Alleen met geloof kan samenleving veranderen £gidoe(3ouACi/fit V. kerk wereld Honger naar land Carnavaleske hulde voor Helder Camara weer brieuen lezers GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSoinmvt DONDERDAG 9 FEBRUARI 1989 PAGINA; ,gj]\ Kerkbezoek Ierland daalt, maar blijft hoog DUBLIN Het aantal rooms-katholieken dat regelmatig in de kerk komt, daalt, maar blijft nog altijd veel hoger dan in ande re Westeuropese landen. Volgens een onderzoek dat in op dracht van de Ierse RK Kerk is verricht, ging in 1988 83 pro cent van de rooms-katholieke vrouwen regelmatig naar de kerk. In 1985 was dat percentage 90. Van de rooms-katholieke mannen behoorde in 1985 81 procent tot de regelmatige kerk gangers. Vorig jaar was dat percentage gedaald tot 79. De di recteur van de katholieke jeugdraad in Ierland, Martin Clarke, toonde zich tegenover journalisten in Dublin bezorgd over de verminderde belangstelling van jongeren voor de kerk. De kerk moet zoeken naar betere manieren om „met de jeugd in gesprek te raken", aldus Clarke. 94 procent van de 3,5 miljoen Ieren is katholiek. Catechismus voor RK Kerk in oktober 1990 VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II streeft ernaar de catechis mus voor de Rooms-Ka- tholieke Kerk tijdens de bisschoppensynode over de vorming van priesters in oktober 1990 te presen teren. Dit maakte hij duidelijk tij dens een audiëntie voor de le den van de commissie die de tekst van de catechismus op stelt. De commissie werkt op dit moment aan de derde con cepttekst, die aan alle bis schoppen en bisschoppencon ferenties ter beoordeling zal worden voorgelegd. vormingen van het Tweede Vaticaans Concilie (1985) werd van verscheidene kan ten gepleit voor een catechis mus, die de identiteit van de RK Kerk zou versterken. De paus benoemde in 1986 de commissie die de tekst moest opstellen. Tijdens de audiëntie noemde Johannes Paulus II de cate chismus gezien de woelingen van deze tijd een „belangrijk en noodzakelijk initiatief". Vele mensen komen steeds onverschilliger tegenover de godsdienst te staan of lopen het risico dat zij geen verband meer zien tussen geloof en da gelijkse praktijk. De tekst van de nieuwe cate chismus moet de bijbel, de traditie en het leergezag van de kerk respecteren, aldus de paus. Hij moet vooral de bis schoppen tot steun zijn, die de taak hebben de „authentieke en omvangrijke ontwikkeling van het geloof in de kerkelij ke gemeenschappen" te leiden en te garanderen. boekwijzer Jaarboek KDC In het zeventiende jaarboek van het Katholiek Documen tatie Centrum geeft Lodewijk Winkeler een overzicht van de theologische en filosofische handboeken aan de Neder landse priesteropleidingen te gen de achtergrond van de in ternationale en wijsgerige ontwikkelingen vanaf het be gin van de negentiende eeuw tot de opheffing van de groot seminaries in 1967. Vefie Poels beschrijft de ont wikkeling van het Sint Fran- ciscus Liefdeswerk van de pa ters SCJ tussen 1923 en 1970. Aanvankelijk had de vorming vooral een godsdienstig en ze delijk acent. Hieruit zou het buurthuiswerk en het maat schappelijk werk voortkomen waaruit de SCJ'ers zich gelei delijk aan volledig terugtrok ken. Binnen de RK Staatspartij werd in de jaren dertig een discussie gevoerd over de principes en mogelijkheden van een corporatieve maat schappijordening. Servé Vaes- sen beschrijft de meningsver schillen over de uitvoering van de in katholieke kring heersende corporatieve denk beelden. De Nijmeegse hoogleraar ver kent de situatie van de katho