Vadertje staat mag niet meer
met zijn cijfers goochelen
De Korte met voorstellen
aanpak milieu in Brazilië
Vermoorde priester
onlangs bedreigd
Solidariteit aanvaardt
uitgestoken hand"
EeidócSowumt
Meeste Friezen tegen
Friese plaatsnamen
Sociale partners willen tweejarige Ziektewet
Politieke moord
op Sri Lanka
STUDIEGROEP BEGROTINGSRUIMTE HAALT TEUGELS AAN:
BINNENLAND/BUITENLAND
MAANDAG 23 JANUARI 1989 PAGIN.
LEEUWARDEN Bijna drie kwart
van de Friezen is tegen de officiële in
voering van Friese plaatsnamen zoals
dat in de gemeente Tietjerksteradeel is
gebeurd. Twintig procent staat wei posi
tief tegenover de „verfriesing" en negen
procent heeft geen mening. Dit blijkt uit
eën enquete van het NIPO die in op
dracht van het Friesch Dagblad is ge
houden. De krant besloot het onderzoek
te houden na kritiek van de PTT dat de
invoering van het Fries geen maat
schappelijk draagvlak in Friesland had.
Bovendien ergeren veel zakenmensen
zich er aan, omdat mensen van buiten
Friesland door de Friese plaatsnamen
op de wegwijzers vaak uren te laat op
afspraken komen.
UTRECHT De Ziekte
wet moet met een jaar
worden uitgebreid tot
twee jaar. Op die manier
zouden bedrijfstakken en
onderneming met een
hoog risico van arbeidson
geschiktheid naar rato
wao-premie betalen. Ver
der moeten sectoren en
ondernemingen die nog
geen bedrijfsgezondheids
dienst hebben daar snel
mee beginnen en moet de
werking van de Arbeids
omstandighedenwet wor
den uitgebreid.
'Deze voorstellen zal de Stich
ting van de Arbeid, het sa
menwerkingsorgaan van de
centrale werkgevers- en werk
nemersorganisaties, eerdaags
doen aan staatssecretaris De
Graaf van sociale zaken en
werkgelegenheid. Dat heeft
CNV-bestuurder A.J. de Geus
vanochtend gezegd.
De Graaf heeft de stichting
eind september gevraagd zich
te bezinnen op maatregelen tot
terugdringing van het aantal
arbeidsongeschikten. Eind
1988 hadden ruim 750.000
mensen een uitkering ingevol
ge de wao en aww, waarmee
een bedrag van 17,5 miljard
gulden is gemoeid. Bij onge
wijzigd beleid zouden rond
2010 een miljoen mensen ar
beidsongeschikt zijn.
Staatssecretaris De Graaf heeft
in september al voorgesteld
bedrijfstakken met een hoog
risico op arbeidsongeschikt
heid (bij voorbeeld de bouw
nijverheid) een hogere wao-
premie te laten betalen. Het
voorstel van de Stichting van
de Arbeid voor een tweede
jaar in de Ziektewet komt
daaraan tegemoet. CNV-be-
stuurder De Geus verwacht
dat invoering van de voorge-.
stelde maatregelen zal leiden
tot een eenmalige daling van
zo'n 70.000 arbeidsongeschik
ten en een jaarlijkse daling
met zo'n 20.000.
COLOMBO Singalese activisten hebben een
kandidaat van de oppositionele Srilankaanse Vrij
heidspartij SFLP met drie van zijn medewerkers
vermoord. Aangenomen wordt dat de moord op Si-
ripala Ratnayake, die zou deelnemen aan de parle
mentsverkiezingen op 15 februari, het werk is van
leden van het extreemlinkse Volksbevrijdingsfront
JVP. Ratnayake werd met drie medewerkers met
zwaarden vermoord in Urubokke in het zuiden van
het eiland. Ze waren daar voor de begrafenis van
een zaterdag vermoorde SFLP-politicus. Ratnayake
is de vierde SLFP-kandidaat die vermoord is sinds
het begin van de campagne voor de verkiezingen
van volgende maand.
Rode Kruism,
weer terug
in Bayrut
N HA
nsenre
Intern
BAYRUT Vier medelek
kers van het Internatio
zijn gisteren in Bayrut tei(~raj j
gekeerd. Vorige maand -(jen j
den zij zich teruggetrokkei wjkke
de Libanese hoofdstad, dsrner
dreigementen tegen hun r
ven. Het was voor het eeri
de 125-jarige geschiedenis ^edr
het Rode Kruis dat de org;rs
satie zich uit een land te verbai
trok, omdat het leven
haar medewerkers gevaar
eloper
nesty.
