dm
1
inal
Ie
Lettergroepen
I*
ft
ZATERDAG 4 MAART 1989 PAGINA 31
Oplossing vorige puzzel
aainninmm Hoiannnra
a Cl 13 H SI 13
ra tariransïiifa .in a
O \3 <1 3 Ti II
Ei esna ijannnran a
b a
a n
^Rnnnsii
lanianaiiFJ
a a a
ma n
a [SdianciDn yiraa a
nana
PI B 09
a aaa sir
IQQHOB U
a an
mm
iiantansn
aainaaraii
De winnaars van puzzel 8 zijn:
Mevr. Luijnenburg, Molenlaan 25a,
2251 CB Voorschoten
Mevr. Sleijser, J. Urlusplantsoen 259,
2324 KV Leiden
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 9 moeten uiterlijk woensdagmid
dag in bezit zijn van:
Puzzelredaktie
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blok-
letters vermelden.
Nr. 9
In elk vakje dienen TWEE LETTERS te worden
ingevuld, waardoor woorden van navolgende bete
kenis verkregen kunnen worden:
Horizontaal: 1 bekoorlijkheid; 3 uitgestrekte gras
vlakte die 's zomers verdort; 5 na het genoemde;
7 broodsoort; 8 geregelde toestand; 10 begin v.e.
voetbalwedstrijd; 12 hemellichaam; 13 bezetting
v.e. film; 15 tijding; 16 bloedarmoede; 18 straf
baar feit; 19 onzekerheid; 20 vrucht; 22 Zuidame
rikaans bergschaap; 25 wandelplaats; 27 stad in
België; 28 knaagdier; 29 soort droge kleurstof; 31
stad in Rusland; 33 boom; 34 schermbloemige
plant; 36 volksverzet in het groot; 37 langharige
herdershond.
Verticaal: 1 scheikundig element; 2 watervlakte; 3
dichting v.e. weefsel; 4 klein kind; 6 deel v.e.
fietswiel; 7 nauwsluitend; 9 voorzitter v.e. univer
sitaire faculteit; 11 fluweelachtig weefsel; 12 niet
toegevend; 14 zangorgaan; 15 land in Afrika; 17
een weinig; 18 de oneindige ruimte; 20 edelge
steente; 21 vreemde munt; 23 edelknaap; 24
voorganger; 26 deurstijl; 28 nachtpakje voor kin
deren; 29 slaginstrument; 30 bezieldheid; 32
klaaglied; 33 plomp dier; 35 verfrissende lekker
nij.
In welk(e) antwoord(en) komt de lettergroep NS voor?
KN SB-competitie
Van diverse kanten wordt het de
KNSB kwalijk genomen dat het niets
doet om de clubcompetitie aantrekke
lijker te maken. De negen ronden in
een gesloten groep van tien, die maan
delijks verspeeld worden, is voor de
(te) vele (semi) profschakers een doorn
in het oog. Zeker nu de bond besloten
heeft het vooruitspelen te verbieden,
waardoor diverse spelers niet altijd
mee kunnen doen. Door dit beleid is
de competitie voor het publiek, dus
ook de sponsors, nauwelijks het bekij
ken waard. Met als gevolg dat voor de
profschakers een schnabbel minder te
verdelen valt.
Vanuit het gezichtspunt van de moei
zaam rondkomende beroepsspelers
een te begrijpen standpunt. Voor de
vele honderden amateurspelers, die in
de competitie meedoen, ligt dat echter
anders. Al vele jaren wordt door hen,
alsmede hun clubsupporters, hoe ge
ring in aantal ook, veel plezier beleefd
aan het spelen (resp. kijken) in de ex
terne clubwedstrijden. Het aantal te
spelen „verre" wedstrijden is zeker ge
noeg naast de wekelijkse clubavond.
Niemand van deze spelers zal op uit
breiding en/of centralisering van de
competitie zitten te wachten. De fout
die de critici maken is dat ons .land
niet geschikt is voor een profliga met
schaakteams. Het handjevol profteams
in de huidige competities het maxi
maal bereikbare; de schnabbelaars uit
de subtop moeten maar zo goed gaan
spelen, dat ze daar een plaatsje kun
nen krijgen.
