Grensverleggend
verlies van onschuld
z
Meesters van de humor ten koste van vrouwen
Seymour en het lot
van de toevallige held
De doolhoven van Jorge Luis Borges
Succesvolle reeks voor beginnende lezertjes
BOEKEN
CeidóeSouoant
VRIJDAG 3 FEBRUARI 1989 PAGINA li ££11
ONBEGREPEN PUBER CENTRAAL IN KORTE ROMAN VAN DIS
De hoofdpersoon van het
boekje van Adriaan van Dis,
de jonge puber Zilver, staat op
vele grenzen van zijn leven,
die hij niet durft over te gaan.
Het gaat daarbij natuurlijk om
het volwassen worden en om
de angst voor die onbekende
wereld van de volwassenen,
waar het kind wel bij wil ho
ren en waar het allerlei span
nends van verwacht. Maar al
les wekt er teveel vrees.
Er zijn drie episoden in de fase
uit het leven van Zilver, zoals
Adriaan van Dis dat beschrijft.
Het eerste deel staat Juffrouw
centraal, een soort kindermeis
je. dat alles in het leven ven
Zilver regelt. Hij ziet niet veel
meer dan zijn kleine, ééndi
mensionale omgeving maar
Juffrouw vertegenwoordigt
het onbestemde object van zijn
onduidelijke verlangens.
In het tweede deel is Zilver in
een soort kostschool, tussen
jongens die veel stoerder lij
ken, ouder ook. Hij ervaart
daar schokkender de uitingen
van de sexualiteit en de vol
wassenheid. In de laatste epi
sode is hij weer thuis, bij Juf
frouw, maar dan is Zilver ge
heel gericht op zijn omgeving,
op „de stad". De ondertitel van
het boekje, „Het verlies van de
onschuld", krijgt hier metter
daad zijn uitwerking, als Zil
ver op de laatste bladzijden
naar een vrouw gaat om via de
betaalde liefde uit te maken of
hij nu wel „een man" is.
De twijfel daaraan is groot.
Zilver aarzelt niet alleen tus
sen kind zijn en volwassen
worden, maar ook tussen sexu
aliteit met de geheimzinnige
vrouw en nog geheimzinniger
erotiek met een man.
Maar er zijn veel andere as
pecten van het leven die Zil
ver in al die beschrijvingen
van grotere of kleinere mo
menten uit zijn pubertijd leert
kennen. Over het pensionaat
meent hij: „Het is goed voor
mijn karakter, ik leer mijn
grenzen kennen". Waarop de
dokter, die hem behandelt
voor zijn verwondingen, opge
lopen bij dat verkennen van
zijn grenzen, zegt: „Jij praat de
folders na". Zo simpel realis
tisch kan Zilver niet zijn, dat
blijkt al te vaak. De voor de
hand liggende werkelijkheid is
te verwarrend, omdat hij nog
niet weet welke koers voor
hem uitgezet is.
Op dat punt slaagt Adriaan
van Dis op een boeiende ma
nier in dit boekje. De doorlo
pende verandering van de
grenzen, de doorlopende po
ging om verder te gaan en de
doorlopende angst voor het
verdere, dat paradoxale en
wrede is erg gevoelig uitge
werkt in „Zilver".
JAN VERSTAPPEN
Adriaan van Dis: „Zilver - of
het verlies van de onschuld".
Uitgave Meulenhoff. Prijs
25.-.
Adriaan van Dis
FOTO: DIJKSTRA
De op 14 juni 1986 overleden
Argentijnse schrijver, Jorge
Luis Borges heeft bewonde
ring afgedwongen van vele ge
neraties schrijvers, zowel in
Zuidamerika als in Europa.
Met de verhalenbundel „De
Aleph" (1949) heeft hij zijn
naam definitief gevestigd. En
nu is „De Maker" (1961), een
verzameling verhalende poë
zie en poëtisch proza, in een
vertaling van Barber van de
Pol verschenen.
Borges werd in 1899 geboren
in Buenos Aires. Zijn vader
was een agnostisch vrijdenker,
een idealistische anarchist uit
een Brits-protestants geslacht.
Zijn moeder was van traditio
neel katholieke huize. Nergens
in zijn werk zul je de auteur
enig onbehagen over zijn ou
ders en milieu horen uiten.
Jorge Luis Borges
>llectieve, de politiek of
het verzet tegen zijn eigen
klasse. Het gaat Borges om de
enkeling, het archetype.
