Oud- verzetsman Buiter
kiest
voor rechtsstaat
mr
HP
HET MUISJE EN HET STAARTJE.
uit de weekbladen
d0ENE
MINCO TIJDENS HOORZITTING:
„PROCEDURE WAS BESCHAMEND'
„Van mij hadden de Twee geëxecuteerd mogen worden
Stroom van
reacties op
gratie-plan
gaat door
Het Verdi-gevoel
DE TIJD
Apotheker wil
invloed op recept
BINNENLANDCeutaeSou/m/njdonderdag 26 ianuari i989 pagina 4^j]
DEN HAAG „De procedure die het ka
binet heeft gevolgd met betrekking tot de
kwestie rond de Twee van Breda is hoogst
ongebruikelijk en beschamend. Tot dins
dagmorgen waren de brieven van de groep
van 19 voorstanders van vrijlating en van
minister Korthals Altes ons niet bekend".
Dit zei de heer S. Minco, voorzitter van de
Stichting Samenwerkend Verzet, vanmor
gen tijdens de besloten hoorzitting die de
kamercommissie voor justitie had georga
niseerd ter voorbereiding van het debat
over de twee oorlogsmisdadigers.
Minco was de eerste van de tien sprekers
die zich bij de kamercommissie hadden
aangemeld. De Stichting Samenwerkend
Verzet vertegenwoordigt een aantal orga
nisaties van oud-verzetsstrijders met in to
taal ruim 10.000 leden. „De overgrote
meerderheid van die leden is tegen vrijla
ting", aldus Minco.
„Het gaat hier om twee oorlogsmisdadigers
die persoonlijk de hand hebben gehad in
de jacht op en de dood van joodse landge
noten. Niet de Twee van Breda maar het
kleine groepje overlevenden heeft levens
lang. Zij zijn levenslang geschonden. De
samenleving van toen heeft in meerder
heid het hoofd afgewend toen honderddui
zend joodse Nederlanders werden afge
voerd om vergast te worden. Dat verplicht
ook vandaag nog".
Behandeling aanvragen
oorlogsslachtoffers
aanmerkelijk versneld
DEN HAAG - Minis-
ter Brinkman (welzijn)
meent dat er sprake is
van een „aanmerkelij
ke versnelling" in de
behandeling van aan
vragen van een uitke
ring door vervolgings
slachtoffers (wuv).
Brinkman zei gisteren
in een commissie
overleg in de Tweede
Kamer dat het afgelo
pen jaar het aantal be
handelde aanvragen
sterk is gestegen. Van
de achterstand werd
ongeveer 60 procent
afgehandeld door het
irrzetten van extra
personeel en vereen
voudiging van een
aantal procedures.
Brinkman zegde de
kamercommissie toe
rondom 1 april te zul
len komen met een
nieuwe rapportage
over de wuv-uitvoe-
ring en over een con
tract tussen het ABP
(dat de uitkeringen af
handelt) en de Uitke-
ring*sraad over taak
verdeling en bevoegd
heden. Vanuit de ka
mercommissie werd
erop aangedrongen de
eindverantwoordelijk
heid voor de uitvoe
ring van de wettelijke
regeling te leggen bij
de uitkeringsraad.
Brinkman bleek voor
die suggestie niet veel
te voelen. Er is, zo zet
te hij uiteen, een pro
ces op gang gekomen
van een geïntegreerde
besluitvorming en er
wordt gewerkt aan
verbetering van de in
terne organisatie. Hij
deed op de kamercom
missie het klemmend
beroep die nieuwe
ontwikkeling een kans
te geven.
DEN HAAG - De hele
woensdag door is het reac
ties blijven stromen op het
plan van de regering om
de Twee van Breda, Fi
scher en Aus der Ftlnten,
vrij te laten. De kranten
hadden hun eigen com
mentaren, de organisaties
op het gebied van verzet
en vervolging spraken
zich uit en de telefoons bij
de hulpverleningsinstan
ties als Icodo en de Stich
ting Joods Maatschappe
lijk Werk stonden niet
stil. Demonstraties wer
den voorbereid en een pe
titie door velen onderte
kend.
