zorgwekkende leven van de PvdA
>e groeiende behoefte
an rustig winkelen
Iru^is
Onze universiteit, er is geen betere!
NENLAND.
£eidóc(Boutcmt
ZATERDAG 21 JANUARI 1989 PAGINA S
N HAAG Het zou
zwaarmoedige scène
men zijn uit een to
pstuk van de sociaal
vogen schrijver Her
ri Heijermans. De groe-
gordijnen van de grote
•gaderzaal in de TVee-
Kamer vormen het
fecte decor.
hoofdrol is weggelegd voor
nk de Grave. Met een ge-
zalige glimlach staat de fis
specialist van de VVD een
je koffie te drinken, terwijl
debat over de enorme be-
ngoperatie doorsuddert.
P lem Vermeend, De Graves
jnhanger bij de PvdA,
"t de rol van de schlemiel,
komt met gebogen rug op
Grave aflopen en zegt, met
feijn hand een knipselkrant:
jeblieft Frank, dit is voor
r staan weer allerlei ver
in over onze partijcul-
De Grave lacht met de
van een zondagskind,
schudt meewarig het hoofd en
roept de afdruipende Ver
meend na: „Ja Willem, het is
een zorgwekkend leven!"
De twee kamerleden kennen
elkaar door en door. Zij hoe
ven niet veel tegen elkaar te
zeggen. Zij begrijpen beiden
precies hoe de vlag er bij
hangt. Voor de VVD loopt al
les op rolletjes. De liberale ge
dachte is als een rode draad
door het belastingplan van de
regering geweven: veel ver
eenvoudiging, maar nog meer
belastingverlaging. Vrijwel ie
dereen gaat er in 1990 netto op
vooruit. Och, het is vervelend
dat een groep alleenstaanden
de dupe wordt, maar dat
moeten we accepteren, meent
de VVD, die in de liberale
staatssecretaris van financiën
Henk Koning de perfecte ver
tegenwoordiger heeft. En
diens minister Onno Ruding is
weliswaar van CDA-huize,
maar vaart op fiscaal en finan
cieel gebied een lijnrechte li
berale koers. De CDA-fractie
heeft nog even tegengesput-
terd. Maar toen de VVD ak
koord ging met het snijden in
aftrekposten, het beschermen
van de lagere inkomens en
een extraatje voor de midden
inkomens, zette CDA-fractie-
voorzitter De Vries het licht
op groen voor de grootste be
lastingoperatie in het Neder
land van de twintigste eeuw.
Al die tijd heeft, de PvdA bui
tenspel gestaan. De sociaal-de
mocraten zijn
betrokken geweest bij de on
derhandelingen rond het in
grijpende plan. Dat doet de
PvdA verschrikkelijk veel
pijn. Vooral ook omdat Ver
meend aan de wieg heeft'ge
staan van alles wat met „Oort"
te maken heeft.
De 40-jarige Vermeend, een
gedreven PvdA'er die een pro-
dukt lijkt te zijn van een hevi
het voorjaar Grave en Vermeend, het CDA
nooit onder druk kon worden gezet:
wil het CDA niet met ons
meedoen? Dan vinden we bij
de PvdA een gewillig oor.
Zo kon het gebeuren dat De
Grave en Vermeend elkaar op
een goede dag in maart 1986,
dwars tegen de toen heersende
politieke opvattingen in, von
den. In de koffiekamer van
het parlementsgebouw, voor
de zoveelste keer filosoferend
ingewikkelde belas-
ge worsteling tussen fiscaliteit tingstelsel, kwamen beiden tot
sociaal-democratie, beland
de in 1984 in de PvdA-fractie
als opvolger van Schelto Pa
tijn, die commissaris var
koningin in Zuid-Holland
geworden. Binnen de kortste
keren manifesteerde Ver
meend zich door menig idea
listisch PvdA-plan te voorzien
van een financieel verant
woord en uitvoerbaar tintje.
