Verschil van 7 5 cent leidde
spoor naar computerkrakers
Venezuela schort betaling
buitenlandse schulden op
Golf van arrestaties
maakt Albanezen bang
Hongarije steunt VN-onderzoek
naar mensenrechten in Roemenië
ACHT MENSEN OPGEPAKT IN SPIONAGE- ZAAK
Maan is ontstaan uit
kosmische biljartpartij
BUITENLAND
£eidóc Commit
ZATERDAG 4 MAART 1989 PAGINA 4 BI
Weinig kans voor Tower
WASHINGTON De kans dat de kan
didatuur van John Tower voor het
Amerikaanse ministerschap van defen
sie door de Senaat wordt goedgekeurd, is
gisteren nog kleiner geworden nu ook
dé conservatieve Democratische senator
Dennis DeConcini heeft aangekondigd
tegen hem te zullen stemmen.
Uit een peiling van The Associated Press
oi^der senatoren vrijdag bliikt dat 46 De
mocraten en de Republikein Larry
Pfessler tegen Tower zullen stemmen of
zijn daartoe geneigd. De Democraten be
schikken over 55 van de 100 Senaatsze
tels.
Verwacht wordt dat de Senaat volgende
week over de kwestie zal stemmen.
Tien jaar cel voor
spion „Van Haarlem'
LONDEN De Tsjechoslowaakse spion die
vorig jaar in Londen werd gearresteerd ter
wijl hij een geheime radioboodschap uit Praag
ontving, is gisteren door de rechtbank in Lon
den tot tien jaar gevangenis veroordeeld. De
ware identiteit van de man, die bekend was
onder de Nederlandse naam Erwin van Haar
lemss niet achterhaald. De naam „Van Haar
lem" leende de spion van een Nederlands
kind dat na de Tweede Wereldoorlog door zijn
moeder in Praag was achtergelaten. Volgens
aanklager Ray Amlot was Van Haarlem der
tien jaar lang actief geweest in Groot-Brittan-
nië. Hij had de opdracht uit te zoeken welke
Britse bedrijven deelnamen aan het Ameri
kaanse Star Wars-onderzoek. Rechter sir Si- De pasfoto van „Van Haarlem"
mon Brown achtte het raadzaam de spion na in zijn vervalste paspoort,
het uitzitten van zijn straf uit te wijzen. foto: ap
Ex-paar vecht om voogdij embryo's
MARYVILLE Een Amerikaans echt
paar dat in een echtscheidingszaak ver
wikkeld is, vecht voor de rechtbank om
de voogdij over een aantal bevruchte ei
cellen die enkele jaren geleden werden
ingevroren. De man, Junior Davis, zegt
dat hij niet wil dat zijn vrouw Mary Sue
zwanger van hem wordt. De rechter heeft
haar tot nader order verboden de eicellen
te laten implanteren. Mevrouw Davis zegt
echter dat zij de eitjes wil laten implante
ren, ondanks de scheiding van de vader.
Davis beroept zich op gezamenlijk eigen
dom van de eitjes en zegt dat een zwan
gerschap van zijn ex-vrouw, zelfs over
enkele jaren, van grote invloed zou zijn
op zijn leven. De bevruchte eicellen blij
ven vooralsnog in hun reageerbuisjes in
de diepvries liggen.
Voorwaardelijke straf
voor Robert McFarlane
WASHINGTON De vroegere Ameri
kaanse nationale-veiligheidsadviseur Ro
bert McFarlane heeft gisteren een voor
waardelijke straf gekregen en moet twee
honderd uur dienstverlening verrichten,
omdat hij de Amerikaanse volksvertegen
woordiging informatie heeft onthouden
over geheime steun aan de Nicaraguaanse
contra's. McFarlane, voormalig adviseur
van de toenmalige president Ronald
Reagan, gaf bijna een jaar geleden toe dat
hij het Congres informatie had onthouden.
Hij beloofde toen mee te werken aan het
onderzoek van de bijzondere aanklager
Lawrence Walsh naar het Iran-Contra
schandaal. Hij zal nu waarschijnlijk een be
langrijke getuige a charge worden in het
proces tegen kolonel Oliver North.
