Hongaren vragen hulp voor
Roemeense vluchtelingen
fieidóaSoutcwpa
kerk
wereld
Dilettantistische levensovertuigingen
>weer
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EeidócSotrumt
ZATERDAG 28 JANUARI 1989 PAGjj|\J]\J
Het zijn opnieuw zware tijden
voor hen die onvergetelijk ge
troffen zijn tijdens de Tweede
Wereldoorlog. De dood
keizer Hirohitho en de discus
sie over de vraag wie er na
mens de regering naar de uit
vaart zal gaan én het voorne
men van de regering on
twee van Breda vrij te laten
roepen hevige emoties op.
Er worden allerlei redenen
aangevoerd om deze emoties
te relativeren, maar voor vele
slachtoffers is dat niet vol
doende. Zijn deze slachtoffers
wraakzuchtig, onbarmhartig?
Zijn ze zelf onmenselijk?
Kontakten met enkele slacht
offers van de kampen hebben
mij in de afgelopen jaren dich
terbij dit lijden gebracht. Ze
hebben mij enig idee gegeven
van het blijvende lijden en de
zich niet herstellende wonden.
Het lijkt erop dat die wonden
met het ouder worden eerder
schrijnender worden dan
zachter. Ook blijkt dat de kin
deren van de slachtoffers nog
ernstige gevolgen ondervin
den van het lijden dat hun ou
ders hebben gekend.
Ik ben er van onder de indruk
hoe de zwarte grijphand van
de oorlogsmachine nog zoveel
jaren haar ijzeren greep op
mensen niet loslaat. Gelijk
soortige ervaringen moeten er
zijn bij slachtoffers van andere
duivelse bewinden zoals in
Iran, Chili, Zuid-Afrika en vele
andere plekken.
In het pastoraat is vergeving
een belangrijke weg naar de
toekomst. Vergeving kan een
bevrijding zijn voor degene
die vergeving ontvangt: het
betekent voor die persoon: je
hoort weer in de kring, je mag
er weer zijn. Het kan ook een
bevrijdende ervaring zijn voor
de persoon die vergeving
schenkt. Iemand van harte
vergeven wat hij jou heeft
aangedaan, bevrijdt jezelf van
het gevaar voor bitterheid,
blijvende kwaadheid die jezelf
aantast.
In de pastorale ontmoetingen
heb ik ook geleerd om een
onderscheid te maken tussen
voortijdige vergeving en ver
geving op het juiste moment.
Onder het juiste moment ver
sta ik dan het moment van
zuivering. Ik vergelijk het met
een wond. Een wond heelt pas
als het voldoende helingskans
krijgt. De etter moet de wond
kunnen verlaten.
Vergeving schenken en verge
ving ontvangen is een proces.
Dit proces moet heel serieus
genomen worden en verge
ving kan dus niet afgedwon
gen worden. Ik zou willen zeg
gen: ze blijft genade.
Zonder twijfel is vergeving een
hoge waarde en waar die
waarde serieus wordt geno
men kan de kwaliteit van het
leven verbeteren. Van Abel
Herzberg kennen we indruk
wekkende woorden over ver
geving. Voor hem gold dat
niet vergeven hem tot een blij
vend slachtoffer maakte van
het nazi-bewind. Hij-bevrijdde
zichzelf op deze manier. Maar
tegelijkertijd weten we dat er
velen zijn die hiermee niet
kunnen leven.
En dat plaatst ons onder an
dere voor de vraag of er in het
leven niet alleen onvergetelij
ke maar ook onvergeeflijke
dingen zijn? Toen deze vraag
eens aan mgr. Ernst werd
voorgelegd toonde hij een
grote aarzeling. Hem werd ge
vraagd of Hitier misschien
toch op Gods barmhartigheid
mocht rekenen.
Ik vroeg me af of je zo'n vraag
wel mag stellen. Zo voel ik
ook grote huiver als het gaat
om de vraag: zijn er onver
geeflijke zaken. Ik heb eerbied
voor getroffenen van groot in
nerlijk leed die zeggen: ja.
Misschien mogen we van
sommigen niet verlangen dat
zij kunnen vergeven omdat ze
haast dagelijks herinnerd wor-
aan het lijden dat hen
werd aangedaan. Blijven ze
dan niet eeuwig slachtoffer?
Niet voor iedereen heeft deze
vraag een duidelijk antwoord.