Van de huidige profteams steekt het
Rotterdamse VOLMAC met kop en
schouders boven de rest uit. De ton
nen die dit softwarebedrijf in het
schaakteam steekt, maar komen echter
niet alleen van het reclamebudget, mat
één der bazen is zelf een fervent
schaakliefhebber. Door bijna de gehele
Nederlandse schaaktop te contracteren
zorgt VOLMAC voor weinig spanning
in de hoofdklasse. Dat dit de schuld
van het KNSB-beleid zou zijn is ridi
cuul; geen enkel ander bednjf zal zo
veel geld steken in publicitair onaan
trekkelijk schaakteam.
Na zes ronden in de KNSB-competitie
staat VOLMAC reeds 4 matchpunten
voor en kan zich gaan opmaken voor
het kampioensfeestje. Ik zal enkele
voorbeelden geven van de confronta
tie (groot)meester versus hoofdklasser.
J. v.d. Wiel (VOLMAQ-M. Wind
(DD) vijfde ronde
Frans
1. e4 e6, 2. d4 d5, 3. Pc3 Lb4, 4. e5
Dd7 5. Ld2 b6 6. Pf3 Pe7 7. Pb5
De bedoeling van de zwarte opstelling
is het afsluiten van de witveldige lo
pers, maar zwart wacht met La6 tot
dat wit Ld3 gespeeld heeft. Met de
tekstzet gaat wit de afruil tegen ten
koste van enkele tempi.
7.Lx2 8. dxd2 0-0?!
Bekender en beter is 8a6
9. Ld3 La6 10. a4 c6?
IP
1*1
P
■wain
Cl-
S.
Overziet de komende „Blitzkrieg",
maar na andere zetten zou de zwarte
openingsstrategie volledig gefaald heb
ben.
11. Pg5!
Impliceert een dubbel stukoffer; de
grootmeester heeft alles tot in de pun
tjes berekend.
11 ...h6
Gedwongen, daar wit na 11.cxb5
12. Lxh7f Kh8 13. Dd3 gevolgd door
eventueel 14. Lg8 of 14. Dh3 een be
slissende aanval in handen heeft.
12. Ph7 Te8 13. Pf6f gxf6 14. Dxh6
f5
Na 14.Pf5 15. Lxf5 exf5 16. Ta3 is
het ook mis.
15. h4 cxb5 16. Th3 Pbc6 17. h5!
Zwart geeft het op: de koning komt
niet meer uit het matnet.
H. Bartels (SMB)-J. de Wit (VOL
MAC) zesde ronde
Grünfeld-Indisch
I. d4 Pf6 2. c4g6 3. Pc3 d5 4. Lf4 Lg7
5. e3 0-0 6. Tel c5 7. dxc5 Pa6 8.
cxd5?!
Wint weliswaar een pion, maar de
ontwikkeling van de koningsvleugel
wordt ernstig verwaarloosd.
8.PxcS 9.Le5? Lf5 10. 13?!
In de opening drie zetten lang niet
ontwikkelen moet fout aflopen. Jan de
Wit laat dit overtuigend zien.
10... Db6 11. e4.
I
1*11
PA
SAill
wt u
Mkm
i
sjlj
JK
ftl
Deze kromme zet is gedwongen, daar
wit na 14. Pc3 De3f 15. Le2 Ld4 geen
verdediging meer heeft.
14... Lxb2 15. Tc4 Tac8 16. Pd2
Txc4 17. pxC4 Lc3t 18. Pd2 Td8 19.
Pgf3 Txd5 20. Dxe7 Le6 21. Le2 De3
Wit geeft het op.
Correspondentieadres:
Leo Hofland, C. Fockstraat 113, 2613
DE Delft
Ladderwedstrijd
Deze keer weer een aflevering van de
ladderwedstrijd. We beginnen met de
oplossingen van de vorige, vijfde, ron
de. 17. (Burggraaff) 1.24-20 15x22 2.
43-38 25x34T 37-32 18x29 4. 27x16
36x27 5. 32x3 met twee varianten (op
34-40 wint 6. 38-33 enz. direct):
- 5 34-39 6. 38-33! 7. 3-14 28-33
8. 14-20 enz. met winst.
- 5.6-11 6. 16x7 34-39 7. 7-1 (ook
3-17 wint.) 29-33 8. 38x29 39-43 9. 3-
17 enz.
