Boeings vliegen meer
dan fabriek voorziet
Verbruik hardhout met helft teruggedrongen
Winnie Mandela zal zelf
afloop affaire bepalen
buitenland
jinn]
George Bush gebruikt
begrafenis Hirohito
voor korte gesprekken
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
£eidóc(3outtmt
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1989 PAGINA
.Net van kernreactoren kan de wereld redden'
i
DUSSELDORF Alleen de'
spelle bouw van een netwerk
van kerncentrales, met daarin
tientallen kweekreactoren,
kan de wereld behoeden voor
oen catastrofe van ongekende
ofcnvang.
tat is de mening van prof. dr.
'olf Hafele. Hij staat aan het
hoofd van de kernonderzoek-
reactor in Julich (tussen Keu
len en Heerlen) en is de ont
werper van de omstreden
snelle kweekreactor in Kal
kar. Voor journalisten in Dus-
séldorf verklaarde Hafele, die,
in Duitsland als „atoompaus"
wordt betiteld, dat in West-
Europa het aantal kerncentra
les
moeten worden
ijfvoudigd en in de hele we
reld zelfs verzevenvoudigd,
om het broeikaseffect in de
atmosfeer te kunnen stoppen.
Gebeurt dat niet, dan zullen
dermate grote hoeveelheden
ijs in het noordpool- en zuid
poolgebied smelten, dat het
zeewaterniveau met meer dan
een meter stijgt. In dat geval
verdwijnen grote stukken
land, waaronder Bangladesh
en delen van Nederland, voor
goed onder de waterspiegel.
Dat moment ligt volgens Hafe
le waarachtig niet in de verre
toekomst. De mensheid heeft
in zijn visie slechts tot om
streeks het jaar 2030 de tijd om
met behulp van kernenergie
en stringente energiespaar-
maatregelen de ramp af te
wenden.Daarnaast moeten alle
andere niet-fossiele energie
bronnen als zonnewarmte,
wind- en waterkracht worden
benut om verdere verwarming
van de atmosfeer te remmen.
Hafele ziet de toepassing van
kernenergie niet als een over
gangsfase naar de opwekking
van energie zonder lastige af
valproducten, zoals de kernfu
sie belooft te zijn. Tot in lengte
van jaren zal de wereld in zijn
visie op de kernsplitsing zijn
aangewezen.
Afghaans verzet wil
wereldwijde erkenning
interim - regering
ISLAMABAD De Afghaanse verzets
groepen hebben gisteren drie weken van
stormachtige debatten afgesloten met een
oproep van de guerrillaleiders voor we
reldwijde erkenning van hun interim-re
gering. Deze zal het bestuur van Afgha
nistan moeten overnemen als de huidige
communistische regering in Kabul geval
len is. Sibghatullah Mojaddidi, de leider
van het gematigde Afghaanse Nationale
Bevrijdingsfront en aangewezen als de
president van de voorlopige leiding, voor
spelde dat de interim-regering binnen een
maand, „als God het wil", in Afghanistan
zal functioneren. Hij zei nog eens dat het
verzet bereid is amnestie te verlenen aan
Afghaanse communisten.
Noodtoestand
Kosovo op komst
BELGRADO In de autonome provincie
Kosovo in het zuiden van Joegoslavië,
waar een algemene staking het openbaar
leven heeft platgelegd, wordt mogelijk bin
nen enkele dagen de noodtoestand afge
kondigd als de situatie niet verbetert. De
Albanese meerderheid in Kosovo verzet
zich tegen een wijziging van de Servische
grondwet, die de Servische regering grote
re volmachten geeft in Kosovo, waar de
Serviërs een minderheid vormen. De Al
banezen eisen het aftreden van partijleider
Rahman Morina. Kosovo is een autonoom
gebied dat behoort tot de provincie Servië.
De Joegoslavische president Raif Dizdare-
vic heeft eerder benadrukt dat de voorge
stelde wijziging van de Servische grond
wet „geen enkel volk bedreigt".
