Kranenborg keert niet
in volgend leven terug
£eidóc!
Het laatste geheime genootschap
Discriminatie
kerk
wereld
>weer
brieven
/lezers
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Ceidae Qowumt
ZATERDAG 18 FEBRUARI 1989 PAGINA
door Marinus van der Berg
Kort voor de vastentijd heb ik
een brief ontvangen van een
jongere die moslim is. Een brief
van iemand die moslim is, is
voor mij niet iets alledaags. Hij
schrijft me naar aanleiding van
het stukje over de vrijlating van
de twee van Breda.
Hij heeft begrip voor het leed bij
de ouderen die de oorlog heb
ben meegemaakt, maar er is
iets wat hij niet goed begrijpt.
Hij woont in een omgeving met
veel bejaarden en het valt hem
op dat er ook bij hen veel dis
criminatie heerst naar minder
heden. zoals woonwagenbewo
ners die in de buurt wonen. „Ik
begrijp dat niet van mensen die
zelf de oorlog hebben meege
maakt. Ik ben moslim, door mijn
geloof mag ik niet discrimineren
naar ras, huidskleur, afkomst en
godsdienst".
Hij schrijft me dat hij meerdere
jaren in Marokko heeft gewerkt
en in de praktijk heeft gezien
.dat het werkt. „De mensen al-
.daar handelen naar hun geloof.
Ik heb gezien hoe de mensen
voor elkaar instaan als je ze no
dig hebt". Hij eindigt zijn brief
met zijn getuigenis van hoop:
„Ik hoop dat Hindoe's, Joden,
Christenen en Moslims van el
kaar zullen leren voor de vrede,
veiligheid en toekomst van de
aarde met al haar schoonheden
en dat we aan de materiële en
geestelijke vervuiling van de
aarde en onszelf een halt kun
nen toeroepen".
Ik beschouw deze brief van
deze jonge moslim als een klei
ne vastenbrief. Een kleine in
houdsvolle vastenbrief van een
mede-gelovige, die zijn hoop
uitspreekt en van zijn ervaring
doet weten. Een brief van een
medegelovige. Hij schrijft: „God
is voor mij geen mens, maar
veel meer dan dat, zo groot dat
hij voor ons mensen niet te be
grijpen is".
In mijn geloofsopvoeding heb ik
niet geleerd om moslims te le
ren zien als mede-gelovigen. Ik
leerde verhalen over hen die
hen in een vijandig daglicht
plaatsen. In mijn geloofsopvoe
ding leerde ik geen eerbied voor
hen die anders geloofden.
Mijn briefschrijver zet Abraham,
Mozes, Jezus, Mohammed en
vele anderen die ons gegeven
zijn op èén lijn. Ik heb niet ge
leerd om zo te kijken. De eerste
neiging is dan ook om te zeg
gen: „Ja, maar..." Toch wil ik
dat „ja, maar..." een moment
achterwege laten. Want het ja,
maar kan mij verhinderen om te
luisteren naar wat deze moslim
gelovige wil zeggen.
Het zou ook te gemakkelijk ztjn
om te wijzen op de gebeurtenis
sen in Iran en daarmee de an
der dood te slaan. Hoeveel
recht van spreken hebben wij
als christenen trouwens? Wie
het boek „De Spaanse dokter"
van Matt Cohen leest over de
Spaanse Inquisitie in de veer
tiende eeuw, ziet nog eens weer
hoe het christelijke superiori-
teitsdenken leidde tot verschrik
kelijke vervolgingen.
Godsdienst blijkt mensen niet
altijd verdraagzamer te maken.
Maar godsdienst blijkt ook
mede bron voor discriminatie te
kunnen zijn. Ik versta dan onder
discriminatie dat de een zich
beter waant dan de ander. Dat
stelt de ene mens boven de an
der en drijft mensen uit elkaar.
De andere weg van geloven be
gint anders. Op die weg is de
ene mens niet boven de ander
verheven, maar stellen mensen
zich voor elkaar open. Ze stellen
zich open voor wat ze elkaar te
zeggen hebben en dan blijkt
soms dat ze meer met elkaar
gemeen hebben dan dat ze aan
vankelijk dachten. Moslims ne
men in hun geloof de vastentijd
meer serieus. Als een tijd om
zich geestelijk te zuiveren. Dit
zuiveren is geen doel op zich
maar beoogt een beter verstaan
van de wil van God. Die wil van
God beoogt vrede en gerechtig
heid.