Zoals de meeste inzenders aangaven is
dit vraagstuk bijoplosbaar: na 1. 28-22
27x29 2. 24x2 25x23 3. 2x16 is het af
spel gewonnen voor wit.
18. (Hauschild) 1. 47-42 36x47 2. 38-
33 47x24 3. 33x2 24x31 4. 2x22 27x18
5. 26x28 met oppositiewinst.
19. (Prins) 1. 37-32 36x47 2. 33-28
22x33 3. 21-17 12x21 4. 32-27 21x43
5. 48x30 47x50 6. 30-24 29x20 7. 25x1
50 - 8. 49-44 .x50 9. 1-6+.
20. (De Waard) 1. 34-30 25x23 2. 43-
39 36x47 3. 24-19 13x24 4. 33-28
22x33 5. 39x10 5x14 6. 38-33 n.k. 7.
BURGGRAAFF
49x43 27x40 of 47x40 8. 45x3 16x27
9. 3x2 met winst.
Na deze vijfde ronde ziet de Top-25 er
als volgt uit: 1. Vriend, Hardenberg
396; 2. Adam, Putten 378; 3. Van
Beek, Apeldoorn 369,5; 4. Hoogen-
doorn, Leusden 362,5; 5. Hoogen-
doorn, Amersfoort 349,5; 6. Ludwig,
Smilde 323,5; 7. De Rooy, Warmond
314; 8. Egberts, Ter Aar 299; 9. Koele-
wijn, Spakenburg 283; 10. Buisman,
Oldebroek 267,5; 11. Schoneveld, Al-
men 244,5; 12. Prins, Zwolle 229; 13.
Van de Belt, Zwolle 227,5; 14. Pruijs,
Emmetoord 219,5; 15. Cloosterman,
Schipluiden 192; 16. Van de Brink,
Heerde 184,5; 17. Visser, Deventer
167,5; 18. Knotters, Zwolle 154; 19.
Lelieveld, Leidschendam 131; 20. De
ters, Deventer 123,5; 21. Alfring, Beer-
ta 111', 22. Van de Beek, Wijhe 101;
23. Huisjes, Gorssel 73,5; 24. Stoel-
winder, Apeldoorn 72,5 en 25. Schok
ker, Oldemarkt 58,5. De winnaar na
de vijfde ronde is dus de heer Vriend
uit Hardenberg. Van harte gefelici
teerd met dit resultaat; en uw prijs
kunt u een dezer dagen tegemoetzien.
De vraagstukken van de zesde ronde
zijn van u bekende auteurs. De cijfer-
standen:
21. Burggraaff. Zwart: 4, 7, 8, 10, 11,
12, 15, 17 en 28. Wit: 20, 23, 24, 25,
26, 33, 35, 39 en 40. Na de witte com
binatie voert zwart een tegenactie uit
die echter ontoereikend zal blijken
voor remise.
22. Hauschild. Zwart (11): 8, 10, 18,
19, 21, 22, 24, 27, 31, 35 en 36. Wit
(10): 16, 30, 32, 33, 34, 38, 41, 44, 47
en 50.
23. Prins. Zwart: 7, 9, 10, 12, 13, 18,
19, 21, 24 en 35. Wit: 16, 22, 27, 28,
30, 32, 34, 41, 42 en 44.
24. De Waard. Zwart: 4, 8, 10, 11, 13,
14, 16, 18, 19, 20, 22, 26, 28 en 35.
Wit: 15, 24, 27, 29, 30, 33, 36, 37, 39,
42, 43, 44, 49 en 50.
De oplossingen weer binnen vier we
ken naar mijn nieuwe adres: W. van
der Kooij, Maaspoortweg 137, 5235
KC Den Bosch.
Geen dromen maar daden
De droom van iedere bridger iets
moois en hoogs fraai uitbieden en aan
sluitend met pijnlijke precisie binnen
halen. Dat slems daarbij meer tot de
verbeelding spreken dan manches, is
niet zo gek. Een manche komt onge
veer voor op 60% van de spellen, een
slem op minder dan 10%.
Hier zijn twee van die slems, beide uit
een viertallenwedstrijd.
west
oost
V 72
AH3
AV
O 10853
o HVB 85
O A102
A73
«B82
De bieding ging: oost 1 harten, west 2
ruiten, oost 2SA (12-13), west 3 kla
ver, oost 3 ruiten, waarna west de
Keycards opvroeg en in 6 ruiten be
landde. Noord startte met schoppen 6.