Zijn realiteit is anders dan de
zintuigelijke werkelijkheid
waar we gewend zijn over te
praten. Borges is de maker
van zijn eigen realiteit.
Gedurende de Eerste Wereld
oorlog verbleef Borges in Ge-
nève, waar hij Frans en Duits
leerde. Hij las in die jaren het
werk van de Duitse expressio
nisten. Heine en Schopen
hauer hebben hem bertvloed.
In 1918 ontmoette hij in Span
je de filosoof Miguel de Una-
muno en de Joodse dichter Ra
fael Cansinos-Assens die de
schrijver Borges verder zijn
richting uitstuurden: die van
de metafysica.
Borges heeft nationalisme en
communisme altijd geschuwd
in tegenstelling tot auteurs uit
de generatie van 1927.
goede journa
list geweest kunnen zijn. Hij
vermeed elke overdrijving, ge
bruikte geen verouderde taal
i het Borges
en doet niet aan woordkunst.
Hij streefde naar helderheid
en is de Rede zijn leven trouw
gebleven. Daarom noemde hij
zichzelf bij voorkeur een ne
gentiende eeuwse schrijver,
ofschoon hij de langdradigheid
die de romans van die eeuw
kenschetst uit de weg ging.
Politiek
De enige keer dat Borges zich
met de politiek heeft bezigge
houden is toen Peron zijn
moeder en zuster gevangen
nam. Hij zette zijn handteke
ning, wat zijn ontslag beteken
de als bibliothecaris. Na de val
van Peron in 1955 werd hij di
recteur van de Nationale bi
bliotheek in Argentinië. Een
jaar later kreeg hij een natio
nale literaire prijs. Borges
kreeg een oogziekte. In de
vele interviews die hij de laat
ste jaren van zijn leven heeft
gegeven wordt de auteur be
schreven als „een hartelijk een
beetjes spottende man die
voortdurend verlangt naar een
gesprek en kinderlijk enthou-
siamse voor alles wat met lite
ratuur te maken heeft ten
toonspreidt". Borges droomde
over spiegels en doolhoven.
Misschien zag hij in beide
beelden de vergelijking met
het leven. „Het spiegelbeeld is
het ideaal van de gelijktijdig
heid: ik ben twee in één ogen
blik".
De tijd is zijn „grote thema":
„Tijd is een rivier, die me
meesleurt, maar ik ben de ri
vier, het is een tijger die me
verscheurt, maar ik ben de tij
ger: het is een vuur dat me
verteert, maar ik ben het
vuur. De wereld helaas, is
echt; ik, helaas, ben Borges".
MARSCHA VAN NOESEL
Jorge Luis Borges: „De Ma
ker". Uitgeverij De Bezige
Bij. Prijs 32,50.
(ADVERTENTIE)
1 (1) P.C. Kuiper
Ver heen
2 (3) Isabel Allende
Eva Luna
3 (2) Oerard Rave
Bezorgde ouders
4 (4) Adriaan van Dis
Zilver
5 (-) Ted Troost
Het lichaam liegt
nooit
Cazemier
Boeken- Tijdschriften
Kopermolen 10,
2317 PB Leiden
Tel. 071-22.00.22
J. Ginsberg bv
Breestraat 127-129
2311 CM Leiden
Tel. 071-12.46.42
Boef- en kantoorboekhandel
Veenerick
Noordeinde 33
2371 CM Roelofarendsveen
Tel. 01713-16033.
i rondvliet
V- BOEKHANDEL BV
KpDREMANi» STOLK
Nieuwe Rijn 9
Leiden - 071-12.21.44
Voor al uw boeken en CD's
DE K^ER
Deze top 5is samengesteld
naar aanleiding van de
verkoopcijfers bij de boven
staande handelaren.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
THEATER, RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
De jeugdserie „De wereld op
zak" van de uitgeverij Zwij-
sen b.v. mag een groot succes
worden genoemd: in minder
dan een half jaar zijn er
36.000 exemplaren van deze
informatieve boekjes ver
kocht. De reeks is kort gele
den uitgebreid en omvat nu
20 boekjes.