Rebellen beschuldigd
van moord op Peruanen
AYACUCHO Een militaire zegsman in
Peru heeft guerrillastrijders van het maois-
tische Lichtende Pad er van beschuldigd 39
inwoners van een afgelegen landbóuwers-
dorp, onder wie een moeder en haar kind,
te hebben afgeslacht. Ongeveer tweehon
derd rebellen overvielen begin deze week
het gehucht Canaire aan de Apurimac ri-
vier. Het bericht over de slachting werd
volgens de militaire woordvoerder pas nu
bekend omdat het meerdere dagen duurt
om het dorp over land of via de rivier te be
reiken. Sipds 1980 zijn zowel het leger als de
rebellen ervan beschuldigd slachtingen te
hebben aangericht onder de boerenbevol
king in het Peruaanse Andesgebergte, en in
het bijzonder in de verarmde deelstaat Aya-
cucho in het zuiden van het land.
NEW YORK/HAMBURG
De Westduitse politie
heeft gisteren acht men
sen opgepakt die betrok
ken zijn bij het spionnen-
netwerk dat in de Bonds
republiek is opgerold. Zes
van hen waren krakers,
twee opereerden als con
tactpersoon tussen de kra
kers en de afnemer van
de informatie, de Russi
sche geheime dienst KGB.
De woordvoerder van het
Westduitse openbaar ministe
rie probeerde de zaak te baga
telliseren. Uit onderzoek is
naar zijn zeggen gebleken dat
de „computerkrakers" niet tot
de belangrijkste bestanden zijn
doorgedrongen. Zij hebben al
leen bepaalde rekenprogram
ma's gei
Ook de 38-jarige Amerikaanse
computer-expert Clifford Stoll,
die de zaak aan het rollen
heeft gebracht, gelooft niet dat
de krakers echt tot topgehei
men van de NAVO zijn door
gedrongen. „Ze hebben de
hand gelégd op een hoop in
formatie die je gevoelig zou
kunnen noemen. Maar het is
toch een soort informatie die
je niet graag in handen van
anderen ziet vallen. Plannen
rond oorlogvoering in Midde
neuropa en dat soort dingen",
aldus Stoll.
In 1986 merkte Stoll dat een
rekening van het Lawrence
Berkeley Laboratorium in Ca-
lifornië, waar hij werkte, bij
een na-calculatie een verschil
vertoonde van 75 dollarcent.
„Was het verschil duizend dol
lar geweest, dan had ik er
geen aandacht aan besteed",
zei Stoll. „Als je ziet dat je huis
is ingestort, dan-neem je aan
dat er een aardbeving is ge
weest. Maar als je een klein
mierenholletje vindt, dan ga je
dat onderzoeken".
Stoll ontdekte na drie dagen
zoeken dat de 75 cent was ge
declareerd omdat iemand via
de telefoon toegang had probe
ren te krijgen tot de computer
van het laboratorium. De
daarop volgende vier maanden
volgde hij precies wat de kra
ker intypte. Daarbij werd hem
duidelijk dat de kraker het la
boratorium als middel ge
bruikte om toegang te krijgen
tot Milnet, een computernet
werk waar defensiebedrijven,
universiteitslaboratoria en mi
litaire installaties op zijn aan
gesloten. „Hij zocht naar kern
woorden als nucleair, ICBM
(Intercontinental Ballistic Mis
sile), SDI (Strategie Defense
Initiative), biologische oorlogs
voering, Norad (North Ameri
can Aerospace Defense Com
mand). Hij las alles waar hij de
hand op kon leggen, en ach
teraf is gebleken dat hij alles
aan de Sovjetunie verkocht",
zei Stoll.
Hij vertelde dat hij de FBI in
1986 op de hoogte had gesteld
van zijn bevindingen, maar
weinig gehoor had gekregen.
Men vroeg hem wat hij kwijt
was geraakt en toen hij aan
kwam met het verhaal over de
vermiste 75 cent, vond men
dat niet belangrijk genoeg.