In Vrij Nederland rept Ri-
nus Ferdinandusse, na het
zien van de nieuwe film met
John Cleese, over het Verdi-
gevoel. Dat zit zo. Verdi ging
ooit eens naar de première
van een opera die was ge
schreven door een naar
roem jagende tijdgenoot. Tij
dens de voorstelling nam hij
voortdurend zijn hoed af.
Toen hem na afloop werd
gevraagd waarom hij dat
deed, sprak de maestro de
schitterende woorden: „Ik
groette bekende melodieën".
Lezen van de weekbladen
geeft ook vaak zo'n Verdi-
gevoel. Laat ons eens kijken.
Columnist Jan Mulder
schreef vorige week nog in
Elsevier „dat in 1989 Yab
Yum de televisie overnam
en ermee deed wat het goed
docht"; het chiqueste bordeel
van Nederland is niet meer
weg te slaan uit de media. In
de kleurenbijlage van Vrij
Nederland deze week: Yab
Yum, in geuren en kleuren.
Een bewoonster: „Ik ben
verslaafd aan geld. Mooie
klerën, uitgaan, vakanties.
Altijd gehad. En waar kun je
als vrouw zo makkelijk geld
verdienen? Ik red het zelfs
niet van vierduizend gulden
per maand. Mijn ideaal is dat
ik hier een of andere rijke
man tref die me voor de rest
van mijn leven onderhoudt.
Ik heb een vriendin en die is
dat overkomen. Dus er is
hoop".
Een jeugd die van A tot Z in
het teken van de kinderbe
scherming stond was voor
Annie Bijnoord, 31 jaar, bij
standsmoeder, aanleiding om
twee boeken te schrijven.
Autobiografieën om zichzelf
van een trauma te verlossen.
„Als je was weggelopen uit
de inrichting was er altijd
wel een of andere kerel die
je wilde helpen. Dat was
heel makkelijk; je hoefde al
leen maar naar het station te
lopen en dan kon je zó met
iemand mee naar huis. Je
leert al heel jong dat als je
doet wat volwassenen van je
verlangen, dat iets oplevert:
of dat nou het slikken van
een pilletje is of het seksueel
behagen van een psychia
ter". Toen ze eens haar
broer, die alcoholist is, vroeg
waarom die zoveel drinkt,
antwoordde hij: „De rotzooi
kan ik hanteren, daar ben ik
mee opgegroeid. Met het
normale leven kan ik niet
omgaan, want dat heb ik
nooit leren kennen".
Nog maar weer eens de af
trekposten in het Oort-tijd-
perk; deskundige kamerle
den verdienen leuk aan de
lezingen die ze erover hou
den. Renate Rubinstein in
haar column: „Een beetje
Nederlander heeft veel geld
voor een belastingvoordeel
over".
Een populair issue, schrijft
De Tija zelf al: het milieu.
Het blad heeft er werk van
gemaakt. Een informatief
artikel over het Milieube
leidsplan van minister Nij-
pels dat door een ambtelijk
adviesorgaan al tot op de
komma is afgebroken voor
dat het klaar was. Omdat
het de problemen nauwelijks
oplost en omdat het te duur
is. Wat er in het plan had
moeten staan, maar het niet
heeft gehaald: Inkrimping
veestapel met 40 procent; ki
lometer-quotering (automo
bilisten mogen per jaar ge
middeld nog maar 3000 kilo
meter rijden, nu zijn dat er
16.000); hergebruik van stof
fen; gebruik van schone
technieken verplichten;
energiebesparing. Ook een
handig- (en nuttig) abc van
het milieu. In de kantlijn
nog de mededeling dat prins
Claus vermoedelijk de op
merkelijke kerstrede van de
koningin Beatrix heeft ge
schreven. Nog meer milieu:
een overzicht van tien jaar,
een boswachter („Een boom
gaat niet dood aan milieu
vervuiling, maar door ver
minderde weerstand") en de
kosten (schoon is niet duur).
Boeiende dossiers over twee
vrouwen die tijdens de be
zetting joden aangaven bij
de Sicherheitsdienst. Bij toe
val extra interessant nu de
discussie over de Twee van
Breda weer is losgebrand.
Eén van de vrouwen werd
geëxecuteerd, de ander werd
veroordeeld tot de doodstraf,
later tot levenslang en in
middels is ze weer op vrije
voeten. Ooit schreef ze: „Na
de bevrijding ben ik tot be
zinning gekomen en heb ge
zien de vreselijke mensen-
schade door mij aangericht.