De wet die hij met zijn collega
Frans Moor maakte ter bestrij
ding van de langdurige werk
loosheid werd door vriend en
vijand de hemel in geprezen.
De Grave begreep onmiddel
lijk dat er met Vermeend goed
zaken viel te doen. Het klikte
tussen hen. Tegelijkertijd
groeide de behoefte bij de
VVD om het dualisme in de
politiek te doen herleven,
de conclusie dat er een scherpe
vereenvoudiging moest wor
den ingevoerd, ook al zag het
de CDA het op dat moment heie
ras maal niet zitten. „In ons jeug
dig enthousiasme viel gelukkig
niet helemaal te voorzien wat
wij daarmee allemaal zouden
oproepen", zei De Grave deze
week tijdens het debat.
Daarmee raakte De Grave,
waarschijnlijk onbedoeld, de
kern van de zaak. Want de op
merking had naast alle techni
sche rompslomp en de vele
vergaderingen waarop De
Grave doelde een veel verder
gaande strekking. Het jeugdig
enthousiasme was het begin
maar tevens het einde van een
monsterverbond tussen PvdA
en VVD. De goede relatie tus
sen Vermeend en De Grave
ten spijt gingen de politieke
zich onafhankelijker van de belangen steeds zwaarder
regering op te stellen. Boven- gen. Uiteindelijk kon de VVD
min als het CDA de door de li
beralen gewenste lastenver
lichting van 4,1 miljard kon
afwijzen. Onenigheid over
„Oort" had een breuk en dus
een kabinetscrisis betekend.
Irritaties
Toen CDA en. VVD het een
maal eens waren geworden,
kon niemand meer een wig
drijven tussen deze fracties.
Hoewel de irritaties in de Ka
mer tussen de coalitiepartners
onderling en tussen de VVD-
en CDA-ministers niet van de
lucht waren, kwam het nim
mer tot een wezenlijk conflict.
Ondertussen brandde binnen
de PvdA een strijd los over de
vraag of de Oort-operatie
moest worden gesteund. Na
veel vijfen en zessen maakte
fractievoorzitter Kok in no
vember bekend dat de PvdA
de grote lijnen van de vereen
voudiging onderschrijft, maar
de lastenverlichting van 4,1
miljard gulden van de hand
wijst. Trots presenteerde Kok
tijdens een spreekbeurt een al
ternatief PvdA-plan. Tot woe
de van Vermeend en diens
partner-in-fiscale-zaken Kom
brink sprak Kok echter iets te
vroeg. De definitieve bereke
ningen lagen immers nog bij
het ministerie van financiën.
Daardoor kon het gebeuren
dat Kok, die eerst had verze
kerd dat „Oort" ook mogelijk
i met
le dagen later de parlementai
re pers bij elkaar moest roepen
om uit te leggen dat de belas
tingverlaging toch minstens
2,3 miljard gulden diende te
zijn.
wel met het welzijn van de
Nederlandse samenleving als
geheel. In de jaren negentig
zullen deze zaken alle aan
dacht van de politiek vergen.
Natuurlijk is het niet de be
doeling dat de overheid, zoals
het verleden door de PvdA
alles
alles moet be
talen. En vanzelfsprekend
heeft de burger recht op terug
gave van te veel betaalde be
lasting. Maar aangezien ieder
een in de politiek en het maat
schappelijk leven het er over
eens is dat het milieu en de
andere kernpunten dringende
zorg behoeven, is het PvdA-
plan helemaal zo_gek nog niet.
Regering, CDA en VVD
maakten dankbaar misbruik
van de ongelukkige presenta- werd gepropageerd,
tie. Herhaaldelijk herinnerden moet zorgen
premier Lubbers, minister Ru-
ding en de woordvoerders van
de regeringspartijen fijntjes
aan de op het oog merkwaar
dige opstelling van de PvdA.