„De wereld op zak" behelst
boekjes over gevarieerde, in
breed kader geplaatste on
derwerpen, verduidelijkt met
paginagrote full-color illus
traties (tekeningen). De tek
sten zijn beknopt en groot
gezet. De boekjes, bestemd
voor de wat grotere kinde
ren, zijn handzaam klein en
omvatten 36 pagina's en de
formule is erop gericht kin
deren te stimuleren over be
paalde onderwerpen verder
te lezen. De titels van de
boekjes: Katten jagen 's
nachts, Eskimo's leven in
sneeuw en ijs, Bang voor de
boze wolf?, Naar het Wilde
Westen, Achter de muren
van het kasteel, Pas op voor
Lieve beren, De schatten van
de farao's, Chocolade groeit
aan bomen, Met je mond vol
tanden, Plastic maak je van
olie, Waarom drinken alle
kinderen melk?, Een stad vol
dieren, Niet allen maar blus
sen! (over de brandweer), De
slaap en zijn geheimen, Het
avontuur van de aardappel,
Geen wereld zonder metaal,
Achter de schermen (over
het maken van t.v. en film),
Het verhaal van de geboorte,
Dieren verkleden zich ook
en In het spoor van de India
nen.
Een positief punt van deze
aantrekkelijke reeks is zeker
de prijs van de boekjes:
10,95 per deel.
LEO HENNY
Helder, zakelijk maar reuze
spannend. Daarmee zou de re
censie kunnen volstaan van de
twee boeken van de Brit Ge
rald Seymour, die onlangs in
de Nederlandse boekwinkels
zijn verschenen. Maar de ge
wezen journalist van de Britse
televisie verdient wel wat
meer aandacht dan die vijf
woorden.
Enige jaren geleden verscheen
van zijn hand „Rode Vos", een
weergaloos spannende politie
ke thriller over ontvoeringen
in Italië, juist in de tijd dat de
Rode Brigades de „laars van
Europa" terroriseerden. Na
dien is hij wat uit het beeld
verdwenen in elk geval uit
het beeld van deze recensent.
Maar zijn twee laatste boeken,
onder de overigens weinig ori
ginele Nederlandse titels „Si
berische roulette" en „Oog om
oog", hebben de verhouding
weer wat recht getrokken.
Seymour is geen man van
beeldspraken en lange, van
veel bijzinnen voorziene fra
sen. Je moet er evenmin de
meetlat van de wereldlitera
tuur naast leggen voor zo
ver die al bestaat. Spannende
verhalen in hedendaagse situ
aties zijn zijn handelsmerk.
Zijn helden zijn doorgaans ge
wone mensen, die door een sa
menloop van omstandigheden
in een' positie belanden waar
zij eigenlijk niets hebben te
zoeken.
„Siberische Roulette" is het
verhaal van een Brit die tij
dens een bezoek aan Moskou
een karweitje opknapt voor de
geheime dienst. Hij wordt door
de Russen aangehouden en tot
een celstraf veroordeeld. Wan
neer de uitwisseling tegen een
Russische spion, die in Groot-
Brittannië vastzit, misloopt,
verdwijnt hij richting Siberië.
Het verhaal is zowel een aan-
klacht tegen de mensont
erende praktijken van de Ru-
sissche werkkampen als tegen
de (Britse) geheime dienst, die
zich weinig gelegen laat liggen
aan het lot van toevallige
agenten. Het tweede boek,
„Oog om oog", speelt helemaal
in de wereld van de Pale
stijnse terroristen, Beeka-val-
lei en gijzelaars in Libanon.
Niet meer over vertellen: ge
woon spannend.
Dat eerste boek van Seymour
verscheen overigens in de
reeks Crime de la Crime van
de Arbeiderspers, die zich toe
legde op de ware toppers uit
het misdaad-genre. Tegen
woordig wordt van dit fonds
weinig meer vernomen. Een
nieuwe thriller van Patricia
Highsmith, voor zover die nog
verschijnen, zo nu en dan een
nieuwe Dick Francis en ver
der vooral herdrukken; dat is
het wel zo'n beetje.
Misschien dat de uitgevers van
Crime de la Crime tot de con
clusie zijn gekomen dat er te
genwoordig geen misdaad-top
pers meer worden geschreven.
Die vooronderstelling heeft
evenwel de ruimte vergroot
voor andere uitgeverijen om
Sul
LEIDE
170.000
lening,
bestaar
dacht j
ten vai
Onlanj
kort v:
de wer
Hollan
heidsci
Gï
hun eigen misdaad-serie op
zetten.
