Boeken en film
hand in hand
in Boekenweek
Rijk gebruikt ze niet
Opera Forum boekt succes
met Mozarts haremopera
SYMPHONIE NO. 21
VAN RENAULT
KUNST
EeidoeSou/umt,
DINSDAG 14 FEBRUARI 1989 PAGINA 8
Gouden Harp voor
Herman Brood
AMSTERDAM De stiching
Conamus heeft de Gouden
Harp 1988 toegekend aan
Flairck, Herman Brood en An
nie de Reuver. De Harpen
worden 24 februari uitgereikt
in Theater Gooiland te Hilver
sum. De jury bestond uit Guus
Jansen, Conny Vandenbos,
Willem Beusekom, Jan van
Dalen, Harry van Hoof en
Joop Stokkermans. De stich
ting Conamus reikt jaarlijks
Gouden Harpen uit aan arties
ten die zich gedurende hun
carrière verdienstelijk hebben
gemaakt voor de Nederlandse
lichte muziek.
ACTEUR EIST 10.000 GULDEN SCHADEVERGOEDING
Rijk de Gooyer toont de 06-advertentie waarin zijn medewerking
aan de Bananasplitlijn wordt aangekondigd. De Gooyer eist nu
10.000 gulden schadevergoeding.
AMSTERDAM „Die Inbar
vult zijn zakken ten koste van
ons, beroemdheden. Dat moet
maar eens ophouden. Daarom
zet ik dit proces tot het einde
toe door". Aldus gisteren de
acteur Rijk de Gooyer na af
loop van zijn kort geding tegen
06-exploitant Teles'ervice en
de TROS, die via de Bananas
plitlijn een telefoongesprek
met hem hadden verspreid
over zijn condoomgebruik. De
Gooyer eiste gisteren 10.000
gulden schadevergoeding, om
dat hij nooit toestemming
heeft gegeven voor uitzending
van het telefoongesprek en de
TROS zonder vergoeding re
clame heeft gemaakt met zijn
„De TROS heeft al drie keer
geprobeerd om een regeling te
treffen, maar daar ga ik niet
op in.
De Bananasplitlijn belde De
Gooyer vorig jaar op met het
verzoek of hij mee wilde doen
met een landelijke campagne
ter bevordering van condoom
gebruik. De acteur weigerde.
„Als ik zeg dat ik condooms
gebruik, is dat niet aardig te
genover mijn vrouw. Als ik zie
'Sonja gebruikt ze' en 'die ge
bruikt ze', dan denk ik: Ja,
dan hebben ze wisselende con
tacten". Na een definitieve
weigering kwam Inbar aan de
lijn met de mededeling dat het
om een grap ging.
Enige tijd later zag De Gooyer
een advertentie in de kranten
voor de Bananasplitlijn waar
bij zijn gesprek met Inbar
stond aangekondigd. „Als be
kende Nederlander heeft Rijk
de Gooyer er geen enkele be
hoefte aan, het publiek op de
hoogte te stellen van het hoe
n zijn al dan
niet gebruik maken van con
dooms", zo betoogde de advo-
.caat van de acteur gisteren.
De advocaat van de TROS
wees de rechter er op dat de
TROS alleen maar reclame
maakt op de 06-lijn, en geen
enkele invloed heeft op de in
houd van de Bananasplitlijn.
De advocaat van Teleservice
Amsterdam betwijfelde het
spoedeisende karakter van De
Gooyers eis, en de noodzaak
van een kort geding. Hij pro
beerde de rechter met behulp
van een bandopname van het
telefoongesprek ervan te over
tuigen dat De Gooyer heel
goed wist dat de bandopname
zou worden gebruikt voor de
Bananasplitlijn en dat de ac
teur daar geen bezwaar tegen
had. De rechtbank doet 23 fe
bruari uitspraak.