Ook Frank de Grave liet zich
niet onbetuigd. „Gaf niet het
rapport „Schuivende Panelen"
van de PvdA aan dat in het
licht van nieuwe ontwikkelin
gen een voortdurende herbe
zinning nodig is op datgene
wat de overheid tot zich moet
trekken? Blijkbaar zit dat pa
neel weer op slot", concludeer
de De Grave deze week, daar
bij benadrukkend dat Neder
land wel móet meegaan met
de internationale neiging tot
belastingverlaging om niet het
fiscale Staphorst van Europa
te worden.
Maar is het PvdA-plan dan zo
verschrikkelijk slecht? In we
zen niet. Er blijft in de optiek
van de PvdA maar liefst 1,8
milard gulden over voor mi
lieu, onderwijs, gezondheids
zorg en werkloosheidsbestrij
ding. Dit zijn onderwerpen die
niet zozeer met de welvaart te
i lastenverlichting maken hebben waarop de
i één miljard gulden, enke- VVD zich met name richt, als
De kans dat het PvdA-alterna-
tief het zal halen is echter nul
komma nul. CDA en VVD
kunnen het verkiezingsjaar
1990 ingaan met een aantoon
baar netto financieel voordeel
voor het merendeel van de
Nederlanders. Aan de Twee
de-Kamerverkiezingen is dus
een extra dimensie verbonden.
Zal de stemmer het aan CDA
en VVD te danken geldelijk
gewin meer waarderen dan de
lange-termijnzorg van de
PvdA? Als de PvdA mede
door de „Oort-nederlaag"
wéér niet in de regering komt,
zullen achter maar ook vóór
de groene gordijnen nog heel
wat toneelstukjes worden op
gevoerd die voor de PvdA nóg
zwaarmoediger zijn.
ROB SEBES
ÏARTMAN (CDA): BELANGEN WINKELIER NIET SCHADEN
safe
!N HAAG Als er in
Tweede Kamer één
lementariër is die weet
t een winkelier denkt
voelt, is het Hajé
ïartman wel. De in
lden geboren en geto-
CDA'er heeft immers
enlang met zijn echtge-
paar zaken ge-
'd in baby- en kinder-
'ding. Daardoor weet
ïartman maar al te
d wat een kleine on-
rnemer meemaakt als
winkeltijden worden
randerd.
Schartman, sinds 1981
nerlid, is deze week een
ciale periode aangebroken,
heeft met zijn fractiege
it Gerrit Terpstra een initi-
'f-wetsontwerp ingediend
ir de invoering van een
eede koopavond. Want het
hem méér dan dwars dat er
patstelling is ontstaan in
eindeloze politieke discussie
;r de winkeltijden. Met zijn
tsvoorstel denkt Schartman
status quo" te kunnen
irbreken. Schartmans idee
een flinke kritiek
'an de VVD, de
ilitiegenoot. Ook de PvdA,
de werkge verso rgani-
het midden- en klein-
*Ürijf stonden niet te jiiichen.
icompliceerd
Uandser kan het haast niet,
i je zeggen: commotie over
ikeltijden lijkt een schijn -
ihleem. Wat is er nu simpe-
dan het vaststellen van de
m waarop een winkel open
ig zijn?
e zaak ligt zeer gecompli-
;rd. Iedereen heeft een ei-
i standpunt. Ondernemers,
rsonëel, klanten en politici
bben een eigen visie en wij-
n daar niet vanaf. Het enige
neenschappelijke is dat hun
orstellen een te klein draag-
ik hebben. Dan komt staats-
Evenhuis van econo-
sche zaken met een ver
and wetsvoorstel om naast
igwinkels ook middag-
ondwinkels in te stellen. Dit
slecht gevallen bij win-
fliers en hun personeel. De
iste Kamercommissie voor
het midden- en kleinbedrijf
kreeg vorig jaar al 25.000 pro
testbrieven, voornamelijk af
komstig van personeel, toen
D66 de sluitingstijd van zes
naar zeven uur wilde verleg
gen. Het CDA heeft altijd als
argument gehanteerd dat er
goed moet worden geluisterd
naar de wensen uit de prak
tijk. Het is onzin de winkeltij
den te veranderen als slechts
een klein deel van de betrok
kenen het ermee eens is. Na
tuurlijk ligt het voor de klant
heel makkelijk. Die vindt het
allang best dat de winkels al
tijd maar open zijn. Maar we
moeten de belangen van de
ondernemer en het personeel
niet schaden".