Boeing 757 met oce:
motorpech maaku^-
veilige landing
LONDEN Een Boeing
van de Britse luchtvaartmal
schappij British Airways is
terdag met een defecte moil
geland op het vliegveld HeatR
row bij Londen. Er deden zijt
geen persoonlijke of materiep
ongelukken voor. Het toesg
had 82 mensen aan boord f
onderhield een lijndienst tJj
sen Edinburgh en Londen.
De Amerikaanse luchtvaar
dienst FAA heeft Amerikaat
se vliegtuigmaatschappijen
Boeings 767 in dienst hebbt
opgedragen een inspectie-fl[
derzoek in te stellen naar
bekabeling voor het brarj
waarschuwingssysteem. N
derlandse maatschappijen hel
ben geen Boeings 767 in g
bruik. Wel heeft MartinS
twee toestellen in bestellirf
Air Holland heeft twr
Boeings 757 in gebruik, ook?'n9 1
toestellen die extra controI^en-
hebben moeten ondergaan. Bt 9e
Verdergaande bezuinigingen, geen extra geld in de
schatkist voor „leuke dingen" zoals een schoon milieu
of hogere uitkeringen en meer macht voor de minister
van financien. Dit perspectief schildert de ambtelijke
studiegroep begrotingsruimte in zijn vandaag gepresen
teerde rapport „Naar gezonde overheidsfinanciën".
Neemt het kabinet de aanbevelingen van de studie
groep over, dan kunnen de ministers hun borst wel
natmaken. „Want alle vluchtwegen om meer geld uit
te geven dan er in de portemonnee zit, worden in ons
voorstel vakkundig dichtgetimmerd. De pijn komt
weer op het bordje van de ministers te liggen", vertelt
voorzitter van de studiegroep drs C. Maas.
(Vervolg van de
voorpagina)
DEN HAAG Je zou
haast denken dat het
nieuwe kabinet dat in
1990 na al het „puinrui
men" van de ploegen
Lubbers-1 en 2 in het re
geringspluche plaats
neemt, rustig achterover
kan leunen. Het gaat goed
met het bedrijfsleven en
volgens het Centraal
Planbureau blijft de eco
nomie ook na 1990 nog
wel met zo'n 2,5 procent
jaarlijks doorgroeien. On
danks de 4,1 miljard gul
den belastingverlaging
volgens „Oort" kan het fi
nancieringstekort verder
dalen tot de beoogde 5 1/4
procent in 1990. De mee
vallers die met grote re
gelmaat uit de boeken op
duiken, lijken de voorbo
de te zijn van betere tij
den. Na jaren van snijden
en snoeien kan weer ge
oogst worden.
Dergelijke zonnige bespiege
lingen vallen bij drs. C. Maas,
thesaurier-generaal van het
ministerie van financiën ech
ter niet in vruchtbare aarde.
Hij reageert als door een wesp
gestoken op de woorden „ach
terover leunen". Veert over
eind en roept vanonder zijn
zwierige snor: „We üjn er nog
lang niet! Als we niets zouden
doen, dan komen we écht in
de gevarenzone terecht. On
danks alle bezuinigingen in
het verleden groeit de staats
schuld met de dag. Ook de
rentelasten stijgen nog steeds;
de rentelasten zijn na onder
wijs nu al de op één na groot
ste kostenpost voor de over
heid. Vergeleken met de ons
omringende landen ziet het
huishoudboekje van de staat er
zqnder meer slecht uit. Het is
dus van het grootste belang
dat wij deze ongunstige ont
wikkeling zo snel mogelijk
ombuigen".
Begrotingsbeleid
Mei 1988 gaf premier Lubbers
de studiegroep van Maas de
opdracht om na te gaan hoe
het begrotingsbeleid vah het
volgende kabinet er uit zou
moeten zien. Achterliggende
reden voor de opdracht was
dat de politieke partijen die
momenteel druk aan hun ver
kiezingsprogramma's schrij
ven. tijdig dienen te weten hoe
veel geld er in de komende
kabinetsperiode te besteden is.
Alleen zo kan voorkomen
SUSKE EN WISKE DE KOMIEKE COCO
tb tuurt ijk uil
vriend trfjjn
heeft onhnl
we hunnen Umbih niet in de
steeh laten, juf/mu. We
moeten het doen!... 6a nu
maar. de mtzoujetoth
niet begrijpen.