Moet de regering nu maar als
een harde dokter ingrijpen op-
er een einde komt aan
deze telkens terugkerende
discussie in de samenleving
die voor nachtmerries zorgt. Ik
heb er geen duidelijk ant
woord op en voel me heen en
gaan tussen voor en te
gen als de vraag zich toespitst
op de vrijlating. In elk geval
dient er grote zorg en respect
te zijn voor hen die het niet
kunnen verdragen nu het toch
tot een vrijlating is gekomen.
Er wordt wel eens te gemak
kelijk gezegd dat men nu
maar eens het verleden moet
laten rusten. Bovendien mag
onze geest niet inslapen, want
het monster dat geen enkele
eerbied voor de- mens heeft
slaapt nog niet en in die zin
deel ik niet het optimisme van
de nieuwe Amerikaanse presi
dent.
Hervormd Amsterdam stookt geen Shell-olie meer
AMSTERDAM De Her
vormde Gemeente te Am
sterdam heeft per 1 maart
het contract met Shell voor
de levering van stookolie
voor kerk- en wijkgebouwen
opgezegd.
De Hervormde Gemeente
geeft hiermee gehoor aan de
oproep van de Wereldraad
van Kerken van vorig iaar
om produkten van Shell te
boycotten wegens de econo
mische banden van het be
drijf met Zuidafrika. „Shell is
reeds jarenlang een van de
belangrijkste economische
pijlers van het apartheidsre
gime, en wel op een sinistere
manier, namelijk door olie en
materialen aan leger en poli
tie in Zuidafrika te leveren",
zo schrijft de kerkvoogdij, die
verantwoordelijk is voor het
beheer van de gemeente.
De kerkvoogden zijn vol
strekt niet onder de indruk
van het argument van Shell
dat zijn aanwezigheid in
Zuidafrika bijdraagt aan de
afschaffing van de apartheid.
„Blijkbaar weet Shell beter
dan de zwarten wat goed
voor hen is; een nogal arro
gante, ja zelfs racistische hou
ding." Het is „onvoorstelbaar
triest" dat Shell volstrekt
niet wil luisteren naar argu
menten voor een boycot.
De Hervormde Gemeente zal
de leden oproepen Shell te
boycotten. Tevens roept zij
hen op mee te doen aan ac
ties tegen de aanwezigheid
van Shell in Zuidafrika.
Wie 't onkruid maar
één jaar laat staan, kan
zeven jaren wieden
gaan
Nederlands spreekwoord
BOEDAPEST „Ik
droom van de dag waarop
ik Nederlandse christe
nen kan uitnodigen in
ons nieuw gebouwde
huisje". De uit Roemenië
gevluchte Esther (31)
deed de handen voor
haar ogen en huilde. Tij
dens de dienst in de oecu
menische gebedsweek'
voor de eenheid kwamen
de herinneringen aan
Roemenië weer naar bo-
Rooms-katholieke, gerefor
meerde, lutherse en evangeli
sche kerken hielden een ge
bedsdag voor lijdende broe
ders en zusters in Roemenië.
Afgelopen jaar is de Hongaar
se kerkfamilie uitgebreid met
minstens 20.000 Roemeense
vluchtelingen. De meeste van
hen behoren tot de onder
drukte Hongaarse minderheid
in Transsylvanië en zijn lid
van de katholieke of gerefor
meerde kerk.
Gedurende de gebedsweek
hadden de kerken kanselruil
en spraken de kerkgangers
hun gebeden. Maar kerken in
de regio Boedapest lieten het
niet bij emotionele gebeds
diensten. De gereformeerde
kerk in de wijk Rakoszantmi-
haly van de Hongaarse hoofd
stad, waar minstens 10.000
vluchtelingen worden opge
vangen, besloot Nederlandse
kerken te vragen 1000 vluch
telingengezinnen te 'adopte
ren. Gehoopt wordt 1000 Ne
derlandse gemeenten te vin
den die elk 10.000 gulden bij
eenbrengen voor de bouw van
1000 landhuisjes in Noord-
Hongarije.
Ook zijn gereedschap en land
bouwmachines noc(ig: vluch
telingen kunnen dan zelf een
huisfje) bouwen en een stuk
grond bewerken.
De gereformeerde kerk in
Rakoszantmihaly heeft met
de Hongaarse overheid afge
sproken dat de apparatuur be
lastingvrij kan worden inge
voerd. Het geld en het materi
aal zal direct aan de desbe
treffende familie worden ge
geven en dus niet via een of
ficiële organisatie worden
Roemeense vrouw probeert frambozen aan de man te brengen
gebedsdienst vertelde de pres
byteriaanse pastor Géza Né-
meth, vluchtelingencoördina-
tor, dat bewust voor Neder
land was gekozen. „Wij kre-
verdeeld. Tijdens een massale gen uit Nederland al heel veel
practische en morele steun.