Dat zegt staatssecretaris Even-
huis ook. Volgens hem is het
juist goed voor de concurren
tiepositie van de kleine onder
nemers om te kunnen kiezen
voor een middag-avondwin
kel.
„Maar Evenhuis heeft dan ook
niet zoals ik zelf een winkel
gehad. Voor de consument
gaat het om de duidelijkheid.
De consument moet weten
wanneer hij boodschappen kan
doen. Die heeft weinig aan een
straat waarin een deel van de
winkels overdags en een ander
deel 's avonds open is. De on
dernemer is erbij gebaat als
zijn zaak staat in een keten
van winkels die gelijktijdig
open zijn. Neem de speciaalza
ken. Die krijgen klanten die
voor hun dagelijkse bood
schappen op stap zijn gegaan,
en dan nog even die winkel
met die huishoudelijke appara
tuur inlopen. In ons plan mo
gen de gemeenten in overleg
met de plaatselijke midden
stand zelf bepalen of ze voor
een tweede koopavond kiezen,
en zo ja op welke dag die
wordt gehouden. Dan kunnen
we ook afstappen van de vaste
donderdag of vrijdag".
Verkenningstocht
Waarom heeft het CDA nou
juist gekozen voor een tweede
koopavond en niet voor een
latere openstelling van de
winkels?
„Dat is het resultaat van een
uitgebreide verkenningstocht.
In de herfst heb ik overal
waar ik in het land kwam met
„Tegelijkertijd blijkt dat schoenen- en kledingzaken, die de helft van de detailhandel vormen, juist
zijn gebaat bij drukte. Die hebben niks aan rustige avonden".
moet je ermee uitkijken".
mensen gesproken, vooral bij
spreekbeurten. Door deze in
formele contacten ben ik veel
te weten gekomen. Het heeft
mij verbaasd dat er twee knel
punten naar voren zijn geko
men. Aan de ene kant hebben
mensen die overdag werken
steeds meer behoefte om in
het begin van de week hun le
vensmiddelen in te slaan. Aan
de andere kant zijn er veel
klanten die duurzame ge
bruiksartikelen, zoals koelkas
ten en wasmachines, graag op
rustigere momenten willen ko
pen, zodat zij goede adviezen
krijgen. Tegelijkertijd blijkt
dat schoenen- en kledingza
ken, die de helft van de detail
handel vormen, juist zijn ge
baat bij drukte. Die hebben
niks aan rustige avonden. Wij
hebben al deze behoeften ge
combineerd en de wet ruimer
gemaakt zonder iets dwingend
voor te schrijven".
De oppositie en de VVD plei
ten al jarenlang voor een ver
ruiming van de winkeltijden.
Vorig jaar nog sneuvelde een
voorstel van D66 om winkels
tot zeven uur open te houden.
Is het reeël nu een plan in te
dienen dat vertragendwerkt
en waarschijnlijk toch niet
door de Kamer wordt ge
steund?
„Ja. Wij trachten een brug te
slaan tussen de heersende op
vattingen. Noem onze keuze
gerust een „second best" oplos
sing. De filosofie is: je moet
iets zoeken dat niemand echt
mooi vindt, maar waarmee ie
dereen kan leven. Ik hoop dat
de fracties zich zullen realise
ren dat er vrijwel geen andere
mogelijkheid is die op een bre
de steun kan rekenen. Ons
plan vormt enerzijds een goe
de combinatie tussen de groei
ende behoefte bij consumenten
aan meer winkel-mogelijkhe
den en biedt anderzijds een
goede bescherming van de on
dernemers, de personeelsleden
en hun gezinnen. Want je
moet terdege rekening houden
de onge-
die in de
Laten
we eerst ons plan tot wet ma
ken en daarna allerlei andere
wensen en mogelijkheden in
een experiment stoppen bij
een aantal gemeenten, zodat
we over twee jaar verder kun
nen kijken".