Ik beschouw de brief die ik zo
kort voor de vastentijd ontving
als een boodschap: waar men
sen het accent leggen op in
staan voor elkaar, op het vinden
wat hen bindt en niet op wat
hen beter maakt dan anderen,
daar kan de nieuwe tijd van
God doorbreken. De grote pro
feten hebben niet allereerst een
godsdienst gesticht, maar ze
hebben een weg gewezen. Door
mijn geboorte en mijn opvoe
ding en ook door persoonlijke
bezinniqg ls Jezus voor mij een
bijzondere weg, maar die weg
toont juist eerbied en discrimi
neert niet. -Wat ik van de weg
van Jezus leer, leert mijn jonge
briefschrijver van Mohammed,
want voor hem, zoals hij schrijft:
„licht Mohammed iets van God
op".
Ik dank hem voor zijn brief,
waarvan ik dacht dat ze waarde
voor meerderen had.
Gaillot terug in katholieke gelid
PARIJS De bisschop van
Evreux, Jacques Gaillot, is
weer trouw aan de paus. Hij
zal gehoorzaam zijn aan het
leergezag van de paus en aan
de leer van de kerk op het ge
bied van het gezinsleven en
de seksuele moraal. Hij erkent
dat sommige uitspraken „dub
belzinnig, impulsief, te scherp,
misschien zelfs fout" waren.
Dit staat in een verklaring die
hij samen met de voorzitter
van de Franse bisschoppen
conferentie, kardinaal Albert
Decourtray, heeft onderte
kend. Gaillot had de afgelo
pen tijd binnen de Franse RK
Kerk opschudding gewekt
met een aantal uitspraken. Zo
toonde hij zich voorstander
van de priesterwijding van
gehuwde mannen en keurde
hij het gebruik van condooms
tegen aids goed. Voorts was
hij bereid een relatie van
twee homoseksuelen kerke
lijk in te zegenen. Decourtray
zijn uitspraken verwarring xn
<ie kerk stichtte. Gaillot on
derschrijft nu „het geestelijk
belang" van de regel in de
RK Kerk dat alleen celibatai-
re mannen priester kunnen
worden gewijd. Bisschoppen
moeten eensgezind optreden,
aldus de verklaring, om te
voorkomen dat hun uitspra
ken onenigheid oproepen.
Hoewel elke bisschop per
soonlijk verantwoordelijk is
voor ziin bisdom, heeft hij ook
de plicht solidair met zijn col
lega's te zijn.
Wie het kwade
goedkeurt, is even
schuldig als hij die het
Arabisch spreekwoord
GODSDIENSTWETENSCHAPPER VRIJE UNIVERSITEIT
ENSCHEDE Er is geen
enkel wetenschappelijk
bewijs voor reïncarnatie,
noch zijn christendom en
de reïncarnatiegedachte
met elkaar te verenigen.
Die duidelijke boodschap
bracht dr. R. Kranenborg
in Enschede op een bij
eenkomst lezing die de
vereniging van de Vrije
Universiteit had georga
niseerd. Hijzelf komt dus
in ieder geval niet terug,
in een volgend leven...
Kranenborg, sinds 1979 ver
bonden aan het Instituut voor
godsdienstwetenschap van de
Vrije Universiteit ziet de se
cularisatie als belangrijkste
oorzaak voor de schijnbaar
onstuitbare opmars die de
reïncarnatiegedachte vanaf de
jaren zestig in het Westen
maakt.
De mens anno nu „vindt de
reïncarnatiegedachte aantrek
kelijker dan andere gedach
ten, omdat het verklaart
waarom je dingen overko
men. Niet door het noodlot,
het toeval of door God die be
schikt, maar door wat ie in je
vorige leven gedaan hebt", al
dus Kranenborg. Ook het ver
langen van de mens in een
volgend leven goed te kunnen
maken wat hij nu fout hebt
gedaan en de onrechtvaardig
heid dat sommige mensen in
hun leven voortdurend in de
hoek lijken te zitten waar de
klappen vallen waardoor ze
het over willen doen, spelen
een rol bij de opkomst van de
reïncarnatiegedachte. Boven
dien is het voor sommigen
een angstaanjagende gedachte
dat hun ene leven „beslissend
is voor de eeuwigheid".