Zwarten als bloed
donoren geweigerd
JOHANNESBURG In Evander, een
stad in Zuidafrika, zijn zwarten als
bloeddonoren geweigerd. De weigering
van de zwarten kwam nadat blanke
donoren hadden gezegd geen gebruik
te willen maken van de bedden waar
op ook zwarten voor bloedafname had
den gelegen. In totaal is twintig zwar
ten te kennen gegeven de bloedbank
te verlaten en hun bloed te geven in
een buiten het donorcentrum gepar
keerd busje. In de gemeenteraad van
Evander is de extreem-rechtse Conser
vatieve Partij de grootste. Deze partij,
die strikte rassenscheiding nastreeft,
kreeg bij de gemeenteraadsverkiezin
gen van vorig jaar oktober de meer
derheid in zestig plaatsen.
VEEL AMERIKAANSE TOESTELLEN OUDER DAN 15 JAAR
H/
Levenslang voor
vliegtuigkaper
LAUSANNE Het federale gi
rechtshof in Lausanne in ZwirTel01
seriand heeft de Libanees Hu 1HQ D"
sein Mohammed Hariri veroo wam, I
deeld tot levenslange gevangeni erheers
straf wegens kaping in 1987 vae^ ^eri;
een toestel van „Air Afrique". ..prWpjr
De vijf rechters in Lausam
vonden de 23-jarige sji'iet Hari acnie c
schuldig aan moord, kaping eT ru
het gebruik van explosieven. H lOest
riri had op 24 juli 1987 een DC-] erlichti
van „Air Afrique", die op w< an het
was van Brazzaville m Conj i
naar Parijs, gekaapt en naar G e J
nève laten vliegen, waar hij et [aar 0ok
28-jarige Franse passagier dooi geplave
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Het
ongeluk met de Boeing
van United Airlines roept
andermaal ernstige vra
gen op over de leeftijd en
het onderhoud van de
luchtvloot in vooral de
Verenigde Staten.
Het passagiersvervoer in de
VS is de laatste jaren storm
achtig toegenomen en de grote
luchtvaartmaatschappijen
United er een is -
kunnen de vraag naar vlieg-
tuigstoelen nauwelijks bijbe
nen. Veel toestellen van de
Amerikaanse luchtvloot zijn
meer dan 15 jaar oud en heb
ben in hun lange leven soms
meer dan 50.000 vluchten ge
maakt. Dat is voor sommige
toestellen veel meer dan door
de fabrikant werd voorzien.
Op dit ogenblik zijn tal van
Amerikaanse luchtvaartmaat
schappijen druk doende hun
vloten te vernieuwen. Ameri-
ka's grootste vliegtuigfabri
kant Boeing kan de vraag naar
nieuwe toestellen - voorna
melijk van het type 757 en
TOKYO President George Bush van de Ver
enigde Staten heeft gisteren niet alleen de be
grafenis bijgewoond van wijlen keizer Hirohito
van Japan. Van de aanwezigheid van vele hoog
waardigheidsbekleders uit alle werelddelen
maakte hij gebruik om, meest korte, gesprekken
te voeren met een flink aantal van hen.
Zo ontving Bush achtereenvolgens president Richard
von WeizsScker van de Bondsrepubliek, premier Bena
zir Bhutto van Pakistan, koning Boudewijn van België
en hoge vertegenwoordigers van Turkije, Singapore en
Zaïre. Meer tijd trok Bush uit voor gesprekken met de
leiders van Egypte, Jordanië en Israel. Dat was te ver
wachten nadat deze week de Russische minister van
buitenlandse zaken Sjevardnadze in Cairo langdurige
besprekingen met zijn Israëlische ambtgenoot Moshe
Arens had gevoerd.
Voor Bush had de begrafenis van Hirohito ook duidelijk
een persoonlijke noot. De 64-jarige president was tijdens
de oorlog piloot bij de Amerikaanse marine. In 1944
werd hij door het keizerlijke Japanse leger neergescho
ten.
737 - nauwelijks bijbenen. En
de vernieuwing van de vloot
zal dan ook enkele jaren du
ren, waarna vervolgens weer
een generatie toestellen sterk
verouderd raakt.