lieke missie in nederlands In- dië tijdens de Japanse bezet ting, waarbij de Japanners po gingen in het werk stelden om Zuidoost Azië vrij te ma ken van westerse overheer sing. Jaarboek KDC, Erasmus- laan 36, 6525 GG Nijmegen. Prijs 29.50. Liturgisch Congres Van 3 tot 5 november vond in het Congrescentrum Hengel- hoef te Houthalen onder au spiciën van de abdij van Af- fligem het 33e Liturgisch Congres plaats. Onder de titel „Als christenen samenko men" en met als ondertitel „Met rituelen leven en verlos sing vieren" werden er the ma's besproken als niet- eucharistische gebedsdiensten, de gebedsdiensten in de jonge kerk en hedendaagse vormen van samen bidden. Daarbij in spireerde- men zich op de vroegste vormen van het christendom. Het verslagboek is een verzameling van aller lei liturgische sugggesties ge worden voor gebedsvieringen. Het is ook nuttig voor hen die zich bezig houden met schooi en gezinspastoraal, voor hen die zich inzetten in de jeugd beweging of als pastorale wer ker in de parochie. Het ver slagboek is te bestellen bij de Administratie van abdij Affli- gem, B 1790 Affligem. Prijs 18,- Meer antisemitische incidenten in VS NEW YORK Het aantal antisemitische incidenten in de Verenigde Staten was in 1988 hoger dan in de vijf voorafgaan de jaren. Dat blijkt uit het jaarverslag van de anti-smaad liga van de joodse organisatie B'nai B'rith. Het aantal gevallen van vandalisme tegen joodse objecten is in 1988 in vergelijking met 1987 met 18,5 procent gestegen tot 823. Het aantal incidenten waarbij joden, joodse gebouwen en eigendommen werden be dreigd of aangevallen, steeg met 41 procent tot 458. Vooral het aantal ernstige misdaden tegen joden en incidenten op de cam pussen van universiteiten is sterk gestegen. Net als in 1987 wa ren de incidenten het talrijkst in de staten New York, Califor- nië, Florida en New Jersey. B'nai B'rith noemde als redenen voor de groei onder meer de activiteiten van neo-nazistische skinheads. Wie anderen bespreekt, bespreekt zichzelf. BISSCHOPPEN IN VASTENBRIEF CONCILIAIR PROCES: UTRECHT Het geloof is nodig om de samenle ving op weg naar vrede, rechtvaardigheid en res pect voor de schepping te krijgen. Voor zo'n veran dering moet de mens na melijk een hefboom heb ben die zijn draaipunt buiten de wereld en de geschiedenis heeft. Dat stellen de Nederlandse bisschoppen in de brief 'Bond genoten in Gods schepping?', die vanmiddag is gepubli ceerd. Daarin roepen ze de rooms-katholieken op deel te nemen aan het conciliair pro ces voor gerechtigheid, vrede "en behoud van de schepping. Een verandering van de sa menleving is volgens de bis schoppen dringend nodig. Zij wijzen op de armoede in de wereld, het ongekende aantal abortussen, de verwoesting van de natuur en het „on voorstelbaar vernietigingspo- tentieel" dat is opgebouwd voor de bescherming van onze „vrijheid en onafhanke lijkheid". De oorzaak van de problemen ligt bij de zondig heid van de mens. „De zede lijke wortels van onze vernie tigende omgang met heel het levensweg op aarde moeten worden blootgelegd", zo vin den de bisschoppen. Het was oorspronkelijk de be doeling dat er een oecumeni sche brief over het proces zou komen. Het ontwerp, dat door het secretariaat van de bis schoppenconferentie was voorbereid, was voor de protestantse kerken echter niet aanvaardbaar. Vooral het veel te harmonische beeld van de natuur stuitte op kri tiek. Ook hadden de prote stantse kerken er moeite mee dat de bisschoppen het stre ven naar een theocratische regering in sommige islamiti