Doorbraak
Stoll zei dat zijn vriendin, die
gek werd van het belletje dat
steeds ging wanneer de kraker
zich toegang verschafte tot de
computer, uiteindelijk
een doorbraak had
door hem op het idee te bren
gen een val uit te zetten. Stoll
begon zelfverzonnen militaire
gegevens in zijn computer in
te voeren onder het fictieve
programma „SDI net". De
kraker liep in de val, en nam
twee uur de tijd om de gege
vens over te nemen, lang ge
noeg om Stoll de gelegenheid
te geven de telefoonlijn te tra
ceren naar Hannover in de
Bondsrepubliek. Drie maan
den later kreeg Stoll een brief
uit Pittsburgh
Ditmaal had de FBI wel be
langstelling. De briefschrijver
werd achterhaald en bleek
connecties te onderhouden
met Oosteuropese regeringen.
Volgens Stoll hebben de West
duitse krakers geprobeerd in
te breken in 450 computers. Zij
slaagden er in veertig gevallen
in informatie te stelen, onder
meer bij het ministerie van de
fensie, bij fabrieken met de
fensiecontracten en bij Ameri
kaanse bases
reld.
bij Ami
hele i
De Europese Commissie heeft
inmiddels bevestigd dat de in
de Bondsrepubliek gearres
teerde krakers ook toegang
hebben gehad tot het reken
systeem van de ESA, het in
Parijs gevestigde Europese
Ruimtevaartbureau. Of ook de
computer van de Europese Ge
meenschap is gekraakt, wordt
nog onderzocht.
CARACAS President
Carlos Andres Perez van
Venezuela heeft gisteren
besloten om de aflossing
op de 33 miljard dollar
grote staatsschuld op te
schorten. Hij zal de
schuldbetaling pas hervat
ten als zijn bezuinigings
beleid, waartegen de be
volking zich deze week
met hand en tand verzet
te, maatschappelijk wordt
aanvaard.
In het hele land bleef gisteren
de staat van beleg en een
avondklok van kracht. Het
uitgaansverbod werd ingesteld
na de bloedige rellen die volg
den op de afkondiging van
forse prijsverhogingen voor
brandstof en openbaar ver
voer. Bij de rellén kwamen
ruim driehonderd mensen om
het leven.
Als gevolg van de avondklok
in de hoofdstad Caracas heeft
de KLM gisteren deze bestem
ming op een vlucht naar Lima
(Peru) niet kunnen aandoen.
De passagiers zijn vervoerd
naar Curagao, de volgende
stop op deze vlucht, vanwaar
zij vandaag met een vlucht
van de ALM alsnog naar Ve
nezuela worden gebracht.
In Caracas patrouilleren nog
overal militairen en in de
volkswijken worden nog her
haaldelijk schietpartijen ge
hoord. Maar geleidelijk aan
lijkt de situatie in de vier mil
joen inwoners tellende metro
pool zich toch te normaliseren.
Het openbaar vervoer rijdt
weer volgens dienstregeling en 1
de bewoners durven zich weer
op straat te begeven om bood
schappen te doen in de weini
ge winkels die door de plunde
ringen van de afgelopen dagen
niet door hun voorraden zijn
heen geraakt.
GESPANNEN RUST IN KOSOVO
(Van onze verslaggeefster
Wera de Lange)
PRISTINA In de Joe
goslavische autonome pro
vincie Kosovo gonst het
van de geruchten over ar
restaties. Volgens het dag
blad Vecernje Novosti
heeft de politie gisteren
ongeveer twintig mensen
opgepakt die ervan wor
den beschuldigd de aan
stichters te zijn van de
hongerstaking van mijn
werkers van vorige week.
De meeste arrestanten
zouden na verhoor weer
zijn vrijgelaten.
Zeker is dat de twee populaire
mijndirecteuren uit Trepca en
de voormalige Albanese partij
voorzittér Azem Vlasi nog in
voorarrest zitten. Ook van
twee andere voormalige top
functionarissen uit de commu
nistische partij in Kosovo, Eh-
ren Arili en Ibro Osmanni,
stbat inmiddels vast dat ze op
last van hun eigen opvolgers
zijn gearresteerd. Niemand
weet of deze
voorarrest op vrije voeten ko- 1,2 miljoen
Niemand weet precies
hoeveel mensen er nog meer
zijn opgepakt.