De cabine van een modern
straalverkeersvliegtuig wordt
bij iedere vlucht van kunstma
tige luchtdruk voorzien. Hoe
hoger het toestel gaat vliegen,
hoe groter als gevolg daarvan
de buitenwaartse druk op de
romp wordt. Ontstaat er een
kleine scheur in de aluminium
structuur van het toestel, dan
kan de druk in het toestel
wegvallen. Bovendien kunnen
er gote gaten geslagen worden
in de romp, zoals nu ook met
de United-Boeing is gebeurd.
In de VS zal de discussie
de vliegveiligheid de komende
weken dan ook een nieuw
hoogtepunt bereiken. Ver
wacht wordt dat de de Ameri
kaanse rijksluchtvaartdienst
(FAA) opnieuw diepgaande in
specties zal verlangen van alle
oudere straalverkeersvliegtui-
gen. Overigens staat United
Airlines bekend als een zeer
goede maatschappij met een
uitstekende reputatie op het
gebied van onderhoud en
vliegveiligheid.
Kort voor de landing op het vliegveld van Helsinki is gisteravond een tweemotorig toestel van de maatschap
pij Fairchild Metro neergestort. Zeven mensen kwamen daarbij om het leven.
President Bush in (kort) t
met premier Bhutto van Pakistan.
.HART VOOR HET REGENWOUD" GROOT SUCCES
AMSTERDAM Binnen
een half jaar zal het hard-
houtverbruik in Neder
land zijn gehalveerd. Bij
na de helft van alle Ne
derlandse gemeenten
heeft al besloten het ver
bruik van tropisch hard
hout terug te dringen, ter
wijl 26 procent de moge
lijkheden onderzoekt.
Deze gegevens zijn van
daag bekendgemaakt op
een bijeenkomst van de
Vereniging Milieudefensie
in Amsterdam.
Haarlem en Dordrecht „heb
ben zich het hardst gemaakt
tegen het hardhout", aldus
Herman Verhagen, coördina
tor van de beweging „Hart
voor het Regenwoud". De bur
gemeesters van beide gemeen
ten kregen daarom vanmorgen
een symbolische prijs overhan
digd: een tropisch palmboomp
je. „Een secundair bospro-
dukt", haastte Verhagen te
verzekeren, „waardoor de re-
Indianen vormen front tegen aanleg stuwmeer
ALTAMIRA De leiders van indianenstam
men in het Braziliaanse Amazonegebied heb
ben voor het eerst een front gevormd tegen de
plannen van de regering om een grote water
krachtcentrale te bouwen. Als dat meer er
komt, verdwijnen grote delen van hun stamge
bieden daarin. Ook zou 1300 vierkante kilome
ter tropisch regenwoud verloren gaan. Stam
hoofd Ailton Krenac las in Altamira een ver
klaring voor waarin erop werd gewezen dat de
indianen geen behoefte hebben aan water
kracht. Zij stellen er veel meer prijs op hun tra
ditionele leefwijze te behouden. Er zijn nog
220.000 autochtone indianen die er in het Ama
zonegebied nog over zijn.
Momenteel komt er geen
spaander tropisch hout ons
land binnen die op ecologisch
verantwoorde wijze uit het bos
genwouden zeker geen schade
oplopen".
De campagne „Hart voor het
Regenwoud" begon vijfeneen-
halve maand geleden. In die
tijd zijn er twintigduizend
kranten verspreid, vijftigdui
zend folders uitgedeeld, tien
tallen spreekbeurten en dia
voorstellingen gehouden en
sloten meer dan driehonderd
plaatselijke groepen zich bij de
campagne aan. „Daarmee is de
tropisch regenwoudbeweging
in korte tijd uitgegroeid tot de
grootste milieucampagne in
ons land", aldus Verhagen. De
Vereniging Milieudefensie is
een van de organisaties die
Holocaust
Hoewel het goed gaat met de
tropisch regenwoudcampagne,
gaat het slecht met de regen
wouden zelf. Als de ontbossing
in dit tempo wordt voortgezet,
zullen er in 2010 geen regen
wouden meer zijn. Verhagen:
„Dat klinkt niet alleen ramp
zalig. Dat is het ook. 1988 was
een rampjaar met dertig mil
joen hectare ontbossing in de
tropen. Dat komt overeen met
ruim acht keer de oppervlakte
van Nederland".