sche landen afwijzen zonder dat zij de onverdraagzaam heid noemen waaraan christe nen zich in het verleden heb ben schuldig gemaakt. Moed De kerk kan niet voortbe staan zonder bewegingen van mensen die de moed hebben verstoorde verhoudingen te herstellen, rechtvaardige ver deling van goederen te bevor deren, de bewapening te be strijden en heel bewust te produceren en te consumeren, aldus de bisschoppen. Maar deze bewegingen moeten goed beseffen dat de kerk nooit de pretentie mag hebben op de stoel van de re gering te zitten. Als de kerk zich met problemen van ge rechtigheid, vrede en behoud van de schepping bezighoudt, is dat dan ook niet om de rol van de regering over te ne men. De kerkelijke activiteit komt voort uit de overtuiging dat de kerk weet „waarom het allemaal ging toen de mens op aarde verscheen en dat zij dus iets kan vertellen wat de mens en de samenle ving weer tot zichzelf, tot haar eigen waarde voert". De bisschoppen besluiten hun brief met een aantal aanbeve lingen uit de geloofsbrief van het conciliair proces, die vorig jaar door de stuurgroep van de Raad van Kerken voor het proces werd gepubliceerd. Christenen moeten erkennen dat zij te kort zijn geschoten in hun spreken en handelen op het gebied van gerechtig heid, vrede en behoud van de schepping. Voorts moeten de christenen zich ondubbelzin nig uitspreken tegen de toe nemende verarming van de wereld, de voortgaande bewa pening en de plundering van de aarde. Zij moeten zinnen op middelen om deze proble men aan te pakken .en voorts bondgenoten zoeken bij men sen van andere godsdiensten en levensovertuigingen om van hen te leren of door hen gecorrigeerd te worden. Leuzen niet toegestaan Een Londense politieagent maakte het gisteren een non onmogelijk anti- kernwapen- (euzen te schilderen op het gebouw van het Engelse ministerie van defensie. Ter gelegenheid van Aswoensdag hadden Engelse religieuzen over het hele land verspreid opgeroepen af te zien van kernwapens. THEMA VASTENACTIE: BREDA Voor de derde achtereenvolgende keer staat het voedselthema in de Derde Wereld centraal in de bis schoppelijke vastenactie. Dit jaar wordt nader ingegaan op de rol die de grond daarin speelt. Daarbij gaat het zowel om het gebruik als het bezit van de grond. Gekeken wordt naar de positie van de kleine boer en boerin in de Derde Wereld, maar omdat de vas tenactie behalve een inzame ling van geld ook de bewust wording wil stimuleren, wordt ook steeds geprobeerd verband te leggen met de Ne derlandse situatie, in dit geval met de Nederlandse boer(in). „De grond is voor ons de bron van ons voedsel; het is ons le ven zelf", aldus Ines Ickert, een Braziliaanse landarbeid- ster die in de brochure van de vastenactie wordt genoemd. „De grond maakt de mensen niet egoïstisch. Dat doet de wens winst te maken, de wens anderen uit te buiten. Voor ons is de grond een gave voor allen, de grond is er om te bewerken. En wat gebeurt er de laatste jaren? Wij wor den van ons land gegooid door de machines, de bank, door de winst van de groot grondbezitters De Nederlandse boerin Miny Wolterink wijst erop dat de positie van de Nederlandse boeren evenmin rooskleurig is. „Veertig procent van de boeren heeft een inkomen be neden het bestaansminimum. Structurele onderbetaling en manipulering zijn noodzake lijk om de landbouw mogelijk te maken die jaarlijks een be drag van twintig miljard netto winst voor de schatkist ople vert. Alles is gericht op meer produceren, investeren, me chaniseren, verchemiseren. Alleen een klein groepje