E
„Calvinist moet
humor leren
waarderen"
Zoeken naar harmonie in het bestaan
CcidóeSourn
Intimiteit (2)
Joden vieren Pesach in China
kerk
wereld
eor£
>weer
"GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EekLeSomont
ZATERDAG 21 JANUARI 1989 PAGI1
door Marinus van der Berg
Wij kunnen niet goed leven
zonder aangeraakt te worden,
„Ik heb al jaren geen zoen
meer gehad", zei een oude
vrouw me eens.
Het gebied van de lichamelijke
aanraking is een gevoelig ge
bied. Het gebied van onze zin
nen nodigt uit tot fijnzinnigheid.
Van huis uit zijn onze ervarin
gen hierin verschillend. In som
mige gezinnen wordt er zuinig
mee omgegaan met lichamelij
ke aanrakingen. Een klap op de
schouder komt wel openlijk
voor maar tederheid van een
zoen veel minder. Hartelijke
verhoudingen kunnen op ver
schillende manieren worden uit
gedrukt. In de wijze waarop je
iemand begroet. In de toon is al
te horen of je welkom bent, of
je komst op prijs wordt gesteld
of dat 't de aanwezigen koud
laat.
Hartelijke verhoudingen kunnen
worden uitgedrukt in de wijze
waarop je elkaar een hand
geeft, de hand drukt. Het kan je
soms zo treffen dat je wel een
hand van iemand krijgt, maar
een ander wordt aangekeken.
Ook de otjen, juist de ogen,
kunnen boekdelen spreken
over een verhouding.
„Alleen heel goede vrienden
mogen elkaar lang in de ogen
kijken", zei een hoogleraar
eens. Uitspraken die bij blijven.
Het luistert nauwkeurig. Onze
ogen zeggen veel over intimi
teit. Ook wanneer we iemand
geen blik waard gunnen wordt
er heel wat gezegd. De ogen,
de handen, je hele persoon is
uitdrukking van verhouding. Je
zegt altijd iets in je wijze van
zijn. Nu is dit tegelijkertijd ook
een gevaarlijke opmerking. Ie
mand die onderuitgezakt zit,
hoeft nog niet ongeïnteresseerd
te zijn. Al neig ik wel om het te
denken. Met heel onze persoon
raken we elkaar, raken we een
ander.
Aanraking is dus meer dan li
chamelijke aanrakingen. Er zijn
ook lichamelijke aanrakingen
die meer vernederend zijn dan
verheffend. Zo worden mensen
die in een rolstoel zitten of
oude mensen die niet gemakke
lijk ter been meer zijn, vaak zo
maar aangeraakt. Een aanra
ken dat lijkt op een soort aaien
en dat gevoeld kan worden als
medelijden. In deze aanraking
voelt de ander zich een ding. In
die aanraking zit onvoldoende
persoonlijke aandacht. Er zijn
ook momenten waarop je licha
melijke aanraking niet kunt ver
dragen. Dat zijn de momenten
waarop je zegt: „Laat me maar
even..." Momenten van diep
verdriet kunnen dat zijn, maar
ook momenten waarop je zeer
geladen bent, waarop een grote
woede in je los komt. Je kunt
dan soms voelen dat er niet
veel meer hoeft te gebeuren om
je hand niet te laten uitschieten.
Sommige mensen hebben de
handen wel heel erg loszitten,
wordt soms gezegt. Dat ligt niet
aan die mensen alleen, maar
dat komt mede door de situa
tie. Een mens kan zo getergd
en uitgedaagd worden dat
slaan zijn zelfverweer wordt.
Juist hier wordt ook duidelijk
dat niet ongestraft het persoon
lijke gebied van de ander als
maar bestreden kan worden.