Dit kleine land heeft een gro
te kerkelijke traditie.
Németh riep de vluchtelingen
op niet naar het westen te
FOTO: ARCHIEF
gaan. „Hongarije is voor jullie
wat Babyion voor het volk Is
rael was. Over 60 jaar is de
Roemeense dictator Ceauces-
cu er niet meer en dan kun
nen jullie weer naar huis".
Esther, Janos en hun achtjari
ge zoon Peter konden niet
wachten. In de nacht van 7 op
8 oktober staken zij in een
rubberbootje een modderig
grensriviertje over. Het was
een heldere nacht en er werd
niet op hen geschoten.
„Een wonder van God",
denkt het echtpaar nu. „Er is
veel veranderd", vertelt Es
ther in hun huis in het vlakbij
het Boedapest gelegen dorpje
Schaumam. „Ons zoontje
durft nu sinds kort om een
boterham te vragen. Vroeger
was hij daar bang voor omdat
er nauwelijks te eten was. Hij
is nu vijf kilo aangekomen.
Het was zelfs verboden om in
een winkel Hongaars te spre
ken".
De hoge huur en de gasreke-
ning hebben het gezin ook in
Hongarije inmiddels beneden
het bestaansminimum ge
bracht. Zij zullen binnenkort
een eenvoudig landhuisie
moeten bouwen waarvoor ae
burgemeester uit een naburig
dorp een stuk grond heeft
aangeboden.
De solidariteit van sommige
Hongaren blijkt soms niet zo
ver te reiken. Janos: „Wij
werken allebei in een plastic-
fabriek en we merken dat er
veel arbeiders jaloers op ons
zijn. Ze vinden dat de hulp
die wij krijgen, ook hen toe
komt. Op zichzelf is dat best
te begrijpen, maar zij beseffen
dikwijls niet wat wij hebben
meegemaakt".
Het echtpaar behoort tot de
naar schatting 2,5 miljoen
Hongaarse armen die van
minder dan 150 gulden per
maand moeten zien rond te
komen. De recente prijsver
hogingen betekenen voor hen
een regelrechte ramp.
Tijdens de gebedsweek werd
door verscheidene predikan
ten opgeroepen tot meer
(praktische) solidariteit met
de groeiende groep armen in
de Hongaarse samenleving.
De Lutherse pastor Gabor
Roszik, lid van de oppositie
groepering Democratisch Fo
rum, zei: „Het Evangelie bete
kent immers ook sociale be
wogenheid".
STEFAN J. BOS
Meer informatie over het
nieuwbouwproject: Németh
Géza, 1146, Thokoly, U 44,
11-4-A, Boedapest
Op 30 april 1784 berichtte de
Journal de Paris over een ex
periment van de grondlegger
van de scheikunde, Lavoisier.
Water bleek niet langer zo
maar water, maar lucht en
nog wat. En de laconieke slot
conclusie van het artikel: „We
hebben een element minder."
De klassieke theorie dat de
natuur uit vier elementen
(water, vuur, lucht en aarde)
bestaat, was voor het eerst on
deruit gehaald.
Het is nauwelijks meer voor
stelbaar hoe groot op het eind
van de achttiende eeuw de
schok is geweest toen de na
tuurwetenschap begon te kna
gen aan een wereldbeeld dat
sinds de Ouden geen grote
veranderingen had onder
gaan. Het empirische denken
dat door de Verlichting was
gestimuleerd, begon zijn eer
ste resultaten op te leveren.
Op het eind van de achttiende
eeuw waren ontwikkelde
Fransen in de ban van de na
tuurwetenschap. Experimen
ten met ballonnen maakten
grote indruk. Het nieuws van
ae eerste vlucht van de mens
die zich met een ballon wist
drijvende te houden sprak tot
de verbeelding en wakkerde
de geestdrift voor wetenschap
alleen maar verder aan. De
wetenschap zorgde in de ogen
van het publiek, dat nu op ge
zette tijden met nieuwe ver
rassingen werd geconfron
teerd, regelrecht voor wonde-
Maar deze spectaculaire ver
toningen zorgden tegelijker
tijd voor een wildgroei van
wetenschappelijk opgetuigde
speculaties. De aandacht van
het publiek ging niet zozeer
uit naar de meestal in afzon
dering werkende deskundi
gen als wel naar de grote
groep van dilettanten die
zorgden voor vertalingen van
de oorspronkelijke ideeën en,
begiftigd als ze meestal waren
met het woord, er zelf van al
lerlei fraais aan toevoegden.