Introdans breidt
gezelschap uit
ARNHEM Het Arnhemse
balletgezelschap Introdans
breidt het „tableau de la trou
pe" uit met twee dansers. Dat
is een gevolg van de verrui
ming van de subsidie door mi-
nister Brinkman van WVC in
het kader van het kunstenplan
1989-1992. Een van de nieuwe
dansers is Tony Vandecasteele,
eerder werkzaam bij het Ne
derlands Danstheater en
Werkcentrum Dans. Op 23
maart presenteert het gezel
schap een nieuw ballet van ar
tistiek leider Ton Wiggers op
muziek van Andrew Lloyd
Webber, getiteld Variations.
VAN 8 TOT EN MET 18 MAART
AMSTERDAM De
54ste Boekenweek (8 tot
en met 18 maart) staat dit
jaar in het teken van Boek
en Film. Uitgevers komen
met een aantal recht
streeks of zijdelings op
film betrekking hebbende
titels, boekhandelaren
zullen verfilmde boeken
een centrale plek in hun
winkels geven en in meer
dan dertig steden vindt
tussen 9 en 15 maart het
filmfestival „Film en lite
ratuur" plaats, waarin to
taal 25 Nederlandse en 42
internationale films geba
seerd op boeken zullen
rouleren. En het traditio
nele Boekenbal zal zich
afspelen in een bioscoop,
het Amsterdamse Tu-
schinski-theater.
Hoeksteen van de jaarlijkse
Boekenweek blijft - aldus
Henk Kraima, directeur van
de CPNB - het Boekenweek
geschenk. Dit jaar getiteld „De
Zwaardvis" en van de hand
van Hugo Claus. In '88 werd
Biesheuvels „Een overtollig
mens" (oplage 490.000) zo'n
enorm succes, dat dit jaar de
oplaag van het geschenk weer
tien procent omhoog moest en
op 540.000 kwam. (Van het al
lereerste Boekenweekge
schenk, Hella Haasse's „Oe-
roeg", werden in '48 145.000
exemplaren gedrukt).
De markt voor algemene boe
ken is de laatste jaren redelijk
stabiel, aldus de CPNB. Er zijn
niettemin flinke verschuivin
gen: literatuur is de grote win
naar, streekromans en kinder
en jedgboeken zijn dalende
marktsegmenten al lijkt de te
ruggang daar in '88 tot staan
gebracht. Bij de non-fiction is
de hausse aan groenboeken en
kookboeken voorbij. De nieu
we trend is reisboeken en boe
ken over godsdienst. Alles bij
elkaar neigt de in ons land aan
boeken bestede geldsom tot
groei en daalt het aantal ver
kochte boeken iets.
De keuze voor het thema Boek
en Film wordt door de CPNB
gemotiveerd door het grote
aantal boeken dat de basis
voor speelfilms werd: Na de
tweede wereldoorlog in ons
land ca. 150, met de Oscar
voor „De aanslag" (Radema
kers/Mulisch) als voorlopig
hoogtepunt. Tijdens de Boe
kenweek gaat er overige geen
Nederlandse film gebaseerd op
een roman in première. De
première van „Jan Rap en z'n
maat" (Yvonne Keuls) is deze
week, terwijl „Rituelen" naar
het boek van Cees Nooteboom
pas in april in roulatie zal
gaan. Hoofdrolspeler van die
film Derek de Lint was giste
ren wel in Amsterdam om het
eerste exemplaar van het Boe
kenweekgeschenk en van K.
Schippers „Het witte school
bord", in ontvangst te nemen,
het laatste een speels en per
soonlijk essay over de beleve
nissen van de auteur met film
en boek. Deze speciale Boe-
kenweekuitgave gaat 4,95
kosten, terwijl het Geschenk
gratis is bij besteding van
f 19,50 aan Nederlandse boe
ken.