Vrijheid
In het CD A-plan bestaat het
gevaar dat consumenten hun
boodschappen in een andere
gemeente gaan doen als zij op
een bepaalde avond niet in
hun eigen woonplaats terecht
kunnen. Zaag je zo niet de po
ten door van het voorstel?
„Dat risico hou je altijd. Zeker
is dat veel kleine gemeenten
een andere koopavond willen
dan de verplichte donderdag
of vrijdag. De gemeenten, die
natuurlijk alles in overleg met
de middenstand moeten beslis
sen, willen kennelijk meer
vrijheid. Wij geven die. Het is
zeer merkwaardig dat de an
dere kamerfracties nu geen
behoefte meer hebben om te
luisteren naar
FOTO: SP
degenen voor wie de winkel
sluitingswet is bedoeld. Wat
mij betreft komt er wéér een
ronde van hoorzittingen. Maar
VVD en PvdA hebben daar
geen zin in, omdat ze denken
alle standpunten al te kennen.
Deze partijen willen het kabi
netsvoorstel zo snel mogelijk
bespreken. Aanvankelijk
stond de parlementaire behan
deling pas vlak voor de zomer
op het programma, maar VVD
en PvdA willen er eerder over
spreken. Wij gaan ons echter
nog eens goed informeren. Ik
heb bijvoorbeeld veel respect
voor de Emancipatieraad, die
al twee keer in een meerder
heidsadvies heeft gesteld dat
de belangen van de vrouwen
in de winkels en hun gezinnen
zwaarder wegen dan die van
de consument. Het veranderen
van de winkeltijden lijkt sim
pel, maar heeft gigantische
maatschappelijke gevolgen.
Daarom moet je ermee uitkij-
ROB SEBES
U§KE EN WISKE DE KOMIEKE COCO
UNIVERSITEITEN VRAGEN ZICH AF HOE ZE RECLAME MOETEN MAKEN
UTRECHT „Studeren
is keihard werken", luidt
de reclameleus van de
Katholieke Universiteit
Brabant en daarbij wordt
steevast een luierende jon
gere afgebeeld. De Rijks
universiteit Limburg lokt
leergierige jongelieden
door hun een dame met
een grote pul bier voor te
schotelen. Intussen slaat
de Technische Universi
teit Twente zichzelf op de
borst aïs de „ondernemen
de universiteit".
Hoe hebben wij het nu? Wordt
er niet meer gewoon geleerd
aan onze universiteiten? Is de
onderlinge concurrentie uitge
broken en gaat het daarbij
vooral omdat de kwaliteit van
het plaatselijke bier? „Nee, we
zijn juist bezig een soort recla
mecode op te stellen om derge
lijke irreële argumenten uit te
sluiten", zegt ir. Marieta Vos,
voorlichtster van de Vereni
ging van Samenwerkende Ne
derlandse Universiteiten
(VSNU).
Het begon met de campagne
van de Rijksuniversiteit Lim
burg. Die nam vorig jaar een
reclamebureau in de arm om
aan den lande bekend te ma
ken dat ook in Maastricht ge
studeerd kon worden en
maakte daarbij dankbaar ge
bruik van de schitterende uit
gaansmogelijkheden die deze
stad biedt. Dat lokte inderdaad
nogal wat studenten naar het
zuiden des lands. De universi
teit van Nijmegen kon dat niet
ofc> zich laten zitten en begon
wervingscampagne.
ook
Daar voelde men zich in Til
burg door bedreigd, zodat
eveneens advertenties ver
schenen over het sprankelijke
studentenleven aldaar. Waar
na de Groningse universiteit
zich aansloot bij een promotie
campagne voor de stad Gro
ningen en allerwege op acade
misch niveau paniek uitbrak.