Lech Walesa reikt, symbolisch, naar de uitgestoken hand van de regering: Solidariteit en de Poo
leiding gaan weer praten. r
cnrn- jAAL
hkse
iopen
ter d
rrich'
pre
het-i
(Vervolg van de voorpagina)
GDANSK Het is nog
niet bekend wanneer ver
tegenwoordigers van de
Poolse regering en Solida
riteit gaan praten over le
galisering van het nu nog
verboden vakverbond.
Als het aan Solidariteit
ligt, wordt er zo snel mo
gelijk begonnen met de
onderhandelingen.
De nationale leiding van Soli
dariteit (KWW)' besloot giste
ren de door de regering gestel
de voorwaarden voor het her
stel van het politieke en vak-
bondspluralisme te accepteren.
Woordvoerders van Solidari
teit spraken over een „uitge
stoken hand".
Vorige week had de Poolse
leider Jaruzelski, na hevige
strijd in de partijleiding, ver
klaard dat als het verboden
vakverbond de „wettelijke en
constitutionele orde" zou eer
biedigen, er ruimte zou zijn
voor een nieuw gesprek. De
Poolse leiding heeft de hulp
van Solidariteit nodig om een
einde te kunnen maken aan de
volslagen economische chaos
in het land.
Volgens de voorzitter van So
lidariteit, Lech Walesa, heeft
Polen nu „een betere kans op
een nationale verzoening" dan
in 1980-81, toen Solidariteit
buiten de wet werd gesteld na
zestien maanden legaal te zijn
geweest. „Ik denk dat de Pool
se bevolking wijzer is gewor
den en de komende kans beter
benut dan in 1981".
Hij waarschuwde zijn aanhan-
erdag
perse
gers overigens dat er nog Y___
alles fout kan gaan. ,.[611
moeten niet te vroeg juich'
maar als er een kans is, islCIS
hoop. Het valt echter nog
bezien of een snel herstel
Solidariteit als zelfbesturer
en onafhankelije vakbond r
gelijk is", aldus Wak
„Mocht dat een illusie zijn,
moeten we blijven vechl
voor de belangrijkste kw|
ties".
Tot grote verrassing van vel
publiceerde het officiële p
bureau PAP gisteren de vol
dige tekst van de verklarj
van het KKW in zowel I
Pools als het Engels. Da|
naast werd ook op de Pool
radio en televisie uitgebrj
aandacht geschonken aan I
besluit van de nationale lens
ding van Solidariteit. fs Vc
isten
Sonal
(Vervolg van de voorpagina)
WARSCHAU Het vermoe
den dat de 74-jarige Poolse pa
ter Stefan Niedzielak om poli
tieke redenen is vermoord,
vindt zijn grond in uitlatingen
van de priester, afgelopen vrij
dag.
Pater Zdzislaw Krol, de kanse
lier van de aartsbisschop van
Warschau, verklaarde gisteren
dat Niedzielak vrijdag via de
telefoon had gezegd bang te
zijn voor een aanslag. „Zij krij
gen me", luidden zijn
woorden, die erop wijzen dat
hij met de dood was bedreigd,
aldus Krol. De vermoorde
priester, die pleitbezorger was
van het verboden vakverbond
Solidariteit, was tevens aan
hanger van de eveneens ver
boden Confederatie voor een
Oanfhankelijk Polen (KPN).
Niedzielak werd zaterdag ge
vonden door kerkgangers, die
zich zorgen waren gaan ma
ken omdat hij niet verscheen
voor de ochtendmis. Vand;
is de lijkschouwing verrii
donderdag wordt Niedziej
begraven.
De katholieke kerk heeft
belangrijke rol gespeeld bij
oppositie in Polen. In kathoïNDE
ke kringen heerst de menifgroe
dat sommige conservatiét cai
krachten erop uit zijn de <revei
derhandelingen, waaraan daanu
Solidariteit zal deelnemen,hten
„saboteren". i tegt
De Korte wilde alleen kwijt
dat Nederland vindt dat de
milieuproblemen van de Ama
zone, onder andere veroor
zaakt door grootscheepse ont
bossing, vanuit de hele wereld
moeten worden aangepakt.
Volgens hem moet niet uit het
oog worden verloren dat drie
kwart van alle milieuvervui
ling in de wereld veroorzaakt
wofdt door de geïndustriali
seerde landen, en dat men dus
niet steeds arrogant met de
vinger moet wijzen naar ont
bossing elders.