rijke boeren en zeer grote onderne mingen worden daar beter van. Dat ligt volgens Miny Wolterink hier precies het zelfde als in Brazilië." Jaarlijks ontvangt de Vasten actie ongeveer 1100 aanvra gen om financiële steun aan projecten. Die aanvragen zijn afkomstig van georganiseerde groepen in de Derde Wereld: kleine boeren en vissers, jon geren- en vrouwengroepen, krottenwijkbewoners, kerke lijke basisgemeenschappen. Van alle aanvragen worden er uiteindelijk tussen de 450 en 500 ondersteund. De beoor deling van de aanvragen ge beurt in samenwerking met ter zake kundige bureaus, meestal van de plaatselijke kerkgemeenschap, in de des betreffende landen. Bisschoppelijke Vastenaktie, postbus 587, 3800 AN Amers foort. Giro 5850. SAO PAULO Zes Bra ziliaanse carnavalsvereni gingen hebben de afgelo pen dagen hulde ge bracht aan Dom Helder Camara ter gelegenheid van zijn tachtigste ver jaardag. De beroemde bisschop werd in optocht geleid door de straten van zijn woonplaats Reci fe, in het noordoosten van Brazilië. In tegenstelling tot de conser vatieve kardinaal van Rio de Janeiro, Eugenio Sales, die door een gerechtelijke uit spraak uit te lokken over het gebruik van afbeeldingen van heiligen tijdens carnavalsop tochten opnieuw zijn afkeer tegen dit volksfeest uitte, toonde Helder Camara zich zeer tevreden met de carna valeske huldebetuigingen. De feestvieringen ter gelegen heid van zijn tachtigste ver jaardag begonnen vorige week in de deelstaat Ceara, op vele honderden kilometers van zijn voormalige aartsbis dom Olinda en Recife. In ker kelijke kringen werd dit uit gelegd als een stilzwijgend protest tegen Camara's con servatieve opvolger José Car doso Sobrinho, die sinds 1986 in Recife twintig jaar pasto raal werk van Helder Camara geleidelijk aan het terugdraai- Vooruitstrevende geestelijken, onder wie diverse Nederland se paters, worden daar nu op een zijspoor gezet. Met steun van het Vaticaan hebben de conservatieve bisschoppen de het verpauper- doosten van Brazilië een meerderheid veroverd in het regionale episcopaat. Koers Volgens de Belgische theoloog Joseph Comblin, ex-mede werker van Helder Camara, zal het Vaticaan „maximaal binnen zes a tien jaar" ook de huidige vooruitstrevende koers van het landelijk epis copaat weten te veranderen. Comblin trekt een vergelij king met Nederland, waar sinds het begin van de jaren zeventig vooral behoudende bisschoppen zijn benoemd. In het voormalige bisdom van Helder Camara mogen de priesterstudenten nu niet meer in de krottenwijken wo nen en studeren. De basisge meenschappen worden ge stroomlijnd en als dat niet lukt worden ze genegeerd of op non-actief gesteld. Hetzelf de gebeurt met allerlei andere organisaties die Helder Cama ra in de periode dat hij het aartsbisdom bestuurde (1964- 1985), moeizaam van de grond had gekregen. In die periode was Helder Ca mara het symbool van verzet tegen de militaire dictatuur. Hij was het mikpunt van vele bedreigingen, enkele aansla gen, maatregelen van de cen suur en roddelcampagnes. De dictatuur, waaraan in 1985 een eind kwam, probeerde van alles om Helder Camara monddood te maken. De kleine populaire bisschop liet zich evenwel niet intimi deren. Zelfs niet toen in 1969 zijn naaste medewerker werd Dom Helder Camara ontvoerd, gruwelijk gemar teld en vermoord. Moedig stelde Helder Camara de wantoestanden in Brazilië aan de kaak. Toen kort na de machtsoverneming door de FOTO: ANP militairen in 1964 in Recife zijn woorden niet meer moch ten worden verspreid, zocht hij elders in