Kranenborg bleef zelf liever
bij de feiten. Hij ging in op de
„bewijzen" die de reïncarnis-
ten er voor hun theorie op na
houden. Vooral de „regressie-
therapie" doet het dan goed.
Mensen met bijvoorbeeld lif-
tangst stappen naar een hyp-
notherapeut om te ontdekken
waar die onverklaarbare
angst vandaan komt. De hyp-
notherapeut brengt de patiënt
onder hypnose, doorzoekt het
zieleleven tot de moeder
schoot toe, en zelfs er voorbij,
tot in een vorig leven. 90 tot
95 procent van de patiënten
blijkt herinneringen aan zo'n
vorig leven te hebben, met
vaak opmerkelijk gedetail
leerde kennis van personen
en leefomstandigheden in die
tijd.
Kranenborg toonde zich er
bepaald niet door overtuigd.
Hij wees op de onuitputbare
capaciteit van ons geheugen
om herinneringen op te slaan,
„en soms kan dat weer actief
worden. Onder hypnose wor
den dingen gesuggereerd,
wakker gemaakt, opgediept
en komen allerlei herinnering
weer boven. „De mens denkt
niet meer kritisch onder hyp
nose en maakt van al die her
inneringen een beeld van een
.vroeger leven'."
Als illustratie noemde hij de
ervaringen van de Utrechtse
regressietherapeut dr. Cladder
die van zijn gehypnotiseerde
cliënten schitterende verha
len over een vorig leven
hoorde. Toen Cladder ze nog
maals onder hypnose bracht
ontdekte hij dat de gegevens
van dat .vorige leven' bijvoor
beeld afkomstig waren van
een boek dat de cliënt had ge
lezen of van een „schilderij bij
oma thuis" wat veel indruk
had gemaakt.
De reïncarnatie is geen bijbel
se gedachte, zei Kranenborg.
In de tijd van Jezus was de
reïncarnatiegedachte in het
jodendom volstrekt onbekend.
Bovendien veroordeelden de
kerkvaders de reïncarnatiege
dachte sterk.
Kranenborg sloot uit dat
christendom en reïncarnatie
toch met elkaar kunnen wor
den verbonden. Het goddelij
ke schuilt niet in de mens,
maar „God is een Gij": God
bestaat buiten ons. En de bij
belse gedachte dat de mens
(ziel èn lichaam) door God ge
schapen is, sluit uit dat God
alleen houdt van „een godde
lijk vonkje'.' in de mens en
van de „modder" eromheen
niets moet hebben.
RUUD VAN HAASTRECHT
GEGRIEFDE EISER IN KORT GEDING
„Dominee moet woorden over
mij in gebed terugnemen"
EDE Mag een predikant
tijdens een gebed in de kerk
dienst over iemand spreken
als over iemand die zich niets
meer aantrekt van God en
zijn verbond?
Deze en dergelijke vragen
speelden tijdens het kort ge
ding dat in Arnhem diende
tegen de Christelijke Gerefor
meerde Kerk van Ede. De ei
ser was R.E. van Riessen uit
Amsterdam: inzet was het te
rugnemen van de door ds. J.
van Amstel gedane uitspra
ken over Van Riessen tijdens
een gebed in een kerkdienst.
De kwestie tussen Van Ries
sen en de kerk in Ede begint
in 1987. Van Riessen verzoekt
de kerk hem uit te schrijven
als lid en hem het bewijs van
zijn doop te zenden. De ker-
keraad weigert dit verzoek
louter administratief te be
handelen. Volgens Van Ries
sen zou de kerkeraad van
hem een verklaring hebben
gevraagd waaruit zou blijken
dat hij niets meer met God en
zijn gebod te maken wilde
hebben. Van Riessen gaat hier
niet op in en probeert via een
advocaat probeert toch uitge
schreven te worden. Na een
brief van de advocaat schrijft
de kerkeraad dat het verzoek
via de „kerkelijke weg" zal
worden ingewilligd. Enkele
dagen later, tijdens de kerst
dienst, wordt Van Riessens
uittrede volgens de regels van
de kerkorde in de kerkdienst
bekend gemaakt.
