ans op dodelijk
liegtuigongeluk
Iraktisch nihil
Verkiezingskaarten lijken geschud in West-Berlijn
I
IT.
;aiTENLAND
GeidóaQowuvnt
VRIJDAG 27 JANUARI 1989 PAGINA 7
ILIGHEID OPTIMAAL
IHIPHOL Om maar
w$t de deur in huis te val-
is geen veiliger
iwlrvoermiddel dan een
«jegtuig. Een dergelijke
29ij wering komt misschien
«uit boud over in een pe
elde dat de media bol
36j an van berichten over
tjjj egtuigen die een motor
iS9,fliezen, een stuk vleu-
kwijt raken of waar
aJdradingen van bepaalde
13,-| andblusapparatuur
gj rkeerd is aangesloten.
85.1
1584 ar volgens wetenschappelij-
statistieken is de kans op
i dodelijk ongeluk één op de
l tot de negende. In goed
Éjglierlands betekent het dat
§U vliegtuig 25 miljoen keer
flSjt de aarde moet vliegen om
theoretische moment te
31 j eiken dat het neerstort.
2420
2473 f-illustratie nog een paar cij-
«jgès: de meer dan 7.800
495'u egtuigen in de westerse we-
158.01 vervoeren jaarlijks meer
86.511,1 miljard passagiers. Het
12M niddelde aantal doden per
^jj r ligt sinds 1980 op 933. Dat
530 y er aanmerkelijk minder
5751 het aantal verkeersslacht-
56.5 ers in ons land. Met andere
OW orden, wie met de auto naar
jJj liphol rijdt, loopt een dui-
373 iden malen hoger risico het
ONG niet levend af te brengen,
1238.0 i wanneer hij of zij vervol-
is een vliegreis maakt.
™s cidenten
is er natuurlijk wel wat
61^ i: de hand met die lucht-
133.5 art, want elk jaar opnieuw
99,4 in zich incidenten voor die
130.01 nselijkerwijs gesproken
120(j meden hadden kunnen
10151 rden. Voor de zuiverheid
64 Sn het verhaal dient overi-
I6.0ms onmiddellijk vermeld te
237-Wbrden dat het merendeel van
incidenten zich voordoet i
w>> Verenigde Staten. Niet a.
573# n omdat daar meer gevlo-
64.40^1 wordt dan in de rest
wereld, maar simpelweg
17100J-
21.50
)ngelukken
inds 1980
Aantal
doden
1.590
omdat men het in dat wereld
deel veel minder nauw neemt
met de vliegveiligheid. Maar
daarover straks meer.
Bij Air Holland, de maatschap
pij die afgelopen week in het
nieuws kwam doordat in twee
van haar vliegtuigen verkeer
de aansluitingen in de brand
blussers van het vrachtruim
werden gevonden, is men er
van overtuigd dat de veilig
heid van de tegenwoordige
vliegtuigen vrijwel optimaal is.
„Als ik het vergelijk met - zeg
maar - dertig jaar geleden,
hebben we een enorme stap
vooruit gemaakt, zeker als je
bedenkt dat de intensiteit van
het vliegverkeer sterk is ver
groot", aldus John Block, pre
sident-directeur van Air Hol-
„Natuurlijk, het menselijk fa
len blijft altijd aanwezig, dat
kun je niet uitschakelen. Of
het nu gaat om de president
van de Verenigde Staten of
om een monteur in een vlieg
tuigfabriek, ze kunnen allebei
een fout maken die in eerste
instantie onopgemerkt blijft.
Dat hou je. En ook al ga je in
een fabriek als van Boeing,
waar ik een heilig vertrouwen
in heb, de eindcontrole verder
opvoeren, dan nog kun je
menselijke fouten niet uitslui
ten. Want ook een monteur op
een vliegveld kan vervolgens
iets verkeerd doen, een vlieger
kan een fout maken... Begrijp
me goed, ik begatelliseer al die
voorvallen van de laatste we
ken niet, zeker niet, maar ik
ben er wel van overtuigd dat
het bij de meeste mensen
vooral het idee is dat onrust
veroorzaakt".