Brazilië naar mo gelijkheden om zijn mening te uiten. Toen hem ook dit goeddeels onmogelijk werd gemaakt, stelde hij op zijn vele buiten landse reizen de mythe over de Braziliaanse welvaart en spectaculaire economische groei aan de kaak. Hij hekel de het systematisch martelen zijn land alsmede de Geen brein Helder Camara, die vóór de Tweede Wereldoorlog een aanhanger was van het Brazi liaans fascisme, werd tijdens de dictatuur ook fel aangeval len door zijn conservatieve collega's in het episcopaat. Zij noemden hem een commu nist, oproerkraaier en verra der van het vaderland. Deze 'rode bisschop' is nooit echt 'het brein' geweest ach ter de vooruitstrevende Rooms-Katholieke Kerk in Brazilië. De kardinalen Arns en Lorscheider spelen veel meer deze rol. Helder Camara was vóóral een profeet die al leen zweeg als hem zijn me ning werd gevraagd over zijn opvolger of over de machts strijd tussen conservatieven en progressieven in de kerk. Ook liet hij zich nimmer uit over de pressie, intimidatie en oproepen tot matiging die hij volgens zijn collega's meerma len heeft ontvangen van zijn kerkelijke superieuren. De feestelijke bijeenkomsten ter gelegenheid van Camara's tachtigste verjaardag worden eind maart afgesloten met een bijeenkomst over de toepas sing van de bevrijdingstheolo gie. J Vis on< Wachten op je beurt LELV visser een ji het zc sen d; jachth vissen gens bui ter door 1 water Per jaar gaan miljoenen arbeidsuren verloren in de wachtj kamer van de dokter, voor de balie van de apotheek en in di hal van het ziekenhuis. En dat „wachten op je beurt" koa bijna drie miljard gulden, zo heeft een onderzoeker uitgerd kend. Een bedrag waarvoor de patiënt, zijn werkgever of dj verzekeraar opdraait. ARTSEN, tandartsen en apothekers zijn minder vriendelijï voor hun klanten dan de gemiddelde warme bakker. Bij dj. laatste kun je tijdens het spitsuur een volgnummertje trek] ken. De geroutineerde klant werkt de rest van zijn boodi schappen af en is bijtijds terug bij de bakker om zonde wachttijd zijn verse broodjes in ontvangst te kunnen nemen In medische instituten gaat dat in veel gevallen anders. J|. kunt er soms wel een nummertje trekken, maar omdat vol slagen onbekend is hoelang het gaat duren voor je aan d< beurt bent, zit er niets anders op dan lijdzaam wachten. Toe! is de medische wereld in de loop der jaren klantvriendelijke: geworden. Het spreekuur is bij veel artsen vervangen dooi een afspraken-systeem. Dat neemt echter niet weg dat e; dikwijls te veel patiënten op ongeveer hetzelfde tijdstip wor den „besteld". Voor de medicus is dat wellicht efficiënt, wanj als één patiënt niet komt opdagen, hoeft de arts niet enigt tijd duimen te draaien. Maar dat is een bedrijfsrisico, en da mag niet worden afgewenteld op de klanten. Als zij op hel afgesproken tijdstip verschijnen, gaat het niet aan ze een uui te laten wachten. ARTSEN, apothekers en ziekenhuizen kunnen overigen! niet in alle gevallen voorkomen dat iemand moet wachten o; een consult, een behandeling of een recept. Dat ligt nu een maal besloten in de aard van de medische zorg, die niet exa< in minuten kan worden uitgedrukt. De patiënt van tegen woordig verlangt van zijn geneesheer meer dan oppervlakkij ge aandacht en dat verdraagt zich niet met het hanteren var LEE de chronometer. Bovendien schromen patiënten niet on assor voor elk wissewasje een beroep te doen op artsen; sommiger Fries verwachten zelfs dat zij daar (en we hebben het dan niKweel over echte noodgevallen) dag en nacht voor klaar staan. Da zo'n