Interim-regering
lijkt enige kans
voor Afghanistan
gil1
nn
Libische kwestie ondermijnt
positie minister Genscher
Solidariteit en regering
praten volgende week
Museum in Tsjechoslowakije koestert Koude Oorlog en James Bond
achen
eïlezond
™A|ITENLAND
CcicbcSoincMil
ZATERDAG 28 JANUARI 1989 PAGINA 7
99
i Men)
[oldiniAG James Bond
n tijdWreden zijn geweest.
Werli °St maê.^an we* °P"
fie inj *n ^et politiemuseum
>g (mafaag bestaat de Koude
n -eijog nog steeds,
ertrei'
ia^deV00* n'et er een t*er'
V vertoning elders be-
schovl' verondersteh Anton
Util, een gepensioneerde
Dmen Fa8ent en wÜst ter illus"
tie in °P een z'lveren aanste-
Hie lichtspoorkogels kan
itste zaal van het enige
museum in Tsjechoslowakije
is, heel toepasselijk, gewijd aan
de „agenten van het imperia
lisme", die, zoals de gids uit
legt, gedurende de afgelopen
35 jaar „bijna dagelijks" pogin
gen hebben ondernomen het
land te ontwrichten. De zaal
wordt bewaakt door schild
wachten met bajonetten.
Anton Pistolen
Niet minder dan 444 buitge
maakte pistolen worden hier
bewaard, die naar verluidt aan
Britse en Amerikaanse agen
ten hebben toebehoord. Niet
minder dan 96 daarvan zijn
automatische Walther PPK's,
het favoriete wapen van 007!
In de glazen vitrinekasten lig
gen een aantal onconventione
le gebruiksvoorwerpen uit het
spionnenvak: een Parker-pen
annex vlammenwerper, een
handschoen waarmee giftige
pijltjes kunnen worden afge
schoten en, als herinnering uit
de goede oude tijd dat Britse
agenten nog een klassieke op
voeding hadden genoten, een
holle pocketuitgave van Gib
bons „Opkomst en ondergang
van het Romeinse Rijk" waar
in een bloknoot met geheim
schrift is verborgen.
„Indrukwekkend, hoor, die
kerels van MI zus en MI zo",
vindt Navratil. Al zes jaar lang
leidt hij nieuwsgierigen rond
in het museum. „Hier hebben
we meer glasnost dan in Enge
land. Want waar anders dan
hier kan het publiek zoveel
speeltjes van MI5 bewonde
ren?", merkt hij op.
Tijden veranderen echter,
zelfs hier. De jongere garde
van het ministerie van bin
nenlandse zaken, uit hetzelfde
hout gesneden als Gorbatsjov,
vindt het museum dat, af
gezien van verplichte school
reisjes, nauwelijks bezoekers
trekt hopeloos uit de tijd.
Een jonge overheidsfunctiona
ris legt uit dat in een periode
waarin juist getracht wordt de
samenwerking met West-Eu
ropa te bevorderen, een mu
seum waarin de Duitse punk
beweging en voetbalsupporters
uit Liverpool worden voorge
steld als schrikbeelden uit het
Westen, toch enigszins mis
plaatst is. „Verklaringen als
deze worden door ons niet
meer erkend", zegt hij.
Deze laatste tentoonstellings
ruimte, waarvan het thema
„culturele ondermijning" luidt,
wordt star bewaakt door een
opgezette, levensechte politie
hond. Daar staat, omgeven
door posters van de Rolling
Stones en gruwelijke foto's
van drugsverslaafden, de
meeste gehate verpersoonlij
king van alle anti-socialisten.
Dat is niet meer de gewapende
geheim agent, maar de wester
se intellectueel.