Eén van de aardigere series
dit terein is die van Bzz
Crime. Vaste verschijning
dit fonds wordt zo langzamer lijfhui:
hand Kinsey Millhone, eq; scbille
vrouwelijke detective die br hulpve
paald haar mannetje staat. I is een
„C van crimineel" is dat nit- te kor
anders. Kinsey Milhone moj, - moet
een moord proberen te voor breng<
komen. Maar degene die i
zou moeten beschermen, gaf
er toch aan. Als zij op verdq-
onderzoek uitgaat stuit de di
tective op een onfrisse affairt
In dezelfde serie is overigen
ook plaats ingeruimd voor Nt
derlandse auteurs, onder wi
Chris Rippen, die debuteer
met een verhaal waarin hedei.
en Tweede Wereldoorlog wor
den verweven. Meer iets voo
de liefhebbers.
Theo Capel is ook zo'n Neder
landse schrijver waai
moet houden. „Dun Vernis" i
de titel van de hoe toepas
selijk dunne pocket. Me
alle respect voor de schrijver
maar het is zo'n boekje dat j VOG
in de trein in een ruk uitlees reno
en vervolgens voor de volgen ningi
de passagier laat liggen.
Een andere midaad-serie di) Dran
aan de weg timmert is d op e
reeks die onder supervisie vai pen.
Tomas Ross en Maj Sjowal met
door Het Spectrum op d en t
markt wordt gebracht. Ove v,ouv
het algemeen maken dea-
twee een zeer geslaagde keur ™aa]
„De Maaiende Engel" van Ja in ot
mes Grady is daarop geen uit ning
zondering. Advertenties in di de
krant verwijzen naar het bij bede
belboek Openbaringen, maa bebV
blijken de voorbodes van gru
welijke moorden. Het spooi ,s"a£
leidt uiteindelijk naar de mal
fia.
De wereld van de echte maffii
staat beschreven in „Underco
ver bij de maffia", het waal:
gebeurde verhaal van FBI:
agent Joe Pistone. Onder dr
schuilnaam Donnie Brasc(
verbleef hij zes jaar tusser
Amerika's beroepsmisdadigers-
behoorlijke sla^
kunnen toebrengen, ondet-
meer in de geruchtmakend^-
zaak van de Pizza-connection;
Het verhaal van Pistone tooni
hoe de strijders tegen de mis
daad hun werk vaak met hui
leven of dat van familielede^
moeten betalen. Misschien niet
altijd even sterk qua stijl, maai
wel authentiek en dat geeft ei -
een extra dimensie aan.
TOM SJIERS.
James Grady: „De Maaiend*:
Engel". Uitgeverij Spectrum. -
Prijs: ƒ34,90.
Theo Capel: „Dun Vernis",
Uitgeverij Luitingh. Prijs!
ƒ10,00
Chris Rippen: „Sporen". Uit
geverij Bzzthóh. Prijs,
ƒ24,50
Sue Crafton: „C van Crimi*-
neel". Uitgeverij Bzzthóh
Prijs: ƒ24,50
Joe Pistone: „Undercover bi£
de maffia". Uitgeverij Cen
tre Boek. Prijs: 27,50
THOMAS LEEFLANG CONCLUDEERT IN „LAUREL HARDY COMPLEET":
J<
SOEST Zijn Laurel en
Hardy humoristisch? Zijn
Suske en Wiske leuk? Dat
is maar zeer de vraag.
Grappen waarvan de een
dubbel ligt van het la
chen, slaan bij anderen to
taal niet aan. Freek de
Jonge, André van Duin,
Guust Flater, Tommy
Cooper, Inspecteur Clou-
seau of Mien Dobbelsteen.
De helft van de bevolking
rolt schuddend van het la
chen over de grond bij het
zien van de favoriete ko
miek, terwijl de andere
helft verveeld en zelfs ge
ërgerd een ander net op
zoekt of het boek dicht
klapt. Thomas Leeflang
uit Soest heeft boeken ge
schreven over humoristen,
hij schrijft zelf korte ver
halen, maar waarom som
mige humor „leuk" is en
andere niet, weet hij ei
genlijk ook niet.
Leeflang zet niet voor het geld
zijn letters op papier („ze wor
den er naar toegetrokken door
de zwaartekracht"). Hij heeft
plezier in het schrijven. Dat
houdt hem op de been. Sterker
zelfs, het brengt hem er toe
een veelschrijver te zijn. Leef
lang schrijft over alles wat los
en vast zit. Hij hanteert één
criterium: het onderwerp moet
hem interesseren.