De advocaat van de kerke
raad had een andere lezing
van het gebeurde: de kerk zou
nooit om een schriftelijke ver
klaring hebben gevraagd; er
zen te vinden. Wel heeft
kerk willen duidelijk maken
dat het om ernstige dingen
gaat. Het willen uitschrijven
als lid en het opvragen van
het doopbewijs zijn zeer in
grijpende dingen, aldus de ad
vocaat. De kerk mag de op
vatting huldigen dat het een
uiterst gewichtige zaak be
treft, waarbij de heilige doop
en het verbond met God in
het geding zijn. Het gaat om
de vrijheden van meningsui
ting en van godsdienst in het
geding, aldus de advocaat van
de kerkeraad.
Het beste
boek
Onder het mot
to: „Ontdek het
beste boek van
de wereld" wor
den Engelsen
verleid om de
bijbel-in-nieu-
we-vertalir\g te
gaan lezen.
Voor de prijs
van nog geen
twintig gulden
gaat de bijbel
met 1582 blad
zijden, gestoken
in een modern
oranje jasje met
de skyline van
een grote stad
erop gedrukt,
over de toon
banken van
boekshops in
drukke winkel
straten, stations
en dergelijke.
Achtergrond
van de actie is
de veronder
stelde onwe
tendheid van
veel Britten met
het boek dat
volgens de
campagne „ant
woord geeft op
alle vragen".
FOTO: AP
„De zeer rijken en machtigen
zijn er weliswaar niet in aan
wezig: het is een tussengroep
uit de kleine en» middelgrote
burgerij (advocaten, dokters,
ambtenaren, onderwijzers, in
dustriële kader)". Vrijmetse
larij en geheimzinnigheid lij
ken op het eerste gezicht zo
ongeveer synoniem aan el
kaar. Bovendien wordt de
vrijmetselarij door buiten
staanders gezien als een orga
nisatie die uit is op macht. De
P-2 loge in Italië, onder lei
ding van de industrieel Licio
Gelli, die in het begin van de
om de staat in zijn greep te
krijgen, lijkt een bevestiging
van die indruk en deze beeld
vorming knoopt, terecht of
niet, aan bij een lange ge
schiedenis.
Toch zijn vrijmetselaars van
daag de dag in de eerste plaats
betrekkelijk gewone burgers.
Dat is althans de mening van
de Belgische onderzoeker Mi
chel Huysseune die getracht
heeft een up-to-date beeld te
ontwerpen van de huidige
vrijmetselarij. Hij heeft om
die stelling te onderbouwen
een aantal van deze mensen
aan het woord gelaten onder
wie de boven geciteerde Bel
gische filosoof Leo Apostel.
Huysseune heeft geprobeerd
mythe en realiteit in heden
en verleden te onderscheiden.
Geen geringe opgave bij een
organisatie Waarin men moet
worden ingewijd en die zijn
leden verbiedt naar buiten te
brengen wat in de loge wordt
besproken. Bovendien wor
den daar nooit notulen van
gemaakt. Vooral als zo'n orga
nisatie zich dan ook nog eens
voor zijn rites en inspiratie
beroept op een middeleeuws
verleden, is mythevorming
onvermijdelijk.
Toch is er op grond van de
studie van Huysseune alle
aanleiding die mythevorming
tegen te gaan. In tegenstelling
tot een eeuw geleden speelt
de vrijmetselarij geen (politie
ke) rol van betekenis meer.
Bescheiden
In de eerste plaats gaat het zo
wel in België als Nederland
om bescheiden organisaties.
In Nederland telt ze ruim zes
duizend leden, in België ruim
twintigduizend. De vrijmetse
larij heeft daar een veel be
langrijkere rol gespeeld dan
in Nederland waar de contro
verses rond de vrijmetselarij
nooit hoog zijn opgelopen.
Maar belangrijker is uiteraard
wie er lid zijn. Dat is iets dat
niet aan de openbaarheid
wordt prijsgegeven. In het
verleden heeft dat tot de
meest fantastische complott
heorieën aanleiding gegeven,
vooral in de katholieke lan
den: België, Frankijk, Italië,
Spanje. Sinds het begin van
de negentiende eeuw is de
vrijmetselarij daar gaan fun
geren als een toevluchtsoord
voor maatschappelijk welge
stelde vrijdenkers die bang
waren voor het machtsmo
nopolie van de kerk. Vrijmet
selarij en kerk hebben daar
de hele negentiende eeuw en
ook nog wel in de twintigste
eeuw met elkaar overhoop ge
legen. Maar naarmate de se
cularisatie voortschreed, heeft
dit conflict aan scherpte inge
boet.