Gelijkwaardig
Marieta Vos: „Deze vorm van
reclame staat binnen de uni
versitaire wereld nogal ter dis
cussie. Is het wel goed elkaar
op kosten te jagen en is het
wel goed studenten te werven
door argumenten te gebruiken
die niets met het onderwijs te
maken hebben? Daarover
wordt op dit moment overleg
gevoerd. Zoveel is wel duide
lijk dat voorlichting over een
universiteit heel wat anders is
dan reclame maken voor een
of ander commercieel produkt.
Daarom werken we nu aan de
opstelling van ee
onze voorlichting zo reëel mo
gelijk te zijn".
Volgens Vos is het voor de
universiteiten niet echt nood
zakelijk zoveel mogelijk stu
denten binnen huis te halen
en zijn speciale reclamecam
pagnes al helemaal discutabel;
studenten kiezen in de eerste
plaats een universiteit die de
studierichting biedt die zij wil
len volgen en vervolgens kij
ken ze in welke dichtbijzijnste
plaats ze dan terecht kunnen.
Totnutoe zijn de universiteiten
in ons land, in tegenstelling tot
bijvoorbeeld in de Verenigde
Staten, van gelijkwaardig ni
veau. Wie rechten studeert
aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam is niet slechter af
dan wie dat doet aan de Rijks
universiteit in Leiden, om
maar eens iets t
Sterke punten
Toch doen de
steeds meer hun best zich van
elkaar te onderscheiden. Zo
pleitte ir. C. Boerman, be
stuursvoorzitter van de Tech
nische Universiteit Delft ver
leden week in een diësrede
voor meer Delfts zelfbewust
zijn: „Delft levert circa de
helft van alle TU-ingenieurs!"
En aan de Leidse universitei
ten start komende maand een
lezingencyclus over „de excel-
moet Lei
den ernaar streven Neêrlands
„kwaliteitsuniversiteit" te
worden?
Marieta Vos ziet er niet veel
in. Wel verwacht zij een pro
ces van „natuurlijke krimp en
groei": „Universiteiten zullen
hun sterke punten verder ont
wikkelen, zich specialiseren.
Ik denk niet dat er een ran
gorde van gehele universitei
ten zal ontstaan, maar dat de
universiteiten een soort taak
verdeling krijgen, dat ze elk
zullen excelleren op een spe
ciaal gebied". Dat is ook het
gevolg van internationale ont
wikkelingen; hoogstaand we
tenschappelijk onderzoek kan
niet langer op kleinschalig ni
veau worden uitgevoerd.
Zij vindt het niet juist de pro
filering van de universiteiten
te schilderen als een gevecht
van verschillende honden om
één been. Terwijl de reclame
campagnes de indruk wekken
(„maar dat is slechts reclame")
dat de universiteiten elkaar
vliegen proberen af te vangen,
zitten ze intussen binnen de
VSNU broederlijk te overleg
gen. De universiteiten ontwik
kelen volgens Marieta Vos
enerzijds hun specialismen,
maar zoeken anderzijds juist
steun bij anderen op die gebie
den waar ze zwak zijn: „Ze
eten elkaar niet op, ze vullen
elk3ar aSTÉVO AKKERMAN
Hoewel 1989 nog maar net
drie weken oud is, hebben de
regeringspartijen alweer
hommeles in de tent. Politiek
is en blijft verrassend. Je zou
toch denken dat CDA en VVD
de schone lei van het nieuwe
jaar zo lang mogelijk
onbeschreven hadden willen
laten. Niks hoor. Het
coalitieblazoen is alweer
bezoedeld met een ruzie over.-
ons omroepbestel. De traditie
van de „rel van de maand" is
gewoon voortgezet. Vorig jaar
was het ook zo ongeveer elke
vier weken raak. Denk maar
aan de opheffing van de wir-
subsidies, het plan-Dekker, de
chaos rond de studiebeurzen,
de paspoortkwestie, het
aftreden van Van Eekelen en
Van der Linden, de ruzietjes
over de belastingverlaging en
de aanpak van de
werkloosheid, enzovoorts.
