E „Calvinist moet humor leren waarderen" Zoeken naar harmonie in het bestaan CcidóeSourn Intimiteit (2) Joden vieren Pesach in China kerk wereld eor£ >weer "GEESTELIJK LEVEN/OPINIE EekLeSomont ZATERDAG 21 JANUARI 1989 PAGI1 door Marinus van der Berg Wij kunnen niet goed leven zonder aangeraakt te worden, „Ik heb al jaren geen zoen meer gehad", zei een oude vrouw me eens. Het gebied van de lichamelijke aanraking is een gevoelig ge bied. Het gebied van onze zin nen nodigt uit tot fijnzinnigheid. Van huis uit zijn onze ervarin gen hierin verschillend. In som mige gezinnen wordt er zuinig mee omgegaan met lichamelij ke aanrakingen. Een klap op de schouder komt wel openlijk voor maar tederheid van een zoen veel minder. Hartelijke verhoudingen kunnen op ver schillende manieren worden uit gedrukt. In de wijze waarop je iemand begroet. In de toon is al te horen of je welkom bent, of je komst op prijs wordt gesteld of dat 't de aanwezigen koud laat. Hartelijke verhoudingen kunnen worden uitgedrukt in de wijze waarop je elkaar een hand geeft, de hand drukt. Het kan je soms zo treffen dat je wel een hand van iemand krijgt, maar een ander wordt aangekeken. Ook de otjen, juist de ogen, kunnen boekdelen spreken over een verhouding. „Alleen heel goede vrienden mogen elkaar lang in de ogen kijken", zei een hoogleraar eens. Uitspraken die bij blijven. Het luistert nauwkeurig. Onze ogen zeggen veel over intimi teit. Ook wanneer we iemand geen blik waard gunnen wordt er heel wat gezegd. De ogen, de handen, je hele persoon is uitdrukking van verhouding. Je zegt altijd iets in je wijze van zijn. Nu is dit tegelijkertijd ook een gevaarlijke opmerking. Ie mand die onderuitgezakt zit, hoeft nog niet ongeïnteresseerd te zijn. Al neig ik wel om het te denken. Met heel onze persoon raken we elkaar, raken we een ander. Aanraking is dus meer dan li chamelijke aanrakingen. Er zijn ook lichamelijke aanrakingen die meer vernederend zijn dan verheffend. Zo worden mensen die in een rolstoel zitten of oude mensen die niet gemakke lijk ter been meer zijn, vaak zo maar aangeraakt. Een aanra ken dat lijkt op een soort aaien en dat gevoeld kan worden als medelijden. In deze aanraking voelt de ander zich een ding. In die aanraking zit onvoldoende persoonlijke aandacht. Er zijn ook momenten waarop je licha melijke aanraking niet kunt ver dragen. Dat zijn de momenten waarop je zegt: „Laat me maar even..." Momenten van diep verdriet kunnen dat zijn, maar ook momenten waarop je zeer geladen bent, waarop een grote woede in je los komt. Je kunt dan soms voelen dat er niet veel meer hoeft te gebeuren om je hand niet te laten uitschieten. Sommige mensen hebben de handen wel heel erg loszitten, wordt soms gezegt. Dat ligt niet aan die mensen alleen, maar dat komt mede door de situa tie. Een mens kan zo getergd en uitgedaagd worden dat slaan zijn zelfverweer wordt. Juist hier wordt ook duidelijk dat niet ongestraft het persoon lijke gebied van de ander als maar bestreden kan worden. Wanneer er alsmaar over ie mand heen wordt gelopen, wanneer telkens maar weer zijn gevoelens genegeerd worden, dan kan dat leiden tot naar bui ten gerichte agressie. Het kan ook leiden tot naar binnen toe gerichte agressie. Iemand klapt dan dicht, iemand wordt stil, trekt zich terug, wordt neer slachtig. De onmacht valt als een klem om je zelf heen, om dat je geen macht meer hebt over jezelf. Dit gebeurt soms zelfs met de beste bedoelingen. Iemand heeft