Block gelooft niet dat de sterk
toegenomen produktie in de
Boeing-fabrieken de oorzaak is
van het ogenschijnlijk toege
nomen aantal incidenten. „Zo
als ik ze ken heb ik een onbe
perkt vertrouwen in die orga
nisatie. Ze kennen hun ver
antwoordelijkheid, werken
zeer gedisciplineerd, bij het
militaristische af, en reken
maar dat daar de afgelopen
weken wat speciale vergade
ringen zijn geweest. Dat geef
ik je op een briefje".
Waarom is er dan toch zo veel
ophef gemaakt over de
verkeerd aangesloten bedra
ding van brandblussers?
„Ach", zegt Block berustend,
„Ik denk dat het komt doordat
zich kort daarvoor dat ongeluk
met British Midlands had
voorgedaan. Het eerste geval
waarbij werd geconstateerd
dat de bedrading onjuist was
gemonteerd, werd al in augus
tus van het vorig jaar waarge
nomen. Maar pas vorige week
dinsdag hebben de Ameri
kaanse luchtvaartautoriteiten
(FAA) Boeing daarover inge
licht. Voor mijn gevoel geeft
het aan dat ze het nooit zo erg
belangrijk hebben gevonden,
terwijl die lui toch over het al
gemeen verduveld streng en
alert zijn".
Spanningsveld
Voor drs. Tjeerd S. Duursma
en Peter J. Jong jr. van de
Vereniging van Nederlandse
Verkeersvliegers (VNV), be
staat er een constant span
ningsveld tussen economie en
veiligheid van vliegtuigen en
haar passagiers. Tjeerd Duurs
ma is voorzitter van de VNV,
Peter Jong is bestuurslid vlieg
technische zaken van deze or-
John Block, directeur van Air Holland: „Als ik het vergelijk met dertig jaar geleden, hebben we
zeker als je bedenkt dat de intensiteit van het vliegverkeer sterk Is vergroot".
i enorme stap vooruit gemaakt,
„Als je de vliegveiligheid be
kijkt zie je dat de ongevallen
curve na het zuigertijdperk (de
propéllormotoren) vrij stijl
naar beneden is gegaan en de
laatste jaren een wat afgevlak
te lijn te zien geeft. Ik denk
niet dat er technisch nog veel
te verbeteren valt. Vliegen is
gewoon enorm veilig. De ver
beteringen die mogelijk zijn,
moeten in het intermenselijke
vlak worden gezocht. „Dat be
tekent bij voorbeeld", aldus
Peter Jong, „dat er in een
cockpit twee volkomen gelijk
waardige vliegers moeten zit
ten, die goed kunnen samen
werken, zelfstandig conclusies
kunnen trekken, maar daarna
in gezamenlijk overleg een be
slissing kunnen nemen. Het is
niet alleen de gezagvoerder
die alles bepaalt en beslist. In
ons land is dat g
maar aan de andere kant
de grote plas (de VS) n
keert daar nog veel aan".
Uitstekend, maar beperkt Trilling in de rechter motor
Een motor van een vliegtuig is over het algemeen van meer dan
uitstekende kwaliteit. Toch kan ook een dergelijke motor zijn
beperkingen kennen. Dat is bijvoorbeeld het geval met de in
Frankrijk door Snecma en General Electric geproduceerde mo
toren van de Boeing 737-300.
Ze zijn uitermate betrouwbaar. Maar na een aantal motorstorin
gen, die zich hebben voorgedaan in zware regenval, heeft
Boeing haar gebruikers afgeraden tijdens landingen in middel
zware tot zware regenbuien, in hagel of natte sneeuw, met min
der dan 45 procent motorvermogen te vliegen. Theoretisch be
staat dan namelijk de kans dat de motoren afslaan. Volgens de
twee Nederlandse gebruikers van dit type vliegtuig, de KLM en
Transavia Airlines, werkt deze aangepaste vliegtechniek zeer
goed. Ook het toonaangevende Nationaal Lucht- en Ruimte
vaartlaboratorium ziet geen enkele reden tot ongerustheid.