Nu is er weer gehakketak over;
televisie en commercie, een
onderwerp waar de
gemiddelde burger geen
seconde van wakker ligt maar
waar politici, omroepbonzen
en krantenbazen zich al
jarenlang druk om maken. De
vraag waar het om draait is:
mag er in ons land een omroep
komen die zichzelf geheel
bedruipt uit reclame-
inkomsten (dus een omroep
met door het bedrijfsleven
gesponsorde uitzendingen,
waarbij de reclamespots je om
de oren vliegen, ook tijdens de
programma 's) ja of nee?
„Asjeblieft niet!" vindt het
CDA, dat zich in deze kwestie
gedraagt als een vegetariër dié
gedwongen wordt een stuk
vlees te eten. „Graag zelfs.'",
meent daarentegen de VVD,
die niet moede wordt deze
opvatting, als ware het een
nieuw evangelie, van de
daken te verkondigen. Door
dik en dun steunen de
liberalen dan ook de
initiatieven van AVRO, TROS
en Veronica ('de ATV-
omroepen om gezamenlijk
zo'n commerciële zender van
de grond te tillen.
En toen werd het
zondagavond 15 januari 1989.
In VARA's 'Achter het
nieuws' kondigde presentator
Paul Witteman aan dat
premier Lubbers in zijn
programma enkele
behartigenswaardige woorden
zou spreken over het
omroepbeleid. Dat deed-t-ie
dan ook. Tot verbazing van
het CDA en verbijstering van
de VVD zei Lubbers dat de
huidige STER-reclame maar
eens flink uitgebreid moest
worden. In principe zouden
reclamespots voor en na (maar
niet tijdens!) elk willekeurig
programma uitgezonden
moeten kunnen worden. Dat is
aantrekkelijker voor het
bedrijfsleven, levert veel extra
geld op in de STER-pot, geeft
de omroepen dus meer
financiële armslag en bezorgt
de burgers een mazzeltje
omdat het kijk- en luistergeld
omlaag kan. Maar het
éllergrootste voordeel van de
STER-uitbreiding is volgens
Lubbers dat zulks de behoefte
aan een aparte commerciële
omroep doet verminderen.
Columbus had hem dit ei niet
kunnen verbeteren. De VVD,
boos omdat Lubbers haar
troetelkind met z'n STER-
badwater dreigde weg te
gooien, dacht daar echter gans
anders over en riep de
premier dinsdag in de Kamer
op het matje. Daar speelde
Lubbers de vermoorde
onschuld. Kind? Badwater?
Niks daarvan. Hij had slechts
een oplossing aangedragen om
uit de impasse te geraken
waarin de omroepdiscussie
terecht was gekomen. En hij
had niet eens zozeer de VVD
willen schokken als wel zijn
eigen CDA en alle omroepen
die niet tot het ATV-trio
behoren. Die hebben zich
immers altijd huiverig getoond
tegenover uitbreiding van de
televisiereclame. „Dat
reclame-taboe moest maar
eens doorbroken worden", zei
de premier droogjes.
De VVD geloofde er geen fluit
van. „Allemaal doorgestoken
kaart, dachten de liberalen.
Lubbers had natuurlijk
Witteman gevraagd of hij in
diens programma de VVD en
de A TV-omroepen eens lekker
een hak mocht zetten. Niets
van waar", betoogde de
minister-president. Witteman
had hèm benaderd voor een
interviewtje in de VARA-gids. -
En toen hij in dat gesprek zijn
visie op het omroepbestel had
ontvouwd, vroeg Witteman:
Wilt u dat nog eens voor de
camera herhalen?" Nou, daar
had Lubbers geen nee op
gezegd.
Je hoeft geen helderziende te
zijn om te kunnen voorspellen
dat over televisie en reclame
in deze coalitie de laatste
woorden nog lang niet zijn
gesproken. Begin 1990 is het
precies 25 jaar geleden dat er
een kabinet over het
omroepbeleid struikelde. Dat
geeft te denken.
T RU BB ELS