een groot verdriet en moet zichzelf hervinden. An deren willen helpen en komen alsmaar aan met advies, met goede raad, terwijl de persoon zelf rust nodig heeft. Samen stil-zijn kan hier een bijzondere vorm van aanraking zijn. In het samen-stil-zijn mag de ander zijn zoals hij is. In een doesfeer moet er steeds iets en dat kan zo geweldadig zijn dat iemand steeds verdér wegkruipt. Op het einde van een thema middag in een verzorgingshuis over nabij zijn aan ongeneeslijk zieken en stervenden zei ie mand samenvattend: „U zegt dus dring iemand nooit iets Ik kon me wel vinden in die samenvatting. Dring niet op, maar wees uitnodigend. Er zijn aanrakingen die je doen dicht slaan en aanrakingen waardoor opengaat. Ik zou het trou wens erg jammer vinden als er momenteel een nieuwe aanra kingsangst groeit. Die nieuwe aanrakingsangst groeit als alle aanrakingen in een enge sexue- le sfeer worden geplaatst. Er is een grote behoefte aan aanra kingen die warm en vol weder kerig respect zijn. WASHINGTON Delegaties van joden uit alle delen van de wereld zijn van 18 tot en met 30 april in China om daar Pesach, het joodse Paasfeest, te vieren. „Het wordt de meest exotische Pesach die wij ons maar kunnen voor stellen", aldus de orthodoxe rabbijn Abner Weiss uit Be verly Hills. Weiss heeft de reis naar China geregeld en er onder meer voor gezorgd dat de maaltijden kosher zullen zijn. In joodse kringen wordt gezegd dat de reis wijst op het verlangen van de Chinese re gering joodse ondernemers te interesseren voor investerin gen in China. Ook wil het land de betrekkingen met Is raël verbeteren. Voordat de communisten in 1949 aan de macht kwamen. bestond er in China een bloei ende joodse cultuur. De eerste moderne gemeenschap ont stond in de vorige eeuw in Shanghai. Na de Russische re volutie vluchtten diverse Rus sische joden naar China. In het midden van de jaren der tig kenden de steden Shang hai, Tientsin en Harbin elk een joodse gemeenschap van enige duizenden zielen. Het behoort tot de waardigheid van de mens bij zijn gelijke een even grote liefde tot het ware te veronderstellen, ook al wordt hij daar zelf het slachtoffer van. Alleen dan is een echte dialoog mogelijk. Jean Guitton HERVORMDE DOMINEE BUNDELDE KERKELIJKE ANECDOTES OOSTEREND „Moe- der liep eens over het r.- k. kerkhof aan de Harlin- gerstraatweg in Leeuwar den. Ze bleef staan voor een ontzettend grote graf zerk en verbaasde zich over zulk een monument. De tuinman kwam naast moeder staan en zei: „Een 'hele moeite om daar on der vandaan te komen mevrouw, als de laatste bazuin schalt". Deze en dergelijke anekdotes zijn te vinden in het voor lichtvoetige boekje „Gezegen de stoelgang, dominee!". „Het is beslist niet mijn be doeling om de kerk of men sen voor gek te zetten, maar ik wil wel meehelpen om be vrijding te geven aan dat al te benauwende". De hervormde predikant drs. M.L. de Boer uit het Friese Oosterend heeft er serieus over nagedacht: „Die oudtes- tamentische-doortrapperij, dat stevige gedram.daar houdt geen mens het bij vol. Dat is ook volslagen onbijbels". Ds. De Boer is in het dagelijks leven docent aan de christelij ke pabo Sneek en nam zeer onlangs als voorganger af scheid van een kleine her vormde gemeente vlak bij Leeuwarden. Sinds 1974 preekt hij regelma tig. „Vanaf het moment dat ik begon, heb ik alle humoris tisch en komische zaken die ik in de kerk hoorde in een schrift gezet. En al doende merk je dat er een onvoorstel