legt een enorme druk op de medische zorg. Een oplossing zou deur natuurlijk zijn dat er 24 uur per etmaal spreekuur gehoude! rklaai wordt (waardoor ook werkloze artsen aan de slag kunnen) koch maar de vraag is natuurlijk wel wie dat moet betalen. zijn j dage ANDERZIJDS kennen artsen - zowel die met een eigen hun praktijk als de artsen die in dienst zijn bij een ziekenhuis w een lange traditie van slordig bijgehouden agenda's. Hun tijd moge dan kostbaar zijn, maar dat is die van hun patiënterj dr0gi ook. Hoe duur, dat heeft het onderzoek aangetoond. Zelfs ali ervan wordt uitgegaan dat de helft van het aantal patiëntei in de ziektewet loopt, dat hun tijd niet direct te vertalen is verloren arbeidsuren en dus geld, dan nog blijft er een gigan tisch bedrag over dat verloren gaat met wachten. Reden ge noeg dat de deskundigen de koppen bij elkaar steken om to een drastische vermindering daarvan te komen. vindt lande moet tuur bij dt niet-5 .Tijd Minder zon DE BILT (KNMI) Het wordt minder zonnig, maar voor het overige verandert er weinig. Het blijft niet alleen rustig weer, uit de bewolking die er nu en dan zal zijn zal weinig of geen regen vallen. De komende nacht zal op nieuw hier en daar mist ont staan. Morgen komen in de loop van de dag van het wes ten uit wolkenvelden opzetten. Deze horen bij een front van een oceaandepressie. Dit front zal in de nacht van vrijdag op zaterdag over ons land trek ken. In het weekeinde zal de zon er af en toe zijn, maar zo zonnig als het eerste deel van deze week wordt het voorlopig niet meer. iSnmi! regen.'s Nachts lichte vorst. Zaterdag af en toe zon en middagtemperatuur ongeveer 3 graden. Benelux: morgen wolkenvelden, za terdag af en toe zon en vrijwel overal droog. Middagtemperatuur ongeveer zeven graden. Duitsland: op veel plaatsen mist, ove rigens wolkenvelden en droog. Mid dagtemperatuur van 2 graden in Bei- ren tot zeven graden in het noorden Frankrijk: in het binnenland op veel plaatsen mist, in de kustgebieden nu en dan zon. Middagtemperatuur on geveer 12 graden, in hardnekkige mistgebieden 6 graden. Alpengebieden: zonnig. Nulgradenni- In de dalen 's mi Portugal en Spanje: eerst wolkenvt-i den en plaatselijk regen, daarna vqj zonnig. Middagtemperatuur ongevefl 12 graden. HEDENMORGEN Budapest rw. b«w. Cyprus onbew. Klagen furl onbew. Vngetes regenbul C( (Ve. rij: Wej 0 Singapore 'n i Alleenstaanden De Tweede Kamer is op een ongehoorde manier voor het blok gezet om de alleenstaan- dentoeslag te laten vallen. Er was een meerderheid die er anders over dacht, echter door aan te sturen op een kabinets crisis heeft minister Ruding het politiek opportunisme la ten zegevieren. Niet luisteren naar argumenten dus, maar zwichten voor dwang! Para doxaal is echter, dat de mis bruikers van de alleenstaan dentoeslag niet vervolgd wor den en de groep waarvoor hei bedoeld is wordt afgestrafl Over rechtsstaat gespi Merkwaardig is dat dwafi door deze affaire ineens dl Twee van Breda moesten den vrijgelaten, zodat de aan dacht voor de alleenstaanden' toeslag op slag verdwener was. Voor alleenstaanden geer. hoorzittingen; het bej' rechtsstaat kwam in deze faire niet ter sprake. Niet iede re Nederlander is dus gelijl voor de wet. Ten aanzien alleenstaanden mag men ovti hen, zonder hen, en ten kosli van hen beslissen, gewoon dis crimineren dus. Mogelijk, da de Eerste Kamer, of ander een andere regering, de steeds groter wordende groep alleen staanden recht doet. W. de Jong, DEN HAAG: DE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2