Dat een film néér een boek de
verkoop van een boek stimu
leert is geen zekerheid. Het
filmblad Skoop deed vijf jaar
geleden een onderzoek en
vond dat 17 procent van de
bioscoopgangers van zo'n film
ook van plan was het boek te
kopen, dat 33 procent het al
gelezen had en dat 50 procent
het bij de film liet. Daarnaast
zijn er aan de positieve kant
spectaculaire voorbeelden:
Vestdijks „Pastorale" had vóór
Verstappens verfilming 3000
kopers, daarna werden het er
30.000. Maarten 't Harts „Een
vlucht regenwulpen" was al
populair met 200.000 verkoch
te exemplaren, na de film
kwamen daar nog eens 150.000
bij. Tijdens de 54ste Boeken
week stelt de CPNB lezers de
vraag hoe de kunst van het
filmmaken en de kunst van de
literatuur zich tot elkaar ver
houden. Een vraag die behalve
tijdens het festival Film en Li
teratuur ook op diverse mani
festaties van boekhandelaren
en bibliotheken in den lande
centraal zal staan. Op 6 maart
vindt er in de Brakke Grond
in Amsterdam een discussie
(voertaal Engels) over plaats
met de Franse regisseur Jean
Jacques Annaud, die Eco's „De
naam van de roos" verfilmde
en van wie dan ook de nieuwe
film „De Beer" in roulatie zal
zijn.
De CPNB knoopte aan de
persconferentie ter gelegen
heid van de Boekenweek nog
een reactie vast op de Nota
Letterenbeleid van het minis
terie van WVC. De CPNB
vindt dat in dat beleid een
zwaarder accent gelegd moet
worden op het bereiken van
de niet-reguliere lezer. Zij
stoelt die mening op cijfers
van het Sociaal cultureel Plan
bureau die uitwijzen dat de
kloof tussen lezers van literai
re fictie en de minder regel
matige lezers groter wordt.
Een tv-boekenprogramma zou
die kloof kunnen overbrug
gen. En daar zijn sponsors bij
nodig. „Minister", riep CPNB's
Henk Kraima daarom in een
hartekreet uit, „als financie
ring een probleem is, schep
voorwaarden voor bedrijven
die onderschrijven dat lezen
een essentiële voorwaarde is
voor een mens om zich te kun
nen ontplooien in de maat
schappij. En met betrekking
tot televisie hebben we nog
een stevige wens: zie boeken
niet als een commercieel pro-
dukt als u het mediabeleid for
muleert. Sta toe dat op televi
sie ongegeneerd wordt gezegd:
„dit boek moet je lezen, mor
gen naar de boekhandel, het
kost twintig gulden". Het laat
ste woord daarover is voorlo
pig nog niet geschreven.
BERT JANSMA
Barbara Carter (Konstanze), Corne
lia Wosnitza (Blonde), Donald Geor
ge (Belmonte), Hans Jürgen Lazar
(Pedrillo), Janusz Monarcha (Os
min), Martin Trautwein (Baaea Se-
lim), James Hutchinson (Klaas),
Sean Osborne (Wache); orkest: Fo
rum Filharmonisch; koor: Forum
Operakoor; muzikale leiding: August
Haltmayer; regie: Vitlorio Patanê.
Gehoord in de Leidse Schouwburg
op 13 februari.
Voor de opvoering van Mo
zarts „Die Entführung aus
dem Serail" gisteravond in de
Leidse Schouwburg bleef vrij
wel geen plaats onbezet. De
sfeervolle entourage leent zich
er bovendien uitstekend voor
het vertonen van zo'n idylli
sche roccoco-opera. Toen het
doek opging was het een grote
opluchting te bemerken dat de
enscenering van Opera Forum
mooi bij deze omgeving aan
sloot en het publiek van mo
derne 'regie-vondsten' ver
schoond zou blijven, zodat
niets het publiek de toegang
tot deze sprookjesachtige opera
in de weg stond.
Met decors die herinnerden
aan de achttiende-eeuwse cou-
lissentechniek en kostuums zo
als men ze kent van de illus
traties uit de „Vertellingen uit
duizend en een nacht", was de
'Schaking uit de harem' op
aantrekkelijke wijze vormge
geven. Hoewel sommige zan
gers (vooral Belmonte en Bas-
sa Selim) zich met nogal afge
meten beweginkjes tevreden
stelden, had regisseur Vittorio
Patané goed begrepen het 'mo
derne' acteren te moeten mijl-
den. De pasjes en gebaren wa
ren traditioneel, gestyleerd en
doeltreffend.