baar soort humor in de ker ken zit. Inmiddels zit ik in to taal al tegen de zevenhonderd verhaaltjes". Als Fries temidden van de Friezen heeft hij in de loop der jaren vooral ook Fries-ge tinte anekdotes vastgelegd, inmmiddels zijn die verhaal tjes al in twee boekjes ver schenen. De verhaaltjes met een alge mener karakter heeft De Boer nu ten dele bijeengebracht in „Gezegende stoelgang, domi nee!", uitgegeven door Kok in Kampen. Als er naar verhouding net zoveel' exemplaren van wor den verkocht als van de Frie se uitgaven, dan wordt het een bestseller. De verklaring van de auteur voor het succes tot nu toe: „Er is behoefte aan het relativerende. In het cal vinisme mag om het geloof niet gelachen worden. Bij ka tholieken wel. De pastoor mag wel een grapje maken, maar de dominee niet. Maar gelukkig leren we toch wat meer te lachen". Zondig „Calvinisten gaan ten onder als ze de humor niet leren waarderen", vindt hij. Zelf er vaart hij humor in de kerk als verlossend en hij weet dat van anderen ook. „Er is een kerkeraad waar ze tussen de bedrijven van de kerkeraads- vergadering door een stukje uit mijn boekje lezen", illus treert ds. De Boer. „Mensen uit hun zwaarwichtigheid verlossen, is ook een vorm van genade". Hij weet dat er veel mensen zijn die oplopen tegen de emotieloosheid in de kerk. „Moet je ook nagaan: ze hou den een feest en je kan het niet eens aan de gezichten zien. Zo'n feest kan nooit stand houden". Een grapje op de preekstoel misstaat niet, vindt hij. „Hu mor is niet alleen maar kol- Ds. M.L. de Boer der. Er zit nog een kant aan. Het is bitter-zoet. Maar wij hebben altijd de nadruk op het eerste gelegd". „Je moet wel tussen de regels doorlezen", tekent ds. De Boer bij de anekdotes aan. Hij geeft toe dat velen nog moeite hebben met „de blijde bood schap met kleine letters", maar: „De nood is hoog in de kerken. Mensen verlaten de kerk. Als er meer blijheid komt wordt het aangenamer in de kerken, daar ben ik van overtuigd" De stukjes van ds. De Boer to nen vaak merkwaardige as pecten van dat wat zich in de kerk afspeelt. Bij voorbeeld deze bijdrage: „Twee domi nees in een en dezelfde ge- FOTO: PERS UNIE meente konden slecht met el kaar overweg. Gelukkig nam tenslotte één ervan een beroep aan naar elders. Hij die bleef, preekte de eerstvol gende zondag over Job 39 8: „Wie heeft die wilde ezel de vrijheid gegeven?' Hij die ging had als thema de zondag daarop: En gij- blijft achter met de ezel' Ds. De Boer: „De dingen zijn mij voor waar en historisch doorverteld, dus als ik lieg, lieg ik in commissie", zo rela tiveert hij lachend. WIM SCHRIJVER Drs. M.L. de Boer: „Geze gende stoelgang, dodiinee!". Uitgeverij Kok, Kampen. Prijs ƒ12,90. Ae sctf Agenda Conciliair Proces DEN HAAG Rondom het Conciliair Proces van de We reldraad van Kerken (CP) vinden talrijke bijeenkomsten plaats in de Haagse en Leidse regio. Als service aan de le zers publiceren wij op gezette tijden een agenda met daarin informatie over gebeurtenis sen rond het Conciliair proces in het verspreidingsgebied van onze krant over het Con ciliair Proces. Gegevens voor deze CP-agende kunnen wor den gestuurd naar naar de re dactie Kerk en Wereld van déze krant/Leidse Courant, postbus 9, 2501 CA Den Haag, onder vermelding van „agen da CP". Donderdag 26 januari Zesraden-contact Den Haag. Thema: Vrede in onze tijd (20.00 uur) in de Bethelkapel, T. Schwenckestraat 30. Spre ker: drs. J.H.M. Maasen, mis siesecretaris