Uitgedost als geestelijke, geste
ven boord en zwarte jas, en
met een ogenschijnlijk ver
baasde uitdrukking op zijn ge
zicht, verraden zijn opeenge
klemde lippen een vervaarlij
ke vastberadenheid. In zijn
rechterhand houdt hij een
exemplaar van een respectabe
le Britse krant. In de linker
een leren koffertje, model ja
ren dertig, die opengetrokken
wordt door een andere scherp
zinnige, maar even onbewee
glijke politiehond. In de koffer
zit de gevreesde westerlings
trouwste kameraad: een draag
baar fotokopieer-apparaat.
Half uit de koffer hangt een
paar afgetrapte, zwarte golf-
schoenen.
Ondanks alles zijn velen van
mening dat, hoe succesvol pe
restrojka ook moge zijn, het
Praagse politiemuseum behou
den moet worden. Het is ten
slotte een stukje geschiedenis.
RICHARD BASSETT
(c) The Times, Londen
Ol
t EEDSE STUDIE:
tvaardjCKHOLM Lachen
e" "jzond en kan pijn ver-
•tfeaioren- ^at *s een van
{^Jlopige conclusies van
van 1 Zweedse studie die
registpont dat humor zowel
»ls bij (chamelijk als in gees-
afhant opzicht weldadig
PatJ) zijn. De studie ver-
;n wofn in het tijdschrift
t volg4e American Medical
ief wiciation.
de ajiortherapie" bleek in
tdrukll mate succesvol bij een
ce lat<> van zes patiënten tussen
nt woi 48 jaar in het Lyckorna
/an zjnhuis in de Zweedse stad
ja. De therapie verlichtte
iin van de patiënten die
1 aan spier- en beender
en en aan depressies,
maakten gebruik van ko-
'fie verhalen, langspeelpla-
)n videofilms, en leerden
br een belangrijker plaats
0*C|ven in ons dagelijks le-
aldus dr Lars Ljungdahl.
!nten die aan de therapie
(neest vreugde beleefden,
van cfn °°k meest hun
t in verlicht te worden. De
1 ond[van zowel amusement als
can Jerlichting werd door de
igst (personen zelf aangegeven
en Jzonderlijke meetschalen.
je mej.jungdahl, die het onder-
L,uchtre^e» erkende dat de re-
ïder dfen nader getoetst dienen
'orden. De studie betrof
'en is ik een klein aantal patiën-
/an vll*e conclusies werden niet
j Cji-ifieerd aan de hand van
êes srontr°le6roeP van 6ezonde
Voorten; en er hestaat onzeker-
artma[over subjectieve meet-
en voHes- Meer humoronder-
hondfis nu aan <*e SanS "n de
Hpt rf'gde Staten en Groot-
"jlnnië, aldus dr William F.
is wo^an medische faculteit
ycholc1 Californische Stanford.
dH'latie België
ppi] Zaïre beter
BHASA De spanningen
ït b België en Zaïre zijn
inderd. Dat hebben wes-
diplomaten geconstateerd
[to s aanleiding van het be-
van de Belgische minister
buitenlandse zaken, Leo
Jj0 emans, aan de Zaïrese
Istad Kinshasa. Tinde-
sprak op zijn driedaagse
?k met president Mobutu
Tweed Seko en premier Kengo
ïnhui^Dondo. Voor zijn terug-
n autj naar Brussel zei Tinde-
jden. s dat op korte termijn des-
af of iigen uit beide landen bij-
Bonijomen om de weg vrij te
ook e6n voor een ministercon-
[enombtie. De betrekkingen tus-
olzaaqbeide landen verslechter
gistertnel, nadat in de Belgische
•iftelijjuitgebreid verslag was ge-
ers v van de persoonlijke rijk-
vissejvan Mobutu.