Turkse wereld
De muziek die Mozart in 1782
op het libretto van C.F. Bret-
zner schreef, maakte de jonge
componist in een slag wereld
beroemd. Voor zijn muziek liet
Mozart zich inspireren door
een verhaal dat zich afspeelt
in een fantastische Turkse we
reld: Constanze die zich in de
macht van de Turkse prins
Bassa Selim bevindt, moet
door haar minnaar Belmonte
worden bevrijd. Hiertoe laat
Belmonte zich als Bassa's
bouwmeester aanstellen. Een
nachtelijke vluchtpoging sa
men met Constanze, Pedrillo
zijn knecht en Blonde, het lief
je van Pedrillo, mislukt. Bel
monte, in wie de prins de zoon
van zijn aartsvijand herkent,
wordt gevangen genomen. In
zijn grootmoedigheid schenkt
Bassa Selim de gelieven Bel
monte en Constanze, Blonde
en Pedrillo uiteindelijk echter
de vrijheid.
Over de bezetting had men
gisteravond nauwelijks te kla-
g?n. Alleen de tenor Donald
eorge, hoewel in het bezit
van een prachtig geluid, slaag
de er niet altijd in zijn wat
langere en kwijnende aria's
(bijvoorbeeld „Wenn der
Freude Tranen fliessen" uit de
derde acte) soepel en geloof
waardig neer te zetten. Wel
zong hij in de eerste acte een
gevoelvolle „Constanze, dich
wiederzusehen" waarin heel
knap met behulp van paar
muzikale middelen het verlan
gen naar Constanze gestalte
werd gegeven.
Joligheid
Barbara Carter in de rol Con
stanze was muzikaal gezien
een goede keuze („Ach ich
liebte, war so glücklich" (eer
ste acte) en „Martern aller Ar-
ten" (derde acte) waren hoog
tepunten. Mooie stemmen,
maar toch was de bezetting
niet ideaal. Cornelia Wosnitza
trok als Blonde door de combi
natie van haar losse onge
dwongenheid en vooral schit
terende sopraan voortdurend
aller aandacht, wat soms ten
koste van Constanze of Bel
monte moest gaan. Hetzelfde
geldt min of meer voor Hans
Jürgen Lazar, wiens Pedrillo
wel over een heldere en aan
gename stem beschikte, maar
wiens al te Dik Trommerige
joligheid nu en dan teveel op
de voorgrond trad.
In tegenstelling tot de bas
Martin Trautwein, die prins
Bassa Selim muzikaal meer
profiel had mogen geven,
klonk de gonzende bas van Ja
nusz Monarcha, die de harem
bewaker Osmin vertolkte, als
een stevig contrapunt door de
hele opera. Het spel van het
Forum Filarmonisch werd (op
sommige valse strijkerspassa
ges na) gekenmerkt door rit
mische nauwkeurigheid en
een scala van dynamische va
riatie, waarmee de zangers een
betrouwbare ondergrond voor
hun aria's en duetten werd ge
boden.
TOM STRENGERS
6 jaar plaatwerk garantie.
RENAULT 21SYMPHONIE GTL.
Renault adviseert elf oliën.
Nieuws dat u als muziek in de oren zal klinken:
de Renault 21 Symphonie. Een uitvoering
die zich in dubbel opzicht onderscheidt.
Allereerst z'n uitrusting.
De Renault 21 Symphonie GTL, GTS en
Nevada GTS beschikken over centrale
portiervergrendeling met afstandsbedie
ning, elektrisch te bedienen voorzijruiten,
4x6 Watt Renault radio (wat een
akoestiek!), zonwerend glas,
speciale bekleding, mistlampen
vóór, metallic kleur, twee
buitenspiegels in de kleur van
de carrosserie, fraai gestylde wiel
doppen, striping. De Renault 21
Symphonie Nevada GTS heeft ook nog
extra dakrelingen en een bagagedek.