Toch is de vrijmetselarij van
oorsprong zeker niet anti-reli
gieus. In de bakermat van de
vrijmetselarij, Groot-Brittan-
nië, staat ze op goede voet met
de Anglicaanse kerk, ook al
zijn er in het recente verleden
wel conflicten geweest. Maar
als een bedreiging is ze daar
nooit ervaren. De Vrijmetse
larij is er, net als in de Vere
nigde Staten, een vrij om
vangrijke eliteorganisatie die
als behoorlijk behoudend be
kend staat. De lijn met het
verleden is daar geheel in tact
gelaten. De statuten van de
eerst bekende vrijmetselaars
loge werden in 1723 opgesteld
door dominee Anderson, die
het geloof in God, „de Opper
bouwmeester" verplicht stel
de. Bovendien mocht nie
mand lid worden die „een
stupide atheïst" was of „een
a-religieuze libertijn". Gods
dienst en politiek mochten
geen onderwerp van gesprek
zijn in de loge.
Haar ontstaan verklaart
Huysseune uit de behoefte
van de achtiiende-eeuwse
burgers aan nieuwe vormen
van sociaal verkeer waarin de
nadruk kwam te liggen op re
ligieuze tolerantie en een ge
seculariseerde moraal.
De Nederlandse tak van de
vrijmetselarij is altijd sterk op
de Engelse georiënteerd ge
weest. Huysseune zegt daar
van - ze krijgt in zijn boek
overigens slechts een zeer -
summiere behandeling,- dat
zij een sociale gezelligheids-
vereniging was die in feite
buiten de geschiedenis stond
en die zich voornamelijk be
zig hield met persoonlijke
vervolmaking en liefdadig
heid.
Breuk
Hoe anders is daarentegen de
situatie in België geweest en
in de andere katholieke lan
den. De confrontatie met de
rooms-katholieke kerk die er
na de Franse Revolutie op uit
was het verloren gegane ter
rein te heroveren, leidde er
toe dat de bepaling dat elke
vrijmetselaar de Opperbouw
meester moest erkennen,
werd geschrapt. Dit beteken
de een breuk met de Engelse
vrijmetselarij die tot op de dag
op basis van de constituties
van dominee Anderson wil
uitmaken wie de echte vrij
metselaars zijn. Met de bui
tenwereld heeft de vrijmetse
larij geen conflicten meer:
meest zichtbare teken dat
haar belang als organisatie is
verminderd. Des te meer con
flicten zijn er tussen de ver
schillende takken van de vrij
metselarij die steeds de legali
teit van die takken als inzet
hebben. Bijvoorbeeld naar
aanleiding van de vraag of
vrouwen tot de loges mogen
worden toegelaten. In België
en Frankrijk gebeurt dat vol
op, in Nederland, waar men
de Engelse voorschriften op
dit punt volgt, niet.
De vrijmetselarij heeft nog
het meest weg van een gese
culariseerde geloofsrichting
die zich in feite heeft opge
splitst in een groot aantal
„kerkgenootschappen" die er
alle hun eigen gewoonten op
nahouden.
Wat alle vrijmetselaars met
elkaar verbindt is dat de
meeste symbolen gemeen
schappelijk zijn. Ze zijn ont
leend aan de voorwerpen die
de leden van de Middeleeuw
se gilden gebruikten. De vrij
metselarij kan misschien nog
het best omschreven worden
als een vorm van sublimering
van de oude steenhouwersgil
den die in verval raakten
toen met de intrede van de
Hervorming aan de bouw van
kathedralen een einde kwam.
Hoe die transformatie precies
in ziin werk is gegaan is nog
steeds met veel raadsels om
geven. In Engeland lijkt het
klimaat voor die transforma
tie het gunstigst te zijn ge
weest. Maar in dat opzicht
biedt het boek van Huysseune
geen nieuwe gezichtspunten.