Zij speculeerden er op los zo
als altijd al de gewoonte was
geweest, en bouwden syste
men in een jargon dat nu vol
strekt onbegrijpelijk is gewor
den. Het gonst in die tractaten
van alchemistische termen en
er werd gespeculeerd op de
meest onwaarschijnlijke toe
passingen.
Deze nieuwe „wetenschap"
keerde zich in feite tegen de
oude, gevestigde wetenschap
pers. Het is deze ontwikkeling
in Frankrijk op het einde van
de achttiende eeuw die de
Amerikaanse historicus Ro
bert Darnton beschrijft in een
briljante studie over het zoge
naamde mesmerisme. Dat was
een wijdverbreide pseudowe-
tenschappelijke praktijk die
volgens hem van alle weten
schappelijk getinte interesses
veruit de meeste tongen los
maakte onder de ontwikkelde
Fransen van die tijd. Omdat
het mesmerisme zo oncontro
leerbaar was en op zoveel ter
reinen werd toegepast, had
het een kameleontisch karak
ter. Door de taal die de mes-
meristen hanteerden, waar
we vandaag de dag niets meer
mee kunnen doen omdat het
niet past in de categoriëen
waarmee we gewend zijn naar
de werkelijkheid te kijken, is
het vrijwel ontoegankelijk.
Het is een vreemde menge
ling van filosofie en natuur
wetenschap. De omvang van
deze wetenschappelijke wild-
froei valt alleen maar te ver
laren doordat de wetenschap
in de strikt natuurweten
schappelijke zjn zoals we die
nu kennen nog maar in de
kinderschoenen stond. Het
zou tot diep in de negentiende
eeuw duren voordat deze we
tenschappelijke magie was
uitgewerkt.
Mesmer
Het
noemd naar Franz Anton
Mesmer, een Weense arts die
in 1778 naar Parijs - „het
Mekka van het miraculeuze",
aldus Darnton - was afgereisd
om daar zijn therapiën te be
proeven met behulp van het
door hem ontdekte „fluïdum".
Dit was volgens hem een ma
terie die alle lichamen door
drong en omgaf. Ziekte was
in Mesmers ogen het gevolg
van een obstakel in de stroom
van het „fluïdum" door het li
chaam dat het beste vergele
ken kon worden met een
magneet. Op de werking van
het „fluïdum" kon men het
beste vat krijgen door de po
len van het lichaam, het
hoofd en de voeten, te mes-
meriseren, in feite te masse
ren. Maar het lichaam bevatte
in feite een groot aantal mag
neetjes die men moest weten
te vinden om het „fluïdum"
te laten doorstromen. Mesmer
gebruikte in zijn behandelka
mer tobbes gevuld met ijzer
vijlsel om het „fluïdum" vast
te houden. Hij legde zich er
op toe een crisis bij de patiënt
te weeg te brengen en dan
vervolgens het natuurlijk
evenwicht te herstellen. Het
had iets weg van hypnose. Hij
wist de mensen te imponeren.
Ze voelden zich genezen door
zijn handelwijze en hij wist
een aantal vooraanstaande
lieden die zich verenigden in
het Genootschap van Harmo
nie aan zich te binden.
Een confrontatie met de Pa-
rijse Academie van Weten
schappen durfde hij echter
niet aan. De leden daarvan
vonden Mesmer een charla
tan, maar zijn groeiend aantal
aanhangers liet zich daardoor
niet van de wijs brengen en
klaagden het despotisme van
de Academie aan. Mesmer
slaagde er met zijn Parijse be
wonderaars in de sluimerende
oppositie tegen de gesloten in
stellingen van het Ancien Re
gime waaronder ook de we
tenschappelijke actief te ma
ken, te eiectriceren om in zijn
terminologie te blijven. De of
ficiële medici werden er door
het Genootschap van Harmo
nie van beschuldigd dat zij
het volk in zijn medische be
hoeften lieten omkomen door
Franz Anton Mesmer
het mesmerisme niet te er
kennen.
Het mesmerisme mocht dan
medisch gezien niets opleve
ren (ook al dachten vele
Fransen daar anders over),
het bleek een aangrijpings
punt te zijn tegen de macht
hebbers en het maakte niet
uit of deze autoriteiten nu
medici of hoge ambtenaren
waren, zij behoorden allen
immers tot een kaste, waartoe
men alleen met de grootste
inspanning toegang verkreeg.