Nooit is dat meer goed te
maken".
derschapsideologie staat nog
kaarsrecht overeind. Zolang
het CDA zijn achterhoedege
vechten blijft voeren om het
gezin als hoeksteen van de
samenleving te definiëren
valt er niet te praten over de
essentiële hoe in deze veran
derende maatschappij de
verantwoordelijkheid voor
het grootbrengen van onze
kinderen het best verdeeld
kan worden tussen overheid
en ouders".
De nieuwe BVD-chef Ar
thur Docters van Leeuwen
is toch niet het olijke dik
kerdje uit zijn eerste openba
re optredens. „Wat hij heeft
uitgehaald is zo ernstig dat
Kafka het niet had kunnen
beschrijven", zegt drs. F.
Vos, voormalig hoofd van de
officierenopleiding op de
Rijksbrandweeracademie.
Vos doelt op de wijze waar
op Docters hem uit zijn
functie zou hebben gewerkt.
„Docters wendt zijn macht
aan om mensen die hem on
welgevallig zijn psycholo
gisch af te maken".
Na veel geijkt werk ineens
die foto van Barbara Lopes
Cardozo. Ogen, 34 toch pas,
die al het leed van de wereld
uitstralen. Ze werkt bij art
sen zonder grenzen. „Mijn
ervaringen zijn moeilijk
over te brengen. Soms voel
ik me als een Vietnam-vete-
raan die zich alleen begre
pen voelt door andere vete
ranen".
2n popul
u. HN-ir
Nu Bruce Chatwin dood is,
leeft hij ineens voor veel
weekbladen. De Haagse
Post omarmt het innigst
deze schrijver, die in Else-
viër (Cees Noteboom) en VN
in begrijpelijker termen
wordt geschetst - schrijver
van sprookjes, gekookt uit
rauwe feiten. In HP een
voorpublicatie uit zijn laatste
roman, Utz.
Ook een soort voorpublicatie
is het verhaal over de film
die naar het leven van Dian
Fossey is gemaakt: Gorillas
in the mist. Het is een deel
tje uit het filmblad Skoop,
dat als special in HP is ge
niet.
Drs. H. van Buren doet al
veertig jaar handel in de
Sovjetunie, hij vertegen
woordigt zo'n 150 bedrijven.
Je moet er volgens hem een
bord voor je hoofd hebben,
ook in het perestrojka-tijd
perk. Slavisten heeft hij er
in elk geval niet bij nodig:
„Eén keer wou ik er graag
één hebben, maar die bleef
in dat sollicitatiegesprek
maar terugkomen op zijn
geïntrigeerdheid voor het
doodsbesef bij Gogol. Nee,
dat zou niets geworden zijn".
Het knellende probleem van
de kinderopvang in Else
vier. Sociologe drs. E. Pot:
„Die hele traditionele moe-
sue, dat milieu. HN-magazi-
ne onderhield zich erover
met Jannie Möller, ooit Ne
derlands eerste atoom-acti
viste genoemd, en Letty
Kosterman van het VARA-
radioprogramma Vroege Vo
gels. Möller: „In de jaren
zestig had ik grote angst
voor de toekomst. Natuurlijk
ben ik nu ook niet optimis
tisch. Maar ik heb andre in
zichten gekregen. Ik geloof
dat beschermengelen voorlo
pig waken tegen het kwade.
Bovendien heeft het kwaad
er ook belang bij dat de we
reld langer bestaat. Wil de
duivel zieltjes winnen, dan
moet dè mensheid nog die
per zakken. En dat kost nog
tijd".
Letty Kosterman: „Ik denk
dat God het goede is in men
sen. Iedereen heeft een stuk
je God in zich soms, waar
mensen medemensen zijn.
Ik noem dat geen god maar
goed, dat scheelt maar één
letter. Ik denk dat je het
goede van mensen mag ver
wachten, ook zelfopoffering,
ja".
Geen milieu in De Groene,
ev evenmin Bruce Chatwin
of een bordeel, maar Oort en
de undercover-journalistiek
van Nieuwe Revu. Martin
van Amerongen verwijjst
naar grote onthullingen in
het buitenland van journa
listen die zich niet vermom
den. „En wat onthult ten on
zent de Nieuw Revu? There
is something rotten in the
community of Bergen op
Zoom.1". Een paar pagina s
verder een column (Ophef-
fer) met een tegenoverge
stelde mening.
