handel te gaan.
„Milieusparend huishouden" kost
12,50 exclusief portokosten en is te be
stellen bij Milieuboek, Henri Polaklaan
42, 1018 GT Amsterdam, tel. 020-
244989.
Verf op waterbasis
minder schadelijk
en sneller droog
De lente is de periode bij uitstek
om te klussen in en rond het huis.
Dat geldt onder meer voor het
schilderen van de buitenboel. Nu
de winterschilder zijn laatste resten
verf uitstrijkt op materiaal bin
nenshuis, piekert menig consument
alweer over de vraag welke verf
deze keer moet worden gekozen
voor kozijnen, muren en deuren.
Als het aan chemiereus DSM ligt,
bevat het volgende blik milieu
vriendelijke ven.
Conventionele verf bevat voor het mi
lieu zeer schadelijke oplosstoffen, die
onder meer de smeerbaarheid bevorde
ren. Bij milieuvriendelijke verf zijn al
die oplosstoffen vervangen door water.
DSM, de grootste leverancier van grond
stoffen aan de verfindustrie, ontwikkelde
daartoe tien jaar geleden een nieuw
bindmiddel op synthetische basis. Dat
was nodig omdat het tot dan toe ge
bruikte bindmiddel gemaakt werd van
waterafstotende soja-olién en vetten.
„Deze verf was tien jaar geleden al op de
markt, maar haalde het niet bij de kwali
teit van de conventionele verf Door en
kele verbeteringen aan te brengen in de
samenstelling van het bindmiddel, kan
ik nu echter zeggen dat er geen enkel
verschil meer zit tussen beide produkten
voor wat betreft de kwaliteit", aldus P.
de Roo, product-manager van DSM-re-
sins in Zwolle. In het verleden was vol
gens hem met name de glans niet opti
maal.
De Roo is van mening dat de milieu
vriendelijke verf nu sterk in het voor
deel is ten opzichte van de conventione
le. „Het grote voordeel van het nieuwe
produkt is de korte droogtijd. Een kozijn
is al na één uur kurkdroog, wat vooral
beroepsschilders als positief zullen erva
ren. Zij kunnen nu op één dag afmaken
waarmee ze, begonnen zijn, terwijl ze
daar voorheen twee en soms zelfs drie
dagen voor nodig hadden".
De korte droogtijd wordt veroorzaakt
door een snelle verdamping van het wa
ter. Het bijkomende voordeel is een
egaal, goed sluitende verflaag, hetgeen de
duurzaamheid vergroot. Bij de conven
tionele verf duurt het droogproces veel
langer doordat de oplosmiddelen niet
verdampen maar oxyderen. Hierdoor
onstaat een veel minder goed sluitende
verflaag.
Nu het milieubesef bij de consument
enigszins begint te groeien, denkt De
Roo dat er voor het nieuwe produkt een
goede markt is. „Ik denk dat water bij
nog veel meer produkten kan worden ge
bruikt als vervanger voor allerlei schade
lijke oplosmiddelen. Wat dat betreft is
ook de chemische industrie actief op het
gebied van milieubescherming. Want
daar ligt voor ons allen de sleutel naar
een goede en bovenal schone toekomst".
EGBERT JORISSEN
CeidócSouAont'
bevindt zich in de lucht nog eens extra
veel chloride dat vrijkomt bij de ver
damping van zeewater - is het afborste
len van aluminium vaak niet voldoende.
„Een verf- of laklaag aanbrengen is hier
de meest afdoende voorzorgsmaatregel.
De verf mag vanzelfsprekend eveneens
geen stoffen bevatten die het corrosie
proces juist stimuleren in plaats van te
gengaan".
Hoewel dus niet onderhoudsvrij, vereist
aluminium ten opzichte van andere
bouwmaterialen toch een uiterst gering
onderhoud. De bouwwereld past het me
taal dan ook in toenemde mate toe. C.
van Harten, directeur van het Alumini-
umcentrum Nederland, schat dat in de
woningbouw vorig jaar ruim 15.000 ton
is gebruikt voor de produktie van met
name vensters, deuren en gevels. „Deze
kunnen als een bouwpakket in elke ge
wenste vorm worden geleverd. In de fa
briek worden alle rubbertjes, gaatjes
voor schroeven en bevestigingsklemen
voor glas al precies aangebracht, zodat
op de bouwplaats direct begonnen kan
worden met het inzetten. Dat scheelt tijd
en geld".
Recycling
Het metaal leent zich uitstekend voor re
cycling. Dat is ook het terrein waarop de
aluminiumindustrie denkt bij te dragen
aan de bescherming van het milieu. Van
elk deel aluminium dat nu wordt gele
verd, komt al eenvijfde voort uit recy
cling. Volgens Van Harten snijdt het
mes aan twee kanten: „In het westen is
er een grote vraag naar hout. De meu
belbranche, de bouwwereld en tal van
andere industrieën importeren dat voor
een belangrijk deel uit landen met veel
tropisch oerwoud. De schade die het
kappen van dat oerwoud veroorzaakt zal
langzamerhand iedereen wel bekend
zijn. Door nu zoveel mogelijk vervan
gende materialen te gebruiken heb je
minder hout nodig en wordt het oer-
Aluminium
kozijnen worden
in de fabriek op
maat gemaakt en
glas. Op de
bouwplaats kan
het kozijn zonder
problemen direct
geplaatst worden
in de pui.
FOTO: SP
woud gespaard".
Het winnen van aluminium uit de
grondstof bauxiet is energieverslindend.
Niet voor niets staan alumimumtabne-
ken altijd in de omgeving van een
krachtcentrale. Zo staat de Pechiney, de
grootste aluminiumfabriek in ons land,
in de directe omgeving van de kerncen
trale van Borsele. „Bij recycling is ten
opzichte van die hoeveelheid energie
slechts vijf procent nodig. Dat betekent
een enorme besparing, die het milieu ze
ker ten goede zal komen. Met al de ge
noemde voordelen verwacht ik een flin
ke groei van de aluminiummarkt".
De verf bij DSM wordt voortdurend ge
controleerd. Daarbij wordt onder meer
gekeken naar glans, hechtbaarheid en of
de verf een egaal, goed sluitende laag