Verhagen vergelijkt de ontbos
sing met de uitwerking van
een moderne en verfijnde bom
op Hiroshima. Hij citeerde we
tenschappers die ontbossing
omschrijven als „biologische
holocaust".
Na Japan is de Nederlandse
houtconsumptie per hoofd van
de bevolking het hoogste in de
wereld. „Iedere Nederlander
verbruikt jaarlijks een tropisch
hardhouten plank van hon
derd bij dertig centimeter", al
dus Verhagen, „en dat veroor
zaakt jaar in jaar uit ruim
veertigduizend hectare tro
pisch regenwoudvernietiging.
Bestaan bedreigd
Als gevolg van ontbossingen
worden tweehonderd miljoen
mensen in hun bestaan be
dreigd door erosie, droogte en
overstromingen. Dat de Ne
derlandse Houtbond de acties
om het tropisch houtgebruik
terug te dringen „een aflaat
voor het geweten" noemt,
vindt Verhagen volstrekt on
begrijpelijk.
„Met een voorstel om een im
portheffing op tropisch hout in
te stellen lijkt de Houtbond
zelf een aflaat voor het gewe
ten bedacht te hebben", meent
Verhagen. „De heffing is voor
namelijk bedoeld om ons stre
ven naar vermindering van
het hardhoutgebruik tegen te
werken. Dat is absoluut on
aanvaardbaar. Duurzaam bos
beheer begint bij minder hard-
houtverbruik".
JEANNETTE VAN LEEU
WEN
Kapitein Rob in China
308) De situatie wordt er voor de „Pandora" niet eenvoudiger
op. De jonk van Wang Hang is veel sneller, nu de motoren van
de „Pandora" nog steeds weigeren en Taaie Toon kent zijn te
genstander: hij zal niet gedogen, dat de opiumschuit hem ont
snapt. „Ze hebben pech met hun geschut," zegt Taaie Toon te
gen Ho Ming; „laten wij ze nu eens de volle lading geven met
onze wapens." Het machinepistool van de „Pandora" komt in
actie, maar de jonk stoort zich daar niet aan en komt met grote
snelheid nader. De „Pandora" kan ook niet verder naar de kust
vluchten, want op de talloze klippen zou het schip zeker vast lo
pen. - Maaraan boord van de „Pandora" weten ze niet, dat
Rob er nog altijd is. Hij heeft werkeloos moeten toezien hoe de
Wenchow jonk in de grond werd geboord, maar nu zal hij ingrij
pen. Hij laat zich zakken door de roerbun en werkt zich buitenom
naar de campagne omhoog.
Tarlazzi opvolger
van Guy Laroche
PARIJS Angelo Tarlazzi
(45) volgt de vorige week
overleden Franse couturier
Guy Laroche op als directeur
van het gelijknamige Franse
modehuis. Laroche, die 67
werd, had Tarlazzi eerder al
als zijn opvolger aangewezen,
wat uniek is in de geschiedenis
van de haute couture. Laroche
heeft Tarlazzi slechts drie keer
in zijn leven ontmoet, maar
kende zijn werk erg goed. De
in Italië geboren Tarlazzi gaat
gewoon door met het ontwer
pen van herenkleding voor
zijn eigen huis, dat met exlu-
sieve winkels in Parijs, New
York en Tokyo goed is Voor
een jaaromzet van ongeveer
tachtig miljoen gulden. Hij is
tevens bezig met de voorberei
ding van een goedkopere lijn,
Tarozzi 2, voor Laroche.
KAAPSTAD De affaire
rond Winnie Mandela en
haar lijfwacht houdt de
gemoederen in Zuidafrika
nog steeds bezig en heeft
een enorme tweedracht
gezaaid onder de zwarte
bevolking. Er is in de af
gelopen jaren bijna geen
gebeurtenis geweest die
de gevoelens die vlak on
der de oppervlakte van de
samenleving lagen te
smeulen, zó duidelijk on
der de aandacht heeft ge
bracht.