Het blad verwijt de PvdA in
de discussie rond Oort alleen
de armoede boven de veertig
mille te bestrijden. „De twee
ton verdienende tweeverdie
ner mag de hoogste beloning
van de PvdA in de wacht
slepen; een netto inkomens
verbetering van 8,5 procent.
DICK HOFLAND
GRONINGEN Wan
neer in 1946 een demon
stratie zou zijn gehouden
voor gratieverlening van
de ter dood veroordeelde
Twee van Breda, zou
Harm Buiter niet hebben
meegelopen. „Van mij
hadden ze geëxecuteerd
mogen worden". Nu, 43
jaar later, is de oud-ver
zetsman en ex-burgemees
ter van Groningen voor
stander van gratieverle
ning aan Fischer en Aus
der Fünten. „Mijn stand
punt wordt niet ingegeven
door medelijden met die
twee. Het gaat om ons
zelU Om onze rechtsstaat.
Ik heb juist in het verzet
gezeten om die rechtsstaat
te verdedigen".
Afgelopen maandag heeft
Buiter als onafhankelijk advi
seur, samen met nog drie an
dere Nederlanders, zijn visie
meegedeeld aan de minister
van justitie. Buiter was in 1972
door de toenmalige minister
van justitie Dries van Agt ge
vraagd om als onafhankelijk
adviseur voor de regering op
te treden. Behalve hij zaten in
die commissie onder meer ook
de polemoloog Neuman, me
vrouw Diemer-Lindeboom en
de ethicus prof. De Graaf.
Deze mensen zijn indertijd ge
kozen omdat ze het vertrou
wen hadden van het verzet en
de oorlogsslachtoffers.
Na enige aarzeling en na over
leg met andere leden van de
commissie is Buiter bereid tot
een gesprek. Toch zegt hij
puur voor zich zelf te spreken
als het- gaat over de gratiëring
van Fischer en Aus der Fün
ten. „We hebben de minister
wel een unaniem advies gege
ven, maar ik kan niet oorde
len over de motieven van de
anderen".
In totaal zijn de adviseurs drie
keer bij elkaar geroepen. Be
halve afgelopen maandag was
dat in 1972 door minister Van
Agt en in 1979 door minister
De Ruyter. Toen ging het om
de vrijlating van Kotalla. die
ziek was. Deze is later in de
gevangenis overleden.
Buiter heeft grote twijfels over
de zin van zijn commissie.
„Toen ik ervoor werd ge
vraagd, had ik het er moeilijk
mee. Dat is ook nu nog zo. Het
verlenen van gratie is een
recht van de Kroon, en valt
log heb meegemaakt. Ik word
wel triest van het verdriet dat
nog zoveel mensen hebben
over die periode. Wij hoeven
niet naar een Stichting 40-45
of een andere hulpgroep. We
hebben het zelf opgelost".
Buiter zegt verder ook geen
behoefte te hebben om nog
over die tijd te praten. „Op dat
potje hebben we een deksel
gedaan".
Geen genezing
Ondanks het leed dat de
slachtoffers van de oorlog heb
ben meegemaakt meent Buiter
dat de 'Twee van Breda'
moeten worden vrijgelaten.
„Dat standpunt had ik in 1972
en dat is niet veranderd. Dat
hangt nauw samen met mijn
verzet in de oorlog. Ik heb niet
in het verzet gezeten om men
sen hun levenlang in de bajes
te houden. Dat doet geen en
kel land, en dat is tegen ons
rechtsbeginsel".
Hij maakt een vergelijking
met mensen van wie een kind
of een ouder is vermoord. „Zo
iets geneest niet door de moor
denaar tot zijn dood achter de
tralies te zetten". In Nederland
komt iedere tot levenslang
veroordeelde na een bepaalde
tijd weer vrij. In dat beginsel
mag geen ongelijkheid be
staan, ook niet als het gaat om
twee oorlogsmisdadigers, aldus
Buiter. „Vrijlating zal voor
veel mensen een grote emotio
nele schok zijn, maar een
mooie oplossing van dit pro
bleem is nou eenmaal niet
denkbaar, helaas".