De ramp met de 737-400 van British Midlands, die het leven
kostte aan 44 inzittenden, is zeer waarschijnlijk niet het gevolg
geweest van een fout in een van de elektronische systemen van
het vliegtuig.
Aanvankelijk werd verondersteld dat de brandblusindicatoren
in de cockpit onjuist aangaven welke motor in brand stond.
Daardoor zou de vlieger de rechter motor heben afgezet, terwijl
de linker in brand stond.
Naar de Britse luchtvaartautoriteiten op dit moment evenwel
vermoeden, is er een trilling ontstaan in de rechter motor. Die
werd, geheel volgens de procedures afgezet. De gezagvoeder wil
de vervolgens op het vliegveld van Kegworth een voorzorgslan
ding maken. Dat bleek onmogelijk, omdat door nog onopgehel
derde oorzaak plotseling de linker motor in brand vloog, waar
door het gloednieuwe vliegtuig neerstortte.
Toch vragen beiden zich af of male samenwerking
de verbeteringen die zelfs
Europa nog mogelijk zijn, ook
daadwerkelijk in de praktijk
bereikt zullen worden. Want
ook al is er door een juist per
soneelsbeleid van de lucht
vaartmaatschappijen een opti-
de
Menselijke factor
Menselijke fouten zijn niet zelden oorzaak geweest van meer of
minder ernstige ongelukken of incidenten.
De Boeing 747 van Japan Airlines die in augustus 1985 veronge
lukte (572 doden) is daarvan een „goed" voorbeeld. In juni 1978
had de staart van het toestel, tijdens een wat al te „enthousiast"
uitgevoerde start,- de grond geraakt. In de Boeingfabrieken in
het Amerikaanse Seattle werd de schade nadien gerepareerd.
Dat gebeurde niet volgens de regels. Toen het vliegtuig in de
zomer van 1985 in noodweer terecht kwam, werd er als gevolg
van die slecht uitgevoerde reparatie een gat in de staart gesla
gen.
Niettemin had de gezagvoerder het vliegtuig in theorie veilig
aan de grond kunnen zetten als hij een aantal standaardprocedu
res goed had uitgevoerd. Door dat na te laten waren vliegtuig en
passagiers hopeloos verloren.
Een ander voorbeeld: Op Schiphol landde enige jaren geleden
een Airbus A310 van een buitenlandse luchtvaartmaatschappij.
Toen de tweede piloot het toestel naar recht wilde sturen, ging
het vliegtuig naar linkl Een foutje van de fabriek....
Tot slot: In de tijd dat er nog gebruik werd gemaakt van zuiger-
motoren, moesten sommige van die motoren tijdens de start
worden gekoeld met gedistilleerd water. Een werknemers van
het vliegveld van Hamburg had echter per ongeluk kerosine in
plaats van water in de daarvoor bestemde tanks gepompt. Beide
motoren vlogen tijdens de start in brand.
cockpit, dan nog hebben lucht
vaartmaatschappijen en vlie
gers in wezen een ander uit
gangpunt. „Als vliegers en
vliegersvakbond streven- wij",
zegt Duursma, „naar een zo
hoog mogelijke veiligheid met
inachtneming van de economi
sche aspecten van de betrok
ken maatschappijen. Maar een
maatschappij streeft naar een
zo hoog mogelijke economi
sche efficiency met inachtne
ming van de vliegveiligheid.
Net andersom dus. Dat is bij
elke cao-onderhandeling weer
een groot dilemma". Naar bei
der oordeel zal dat dilemma,
met het oog op 1992, wanneer
er volgens plan een vrije Eu
ropese luchtvaart moet komen,
nog groter worden.