Eén van de problemen die bij
de hele discussie in Zuidafrika
van belang is, is dat deze zich
afspeelt in een land zonder
vrijheid van meningsuiting en
politiek handelen. De gesprek
ken voltrekken zich in een
atmosfeer die vervuld is van
politieke bitterheid, achter
docht, gemene streken, spione
ring, misleiding, rivaliteit en
verdeeldheid, juist ook onder
de zwarte bevolking.
Anti-apartheid-organisaties zo
als het Verenigd Democratisch
Front UDF en de vakbondsfe
deratie Cosatu hebben Winnie
Mandela zo ongeveer tot paria
verklaard. Maar niet alle le
den zijn het daarmee eens. En
het Afrikaans Nationaal Con
gres ANC heeft, ondanks de
kritiek op de lijfwachten, ge
vraagd mevrouw Mandela niet
te laten vallen.
Uit de reacties in blanke rege
ringskringen spreekt, niet ver
wonderlijk, een zekere zelfvol
daanheid en tevredenheid
over zo'n onverwachte politie
ke meevaller. „De kinderen
van het geweld zijn bezig hun
eigen leiders te verslinden",
aldus een veiligheidsdeskundi
ge van de regering.
Processen
Het is dit stadium moeilijk te
beoordelen wie (afgezien van
de directe betrokkene, Winnie
Mandela) het meest en wie het
minst baat heeft bij de recente
gebeurtenissen. Veel zal af
hangen van haar eigen opstel
ling. Hoe slaat ze zich door de
processen en rechtszittingen
heen, die ongetwijfeld in het
verschiet liggen gezien de
wijdverbreide aanklachten
van ontvoering, moord en ge
weldplegingen tegen haar
voetbalteam?
Ze heeft nu vastberaden de te
genaanval ingezet tegen haar
critici, gebruik makend van
buitenlandse media. Kennelijk
stelt ze daar meer vertrouwen
in dan in de Zuidafrikaanse
media. Ze ontkent dat de ver
meende ontvoerde en ver
moorde jongen, Stompie Sei-
pei, dood is, terwijl de politie
Weer medewerker verdacht
JOHANNESBURG Opnieuw is een medewerker van Winnijc
Mandela voor de rechtbank gedaagd op verdenking van moord
op de 14-jarige Stompie Seipei. Het is de 61-jarige John Morgan!
die is geïdentificeerd als de busschauffeur van Mandeia's lijfj
wachten, beter bekend als de voetbalcLub Mandela United. Dinsjj
dag waren al twee andere verdachten van de moord op Stompie,
voor de rechter geleid.
en Stompie's moeder zeggen
dat ze liegt. Winnie Mandela
beschuldigt de regering ervan
verdeeldheid te zaaien in de
zwarte gemeenschap. Vast
staat dat ze bereid is te vech
ten voor haar zaak en niet van
plan is te vluchten. Het belooft
een dramatisch toneelstuk van
niveau te worden.
Het feit dat de controverse
rond Winnie Mandela zowel
de blanke als de zwarte Zuid
afrikanen in de ban houdt,
wijst op de bijzondere positie
van haar man Nelson. De kans
bestaat zelfs dat de regering de
verwarring en verdeeldheid
onder de zwarte gemeenschap
met betrekking tot Winnie zal
aangrijpen om Nelson Mandela
vrij te laten uit zijn gevangen
schap.
Afzijdig
Opmerkelijk i
de positie a
deze affaire is
de zwarte oppo
sitie-pers. Gedurende enige
tijd hebben de bladen zich af
zijdig gehouden, maar op het
moment dat de politie zich er
mee ging bemoeien, konden de
bladen er natuurlijk niet meer
onderuit. Maar ook dan blijft
de manier waarop er aandacht
aan wordt besteed opmerke
lijk.