»at. V<
zaardo!roPese regering
te v&SEL De Belgische
ewindier, Wilfried Martens,
of dej dat er een Europese re-
zriendig moet komen „met be-
randiite. maar essentiële be-
worqheden op het gebied van
lant tuitenlandse betrekkingen,
opgeninonetair beleid en de de-
|e-politiek". In een lezing
de Kring voor Intematio-
Betrekkingen in Leuven
e de Belgische premier
'oor een Europese centra-
ik en een Europese munt.
de Europese eenheid
volgens hem verder gaan
louter economische en fis-
ispecten.
de pif
(Vervolg van de voorpagina)
ISLAMABAD Het be
langrijkste doel van het
intensieve politieke over
leg over Afghanistan is
een poging alle betrokken
partijen in te laten stem
men met de vorming van
een interim-regering op
brede basis.
Een Pakistaanse woordvoer
der noemde het komende be
zoek van Sjevardnadze „ui
terst belangrijk om verder
bloedvergieten in Afghanistan
te vermijden". De regering
van premier Benazit Bhutto
hoopt dat een vreedzame op
lossing mogelijk blijft, al is de
militaire situatie in Afghanis
tan momenteel niet bemoedi
gend, aldus de zegsman.
Joeli Vorontsov, de Sovjetam
bassadeur in Kabul en eerste
onderminister van buitenland
se zaken, heeft eerder gepoogd
de impasse te doorbreken in
gesprekken met de Pakistaan
se regering en de Afghaanse
rebellen, maar is daar niet in
geslaagd. De rebellen willen
niet weten van een regering
van nationale eenheid, waarin
ook de Afghaanse communis
ten vertegenwoordigd zijn.
De Afghaanse president Najib
heeft Perez de Cuellar uitge
nodigd voor overleg, maar de
VN-secretaris-generaal heeft
geen plannen voor een onmid
dellijk bezoek aan Afghanis
tan. Volgens een zegsman van
de volkerenorganisatie zal wel
de speciale VN-bemiddelaar
voor Afghanistan, Diego Cor-
dovez, naar de Afghaanse
hoofdstad gaan vóór 15 februa
ri, de geplande einddatum
voor de terugtrekking van de
Sovjettroepen.
Ondertussen is de toestand in
Afghanistan zelf volgens VN-
en Westerse diplomaten snel
aan het verslechteren. De VN-
diplomaten zeggen dat er drin
gend behoefte is aan voedsel
en brandstof, wil men rampen
voorkomen. De Sovjetunie
heeft een voedselluchtbrug
naar Kabul georganiseerd,
maar waarnemers noemen de
situatie uiterst kritiek en voor
spellen een bloedbad na het
vertrek van de Russen.
De situatie in Kabul is zo ern
stig, dat tal van westerse lan
den hebben besloten hun am
bassades te sluiten. Gisteren
maakten de VS en Japan be
kend dat hun diplomaten zul
len vertrekken. Vorige week
besloot West-Duitsland hiertoe
en gisteren volgden Frankrijk
en Groot-Brittannie het voor
beeld. Een Britse woordvoer
der zei dat zijn regering ern
stig rekening houdt met de
mogelijkheid dat Afghanistan
na de Russische aftocht in een
„complete chaos" beland.
Deze oude man draagt een zak met levensmiddelen en een lege benzinejerycan door de straten
van Kabul, waar het leven voor de bewoners steeds moeilijker wordt naarmate het vertrek van de
Russische troepen dichterbij komt.
FOTO: AP
Kapitein Rob in China
ns hedS
ninistf
sloten
ter vf,
Ie Vr
versité
druktè
an hri
kunntf
kunnfj
r wa|
paree!'