bisdom. Provinciale Hervormde Jeugdraad: Werkavond (19,30 uur) over „spelen met Conci liair Proces" in gebouw Pro vinciaal Hervormd Bureau, Tuinlaan 18, Schiedam. Alternatieve Raad van Kerken in Zuidafrika JOHANNESBURG Twaalf behoudende kerken in Zuid afrika hebben de Alliantie van Zuidafrikaanse kerken (CASA) opgericht als alternatief voor de. Zuidafrikaanse Raad van Ker ken, die zich volgens hen te fel tegen de apartheid keert. Voor zitter van de alliantie is be noemd de voorzitter van de Volle Evangeliekerk, Marthi- nus Badenhorst. ,,U wekte de indruk alsof u afkomstig was van de maan, alsof u op ons was neergelaten als een para chutist vanuit de toe komst." Is er mooier com pliment denkbaar voor een man die zijn leven lang geloof en weten schap met elkaar heeft willen verbinden? Het werd gedaan aan Jean Guitton en het was af komstig van een student aan de Parijse Sorbonne waar Guitton jarenlang hoogleraar wijsbegeerte Guitton is momenteel 88 jaar en hij is in Frankrijk nog steeds een veel gevraagd schrijver en spreker, een be roemdheid, een monstre sa- cré, die, steeds zeldzamere combinatie in het land van de rede, bovendien heel nadruk kelijk katholiek is. Guitton zou die bekendheid nooit ge kregen hebben als hij zijn ac tiviteiten beperkt had tot de collegezaal, hij was echter niet alleen leraar, hij bemiddelde tussen het Vaticaan en pries ters die het met de hoogste kerkelijke autoriteit om doc trinaire redenen aan de stok kregen. Hij had het voorrecht als enige leek op grond van zijn activiteiten voor de oecu mene de bisschoppen op het Tweede Vaticaanse Concilie toe te spreken. Hij kende niet alleen Johannes XXIII per soonlijk, ook stond hij op ver trouwelijke voet met Pius XII en in het bijzonder met Pau- lus VI die zich uitgebreid door Guitton liet interviewen. Onschadelijk van zijn autobiografie vorig jaar maakten duidelijk dat hij een man is die een beetje boven de kritiek verhe ven is. Rechts en links in de Franse media en de politiek weten hem te waarderen. Het zou natuurlijk kunnen bete kenen dat Guitton onschade lijk wordt geacht voor ander mans overtuigingen. In zeke- Jean Guitton re zin is dat ook zo, maar dat neemt niet weg dat menigeen voor de charme van zijn werk door de knieën gaat. Hij houdt niet van de polemiek, - in zijn omvangrijke biografie komt dan ook geen onvertogen woord voor -, niet van contro verses, wél van de dialoog, want hij wil juist controverses opheffen. Hii heeft niets van de ouderwetse apologeet, hij praat met iedereen omdat hij niets te duchten heeft. Daar naast is hij een scherp, streng logisch denker die, hoewel naar vorming een typische alfa, ook zeer goed op de hoogte blijkt van ontwikke lingen in de natuurweten schap en de cosmologie. Hij houdt ervan te debatteren en zocht daartoe de gelegenheid. Hij deed het met De Gaulle, maar ook met Chirac en Mit terrand. De titel die hij aan zijn herin neringen gaf, luidt heel sim pel, maar tegelijkertijd in drukwekkend: Un siècle, une vie (Een eeuw, een leven). Het geeft een van de preoccu paties weer van Guitton. Wat is er met de tijd aan de hand? Onze tijd wordt gekenmerkt door een steeds snellere opeenvolging van gebeurte nissen. Tijdgenoten van de Franse revolutie hadden al de sensatie dat de mensheid in dertig jaar tijds meer was ver anderd dan in dertig eeuwen daarvoor. Wat zouden ze nu zeggen in de eeuw van Hiros- jima die naast de nog grotere versnelling van de gebeurte nissen een cesuur van onge