HENK VAN DEN BOOM
standpunt wordt niet ingegeven door medelijden. Het gaat om ons
FOTO: LAMEIJER
Oud-verzetsman Buiter: „Mijn
zelf. Om onze rechtsstaat".
dus onder de verantwoorde
lijkheid van de minister van
justitie. Die moet de beslissing
nemen. Hij kan de verant
woordelijkheid niet overdra
gen aan een commissie".
Buiter denkt dat Van Agt in
'72 die beslissing niet heeft
aangedurfd en zich heeft wil
len indekken door een advies
college te benoemen, en ook
door de zaak van tevoren in
de Kamer aanhangig te ma
ken. „Hij gebruikte de com
missie als een alibi. In feite
droeg hij de verantwoordelijk
heid over aan de Kamer en
aan een adviescollege".
Motie
Door de aanvaarding van de
motie-Voogd heeft de regering
toendertijd de Kamer beloofd
die eerst te raadplegen indien
opnieuw gratieverlening zou
worden overwogen. Daarmee
heeft de regering volgens
Buiter haar eigen bevoegdheid
uit handen gegeven. Getrouw
aan die toezegging uit '72 is de
commissie door deze minister
om advies gevraagd, en zal
vandaag en morgen de Twee
de Kamer worden geraad
pleegd. Dat is allemaal heel
correct van de regering, meent
Buiter, maar het houdt op
nieuw in dat de discussies
weer hoog oplaaien.
Buiter hoopt, en dat verwacht
hij eigenlijk ook, datjiet parle
ment de regering morgen car
te blanche geeft om een beslis
sing te nemen over gratie-ver
lening. Hij gaat ervan uit dat
de regering dan inderdaad
snel tot gratiëring zal beslui
ten. „Ik zou het erg betreuren
als de twee nu niet worden
vrijgelaten. Want dat zou bete
kenen dat de emoties steeds
weer opnieuw zullen oplaaien.
En het zal altijd weer opnieuw
pijn doen".
Want zolang als Fischer en
Aus der Fünten gevangen blij
ven, zolang blijven er ook
stemmen opgaan om de twee
vrij te laten, aldus Buiter. Dit
keer was de brief van- de ne
gentien oud-verzetsmensen de
aanleiding, maar volgend jaar
is er weer een andere groep
die de kwestie op tafel legt.
Buiter is in de oorlog de op
richter geweest van de ver
zetsgroep 'Blok', genoemd naar
de schuilnaam die hij had aan
genomen. Hoe is het mogelijk
dat hij voor gratie is, terwijl
andere mensen die hetzelfde
hebben meegemaakt, er tegen
zijn?
Buiter: „Over de afgrijselijk
heid van de misdaden van de
'Twee van Breda' bestaan geen
misverstanden. De slachtoffers
moeten daar hun leven lang
mee leren leven. Het gaat om
de diepste emoties van men
sen. Blijkbaar komen uit die
emoties twee verschillende
standpunten naar voren. Ik
kan me de gevoelens van de
mensen, die tegen gratie zijn,
heel goed voorstellen. Die zijn
niet anders dan de mijne.
Maar ik verkeer in de geluk
kige omstandigheid dat ik ze
samen met mijn vrouw rede
lijk heb kunnen verwer ken".
„Ik lig 's nachts niet meer
wakker van wat ik in de oor-
Volgens de Utrechtse hoogle
raar in de geschiedenis van de
twintigste eeuw, dr. H. von
der Dunk, blijft het altijd spe
culeren hoe de bevolking in
haar geheel over iets denkt.
Een enquête in het Algemeen
Dagblad toonde aan dat 52
procent tegen vrijlating is en
34 procent voor. In 1972 hield
de AVRO een enquête waaruit
bleek dat toen 54 procent te
gen was en 30 procent voor.
Volgens Von der Dunk is de
waarde van zo'n enquête altijd
wat twijfelachtig.
Meer dan 120 mensen onderte
kenden gisteren, op initiatief
van een aantal Amsterdam
mers, een petitie tegen vrijla
ting voor de Tweede Kamer.
Onder de ondertekenaars, wa
ren politici als Ina Brouwer
(CPN), journalisten als hoofd
redacteur Frank Biesboer van
De Waarheid, verzetsmensen
als Jac van der Kar maar ook
een loodgieter en een bejaarde.