Op het dak van het „Huis van
het leger" (het bevelscentrum
in Kosovo's hoofdstad Pristi-
na) lopen soldaten op en neer.
Trucks met soldaten rijden af
en aan, pantserwagens blokke
ren de oprijlaan. Wie wat lan
ger voor het gebouw blijft stil
staan, wordt gemaand door te
lopen. Foto's maken mag al
helemaal niet. Fotograferen is
trouwens op dit moment over
al in de provincie Kosovo ver
boden. Het leger is demonstra
tief aanwezig in het straat
beeld. Overal rijden open
vrachtwagens en bussen met
soldaten rond. In de dorpen
patrouilleren eenheden van de
para-militaire orde-politie. Het
mag geen uitzonderingstoe
stand heten van de autoritei
ten. Er wordt gesproken van
„speciale maatregelen". Er is
immers geen avondklok inge
steld. Nog niet, zeggen de
Kosovo somber.
op
Dwarsliggers
De Albanezen
totale bevolking van 1,8 mil
joen zijn bang en verslagen.
Jaren lang genoot deze arme
zuidelijke provincie van Joe
goslavië een vrij grote autono
mie binnen de deelstaat Ser
vië. Maar nu wil de leider van
de communistische partij in
Servië, Svobodan Milocevic,
daar een eind aan maken. Hij
wil van Servië een sterke, cen
traal geleide deelstaat maken,
de sterkste macht binnen de
Joegoslavische bondstaat. En
de provincie Kosovo met zijn
Albanese meerderheid is voor
Milocevic's plannen het voor
naamste obstakel. Of, liever
gezegd, dat was zo. Sinds een
paar dagen lijkt het erop dat
het Milocevic aardig gelukt is
de Albanese dwarsliggers
klein te krijgen. De laatste
stap wordt op 15 maart gezet.
Dan moet het parlement van
Kosovo de grondwetswijziging
aanvaarden, die de provinciale
autonomie aanzienlijk zal be
knotten. „Het parlement zal
instemmen, daar twijfel ik niet
meer aan", zegt een van de
weinige goed-geïnformeerde
Albanezen, die nog durft te
praten met journalisten. „We
hebben verloren".
Stormschade
Aan boord van het vrachtschip „Kintampo", dat gisteren de Spaanse haven Bilbao binnen
liep, was het een grote chaos van wrakstukken. Door een zware storm in de Golf van Biscaje,
met golven van twintig meter hoog, waren de auto's en containers die het schip vervoerde
gaan schuiven en bleef er slechts een hoop schroot over. foto: epa
LONDEN Wetenschap
pers geloven dat ze einde
lijk één van de oudste
sterrenkundige raadselen
hebben opgelost: het ont
staan van de maan.
Door de eeuwen heen hebben
astronomen zich uitgeput in
het ontwikkelen van allerlei
gecompliceerde theorieën over
hoe de aarde aan haar myste
rieuze partner is gekomen.
Sommigen meenden dat de
maan ooit deel uitmaakte van
de aarde en zich als een soort
buitenmodel dauwdruppel af
scheidde van onze planeet,
toen deze nog vloeibaar was.
Anderen zeiden dat de maan
ergens in de buurt van de aar
de werd gevormd en vervol
gens gevangen werd door de
zwaartekracht van de aarde.
Geen enkele theorie kon ech
ter een verklaring geven voor
de omvang en de scheikundige
samenstelling van de maan, of
hoe die in z'n huidige omloop
terecht is gekomen. Weten
schappers hoopten een ant
woord te vinden in het maan-
stof en -steen dat twintig jaar
geleden met de Apollo-missies
mee terug kwam. Nu ziet het
er naar uit dat ze daar inder
daad in geslaagd zijn.
In de laatste aflevering van
het gezaghebbende Britse
maandblad „Nature" wordt
beschreven hoe de maan is
ontstaan uit een kosmisch par
tijtje biljarti tussen de aarde en
een rondzwevend stuk puin
ter grootte van de planeet
Mars. Volgens deze theorie
waren vijfduizend miljoen jaar
geleden zowel de aarde als de
planeet/grote zwerfkei al zo
ver gestold, dat ze bestonden
uit een kern van metaalachtig
materiaal met daaromheen
een rotsmantel.