kende omvang laat zien: wat voorheen mogelijk was is niet langer mogelijk. De wereld is eindig geworden. Geen wonder ook, aldus Guit ton, dat de jongeren geen in teresse meer hebben voor de geschiedenis, die verdampt als het ware door de snelheid waarmee nieuwe ontwikke lingen plaats hebben en door de aandacht die deze nieuwe gebeurtenissen en verande ringen opeisen. De tijd voor de tweede wereldoorlog ligt voor hen net zo ver weg als de prehistorie. Maar tegelij kertijd voorvoelt Guitton in die stroom gebeurtenissen datgene dat altijd blijft. Een ervaring die Guitton zegt op het eind van zijn leven heel sterk te ervaren. De tijd is voor hem niet langer een stroom gebeurtenissen, in te rugblik heeft zij op het eind van zijn leven een andere di mensie gekregen, is zij een ruimte geworden waarin alles en iedereen tegelijkertijd kan worden opgeroepen. En alle gebeurtenissen en persoon lijkheden die in schijnbare wanorde de revue passeren hebben gemeenschappelijke trekken. Deze gedachte ver bindt Guitton met de veron derstelling dat het geheel, aangeduid met een hoofdlet ter, (le Tout) vooraf bestaat en voorafgaat aan de onderdelen (les parties). Wonderen Precies de overtuiging dat al les in samenhang met elkaar bestaat en dienovereenkom stig bestudeerd dient te wor den bepaalt ook in hoge mate de religieuze overtuigingen van Guitton. Een gevolg is bijvoorbeeld dat er in principe geen spanning kan bestaan tussen evangelie-overlevering en moderne wetenschap. Zijn algemene filosofische overtui ging heeft zich hier geconcre tiseerd. Alle middelen van het wetenschappelijk onderzoek zijn dan ook geoorloofd om de historische context van de evangelische teksten te recon strueren en de wordingsge schiedenis ervan te bestude ren. Ook de wonderen waar een redelijk denkend mens van de twintigste eeuw im mers niet mee uit de voeten kan, vragen om een weten schappelijke verklaring. „In tegenstelling tot wat de at heïstische rationalisten den ken geloof ik dat de mysteries van het christendom" - be doeld zijn de wonderen - „die beschouwd worden als my then, een voorafschaduwing zijn van de vooruitgang van de wetenschappen." Wat Guitton vervolgens als ver klaringsmodel aanbiedt voor de verrijzenis is niet in een paar woorden samen te vat ten, het is uiterst ingenieus, complex, zonder dat hij spits vondig wordt. Er is misschien een polemiek die Guitton had willen voe ren, die met Sartre. Hij heeft het niet gedaan. Hij steekt niet onder stoelen of banken weinig waardering te hebben voor de filosoof van het exis tentialisme. Volgens Guitton heeft Sartre de vrijheid gered door te kiezen voor de absur diteit. „Ik stel het tegenover gestelde: dat de vrijheid slechts bestaat wanneer zij zich ondergeschikt maakt aan het mysterie. Ik heb slechts geschreven over het oneindi ge om me er aan te kunnen onderwerpen." Mitterrand Drie jaar geleden, toen hij ge ridderd werd door Mitter rand, zette hij tegenover de Franse president zijn keuze voor het mysterie en zijn af wijzing van het absurde op nieuw uiteen. Op de vraag van Mitterrand of hij dan moest kiezen voor het myste rie zei Guitton: „Niet direct. Net als Sartre ga ik uit van de absurditeit. Maar het is de ab surditeit van de absurditeit die me doet kiezen voor het mysterie. Waar de waarheid precies ligt, weet ik niet. Wat ik voel is de dwaling van de dwaling." De atoombom op Hirosjima en het tweede Vaticaanse conci lie beschouwt Guitton als de twee meest