Vele talentvolle lieden die in
het decennium voor het uit
breken van de Franse revolu
tie zich in hun mogelijkheden
om maatschappelijk hogerop
te komen gefrustreerd voel
den, vereenzelvigden zich
met het mesmerisme - lang
nadat Mesmer zelf zich elders
in Europa had genesteld om
zijn lucratieve praktijken
voort te zetten. Het kreeg een
politieke lading, bijvoorbeeld
in de werken van de schrijver
Jacques-Pierre Brissot de
Warville, het dertiende kind
van een herbergierszoon uit
de provincie, die de meest on
waarschijnlijke strapatsen uit
haalden om hogerop te ko
men. Vele revolutionairen na
1798 waren in feite gefru
streerde Voltaires, merkt
Darnton op. De Amerikaanse
historicus slaagt er in met zijn
bestudering van het mesme
risme duidelijk te maken dat
aan de vooravond van de
Franse revolutie de Verlich
tingsidealen niet langer de
toon aangaven. De nog jonge
door haar geïnspireerde we
tenschap was ingehaald door
dillettanten die zich een
nieuw soort wetenschappelijk
getinte levensovertuiging
hadden aangemeten die voor
velen in de plaats kwam van
de traditionele godsdienst.
PAUL VAN VELTHOVEN
Robert Darnton: Mesmeris
me en het einde van de Ver
lichting in Frankrijk. Uit
gave Bert Bakker. Prijs
ƒ29,90.
JIN H/
oordigf
Voorboden van verkiezing»*
VOOR de niet ingewijden moet het er even op hebbenjTS spr
ken dat er sprake was van een crisissfeertje op het Bip°°P v
hof. -Die indruk ontstond toen minister Ruding dreigdft van
de hele lastenverlichting niet door zou gaan als de VVD
zou inbinden in het meningsverschil met het CDA ov( geaDc
toeslag voor alleenstaanden. De harde taal van de bewj°u^v
man vormde echter slechts de afronding van het conflicpiende,
sen de beide regeringspartijen, nadat de liberalen oimming
wacht de zijde van de PvdA hadden gekozen in een»etlg ei
doorzichtige poging de sympathie van de alleenstaand!513®
verwerven. Uit deze schermutselingen is deze week °P^orzittei
gebleken, dat politiek Den Haag al weer druk in de w^
met de verkiezingen van volgend jaar. En vooral met
daarna zal gebeuren. ff" "7
WORDT de huidige coalitie van CDA en VVD voortjm
of wisselen de christen-democraten van partner en mq
PvdA weer eens meeregeren? Veel verder op de achterg
schemert in dit verband de mogelijkheid van een P\
VVD-kabinet. De stembusuitslag zal over ruim een jaai
palen wie als eerste met wie mag (of moet) gaan pp
Maar de dames en heren politici zijn over de hoofden va
kiezers heen reeds druk met elkaar in gesprek. Linkr^| I
rechts worden signalen uitgezonden die zijn bedoelt^Jl I
enerzijds de eigen partij te profileren en anderzijds deij^J
open te houden of dicht te slaan voor een eventuele coaj
genoot. Met name de socialisten weten tot dusverre sl<
moeizaam het juiste midden te vinden tussen het lokken
toekomstige kiezers en het verleiden van een toekomstig!
geringspartner.
In de opiniepeilingen doet de PvdA het goed. Die peilil I
geven echter geen uitsluitsel over de vraag wat de poteri—M.
kiezers van de grootste oppositiepartij verwachten.
scherping van traditioneel-linkse standpunten, waardocL_,_^
politieke kloof met de beoogde coalitiegenoot CDA ar
maar groter wordt? Of juist nog meer politieke zakelijkr
zodat de kans op deelneming aan een nieuw kabinet s! r^oei
maar een deel van de progressieve achterban wellicht tel 1
gesteld zal afhaken? ierkan
Het socialistische partijkader is er zelf nog niet uit.Snasin
blijkt vrijwel dagelijks. Uiteenlopende stromingen binnein bij
partij proberen hun stempel te drukken op het komende ir uur
kiezingsprogramma en laten geregeld proefballonnen op Clai
de reactie te peilen van de eigen achterban en de politjast.