Dat geldt in elk geval voor
Laurel Hardy en stripboe
ken en daarom verschenen
eind vorig jaar twee boeken
van zijn hand: „De wereld van
de strip" en „Laurel Hardy
der leuke kanten best mogen
worden behandeld.
De 52-jarige schrijver/journa
list is een „buff": een trouwe
aanhanger van Stan en Ollie.
Leeflang is in het bezit van
een groot aantal films en foto's
van het komisch duo. In het
verleden schreef de Soester
schrijver al twee boeken over
de wereldberoemde dikke en
zijn dunne kompaan en nu is
er dan „Laurel Hardy com
pleet". Goed en slecht nieuws
voor de andere buffs: ondanks
de titel is het boek niet echt
volledig. En dat kan ook ei
genlijk niet. Over Stan Laurel
en Oliver Hardy zal zeker de
eerstkomende jaren, nog veel
meer in de openbaarheid ko
men. „Telkens wordt er nieuw
materiaal gevonden", vertelt
Leeflang. „Zolang er directe
relaties van Laurel en Hardy
in leven zijn, komen er foto's,
filmmateriaal en verhalen bo
ven water. Daarom heb ik zelf
uiteindelijk ook drie boeken
geschreven over die twee. De
eerste twee delen waren ge
woon incompleet geworden".
Flauw
Leeflang noemt de twee ko
mieken amicaal „de jongens",
met wie het volgens hem trou
wens niet altijd lachen, gieren,
brullen is geblazen. Voor een
buff is Leeflang opmerkelijk
kritisch. „Laurel en Hardy zijn
helemaal niet per definitie
leuk", vindt hij. „Van de ruim
honderd films die de jongens
hebben gemaakt, zijn er mis
schien maar twintig echt de
moeite waard. In de rest her
halen ze zichzelf, zijn ze flauw
of hebben ze grappen van an
dere komieken gejat".
Dwepers vinden geen genade
in de ogen van Thomas Leef
lang. Hoe leuk en grappig
Laurel en Hardy voor sommi
ge mensen ook mogen zijn en
hoeveel plezier verzamelaars
strips ook kunnen hebben
moet je een beetje afstand
kunnen nemen, wil je goed
over hen kunnen oordelen en
schrijven, meent Leeflang.
Wat is overigens leuk? Voor
iedereen is dat anders. „Kin
deren van tegenwoordig vin
den de films van Laurel en
Hardy bijna nooit echt grap
pig", weet Leeflang. „Zij zijn
opgevoed met het A-team en
Airwolf. Films van Laurel en
Hardy vinden ze vaak flauw
en te langzaam. Zij zijn ge
wend aan de razendsnelle, en
veelal gewelddadige grappen
van de Amerikaanse televisie.
Voor het schooljaar '88/'89 heb
ik een schoolagenda gemaakt
van Laurel en Hardy. Die
werd absoluut niet gekocht. In
elk geval niet door school
gaande kinderen".
Vrouwen
Ook vrouwen hebben nogal
eens moeite met de grappen
van de dikke en de dunne. Ze
vinden de humor te chaotisch
en te rommelig. Bovendien
worden er grappen in gemaakt
ten koste van vrouwen. Met
name tekstschrijver H.M. Wal
ker, die veel dialogen voor
Stan en Oliver schreef, heeft
zich dikwijls zeer ongenuan
ceerd uitgelaten over het
zwakke geslacht, zo blijkt uit
de nauwkeurige documentatie
van Thomas Leeflang. „Vrou
wen in de films van Laurel en
Hardy zijn in de meeste geval
len s
die
heef
smijten met huisraad, leggen
de jongens alles in de weg en
wijzen hen constant op hun
penibele maatschappelijke po
sitie", schrijft hij in zijn boek.
Volgens Leeflang zit het vrou
wen ook niet lekker dat Stan
en Ollie vermoedelijk een la
tente homofiele relatie had
den. De schrijver noemt hier
bij een aantal filmscènes, bij
voorbeeld de dialoog in Their
first Mistake. Stan (na een ru
zie tussen Ollie en zijn vrouw):
Thomas Leeflang: „Kinderen van tegenwoordig vinden de films van Laurel en Hardy vaak flauw en
het gaat ze veel te langzaam. Ze zijn opgevoed met het A-team en Airwolf en gewend aan de
razendsnelle, en veelal gewelddadige grappen van de Amerikaanse televisie".