Liberalisatie
In de Verenigde Staten is de
liberalisatie tien jaar geleden
van de grond gekomen. Het
gevolg daarvan was onder
meer dat de vliegprijzen dras
tisch naar beneden gingen, het
onderhoud aan de vliegtuigen
sterk werd verminderd en de
aanschaf van nieuwe vliegtui
gen door de sterk verminderde
inkomsten vrijwel onmogelijk
was. Men beconcurreerde el
kaar op leven en dood. Letter
lijk. Bij een luchtvaartmaat
schappij als Eastern Airlines
bijvoorbeeld kreeg het onder
houdspersoneel speciale
premies naarmate de inspec
ties van de vliegtuigen sneller
- en niet zelden gebrekkig -
werden uitgevoerd. Maar ja,
tijd is geld.
Het resultaat van die hele de
regulering: één op de drie
vliegtuigen in de Verenigde
Staten is ouder dan vijftien
jaar en inspecteurs van de
Amerikaanse Rijksluchtvaart
dienst ontdekten meer dan
honderdduizend gevallen van
nalatigheid bij normale, tus
sentijdse inspecties.
pijen,
maal
Vrij Europa
het „vrije Euro
pa' van na 1992 ook gaan krij
gen, is de vraag. „Ik kan me
voorstellen", zegt Duursma,
„dat de Europese luchtvaar
tautoriteiten, met de ervarin
gen van de Verenigde Staten
in het achterhoofd, straks de
koppen bij elkaar steken om te
komen tot een beter onder
houd van hun vloten. Maar
een dergelijk initiatief zal wel
moeten komen van de toe
zichthoudende instanties. Niet
van de luchtvaartmaatschap-
in hen kun je nu een-
et verwachten dat ze
zijn dan de paus. Tot
dusver hebben de luchtvaart
maatschappijen in Europa er
bij de voorgeschreven veilig
heidsnormen steeds een schep
je bovenop gedaan. Maar ik
kan me voorstelen dat dat
weer achterwege blijft als de
concurrentie in Europa toe
neemt. Het zal concreet bete
kenen dat de wettelijke veilig
heidsvoorschriften moeten
worden aangescherpt, om toch
op het huidige niveau te blij-
„Bovendien", zegt Jong, „is
het zeer belangrijk dat straks
in Europa alle veiligheidseisen
worden gelijkgesteld. Nu nog
heb ik de indruk dat in be
paalde landen de belans wel
eens naar de andere kant
doorslaat; dat men iets minder
aandacht aan de veiligheid
geeft dan strikt noodzakelijk
is. En wat voor de veiligheid
geldt, moet ook van toepassing
zijn op de onderhoudsnormen
van de vliegtuigen en op haar
bemanningen".
Ondanks die sceptische gelui
den zijn beiden er van over
tuigd dat vliegen de veiligste
blijven.
HENDRI BELTMAN
ÏRLIJN „Verkiezin-
veranderen niets. An-
i35(ers waren ze wel verbo-
Dat is een van de
3ojeel weinige opvallende
l] uzen die in het kader
in de zondag te houden
5® (fkiezingen in West-Ber-
°jn op een muur zijn ge
likt. Er is trouwens he-
fnaal weinig verkie-
ïgs-graffiti te lezen in
it westelijke deel van de
Jude rijkshoofdstad. Het
375 J léést is nog gekalkt en
etekend op de affiches
an de regerende chris-
indemocratische CDU en
^le oppositionele sociaalde-
Hftocratische SPD.
oppositie wordt gevoerd door
de Alternative Liste, de Ber-
lijnse pendant van de Groe
nen. Zij steunt op ongeveer 10
procent van de in Berlijn uit
gebrachte stemmen.
Toch een hele verandering
door die verkiezingen, niet
waar? Het antwoord daarop is
zowel ja als nee. Stellig is het
beleid van de Westberlijnse re
gering die heet hier senaat
anders geweest dan het on
der de sociaaldemocraten zou
zijn gebleven. Maar de Berlij-
ners hebben daar weinig van
gemerkt. Net als onder de
SPD groeide Berlijn door, zo
wel qua bebouwing als qua in
wonertal, zowel qua investe
ringen als arbeidsplaatsen. En
FDP-bewind tot stand is geko
men, zeker in de eerste regeer
periode, was echter voorge
kookt door de SPD. Schaamte
loos pronkt nu de CDU met
jranderen verkiezingen in-
rdaad niets? De historie
Tt anders. Acht jaar geleden
erd de SPD, die tientallen ja-
È.als vanzelfsprekend had
aid wat er in West-Berlijn
Urde, door de kiezers met
nln grote boog uit het zadel
tione s?hoP'- De CDU en de FDP Afspiegeling
amen het roer over.