In de chaos van het vroege
zonnestelsel botste de kei te
gen de aarde en viel daardoor
uiteen. De kern werd geschei
den van de mantel en kwam
op de aarde terecht. Het püin
van de mantel werd daarente
gen het heelal ingeslingerd.
Een dag later voegden de
brokstukken zich samen onder
invloed van de zwaartekracht.
De maan was geboren.
De biljart-theorie geeft een
verklaring voor zowel de che
mische samenstelling van
maan en aarde als de baan die
ze beschrijven. Dat betekent
evenwel niet dat er geen rede
nen meer zijn om maan-expe-
dities te ondernemen. De we
tenschappelijke onderzoekers
zouden graag zien dat er een
reis wordt gemaakt naar de
maankrater Copernicus, omdat
daar de bewijzen voor hun
theorie zouden liggen.
ROBERT MATTHEWS
(c) The Times, Londen
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kapitein Rob In China
W
313) In de kajuit van de „Pandora" zitten Rob en Taaie Toon
druk te praten, wanneer opeens Skip begint te grommen. „On
raad?" vraagt Taaie Toon, terwijl hij opspringt en zijn pistool
grijpt. Skip blaft woedend en holt naar het dek. Taaie Toon volgt
hem, maar hij is te laat: hij ziet nog juist een sampan wegroeien
in de duisternis en de schoten, die hij het bootje nazendt, heb
ben geen uitwerking. Wie zou die indringer zijn geweest? Ja, die
kerel is maar net op tijd ontsnapt; één kogel van Taaie Toon
heeft hem nog in een arm getroffen! Hij brengt Wang Hang ver
slag uit van zijn bevindingen en deze lacht in zijn vuistje. „We
moeten zien Taaie Toon gevangen te nemen", zegt hij tegen zijn
stuurman, „die Westerlingen betalen een aardige losprijs". Ziezo,
de zaken gaan goed voor Wang Hang: een flink partijtje opium
heeft hij al vervoerd; nu zal hij die Europeanen nog eens bij de
neus nemen!
GENEVE Hongarije
heeft gisteren samen met
zes westerse landen for
meel om een onderzoek
door de Verenigde Naties
gevraagd naar de mensen
rechten in buurland Roe
menië. Het is de eerste
keer dat een communis
tisch land een westerse
vraag om een dergelijk
onderzoek in een ander
Oostblokland steunt.
Het hoofd van de Zweedse
VN-delegatie Jan Romare
heeft bij de mensenrechten
commissie van de wereldorga
nisatie een resolutie ingediend
waarin wordt gevraagd een
speciale onderzoeker aan te
stellen om de situatie van de
mensenrechten in Roemenië
grondig te bekijken.
De resolutie wijst op de grote
vluchtelingenstroom uit Roe
menië „om redenen die ver
band houden met ernstige
schendingen van de mensen
rechten". De Hongaarse auto
riteiten hebben ongeveer vijf
tienduizend asielzoekers gere
gistreerd. De meesten behoren
tot de Hongaarse minderheid problemen,
in Roemenië die in totaal 1,8
miljoen mensen telt. Ook zijn
er etnische Duitsers op de
vlucht van wie er ongeveer
driehonderdduizend in Roe
menië wonen.
Roemenië heeft de kritieken
op de situatie van de mensen
rechten in het land naast zich
neergelegd. Het ziet daarin
een campagne die is bedoeld
om „de realiteit te verdraaien"
en zegt dat Hongarije die cam
pagne steunt om de aandacht
van de burgers af te leiden
van de eigen binnenlandse
ook Australië,
rijk, Oostenrijk, Portugal,
Groot-Brittannië en West-
Duitsland de resolutie waaro
ver volgende week woensdag
wordt gestemd. Of de resolutie
zal worden goedgekeurd, i
hangt mede af van de houding
van de Derde-Wereldlanden
die in de mensenrechtencom-
missie de meerderheid hebben,
en van de vier andere Oost-.;
blokdelegaties in de commisr
sie, met name de Sovjetunie,.
Bulgarije, Oost-Duitsland en,
de Sovjet-republiek Oekraïne.