Minister De Korte blijft twaalf
dagen in Brazilië. Hij wordt
vergezeld door verscheidene
hoge ambtenaren van Econo
mische Zaken en door verte
genwoordigers van de voor
naamste Nederlandse banken
en grote bedrijven (waaronder
Philips, Shell, Akzo en Stork),
en de VNO (Vereniging van
Nederlandse Ondernemingen).
Minister De Korte zal behalve
Rio ook de hoofdstad Brasilia,
de economische hoofdstad Sao
Paulo ert Recife, in het noord
oosten, aandoen. In Recife zal
hij onder meer de progressieve
en controversiële bisschop Don
Helder Camara bezoeken op
diens verjaardag.
In Rio verklaarde minister De
Korte dat het doel van zijn be
zoek is de economische banden
tussen Nederland en Brazilië
te versterken en de positie van
het Nederlandse bedrijfsleven
in dit land te verstevigen. Hij
legde er de nadruk op dat Ne
derland het derde exportland
van Brazilië is. „Brazilië is
voor Nederland een sleutel
land in Zuid-Amerika. Hier
woont de helft van de Zuida-
merikaanse bevolking en het
land is ook verantwoordelijk
voor de helft van het bruto
nationaal produkt van het
continent", zei hij. In Brazilië
is een zestigtal Nederlandse
bedrijven actief.
schaard, omdat je zo de over
heidsuitgaven beter in de hand
kan houden. In de nieuwe op
zet moet niet alleen de vakmi
nister maar ook de minister
van financien in het parle
ment gaan uitleggen waarom
er te veel geld is uitgegeven.
Dat is reden temeer voor de
ministerraad om tegenvallers
in eigen huis op te vangen.
Daar komt nog bij dat in ons
voorstel ook de minister van
sociale zaken tegenvallers in
principe binnen de sector soci
ale zekerheid zal moeten com
penseren. Tot dusverre gingen
de premies vanzelf omhoog als
bijvoorbeeld de werkloosheid
tegenviel. Wij zeggen nu: dat
moet je opvangen door elders
in de sociale zekerheid te be
zuinigen".
Pijn
Wordt met al deze voorstellen
niet de mogelijkheid voor het
kabinet om hogere uitgaven
vrij pijnloos uit belastingmee
vallers op te vangen ernstig
beperkt
„De pijn ligt nu in feite bij de
burgers die hun sociale lasten
maar niet zien dalen. Want
meevallers worden onmiddel
lijk opgesoupeerd door het
Rijk en daar schiet je weinig
mee op als je de sociale lasten
wilt verlagen. Inderdaad
maakt ons voorstel het de mi
nisters niet makkelijk. De pijn
wordt naar hun bordje terug
geschoven. Maar alleen op die
manier heb je een redelijke ga
rantie dat de tekorten snel
worden teruggebracht. Ons
doel was alle vluchtwegen om
meer geld uit te geven dan er
in de portemonnee zit, vak
kundig dicht te timmeren. Ik
dacht dat we daar aardig in
geslaagd waren".
Al met al geen vrolijke bood
schap. Loopt u niet het risico
dat het nieuwe kabinet uw
voorstel vriendelijk terzijde zal
leggen?
„Ik geloof in alle ernst niet dat
dat gaat gebeuren. Het kabinet
heeft zelf om ons advies ge
vraagd. Bovendien is de stu
diegroep erg breed samenge
steld. Ook hoge ambtenaren
van sociale zaken, binnenland
se zaken en economische za
ken hebben hun handtekening
onder het advies gezet. Even
als een raadsadviseur van de
minister-president, de direc
teur van het Centraal Planbu
reau en een directeur van de
Nederlandsche Bank. Laat ik
het zo zeggen: ik verwacht ze
ker dat bij de komende kabi
netsformatie naar ons advies
geluisterd wordt".
PAUL KOOPMAN
RIO DE JANEIRO Neder
land gaat deze week concrete
voorstellen over de aanpak
van de milieuproblematiek in
het Amazonegebied voorleg
gen aan Brazilië. Volgens mi
nister De Korte (economische
zaken), die gisteren voor een
officieel bezoek in Rio de Ja
neiro is aangekomen, zijn de
voorstellen verleden week in
Den Haag .tijdens een speciale
ministeriële bijeenkomst uitge
werkt.
Bijzonderheden wilde de mi
nister nog niet geven, omdat
hij de voorstellen nog niet met
de betrokken Braziliaanse au
toriteiten heeft besproken.