Cn bedrijfsongeval,"
;tp rpartip van di
Inderdaad, verkie
zingen hebben voor de West-
berlijners toch weinig veran
derd.
irste reactie van de SPD.
jrjgjlaar vier jaar later kelderde
erdelaar kiezersaanhang nog-
i vei'aak' tot het schamele per-
115 5 intage van 32,4.
Ippositierol
steeds is de partij niet aan
d op6 oppositierol gewend. Kri
ll ek op het huidige regerings-
&je lleid klinkt nauwelijks door.
45.00 oe kan dat ook? Wie de par-
overi iprogramma's van CDU en
ieuw PD naast elkaar legt ziet op
iidda| eel punten, zij het in andere
con doordingen, dezelfde doel-
e vai inden. Echt waarneembare
ield/^
De huidige verkiezingscam
pagne is daar een afspiegeling
van. Hoogtepunten zijn er
■nauwelijks te noteren. Zowel
de SPD- als de CDU-Bonds-
dagfracties hebben demonstra
tief vergaderd in het Rijksdag
gebouw. De vaste aanhang was
daar natuurlijk bij. Maar het
gros van de Westberlijners liet
deze politici gewoon hun gang
gaan. Ze zijn niet zo gesteld op
al die „Wessies" die op hun
„eiland in de rode zee" politie
ke redevoeringen komen af
steken.
„Wessies" zijn mensen uit de
Bondsrepubliek, voor Berlijn
het verre westen. Het zit heel
Niettemin is de staatsinrich
ting van West-Berlijn met
goedvinden van de geallieer
den zodanig opgezet, dat de
stadstaat tot op zekere hoogte terugsnoepen,
°Qr> spelling, maar veel te weinig
Beeld van West-Berlijn waar zondag verkiezingen worden gehouden.
moen.jk met de verhouding
tussen de Bondsrepubliek en
West-Berlijn, officieel te
schrijven als „Berlin (West)".
Net als Oost-Berlijn is West-
Berlijn formeel een zelfstandi
ge politieke eenheid en niet
zoals de bondsregering graag
verkondigt een van de elf
deelstaten van de Bondsrepu
bliek. Niet de regering en het
parlement in Bonn, zelfs niet
de senaat en het Huis van Af
gevaardigden in Berlijn zelf,
hebben in deze stadstaat het
laatste woord. Dat woord is
voorbehouden aan de drie
westelijke geallieerden.
gens de prognoses verandert
er niets. Bijna niets, tenminste.
De SPD zal enkele stemmen
de CDU (nu 46,6 procent)
deelstaat
Bondsrepubliek functioneert.
Er zijn echter opvallende ver
schillen, die onder meer tot ui-
ting komen in de vertegen- FDp'TzaTënig "vêrÜès"'lijden,
i alleen of samen met de Al
ternative Liste (AL) de rege
ring te kunnen
woordiging
tici in de
Mat
Zelden is in "Berlijn een zo
matte verkiezingsstrijd ge
voerd als nu. De kaarten lij
ken dan ook al geschud: vol-
met 8 of 9 procent zeker
boven de kiesdrempel van 5
procent blijven. En de AL
blijft opnieuw de derde partij,
met ongeveer 10 procent.