ingrijpende ge beurtenissen van zijn lange leven. Het concilie zou de RK kerk immers rijp maken voor de moderne wereld. Op zijn achtentachtigste vreest Guit ton deze allerminst. Als God immers bestaat, dan kunnen zij niet anders dan op elkaar zijn aangewezen. PAUL VAN VELTHOVEN Jean Guitton: Un siècle, une vie. Uitgeverij Robert Laf- font, Parijs. Prijs 65,- iarc og| Polen: onherroepelijk besli UITEINDELIJK heeft het Poolse communistische re|,ezen. toch moeten erkennen wat het jarenlang geweigerd heef olgen: te geven: in Polen kunnen de zaken niet draaien zónder dariteit. Na een debat, waarbij het ongemeen heftig toe1 sj en zware druk moest worden uitgeoefend op de mees ^S1 houdende leden, heeft het centrale comité van de P<!Chtsh communistische partij erkend, dat naast de officiële com nistische vakbond er nog een andere actief mag zijn. Di< dere kan slechts Solidariteit zijn. AaN de definitieye erkenning, die nog twee jaar op ziel laten wachten, zijn weliswaar een heie rits voorwaarden bonden. Maar dat neemt niet weg dat het regime tan J)E knarsend een onherroepelijke beslissing heeft moeten men. Generaal Jaruzelski heeft die zware stap zeker ni< zet omdat hij overtuigd is van het voordeel van meer bonden, laat staan van de democratie. antige liker ink, n ertegi euw 1 oedei n aan GENERAAL Jaruzelski heeft in december 1981 juis staat van beleg afgekondigd om de nek te breken van So riteit, die van louter vakbond was uitgegroeid tot een vc beweging voor vrijheid, democratie en welvaart. De volt ge leiding van Solidariteit werd in de kraag gepakt en Walesa jarenlang genegeerd. Solidariteit zelf werd verbo Na de „anarchie" van het solidariteitstijdperk kondigdi ruzelski een periode aan van „heropbouw en economi vernieuwing", maar daar is niets van terecht gekomen, dat de situatie van jaar tot jaar verder was verslechterd, TRE digde de Poolse regering in augustus vorig jaar Solidarit jekei leider Walesa uit voor een rondetafelconferentie over de geft nomische crisis. Smalend liet Walesa toen weten dat hij Jvise begreep hoe de regering kon gaan onderhandelen meting i. mand die zij jaren achtereen niet hadden zien staan en e vo Warschau de medewerking kon vragen van een verbc»n. S organisatie. an eeft WALESA .wilde wel zijn steun en de medewerking van eerd beweging aan de economische wederopbouw verlenen, voorwaarde dat het regime Solidariteit zou erkennen. ^at heeft toch nog meer dan een half jaar geduurd eer Jaruze aancj en zijn regime tot die fundamentele ommekeer gebran ee konden worden. inde enhu BLIJFT de vraag of Solidariteit zich uiteindelijk zal n oudei leggen bij de voorwaarden die het regime stelt, zoals de et ga tot samenwerking met de communistische partij „bij de e Raj bouw van het socialisme" en het afzweren van alle „art61"- chie". In het communistische jargon is „anarchie" het niem voor pluralisme en democratie. Het is duidelijk dat enste regime in Warschau doodsbenauwd is voor een mogel herhaling van de „Poolse Zomer", toen de volksbewej Solidariteit de communistische partij als het ware wegv; )y^ de. Het regime vreest eveneens het sneeuwbaleffect dat uifRIl erkenning van Solidariteit kan voortvloeien. Ruim hon<J Poolse schrijvers die zich niet willen aansluiten bij de le communistische schrijversbond, zijn het vorige weekeil"^'- al vast maar bijeengekomen voor de heroprichting van I onafhankelijke bond. Die werd in december 1981 samen (qq] Solidariteit verboden. Studenten