Hoe gaan we spelen?
Een eerste blik leert dat er, als harten
heer goed zit, elf slagen zijn. Als har
tenheer niet goed zit, is er geen schijn
van kans, daar gaan we dus niet van
uit (de zogenaamde aanname).
Aangezien we gewoon een slag te kort
komen voor slem, moet er gespeeld
worden op een dwang. De tegenstan
der die de vierkaart harten (met hon-
neur!) heeft, moet daarbij ook maar
het een en ander in klaver hebben,
b.v. heer-vrouw of honneur-vijfde.
Een van de leiders speelde als volgt:
1. schoppen naar de vrouw (de en
trees in de oosthand zijn kostbaar)
2. ruiten naar het aas
3. ruiten naar de heer
4. klaver voor noords vrouw (zuid de
10). Hierbij liep hij natuurlijk het risi
co van een introever en die kwam in
de vijfde slag. Noord speelde na am
pele overweging klaver na en zuid
troefde.
Zo lag het spel:
Noord
6
o B972
o 93
HV9654
west
oost
e
V72
AH 3
V
AV
10853
HVB85
o A102
A73
B82
zuid
BI09854
O H64
o 764
10
De dwang tegen noord ligt op een pre
senteerblaadje. Was het ook gelukt na
eerst de vijandelijke troeven onscha
delijk te hebben gemaakt? In dit geval
zeker, omdat noord alle belastende
kaarten in handen heeft. De leider
speelt troef naar tafel, neemt de har
tensnit, incasseert hartenaas en haalt
de resterende troeven.
Dan die kleine klaver voor noord:
noord
e -
<?B9
4 H965
west
oost
West
72
AH
o
108
o HV
o -
A7
4 B8
Zuid
BI0954
V H
o -
-
Noord moet wel harten naspelen, in
west getroefd. West neemt z'n laatste
troef mee (op tafel klaver weg) en
steekt over met schoppen. Op de laat
ste schoppen komt noord hopeloos in
dwang. Eventueel kan de klaverkleur
in oost nog gedeblokkeerd worden:
eerst de 8 en op het slot de boer, voor
een snit over de 9 (mocht die bij zuid
zitten).
noord
9 B
I H9
west
oost
e
2
e
H
-
V
10
0
A7
0
B
Zuid
e BI09
-
0
Noord kan de korte dreiging (harten)
en de lengtedreiging (klaver) niet beide
de baas en moet capituleren. Het in-
troefrisico had de leider dus niet
moeten lopen. De tafel heeft vier en
trees en dat is voldoende.
Aan de andere tafel verliep het spel
een stuk prozaïscher daar startte
noord met klaverheer. Over en sluiten
maar.
West
Oost
e 6
AHV972
O AH765
O 1092
o AH9742
o 83
*9
4 102
Ook deze OW-handen eindigden in
slem: west 1 ruiten - oost 1 schoppen -
west 2 harten - oost 3 klaver (vierde
kleur) - west 3 harten (6-5 rood) - oost
4 harten, en daar liet west het niet bij
zitten: 4SA - 5 ruiten - 6 harten. Een
buitenkansje, noord start met ruiten
10...
Hoe speel je dit? (Oplossing volgende
week).
Correspondentie: p/a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
Sterrenhemel in lentesfeer
Mars en Jupiter zijn stralende plane
ten aan de avondhemel. Ze staan dicht
bij elkaar in het sterrenbeeld Stier. Tot
12 maart is Mars ten westen van Jupi
ter, na die datum ten oosten ervan.
Jupiter is nu de helderste planeet.
Saturnus is de enige planeet die met
het blote oog te zien is aan de och
tendhemel. Met een verrekijker of te
lescoop zijn ook de verre planeten
Uranus en Mars zichtbaar, in de buurt
van Saturnus.
Op 20 maart begint de astronomische
lente. Op 26 maart (le Paasdag)
moeten we de klok weer een uur voor
uit zetten, want we gaan dan over op
zomertijd.