buitenwacht. Zowel in eigen huis als extern kan dat aai
ding geven tot verwarring. In sommige gevallen zelfr^3
lichte verbijstering. 9) en F
|n zich
Dat geldt zeker voor de wel zeer kleurrijke en opvall^ 43 Ja
ballon die de defensiespecialist van de PvdA, Bram SteitDt
dink, onlangs hemelwaarts zond. De voormalige bewinds(nencje
meent dat het tijd is voor terugtrekking van de Amerika$t nep-
troepen uit Europa. Die troepen van de VS staan voljjcht m<
Stemerdink een voortschrijdende ontspanning in de wef*te koi
belemmeren de totstandkoming van een zelfstandig Wes®nal
ropees en pan-Europees veiligheidsbeleid. Wie verwacht^
Stemerdink aan deze constatering de oproep koppelt \rtrokk
een verhoogde militaire inspanning van Nederland en deiar trar
dere Europese NAVO-partners, vergist zich. Het natiotfat do<
defensie-budget zou daarentegen juist met maar liefst ze^e'
acht procent moeten worden verlaagd. Het was een beflr^
dat aan alle kanten rammelde en dat de geloofwaardig}^
van de PvdA als mogelijke regeringspartner in veler qj emot
een forse deuk heeft gegeven. ensen
1 getu
ANDERHALF jaar geleden heeft de Tweede-Kamerfra^rte
van de PvdA een defensienota het licht doen zien, waahieden
weliswaar ook radicale, maar over het algemeen helder^ar oo
nuchtere taal sprak. Ook in de toen, mede door Stemerd" en h
geformuleerde visie werd gerept van verdwijnende Amlstermc
kaanse troepen. Echter niet als doel om naar te streven, m
als mogelijk gevolg van de groeiende Amerikaanse irritu y
over de te lage defensiebijdragen van Westeuropese zip*
Ook die defensienota bepleitte een diep snijdende bezul
ging, maar het toen genoemde maximum bedroeg vijf p
cent. Thans wil Stemerdink er nog een paar procenten
venop gooien en maakt hij de terugtrekking van de Ami
kaanse divisies een voorwaarde voor het welslagen van
Europese óntwapeningsproces enerzijds, en de Europese y
ligheid anderzijds.
Stemerdink zou wijzer moeten wezen. De Amerika?
divisies in Europa spelen vooral in symbolisch opzicht
belangrijke rol. Ze vormen het levende bewijs van de Amfj
kaanse veiligheidsgarantie aan West-Europa. Die garat
mag niet verloren gaan, zoals ook een verantwoord defenj
budget de beste voorwaarde blijft voor succesvolle ontw£
ningsbesprekingen. Stemerdink heeft een aantal lessenj^N H
het recente verleden kennelijk niet begrepen. Hopelijk gfcascj j
dat wél voor de meerderheid van zijn partijgenoten. is
Irefor
als d
f Gela
Aanhoudend zacht
HEOENMORGEN
Ook
vrij
DE BILT (KNMI)
vandaag wordt het w
zacht met een middai
ratuur van ongeveer 8 dagen
Het wordt echter wel minder
zonnig dan de afgelopen Barcelona
twee dagen het geval is ge-
weest. In de hogere luchtla- Bordeaux
gen is veel bewolking aan- ®nj^1
wezig waar de zon nauwe-
lijks doorheen komt. Op na-
dering van een storing wordt Helsinki
in de middag de bewolking
dikker en er is een kleine Kia*genUiurt
kans dat er in het noorden
van het land een spatje regen Lissabon"
valt. Morgen verandert er J-°^rno
niet veel. Het is dan half tot Leemburg
zwaar bewolkt en de regen-
kansen blijven klein. mSm
Weersvooruitzichten voor di-
verse Europese landen, mede- nic«
gedeeld door het KNMI, geldig
voor morgen en maandag. Praag
repu
Wolkenvelden en ook perio- zurS»
den met zon. Middagtempera- Bangkok
tuur rond 6 graden. In de §2mascus*
nacht temperatuur om het los Ang«i«a
vriespunt. now vor*^
Palm Beach
Frankrijk en de rest van de Pretoria
Bondsrepubliek Duitsland nioda janei
Zonnige perioden. Middagtem- p'**,
peratuur rond 8 graden langs .saom
de westkust, tot 5 graden in TeuJvïv"
zuid-Duitsland. Rond 12 gra- Tokyo
den langs de franse zuidkust. Tunl'
I Den
|>mst
It ov
"eda.
k vin<
■Homer
fs die
iroorde
as het
ree gev
n het i
tor hei
jchting
öffener
jgenlijk
lopen
jt het
ijgen.
ig B