Veel gebruiken van de oude
gilden waaronder het trap
penstelsel (leerling, gezel,
meester) en de plicht tot ge
heimhouding van het vak
(oorspronkelijk om beunhaze
rij tegen te gaan) werden ge
handhaafd. De vrijmetselaars
stelden zich ten doel te bou
wen aan de ideale tempel van
de mensheid. De maatschappij
werd als een statisch systeem
gezien en de vrijmetselaars
wilden de ideale maatschappij
in hun samenkomsten vooraf-
beelden.
Vooral door haar confrontatie
met de kerk, althans in de la-
tijnse landen, zou de ontwik
keling anders verlopen. Mo
menteel is de verhouding met
de rooms-katholieke kerk al
leszins dragelijk te noemen.
In het oude canonieke recht
waren mensen die lid werden
automatisch geëxcommuni
ceerd. Ook al is die bepaling
nu verdwenen, de vrijmetse
larij wordt officieel nog steeds
gezien als een organisme dat
haaks staat op de doelstellin
gen van de katholieke kerk.
Maar in feite gaat het hier om
een gedateerd conflict. De een
kan immers de ander niet
meer bedreigen. De vrijmetse
larij is door zijn werkwijze en
symbolen in hoofdzaak toch
een organisatie uit het verle
den, die door haar leden
wordt gewaardeerd omdat zij
de broederschap wil bevorde
ren.
Het boek van Huysseune is
een zeer gedegen maar nogal
dorre studie over zo wat alle
aspecten van de vtrrijmetsela-
rij. Het leven ontbreekt er
aan, maar dat kan ook moei
lijk anders met een organisa
tie die door zijn gesloten ka
rakter een directe confronta
tie onmogelijk maakt.
PAUL VAN VELTHOVEN
Michel Huysseune: Vrijmet
selarij, mythe en realiteit.
Uitgeverij Epo/De Geus.
Prijs 47,50.
Irans heilige oorlog
Het „doodvonnis" van Irans geestelijk leider Khom
over de Brits-Indische schrijver Slaman Rushdie heeft onj
kend heftige reacties in de hele wereld veroorzaakt. Is j
verbieden van een boek of film op zich al aanleiding
heftige reacties (denk aan de omstreden film „The last t
tation of Christ"), het aanzetten tot moord op de schrijJ
van „The Satanic Verses" heeft de wereld in rep en roerjj
bracht en vele tongen losgemaakt, zowel pro als contra.
EeNS te meer valt op hoe krachtig de fundamentalistisci
sji'itische leiders Iran in hun greep hebben. De heksenjd
pp de inmiddels ondergedoken Rushdie wordt in het 1
massaal gesteund. Op een ijlings geopend bankrekeningnJ
mer om de „beloning" voor de moordenaar te verhogen s
men de giften binnen. En zelfs de gematigde soennitis(|
minderheid in het land steunt de ayatollah.
De westerse wereld staat uiteraard op zijn achterste ben
Niet alleen omdat het leven van de Britse onderdaan Ru
die gevaar loopt, maar ook omdat opnieuw duidelijk is j
worden dat Iran rechtstreeks aanzet tot internationaal
risme. De regering-Thatcher kwam onmiddellijk met
scherpe veroordeling en besloot de diplomatieke betrel
gen met het land voorlopig nog niet te normaliseren. De i
van het Verenigd Koninkrijk is eens te meer cruciaal, or
men juist had willen proberen met bemiddeling van Irani
vrijheid te bewerkstelligen van Britse gijzelaars. Onder I
is Terry Waite, de bemiddelaar namens de Anglikaanse I
die door sji'itsche fundamentalisten in Libanon wordt va
houden.
HEEFT Khomeini voor zijn heksenjacht op Rushdie in Ai
gen land dan misschien massale steun, veel*andere islam
sche landen menen dat hij daarmee toch te ver gaat. I~'
bijvoorbeeld Egypte, dat „De Duivelsverzen" vorig jaar|
heeft verboden, maar het aanzetten tot de moord op j
schrijver afkeurt. Wetenschappers menen overigens dat N
op basis van de koran helemaal niet is toegestaan iemand a
maar te vermoorden; de verdachte moet eerst de gelegenhi
krijgen zich voor de echter te verdedigen en berouw te ijl
nen.