Drs. C. Maas: „Ons doel was alle vluchtwegen om meer geld uit
te geven dan er in de portemonnee zit, vakkundig dicht te tim
meren. Ik dacht dat we daar aardig in geslaagd waren".
FOTO: MILAN KONVALINKA
worden dat de partijen in hun
programma's een grote greep
in de staatskas doen.
Maas: „Op basis van de meest
recente cijfers is de werkgroep
unaniem tot de conclusie geko
men dat het financieringste
kort tot 199*4 met twee a drie
procent moet worden terugge
bracht. Waarom? Wel, alleen
dén kan het proces van een
steeds aangroeiende staats
schuld met stijgende rentelas
ten gekeerd worden. Maar wij
voegen daar nog iets aan toe:
ook de belasting- en premie
druk moeten omlaag". In het
rapport stelt de studiegroep
dat het huidige niveau van de
collectieve lasten schadelijk is
voor onze concurrentiepositie,
mede met het oog op de Euro
pese integratie.
Dat kan wel zo zijn. maar als
je én de sociale lasten én het
financieringstekort wilt verla
gen dan blijft er ook bij 2,5
procent economische groei
weinig geld over voor andere
leuke dingen zoals een koppe
ling van de uitkeringen aan de
lonen of het milieuplan van
minister Nijpels.
„Daar raak je aan de kern van
ons verhaal. Natuurlijk heb
ben deze twee aanbevelingen
gevolgen voor de omvang van
de overheidsuitgaven. Want
laten we wel wezen: als je de
collectieve lasten en het finan
cieringstekort wilt verlagen,
blijft streven naar koopkracht-
behoud voor de minima en
ook nog nieuwe uitgaven wilt
doen, dan ontkom je niet aan
extra bezuinigingen. Welke
omvang die moeten hebben
behoorde niet tot onze op
dracht. Maar: als je het finan
cieringstekort met twee a drie
procent wilt terugbrengen
moet je toch wel denken aan
bezulnigingsbedragen van 5 a
Hier priemt Maas zijn vinger
in de lucht. Met die praktijk
van forse budgetoverschrijdin
gen en andere financiële gooc
heltrucs moet het in het nieu
we kabinet afgelopen zijn, be
zweert hij. „De uitgaven
moeten onder controle ge
bracht worden. Hoe doe je dat?
Allereerst willen wij een sy
steem opstellen waarbij elk
ministerie per begrotings
hoofdstuk een vast bedrag toe
gewezen krijgt waarmee men
het moet doen. Als er belas
tingmeevallers aankomen mag
dat extra geld niet meer ge
bruikt worden om hogere uit
gaven mee op te vangen. Nee:
dat geld moet óf naar het be
grotingstekort, óf naar de las
tenverlichting. Verder wordt
van elke minister gevraagd
om een begrotingsreserve van
1 a 2 procent in te bouwen.
Extra kosten leiden dan niet
langer automatisch tot over
schrijdingen. Tenslotte, en dat
is heel belangrijk, stellen wij
een wijziging van de lening-
wet voor. Daarin wordt pre
cies vastgelegd hoe veel mil
jard de minister van financien
mag lenen om het begrotings
tekort te dekken. Als hij daar
mee niet toekomt, moet hij óf
meer bezuinigingen voorstel
len, óf naar het parlement om
meer geld te vragen. Dat is
een extra stok achter de deur
om het beoogde financierings
tekort ook werkelijk te halen".
Meer macht dus voor de mi
nister van financien, die nu
nog wel eens moet buigen om
armlastige collega-ministers
tegemoet te komen?
„Inderdaad. Alle leden van de
studiegroep hebben zich met
plezier achter dat advies ge-
10 miljard gulden over de hele
kabinetsperiode. Op zijn minst.
Als u mij vraagt of het realis
tisch is om dergelijke bedragen
te bezuinigen, dan denk ik van
wel. Volgens de nieuwe direc
teur van het CPB hoeven der
gelijke bezuinigingen niet tot
draconische ingrepen te lei
den".
Afspraken
Vanuit diezelfde behoefte aan
realisme heeft de studiegroep
er ernstig rekening mee ge
houden dat een nieuw kabinet
weliswaar schone beloften kan
doen, maar zich uiteindelijk
toch niet aan zijn afspraken
houdt. Zo presteerden de mi
nisters van de „no nonsense"-
kabinetten Lubbers 1 en 2 het
om in zeven jaar tijd totaal 23
miljard gulden méér uit te ge
ven dan was afgesproken.
Daar stond globaal slechts 11,5
miljard gulden aan extra om
buigingen tegenover.