ken
lus
e Ut|
die
kt altiSkip brengt de beide meisjes naar de plek. waar Rob nog
hoofdp bewusteloos in het zand ligt. Ze knielen bij hem neer en
hebbKkig... hun eerste vrees, dat de man wel dood zal zijn, wordt
1 wij dbewaarheid: de schipbreukeling ademt nog, hoewel zwakjes,
komsflnac!" zegt Marga; „heb jij je veldfles bij je, Willy?" Willy
in is p het medicijn tegen alle ziekten bij zich en enkele druppels
ers dPts zijn voldoende om Rob weer bij te brengen. Hij staart
aldP tijd wezenloos om zich heen, maar het duurt niet lang of hij
r. lent de omgeving. Alleen vraagt 'hij zich af wie toch wel die
rH/ i\
kdfckJ r
isïvw V
twee meisjes zijnWaar zijn de andere leden van de beman
ning?" vraagt Marga. „Andere leden van de bemanning?" mom
pelt Rob; „ik begrijp niet, wat u bedoelt... O... Och ja, dat weet u
ook niet. „De Vrijheid" had maar twee koppen aan boord: Skip
en ik. Maar waar is „De Vrijheid" eigenlijk?" De meisjes vertel
len, dat ze geen enkel spoor van een wrak hebben gevonden en
dan pas drongt het grote verlies tot Rob door: zijh trouwe kotter
„De Vrijheid", waarmee hij zoveel jaren lang heeft rondgezwor
ven op alle zeeën, is vergaan...
Koffie-
kloffie
Misschien is het wat
oneerbiedig om deze
Franse creatie af te
doen als „koffie-klof-
fie". Maar er zullen
toch weinig mensen
zijn te vinden die be
reid zijn om in een
bloemig kopje koffie
gekleed door het le
ven te gaan. Toch wa
ren bloemen zeer be
langrijk in de gisteren
beëindigde Parijse
modeweek. Zo kreeg
Guy Laroche de be
geerde Gouden Vin
gerhoed voor zijn in
alle opzichten fleurige
collectie. Lecoanet
Hemant had een ei
gen bloemen-versie:
hij stuurde bij wijze
van grap een in een
bruidsboeket verklede
bruid de planken op.
Leuk idee voor carna
val. Behalve bloemen
is ook het „vloeken"
in: vloekende kleuren
wel te verstaan.
Groen, geel, oranje.
fuchsia en turkoois en
dan nog liefst in de
felste tinten, het mag
allemaal vrolijk bij el
kaar worden gedra
gen. Voor wie de
mode-lijnen van de
Parijse huizen volgt,
belooft de zomer van
1989 een supervrou-
welijke, zelfs sexy. zo
mer te worden. Heeft
men naast een heel
dikke portemonnee
lange benen en weinig
boezem, dan kleedt
men zich bij Saint
Laurent. Zijn feestjur
ken vertonen immers
decollete's die eindi
gen waar de split van
de rok begint. Is men
daarentegen iets klei
ner en rondborstiger,
dan moet men bij Un-
garo wezen. Er is in
Parijs voor eenieder
die er het geld voor
heeft wat wils.
FOTO: AP
Ook Gromyko
levert kritiek
op Brezjnev
LONDEN Volgens de voor
malige Sovjetminister van bui
tenlandse zaken, Andrej Gro
myko, heeft wijlen Leonid
Brezjnev zich verkeken op de
reactie van de NAVO op de
modernisering van het Russi
sche kernwapenarsenaal in de
jaren '70. De NAVO reageerde
op de stationering van Russi
sche SS-20's met de plaatsing
van Persing-2- en kruisraket
ten in West-Europa. Volgens
Gromyko heeft Brezinev des
tijds de reactie van de NAVO
verkeerd ingeschat. De 79-jari-
ge Gromyko was tot nu toe
een van de weinigen die geen
kritiek leverden op Brezjnev,
die in 1982 overleed en tegen
woordig verantwoordelijk
wordt gesteld voor de crisis
van de Sovjeteconomie en een
falend buitenlands beleid.