FOTO: PERS UNIE
ijfers v£
andere boeken. Zoals „I
reld van de Strip". Het kwam
uit, vlak voor de Strip-drie
daagse, de jaarlijkse beurs voor
stripliefhebbers, begin novem
ber in Den Haag. „Ik heb met
dat boek één dag op die beurs
gestaan. Als er toen tien boe
ken zijn verkocht, is dat veel.
De exemplaren die van de
hand gingen, werden verkocht
aan mensen die dachten dat
het om een Suske-en-Wiske-
album ging".
Deze misvatting wordt veroor
zaakt door de voorplaat op het
boek. Een plaatje van Suske
en Wiske. Wiske leest in een
krant, waarop de oplettende
lezer de titel Blotto ziet staan.
Blotto is de naam van het ma
gazine voor Laurel-en-Hardy-
„Wat mankeert er trouwens
aan haar?". Ollie: „Och. ik
weet niet. Zij zegt altijd dat ik
meer met jou op heb dan met
haar". Stan: „Nou, dat is toch
zo, nietwaar?". Ook de scènes
waarin de twee zielsgelukkig
bij elkaar in bed slapen, spre
ken volgens Leeflang voor
zichzelf.
Alternatief
Leeflangs eigenzinnige manier
van schrijven zal niet iedere
buff even goed bevallen, maar
zijn boeken worden wel ver
kocht en zelfs vertaald. „In
Engeland en Amerika vinden
ze het leuk als er iemand een
alternatieve visie heeft. Daar
om slaan mijn boeken over
films daar wel aan". Ook in
Nederland worden Leeflangs
filmboeken redelijk verkocht.
Het duo Laurel en Hardy is
ook in ons land erg populair.
„Meer dan alle andere oude
filmkomieken bij elkaar", al
dus Leeflang.
„Toen de video net op de
markt kwam nam de belang
stelling enorm toe. Alle oude
films werden van de televisie
opgenomen en en men kon ze
later met het boek in de hand
rustig afdraaien. Nu zijn de
mensen een beetje verzadigd".
Desondanks verkopen Leef
langs boeken over het tweetal
goed.
Strips
Toch is het Nederlandse taal
gebied eigenlijk te klein om
goede verkoopresultaten te
boeken. Dat merkt Leeflang
liefhebbers in Nederland, ge
noemd naar een van de films
van Stan en Oliver. Zo geeft
Leeflang een eigen interpreta
tie aan de prent, die hij op;
aandringen van de uitgever op-
de kaft van zijn boek heeft ge
zet. Zelf had hij liever Cowboy
Henk van Kamagurka en Heri.
Seele op zijn boek gezien.
In het boekje behandelt Thoi
mas Leeflang de invloed van
de film op de tekenstrip en an
dersom. Hij schroomt niet on
gezouten kritiek te leveren op
bepaalde onderdelen in dé'
strips, ook al is hij liefhebber
van het genre.
Dumpen
Nieuw Nederlands talent aan
de striphorizon valt er niet ol.
nauwelijks meer te ontdekken.
En dat is volgens Leeflang
niet alleen aan de verminder
de belangstelling voor strips,
onder invloed van de televisie,
te wijten. Hij vindt dat de uit
geverijen er voor een belang
rijk deel debet aan zijn. „De
meeste uitgevers denken al-j
leen aan hun inkomsten". Ze:
investeren liever in een vol
gende aflevering van Lucky,-
Luck of in de zoveelste Suske}
en Wiske dan in een nieuw;
creatief idee".
Dezelfde malaise ziet Leeflang:
in de wereld van de literatuur.1
„Een boek is soms nog vluchti-1
ger dan een tijdschrift. Het
moet binnen twee maanden
een kassucces zijn, anders
dumpen de uitgeverijen het inj
de uitverkoop of bij De Sleg-
te".
„Zeer trots", zegt Leeflang tot
slot, „ben ik op de brief die ik
kreeg van een blinde,
aanleiding van een van de
Laurel-en-Hardy-boeken. Zijn
dochter had het aan hem
gelezen. De man schreef me
dat hij nu eindelijk begreep
hoe films van Laurel en Har
dy er uitzien. En dat hij er nu
echt van kan genieten".
HEMMY VAN REENEN
n