De SPD heeft met die voor
spelling al vrede. Het lijkt
voor lijsttrekker Walter Mom
per dan ook bij voorbaat on
mogelijk om tegen zijn oppo
nent van de CDU aan te tre
den. Zeker, in het Huis van
Afgevaardigden toont hij zich
een slagvaardig en scherpzin
nig politicus. Maar hij heeft
iets niet wat zijn tegenkandi
daat, de regerende burgemees
ter (minister-president) Eber-
hard Diepgen wel heeft: een
aansprekend uiterlijk. Waar
Diepgen een mooi in de plooi
vallend dicht bos hoofdhaar
toont, heeft Momper zijn su-
perbrede scheiding. Diepgen
kijkt vanaf de plakkaten de
kiezers aan met ogen als me
ren. Momper is op de SPD-
plakkaten niet te zien. „Hij
heeft te kleine ogen," licht
nummer twee op de SDP-lijst,
Ingrid Stahmer, toe. „Hij zou
eigenlijk een vergrotende bril
moeten dragen. Diepgen ziet
er voor de oudere mensen uit
als de ideale schoonzoon. Zo'n
man kan toch niets verkeerd
doen? Dat levert hem enorm
veel stemmen op en dat buit
de CDU uiteraard uit."
Republikaner
Bij al die ogenschijnlijk ge
schudde kaarten zit er intus
sen wel een adder onder het
gras, die de uitslag een beetje
anders kan doen zijn dan de
voorspellers zeggen. Dat is de
uiterst rechtse partij Republi
kaner. Handig maakt die ge
bruik van de sentimenten in
de propvolle stad.
Tegenacties hebben de Repu
blikaner in de kaart gespeeld.
Een voorbeeld gaf de senaats
gevolmachtigde voor de bui
tenlanders, Barbara John. Zij
had een strafklacht ingediend
tegen de gewiekst gemaakte
tv-spot, die de haat tegen bui
tenlanders en alternatieven
aanwakkert, met onder meer
beelden van een Turks kleu
terklasje en van brandende
barricaden. De rechtbank ver
klaarde de spot echter geschikt
voor uitzending. Veel Berlij-
ners bleven er vervolgens
voor thuis om de beelden te
Een mede door de Alternative
Liste georganiseerde grote de
monstratie tegen de in het
Congrescentrum vergaderende
Republikaner, vorige week
woensdag, werkte ook al ave
rechts. Het kwam voor het
Congrescentrum waar op
dat moment ook de SPD een
verkiezingsbijeenkomst had
tot een keiharde veldslag tus
sen politie en demonstranten.
Straatstenen vlogen door de
lucht, waterwerpers kwamen
in actie, traangas werd in roy
ale mate verschoten. Resultaat:
zeven arrestaties, 95 gewonde
politiemensen en een onbe
kend aantal gewonde demon
stranten. Koren op de molen
van de Republikaner.
En dan is er nog het merk
waardige optreden van de
vroegere CDU-senator Hein-
rich Lummer. Die had volgens,
de Republikaner-voorzitter
Franz Schönhuber verklaard:
„Waar het gaat om de Duits-
land-politiek of de veiligheid
spolitiek ben ik het in verre
gaande mate met u eens. Ik
zou liever zien dat de Republi
kaner erin komen dan de
FDP." Wat de Duitsland-poli-
tiek betreft eisen de Republi
kaner de hereniging van
Duitsland binnen de grenzen
van 1937. Dat wil zeggen: in
clusief de nu in Polen en de
Sovjet-Unie liggende „Ostge-
biete". Voor de zender Freies
Berlin, die Lummer kans gaf
op weerwoord, ontkende de
ex-senator niet dat hij dit had
door Roger Simons
Het Engels
van de koningin
LONDEN De Engelse uit-
spraak is voor iedere buitenlan- V
der een probleem. Bezoekers
afkomstig uit „the Netherlands"
hoeven in Groot-Brittannië
meestal niet te onthullen waar
ze vandaan komen.
Telkens wanneer de Britten ho
ren dat een van hun vreemde
a's wordt uitgesproken als een
doffe e (ongeveer als in het Ne-
derlandse bed „maar met de
mond meer open zo adviseert
Wolters' Woordenboek Eigen
tijds Nederlands in zijn bijlage
„Uitspraak van Engelse
woorden"), dan weten ze met
een welk buitenlands vlees ze
in de kuip hebben.
Alleen Nederlanders pijnigen
Engelse oren met foute uitspra
ken zoals „Teteher" voor
„Thatcher" en „Cets" voor
„Cats". Maar de Britten spotten
daar niet mee, wel integendeel.