Arafat vangt
bot bij EG
MADRID PLO-leider Ara
fat is er bij zijn eerste officiële
besprekingen met de Europese
Gemeenschap niet in geslaagd
de EG zover te krijgen, infor
meel de Palestijnse staat te er
kennen. Arafat had gisteren in
Madrid ontmoetingen met de
ministers van buitenlandse za
ken van Spanje, Frankrijk en
Griekenland. Hij werd daarna
ontvangen door koning Juan
Carlos, een eer die normaal is
weggegelegd voor staatshoof
den. Maar meer zat er voor
hem niet in. Volgens de Fran
se bewindsman, Roland Du
mas, was het onderhoud met
Arafat „vruchtbaar en nuttig",
maar hij wees erop dat de EG
niet van plan is vrede te be
vorderen ten koste van de vei
ligheid van Israel. Zijn Spaan
se collega, Francisco Fernan
dez Ordonez die de huidige
EG-voozitter is, zei dat de
kwestie van de erkenning van
de PLO vermoedelijk zal wor
den besproken tijdens een bij
eenkomst van de ministers
van buitenlandse zaken op 14
februari in Madrid. Tot nu toe
heeft geen van de twaalf EG-
lidstaten de staat Palestina er
kend.
(Van onze correspondent v
Rink Drost)
BONN Hans-Dietrich Gen
scher, de Duitse minister van
buitenlandse zaken die langer
dan enig ander meedraait in
de internationale politiek,
heeft het moeilijk. Vooral in
de Verenigde Staten is zijn
imago van vredesprediker aan
bederf onderhevig. Aanlei
ding: de kwestie rond de Duit
se leveranties aan de omstre
den fabriek in het Libische
Rabta.
Genschers jarenlang gekoes
terde hoop ooit de Nobelprijs
voor de Vrede te krijgen, kan
de liberale politicus nu wel
vergeten. Vooral in de VS
staat Genscher model voor de
boosaardige Duitser, die zon
der scrupules fatsoen opoffert
voor Het Grote Geld. Des
noods ten koste van de levens
van duizenden onschuldige
mensen.
Van Amerikaanse kant heeft
vooral de bekende en gezag
hebbende columnist William
Safire het op de Duitsers voor
zien. Met een minder fijnge
voelige woordkeus heeft hij de
Libische kwestie de afgelopen
weken beschreven. „Ausch
witz in de woestijn", schreef
hij onder meer, tot woede van
zowel de bondsregering als
hoofdredacteur Rudolf Aug-
stein van het weekblad Spie
gel.
Maar zowel de regering als
Augstein kregen er na hun
verontwaardigde reacties in
een volgend artikel van Saffi-
re van langs. Ook Genscher
kreeg een behoorlijke veeg uit
de pan. „Nu al neemt de be
hendige minister van buiten
landse zaken afstand van zijn
partners in de coalitie, om
straks een onbevlekt blazoen
te kunnen tonen. Echte demo
cratieën dulden geen doofpot-
affaires. De Bondsrepubliek
gaat, aangevoerd door een pers
zonder vrees, door een pijnlij
ke crisis van zelfonderzoek.
Die zal tonen, wier geestes
kind deze generatie Duitsers
is".
Waar Safire spreekt van een
behendige minister Genscher,
heeft hij stellig gelijk. Tot nu
toe is de vice-kanselier in ei
gen land, in tegenstelling tot
Kohl, opvallend buiten schot
gebleven. Pas deze week, toen
hij een uurtje te gast was in de
vergadering van de commissie
voor buitenlandse zaken uit de
Bondsdag, liep zijn imago de
eerste krassen op. De oppositie
had een lijstje met 49 vragen
opgesteld over het gifgas
schandaal. Maar Genscher
hulde zich in een rookgordijn.
Hij gaf op geen van die vragen
antwoord. De oppositie wil on
der meer weten wanneer Gen
scher voor het eerst iets over
de affaire hoorde en wat hij
met die wetenschap gedaan
heeft.
Maar Genscher wordt niet al
leen geplaagd door de leveran
ties van Duitse bedrijven aan
Libië. Een nieuw schandaal is
de verkoop van Tornado-
jachtviegtuigen aan Jordanië.