Nu er een wapenstilstand is met Iraq, lijkt het erop datfe
ayatollah zijn land opnieuw in een heilige oorlog wil stort
Een heilige oorlog tegen een schrijver en tegen het
waarin hij woont. En dat alles vanwege een boek dat de£
lam in een kwaad daglicht zou stellen en daarmee het Iraa
se staatsbestel ondermijnt. In feite gaat het om een heilij
oorlog tegen de verwestersing en de westerse wereld. T
het er eerst nog op dat er weer voorzichtig handelsrelatl
zouden worden aangeknoopt met westerse landen, Ir|
schijnt uiteindelijk toch te kiezen voor een isolement.
bewust gekozen isolement om de dreiging van buitenaf teg#
te houden. En dat in een sfeer van agressie en terreur
naam van de koran.
Af en toe regen
DE BILT (KNMI) Het weer
staat vandaag onder onvloed
van een diepe oceaandepressie
die tussen Schotland en IJs
land door naar het noordoos
ten trekt. Met zuidwestelijke
wind wordt vrij zachte en
vochtige lucht aangevoerd.
Hierin komt veel bewolking
voor waaruit af en toe regen
of motregen valt. De tempera
tuur loopt op tot circa 11 gra
den. De zuidwestelijke wind is
in het binnenland vrij krach
tig, 5, aan de kust en op het
IJsselmeer krachtig of hard,
windkracht 6 a 7; mogelijk
neemt hij in de loop van de
dag nog iets toe. Zondag trekt
het koufront van de depressie
langzaam over ons land. Ook
dan is het een winderige en
regenachtige dag, met onge
veer dezelfde middagtempera-
tuur als vandaag.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor zondag en maandag:
Zuid-Skan dina vië:
Wisselend bewolkt en buien.
Middagtemperatuur rond 3
graden, in de nacht tempera
tuur om het vriespunt.
Denemarken:
Half tot zwaar bewolkt en af
en toe regen, later buien. Mid
dagtemperatuur van 7 tot 4
graden.
Britse eilanden:
Naar het oosten wegtrekkende
regen, gevolgd door buien.
Middagtemperatuur rond 7
graden.
Benelux en Bondsrepubliek
Duitsland:
Naar het oosten wegtrekkende
regengebieden, gevolgd door
buien. Middagtemperatuur da
lend van circa 11 graden tot
rond 8 graden.
Frankrijk:
Naar het zuidoosten wegtrek
kende regen, gevolgd door
vooral in het noorden nog een
enkele bui. Middagtempera
tuur van 11 graden in het
noorden tot 17 in het zuiden,
maandag in het noorden niet
meer dan 8 graden.
Alpengebied:
Van het noorden opkomende
bewolking met aan de noord
zijde van de Alpen perioden
met sneeuw. Middagtempera
tuur in de dalen en lage gebie
den rond 9 graden.
Spanje en Portugal:
Van het noordwesten uit op
komende bewolking maar na
genoeg geen neerslag. Middag
temperatuur rond 18 graden,
maandag in het noorden enige
graden lager.
Italië en de Joegoslavische en
Griekse kust:
Bewolking afgewisseld door
ook af en toe zon. Middagtem-
beta
peratuur van 10 graden inf.ci)u
noorden tot 17 in het zuidj^
langs de Griekse kust
graden lager.
iG
uxemburg regen
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
r den stukken te bekorten
Satanische verzei
Naar aanleiding van de berc
ring rond het boek Satan
Verses van Salman Rushé
elke godsdienst moet er teff
kunnen als in een boek of tij
schrift kritische geluiden wc
den geuit. Zo had je bijvoc
beeld 25 iaar geleden het boe
„God is dood". In een wester
democratie moet dat mogeli i
zijn. Maar er is een onde
grens. Elke schrijver die
een fictief verhaal een figu:
op het niveau van Christus i
Mohammes laat collaboreri
met de duivel maakt
schuldig aan lastering o
niveau waarvan de Bijbel zeg
„Er is een zonde die nooit ve
geven wordt en dat is de zow
tegen de Heilige Geest". Zo',
schrijver veroorzaakt kortslu
ting in de geesten van de ge'
vigen en nodigt de duivel
om als een briesende leeuw
aarde rond te gaan en daar i
ten wij met onze kernbonw
en milieuproblemen besli
niet op te wachten. Het zijn
grote godsdienstige leiders f
weest die de mensheid hebbe
opgetrokken uit het nive<
van dierlijke instincten. Wi;
hen publiekelijk voor aap
ondergraaft de menselijke
schaving.
J.v.d. Hoeven,
DEN HAAG.