Hun lof voor de goede Neder
landse kennis van „the Queen's
English" kent geen grenzen.
Maar wat is nu eigenlijk dat
Engels van de koninginVin
den de Britten het erg belang
rijk? Hoewel in Groot-Brittan
nië niet vanzelfsprekend van
iemand wordt verwacht dat hij
of zij perfect Engels praat, kan
daar jouw tongval je een baan
kosten.
Gezegd wordt dat koningin Eli
zabeth het er vandaag de dag
niet gemakkelijk zou hebben
om ander werk te vinden. De
Britse vorstin praat bekakt En
gels, met sterk geaffecteerde
klanken, zoals „owf" voor
„off", „crowss" voor „cross" en
„ween" voor wine(dat nor
maal „waine" wordt uitgespro
ken).
Britse linguisten noemen de ko
ninklijke tongval „RP" of „Re
ceived Pronunciation", wat on
geveer hetzelfde is als Alge
meen Beschaafd. Het high so
ciety-volkje van Londen dat
zich tegenwoordig „The Sloa-
nes" noemt, vanwege zijn con
nectie met Sloane Square, doet
graag stijf deftig en praat dus
net zoals Elizabeth I.
Tot kort na de Tweede Wereld
oorlog spraken alle BBC-men
sen en commentators van de
Movietone News-filmactualitei
ten Engels met een sterke RP-
tongval. Opnamen uit de oude
doos werken tegenwoordig
sterk op Engelse lachspieren,
want aanstellentis is vandaag
de dag niet meer trendmatig.
Hoewel de meeste Britse
nieuwslezers nog een RP-tong
val hebben en zij dus goed Ox
ford-Engels praten, is de ge
kunsteldheid er af. Zij spreken
geen hete aardappel-taal meer.
Volgens professor John Honey,
die net een boeiend boek heeft
geschreven over het nut van de
Engelse tongval het werd
uitgegeven door Faber en
draagt de titel: „Does Accent
Matter(Is een accent belang
rijk?); Britse prijs: 12,95 pond
zou koningin Elizabeth geen
nieuwe baan kunnen vinden als
ze haar ouderwetse RP niet
aanpast aan het moderne taal
gevoel van de Britten.
Professor Honey is terecht van
mening dat heel wat gewone
mensen, die zelf regionaal En
gels praten, eigentijdse RP be
schouwen als een teken van be
tere afkomst, geleerdheid en
gezag. Honey wijst erop dat RP-
Engels een universeel karakter
heeft en dat vrijwel niemand de
Schotten en Noordieren be
grijpt zonder ondertitels.
Hij vindt het merkwaardig dat
jonge leden van de Britse ko
ninklijke familie, onder wie in
de eerste plaats prins Edward
(de knaap met theater-aspira
ties), prinses Diana en Fergie
(de hertoging van York), hun
geaffecteerd RP-accent gevoe
lig hebben afgezwakt om sym
pathieker over te komen bij het
volk. Vooral prins Edward is
geneigd zijn Engels op te smuk
ken met een vleugje Cockney,
het dialect van de Eastenders
die vinden dat zij de enige ware
Londenaren zijn. Edward is
kennelijk van oordeel dat het
welslagen van zijn carrière ten
minste voor een deel afhangt
van zijn accent.
Andere bekende Britten dach
ten of denken zoals hij. Ex-La-
bourpremier Harold Wilson
sprak toen hij maar een klein
ambtenaartje was Engels met
een praktisch zuiver RP-accent
van het hautaine soort. Als par
tijleider (een poosje voor hij het
tot minister-president bracht)
liet Wilson, die nu een lord is,
weer duidelijk horen dat hij
stamde uit een eenvoudig Noor
dengels geslacht. Misschien is
dat de reden waarom Margaret
Roberts eigenlijk een heel
gewone vrouw uit Lincolnshire
resoluut weigert haar geaf
fecteerd Engels wat sympathie
ker te doen klinken. Het werd
haar speciaal aangeleerd toen
ze als mevrouw Thatcher in de
politiek stapte.