De katholieke krant „New Na
tion" gaf aanvankelijk eerlijk
toe dat ze „het stilzwijgen had
bewaard in de affaire" en ver
klaarde in een hoofdredactio
neel commentaar: „We beslo
ten ons niet bezig te houden
met hysterische berichtgeving
over de „club", omdat we het
noodzakelijk vonden het pro
ces even op z'n beloop te la
ten". Nu ze dan eindelijk „ge
dwongen" zijn de zaak in be
handeling te nemen, wordt
erop gewezen dat de regering
door het verbieden van orga
nisaties en het gevangenne
men van hun leiders ruimte
maakt voor tegendraadse ele
menten. „Het doel is spanning
en wederzijdse argwaan op te
wekken. Dit leidt weer tot de
opkomst van burgerwachten
die hand in hand gaan met het
apartheid-systeem en zich te
gen het volk keren". In een
oproep voor het opheffen van
het voetbalteam waarschuwde
de krant Winnie dat „geen in
dividu zich boven het volk
kan stellen".
Kinderleger
Met de begrafenis van Stompie
vandaag zullen de spanningen
in de zwarte gemeenschap on
torden.
getwijfeld aan de oppervlaktéet 8eva
treden. Hij was „generaal" vaifat mer
een zwart „kinderleger" ii inden i
Tumahole in de provincif erland
Vrijstaat en zal ook in dezt eregeld
plaats te ruste gelegd worden ver kui
Zijn moeder zegt dat hij begra ervolge
ven zal worden zoals hij géH*aar z
leefd heeft, namelijk „als eerfiaar ve
politieke activist". .Neem
Wat het effect van de eoattoproPYa:
verse zal zijn öp het ANC val»e °P.U
nog te bezien. Naar mijn méf®nt^uizi
ning zal die gering zijn. De orj®1} bev<
ganisatie werd opgericht iifeel te
1912 en heeft in z'n 77-jarig# een b
geschiedenis veel wisselvallige vr°l
heden gekend waarvan^ toe
vele ernstiger waren dan di|in w£ I
incident. De problemen liggeïPe ac"t'
waarschijnlijk elders, mee morr
name in de waarneembar^33* P'
verschuiving van het machtsforden.
evenwicht sinds de zwarte onfe™en
lusten midden jaren tachtijj1 beslag
een hoogtepunt bereikten. TUW °P'
In de kwestie Angola/Namibi(°lgens
is een overeenstemming beïmanciF
reikt, waarmee het ANC opet
het punt staat belangrijk(ooral
guerrilla-bases in Angola «Fit vai
verliezen. Bovendien staaftP vo'.
Gorbatsjovs Sovjetunie nu niePajet! e
direct te springen om in allerp*ere
lei regionale ideologische con|fouw i:
flicten verwikkeld te rakere13 »an!
zeker niet na alle problemer®Jige
in Afghanistan. Dit zou ëvenl^inge
eens een nadeel kunnen zijijeel an
voor de belangen van hePannen
ANC' ïverfbl
Verbitterd °p
En dan is er nog de revolutief3 't'ori
die-geen-revolutie-was iö—
Zuidafrika van 1984-86, dit
veel zwarten verbitterd en ge$U$K
desillusioneerd achterliet. Ooi
dat wordt het ANC aangere^
kend.
De verkiezing van nieuwe lei\|
ders voor de regerende Natie
nale Partij, na de beroerte di^
president Botha trof, zou
eens een tegenslag kunnen zij&J
voor de guerrilla-organisatieE
De nieuwe kopstukken zoude©
wel eens veel pragmatischer
kunnen zijn dan de bejaarde
Botha, vooral wat betreft hef
tegemoet komen van de
ten in het aanbieden va
geloofwaardig aandeel
macht.
Kortom, de „pragmatici" kun<
nen de zogeheten „hard-lij
ners", de voorstanders van een'
politiek van de harde lijn, bei ji]^
hoorlijk onder druk zetten. Ik
dit verband is het veelbeteké
nend dat Winnie Mandei)
openlijk koos voor de hardfll
lijn.
TONY HEARfi
(ADVERTENTIE)
Spelenderwijs Engels leren c.q.
perfectioneren met Eurowords 1992 zie
zelfde avond nabezorgd.