eisen éveneens intrek^ van het verbod van hun onafhankelijke studentenver^ ging. Alle andere onafhankelijke organisaties, die in 1980,^^, 1981 werden opgericht en vervolgens verboden, zullen K e voorbeeld onherroepelijk volgen. Polen zit dan weer inr door de communisten zo verfoeide „anarchie". |ntw ?ren tudii Trel oceaanfront. Op de nadern van dit front neemt de zi - westen wind verder toe perst wordt matig, kracht 4, rr aan de kust krachtig, 6, mo Is lijk af en toe hard, 7. Aan achterzijde van het fr stroomt zondag, drogere lu ons land binnen, zodat dan-.. perioden met zon gerekc'J mag worden. Daarna kon1 °P er een paar dagen met wiss vallig weer en boven norm temperaturen. Af en toe regen, maar minder koud DE BILT (KNMI) Vandaag zijn de middagtemperaturen een paar graden hoger dan deze afgelopen dagen waren. Ze lopen tot ongeveer zes gra den op. Wel zal er af en toe wat regen vallen. Deze veran dering in het weertype hangt samen met de passage van een echl eid. Sneeuwbericht DEN HAAG Sneeuwbe- richten, samengesteld door de ANWB, naar de situatie van donderdag 19 januari 1989. Skigebieden dicht bij huis-, In de Duitse Eifel, de Harz, het Sauerland en de Belgische Ardennen zijn nog steeds geen wintersportmogelijkheden. In het Zwarte Woud zijn er al leen in Feldberg op een ver harde en oude sneeuwlaag tot ca. 15 cm zeer beperkte win tersportmogelijkheden. Een verbetering in deze situatie wordt de komende dagen niet verwacht. De weersverwachting geldig tot zondagavond: België: Wisselend bewolkt en af en toe mist. Geen neerslag van betekenis. Maximum tempera tuur 6 tot 10 graden. Duitsland: Na het optrekken van de och tendmist meest wisselend be wolkt en geen neerslag van betekenis. Maximum tempera tuur 2 tot 6 graden, 's nachts tussen +2 en -3 graden. Alpengebied: Door het uitblijven van verse sneeuw (het heeft op veel plaatsen al sinds begin januari niet meer gesneeuwd) nemen de wintersportmogelijkheden vooral in de dalen en op de la ger gelegen pistes af. Vaak is daar sprake van een verharde en soms wat verijsde sneeuw laag. Afdalingen tot in het dal zijn niet overal meer mogelijk. Bovendien moet men voor langlauf vaak uitwijken naar hoger gelegen gebieden. Op de hogere pistes redelijke tot goe de wintersportmogelijkheden. Een overzicht van de gemid delde sneeuwhoogten in cm: Oostenrijk. Vorarlberg Tirol Salzburgerland Karinlhie Sleiermark Oberosterreich Ost-Tirol Zwitserland Bern Graubuenden Wallis Sankt Gallen Obwalden Vaud Noord-Italië Bolzano Trenio Aosta Sondrio Frankrijk Haute Savoie 50 de v de De Weersverwachting gele bepl< tot donderdagavond: 1SCU! yaari oodi e k iron^ hogeri 10ta terw verk echt prok "DA en dc land ipral ken, -ings Jien: de ai De mist. Overwegend droog een maximum temperatul van 6 tot 10 graden. In het zip.n& den weinig bewolking tr'nA meest droog. Maximum tempf ratuur tot circa 14 graden. Oostenrijk/Zwitserland: het optrekken van de ochtenl mist meest zonnig weer. Gej neerslag van betekenis. Mal mum temperatuur 2 tot 6 den. Vorstgrens op circa T meter. Italië: In het noorden op f meeste plaatsen mist en gei neerslag van betekenis. Max mum temperatuur circa 3 git den. Gedetailleerde informatie ov( de sneeuwhoogten in de pop lairste wintersportplaatsen dag en nacht verkrijgbaar v de ANWB-sneeuwlijn: Belgie/Duitsl.: 06-910 910 20 Oostenrijk 06-910 910 30 Zwitserland/Noord-Italië- I /Frankrijk: 06-910 910 40 j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2