De Tornado is een project van
Groot-Brittannië, de Bondsre
publiek en Italië. Groot-Brit
tannie treedt op als projectlei
der. Dat land nu is met Jorda
nië de verkoop van acht der
gelijke toelstellen overeenge
komen en eist nu van Italië en
Duitsland een aandeel in de
exportfinanciering. Maar
West-Duitsland had eerder
een dergelijke verkoop gewei
gerd, met het oog op de gevoe
lige banden met Israel.
De CDU-woord voerders uit de
Duitse regering zeggen nu dat
zij met de nieuwe regeling wel
konden instemmen. Genscher
en de ziinen zeggen dat zij de
deal wel moesten accepteren,
omdat Gröot-Brittannië al ja
had gezegd. Grote ruzie dus
tussen de bondskanselier en
zijn minister van buitenlandse
zaken. En het zal, daarbij, zo
wordt in Bonn verwacht, niet
blijven.
Medewerker
minister Rabin
ontmoet PLO-
sympathisant
TEL AVIV Een mede-
werker van de Israëlische
minister van defensie, Ra
bin, zou een reeks gehei
me ontmoetingen hebben
gehad met een gedeti
neerde Palestijnse leider.
De gesprekken zouden
zijn gegaan over nieuwe
politieke openingen, om
de rust in de bezette ge
bieden te doen terugke
ren.
Volgens Israëlische dagbladen
heeft Rabins medewerker
Shamuel Goren gesproken
met Faisal al-Husseinit een
van de belangrijkste van de
PLO-gezinde leiders in de be
zette gebiëden. Husseini zit al
maandenlang zonder vorm
van proces vast op de beschul
diging dat hij betrokken was
bij de organisatie van de op
stand in de bezette gebieden.
Morgen wordt hij vrijgelaten.
Indien de ontmoetingen wer
kelijk hebben plaatsgehad be
tekent dat een wijziging in het
beleid van Israel, dat tot nu
toe halsstarrig is blijven vast
houden aan het dogma dat de
PLO een terroristische organi
satie is, waarmee nooit zal
worden onderhandeld. Woord
voerder Eitan Haber van het
ministerie van defensie wilde
geen commentaar geven op de
beweerde geheime ontmoetin
gen.
WARSCHAU Leiders
van het verboden Poolse
vakverbond Solidariteit
en hoge regeringsfunctio
narissen hebben afgespro
ken op 6 februari te be
ginnen met het ronde-ta-
feloverleg over politieke
en economische vrijheid
en over de toekomst van
het verboden vakverbond.
„Ik ben tevreden en erg moe.
Ik heb uren overgewerkt', zei
leider Lech Walesa van Soli
dariteit tegen verslaggevers
die hem opwachtten bij het ge
bouw van het rooms-katholie-
ke episcopaat, waar Walesa in
Warschau logeert. Walesa en
andere leiders van de vakbond
keerden na bijna twaalf uur
overleg met de regeringsdele
gatie per bus terug naar het
episcopaat. Het overleg werd
gehouden in een afgelegen re
geringsgebouw in een lommer
rijke voorstad van Warschau
en speelde zich af in strikte
geheimhouding. Het staat-
spersbureau PAP publiceerde
een gezamenlijke verklaring
van de beide partijen over het
bereikte akkoord.
Doel van het ronde-tafelover-
leg is een bredere consensus
tot stand te brengen tussen re-
gerifig en vakbeweging over
Lech Walesa
politieke vrijheden, het econo
mische beleid en niet in de
laatste plaats over de positie
van de vakbeweging in het
Poo1^ maatschappelijke be
stel Aan de kant van de oppo-
FOTO: AP
sitie zijn bij het overleg be
trokken leider van Solidariteit
Lech Walesa, zeven andere
vakbondsleiders en drie verte
genwoordigers van de katho
lieke kerk.