Ook oud-bokser/boksscheids-
rechter Ben Bril en rechter A.
Cnoop Koopmans tekenden.
Rabbijn Soetendorp deelde
mee dat hij twee jaar geleden
de stemming onder de slacht
offers al heeft gepeild om er
achter te komen of vrijlating
op eigen initiatief van verzets
mensen en slachtoffers in het
belang van de vervolgden zou
zijn. Hij kwam tot de conclusie
dat het leed ook dan niet zou
worden verzacht. „Het steeds
weer aangaan van de discussie
werd, hoe pijnlijk ook, verko
zen boven de confrontatie met
vrijlating".
Voorstanders manifesteerden
zich ook maar niet zo nadruk
kelijk. Woordvoerder Mulder
van de Landelijke Organisatie
voor Hulp aan Onderduikers
en Landelijke Knokploegen
zei op de NCRV-radio: „Het
langer vasthouden past niet in
ons rechtsbestel en ik zou ge
woon deze twee mensen wil
len verwijderen uit ons land.
Wij moeten van hen af".
De telefonische hulpdiensten hadden gisteren zeer veel werk met
het behandelen van gesprekken over een eventuele vrijlating van
de Twee van Breda. Ze kregen ook honderden telefoontjes te
verwerken van mensen die denken dat de stichtingen handteke
ningen verzamelen of met een petitie bezig zijn. „Door dat soort
telefoontjes worden we voor mensen die echt in de problemen
zitten onbereikbaar", aldus directeur Weerts van Icodo.
FOTO: ANP
UTRECHT - „De apothe
ker wil niet alleen uitvoe
ren wat de arts op het re
cept voorschrijft, hij wil
ook invloed hebben op de
keuze van het voor te
schrijven geneesmiddel en
hij wil de patiënt bij het
gebruik van dat genees
middel begeleiden".
De eerste hoogleraar in de be-
roepsbeoefening van de apo
theker in de gezondheidszorg,
prof. A. Bakker, pleitte van
morgen bij1 de aanvaarding
van zijn hoogleraarschap in
Utrecht voor bundeling van
krachten waarbij artsen en
apothekers gebruik maken
van eikaars deskundigheid.
Bakker wil niet zover gaan als
sommige apothekers die vin
den dat de arts alleen de diag
nose moet stellen en de keuze
van het juiste geneesmi el
aan de apotheker moet ove. ia-
ten.. Volgens hem is de arts
óók verantwoordelijk voor de
behandeling met een genees
middel. Wel zou de arts zich
rrnpton hrr»prken tot het aan
geven van de werkzame stof
en de dosering.
Het is de taak van de apothe
ker om te bepalen welk prepa
raat in de gegeven omstandig
heden het meest in aanmer
king komt, aldus Bakker. Hij
noemde het onjuist als de arts
de werkzame stof aanduidt
door een bepaald merk op het
recept te zetten. Volgens Bak
ker begeeft hij zich dan op het
terrein van de apotheker
waarop hij zelf onvoldoende
deskundig is.
Het veelgehoorde argument
dat de naam van een werkza
me stof moeilijk te onthouden
is en dat merknamen goed in
het gehoor liggen, noemde hij
een schijnargument: bij de be
schrijving van de anatomie en
de fysiologie van het menselijk
lichaam wordt ook niet voor
gemakkelijke termen gekozen.
Over het gebruik van zelfdiag
nosesets zei Bakker dat voor
het omgaan met de testresulta
ten inzicht en begeleiding no
dig is. Voor zover het om de
diagnose van ziektes gaat
pleitte hij er dan ook voor, de
sets alleen op verzoek van de
arts - op recept dus - af te le-
Aile kranten staan dagelijks boordevol
nieuws. Nationaal en internationaal. Maar,cn
dat is het grote verschil, in uw Regionale
Dagblad kunt u óók lezen wat de gevolgen
zijn voor uw eigen stad, streek of plaats.
Want nieuws maakt weer méér nieuws.
Rn dat kan wel eens belangrijker zijn: het
raakt u immer:; persoonlijk.
IN JE REGIONALE DAGBLAD STAAT
WAT JE PiÜSOONLUK RAAKT.