Deze extra's betekenen voor u een voordeel
van rond de f2.000,-. Dus ook de financiële
aspekten van de Renault 21 Symphonie
klinken niet bepaald vals.
Bovendien krijgt u, als u nu uw huidige auto
inruilt tegen 'n Renault 21, daarvoor aan-
zienlijkméérdan de ANWB/Bovag koers-
lijst aangeeft. Laat u dus snel door ons diri
geren naar een Renault 21 (vanaf f26.995,-
incl. BTW, excl. afleveringskosten) of een
Renault 21 Symphonie (vanaf f 32.400,-
incl. BTW, excl. afleveringskosten)
voor een onvergetelijke proefrit.
Wijzigingen voorbehouden.
RENAULT
GEEFT JE LEVEN KLEUR
Leiden; Elam BV, Haarlemmerweg2-4, Tel. 071-224131/213341.
Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de ko
mende dagen, raadplege
men „UIT", de gratis we
kelijkse bijlage van deze
krant.
Scrooged (al); 19.00, 21.15.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 21.15. Bambi (al); wo. 14.45.
19. tel. 071-121239): Cocktail
(12); 19.00, 21.15.
bioscopen
13.45. EUROCINE-
Moonwalker (al); wo.
13.45. A fish called Wanda (al);
T45. 21.15. EUROCINEMA
III: Who framed Roger Rabbit
(al); 18.30. 21.00. Frank en Frey
14.00. e EUROCINEMA
Masquerade (12); Willow (al); r
19.00, 21.15. Who framed Roger
Rabbit (al); A fish called Wanda
(al); Big (al); 14.30, 19.00, 21.15.
Moonwalker (al); 14.30. Frank
en Frey (al); 14 30. .TRIANON
(Breestraat 31, tel. 123875): De
ondraaglijke lichtheid van het
bestaan (al); 20.00. REX
(Haarlemmerstraat 52. tel. 071-
463500): A fish called Wanda frayed (16); 18.45, 21.30.
(al); 14.00, 18.45, 21.30. ASTA
2 Cocoon (al); 14.00, 18.45,
21.30. ASTA 3 Young guns
(12); 14.00, 18.45, 21.30. BA-
BYLON 1 (Winkelcentrum Baby-
Ion, tel. 471656): A fish called
Wanda (al); 14.30, 17.00, 19.15,
21.45. BABYLON 2: Betrayed
(16); 14.30, 16.45, 19.00, 21.30.
i. di. ,16); 19.00, 21.30. HA
FILMHUIS: Zaal 1: Een verheel
lijke lichtheid van het bestaan i
(al); 20.30. ma. di. ook 14.00. 21.45. Opname; ma.
METROPOLE 5: Coming fo lel; dl. Schweetern;
America (al); 18.45, 21.30. ma.
dl. ook 14.00. ODEON 1 (He
rengracht 13. tel. 462400):
Cocktail (al); 13.45, 18.45,
I 21.30. ODEON 2: Me and
(al); 13.45, 18.45, 21.30.
ITUDIO i (Ketting-
Straat 12b, tel. 656402): Chost-
busters (al); 19.15. wo. 14.30.
.00. 456756): Gorillas in the mist Enrico IV (16); 21.45. STUDIO
(al); ma. t/m wo. 14.00, 18.45, 2: Bagdad café (16); 19.00,
DEN HAAGASTA 1 (Spui 27, tel. 21.30. METROPOLE 2: Be- 21.30. STUDIO 3: Spoorloos
KINDERVOORSTELLINGEN
CINEAC 3: Walt Disney's
Frank en Frey; wo. 14.00. ME
TROPOLE 2. Frenk en Frey; wo.
14.00. METROPOLE 4: Pippi
Langkous; wo. 14.00. f"~
TROPOLE 5: Moonwalker;
14.00. STUDIO 1: Ghostbus-
lere; 14.30. (beh. ma.
STUDIO 2: Jongle book;
14.00. (beh. ma. dl.). STUDIO
3: Bambi; 14.15. (beh. ma. di.) 7