TRAPEZIUM
Rond middernacht is in zuidelijke
richting, halverwege de hemel, het
fraaie lente-sterrenbeeld Leeuw te
zien. De vier helderste sterren van dit
beeld vormen een groot trapezium. De
rechterbenedenhoek is de hoofdster
Regulus. De „kop" van de Leeuw,
rechtsboven „op" het trapezium wijst
over het zenit heen naar het bekende
sterrenbeeld Grote Beer (het „steel
pannetje"). Het zenit is het punt recht
boven ons hoofd.
In maart komen de planeten Mars en
Jupiter met elkaar in conjunctie, zoals
dat heet. Van 10 tot 13 maart staan ze
boven elkaar met een onderlinge af
stand van circa 2°, dat is vier maal de
diameter van de maan. Beide bevin
den zich in het sterrenbeeld Stier: aan
het begin van de avond nog vrij hoog
aan de hemel in het zuid-westen.
Vlakbij bevindt zich ook de aardige
sterrenverzameling der Pleiaden. Op
12 maart hebben de planeten gezel
schap van de smalle maansikkel.
Mars is herkenbaar door de oranje
tint. Hij is minder helder dan Jupiter.
Hoewel ze dicht bij elkaar staan aan
de hemel, is de ruimtelijke afstand
tussen beide enorm groot. Mars staat
nu circa 250 miljoen km van ons van
daan, maar Jupiter is nog een half mil
jard km verder weg. Dit betekent o.a.
dat Jupiter veel meer licht van de Zon
weerkaatst dan Mars doet. Jupiter is
dan ook veel groter dan Mars. De dia
meter van de reuzenplaneet Jupiter is
meer dan twintig maal zo groot!
SATURNUS
De planeet met de mooiste ringen is
ongetwijfeld Saturnus. Zij is nu 's-
ochtends, voordat de Zon opkomt, te
zien laag in het zuidoosten. De ringen
zijn overigens alleen waarneembaar
met een telescoop. Saturnus kan ons
de weg wijzen naar nog twee planeten:
allereerst Uranus, die net als Saturnus
in het sterrenbeeld Schutter staat, een
zestal graden ten westen van deze.
Met een verrekijker en een detailkaar
tje van de betreffende hemelstreek is
de planeet beslist op te sporen. Raad
pleeg daartoe de Sterrengids 1989.
Voor Neptunus geldt hetzelfde: deze
planeet is iets lichtzwakker dan Ura
nus, maar staat aan de hemel veel
dichterbij Saturnus. Op 3 maart 1989
komen Neptunus en Saturnus met el
kaar in samenstand. Neptunus vinden
we dan een kwart graad ten noorden
van Saturnus en even ten noorden van
Neptunus is dan tevens de ster Sigma
van de Schutter te zien. De ster is van
de 7e grootte, de planeet van de 8e
grootte. De planeet is dus iets licht
zwakker dan de ster, beide ziin echter
goed te zien met een verrekijker of
kleine telescoop.
In augustus 1989 komt de ruimte
sonde Voyager 2 bij Neptunus. De
astronomen verwachten dan ongeken
de beelden te ontvangen van de pla
neet en diens grootste maan, Triton.
Op 3 maart is ook de smalle sikkel
van de Maan (van de Aarde!) in de
buurt: 6° ten zuiden van Saturnus. Op
30 maart is er weer zo'n samenstand.
LENTE
Op 1 maart is de weerkundige lente
begonnen. Maar op 20 maart om
16.28 uur begint voor de sterrenkundi
gen de lente, omdat dan de Zon pre
cies recht boven de evenaar staat. Na
die datum komt de Zon ten noorden
van de evenaar loodrecht aan de he
mel. Pas op 23 september, bij het be
gin van de astronomische herfst kruist
ze weer de evenaar. Enkele dagen la
ter, 26 maart, is het Pasen. Op die dag
's ochtends om 2 uur gaan we weer
over tot zomertijd: de klok wordt dan
op 3 uur gezet, óp 24 september keren
we terug naar wintertijd.
Op vrijdag 17 maart en zaterdag 18
maart zijn weer de Landelijke Sterren
kijkdagen. Op zo'n vijftig plaatsen in
Nederland staan dan 's avonds teles
copen opgesteld voor het publiek, zo
wel bij sterrenwachten als bij particu
lieren. In de meeste gevallen kunt U
in elk geval terecht bii een Volksster
renwacht bij U in de buurt.