Wanneer er alsmaar over ie
mand heen wordt gelopen,
wanneer telkens maar weer zijn
gevoelens genegeerd worden,
dan kan dat leiden tot naar bui
ten gerichte agressie. Het kan
ook leiden tot naar binnen toe
gerichte agressie. Iemand klapt
dan dicht, iemand wordt stil,
trekt zich terug, wordt neer
slachtig. De onmacht valt als
een klem om je zelf heen, om
dat je geen macht meer hebt
over jezelf. Dit gebeurt soms
zelfs met de beste bedoelingen.
Iemand heeft een groot verdriet
en moet zichzelf hervinden. An
deren willen helpen en komen
alsmaar aan met advies, met
goede raad, terwijl de persoon
zelf rust nodig heeft. Samen
stil-zijn kan hier een bijzondere
vorm van aanraking zijn. In het
samen-stil-zijn mag de ander
zijn zoals hij is. In een doesfeer
moet er steeds iets en dat kan
zo geweldadig zijn dat iemand
steeds verdér wegkruipt.
Op het einde van een thema
middag in een verzorgingshuis
over nabij zijn aan ongeneeslijk
zieken en stervenden zei ie
mand samenvattend: „U zegt
dus dring iemand nooit iets
Ik kon me wel vinden in
die samenvatting. Dring niet op,
maar wees uitnodigend. Er zijn
aanrakingen die je doen dicht
slaan en aanrakingen waardoor
opengaat. Ik zou het trou
wens erg jammer vinden als er
momenteel een nieuwe aanra
kingsangst groeit. Die nieuwe
aanrakingsangst groeit als alle
aanrakingen in een enge sexue-
le sfeer worden geplaatst. Er is
een grote behoefte aan aanra
kingen die warm en vol weder
kerig respect zijn.
WASHINGTON Delegaties
van joden uit alle delen van
de wereld zijn van 18 tot en
met 30 april in China om daar
Pesach, het joodse Paasfeest,
te vieren. „Het wordt de
meest exotische Pesach die
wij ons maar kunnen voor
stellen", aldus de orthodoxe
rabbijn Abner Weiss uit Be
verly Hills. Weiss heeft de
reis naar China geregeld en er
onder meer voor gezorgd dat
de maaltijden kosher zullen
zijn. In joodse kringen wordt
gezegd dat de reis wijst op het
verlangen van de Chinese re
gering joodse ondernemers te
interesseren voor investerin
gen in China. Ook wil het
land de betrekkingen met Is
raël verbeteren.
Voordat de communisten in
1949 aan de macht kwamen.
bestond er in China een bloei
ende joodse cultuur. De eerste
moderne gemeenschap ont
stond in de vorige eeuw in
Shanghai. Na de Russische re
volutie vluchtten diverse Rus
sische joden naar China. In
het midden van de jaren der
tig kenden de steden Shang
hai, Tientsin en Harbin elk
een joodse gemeenschap van
enige duizenden zielen.
Het behoort tot de
waardigheid van de
mens bij zijn gelijke
een even grote liefde
tot het ware te
veronderstellen, ook al
wordt hij daar zelf het
slachtoffer van. Alleen
dan is een echte
dialoog mogelijk.
Jean Guitton
HERVORMDE DOMINEE BUNDELDE
KERKELIJKE ANECDOTES
OOSTEREND „Moe-
der liep eens over het r.-
k. kerkhof aan de Harlin-
gerstraatweg in Leeuwar
den. Ze bleef staan voor
een ontzettend grote graf
zerk en verbaasde zich
over zulk een monument.
De tuinman kwam naast
moeder staan en zei: „Een
'hele moeite om daar on
der vandaan te komen
mevrouw, als de laatste
bazuin schalt".
Deze en dergelijke anekdotes
zijn te vinden in het voor
lichtvoetige boekje „Gezegen
de stoelgang, dominee!".
„Het is beslist niet mijn be
doeling om de kerk of men
sen voor gek te zetten, maar
ik wil wel meehelpen om be
vrijding te geven aan dat al te
benauwende".
De hervormde predikant drs.
M.L. de Boer uit het Friese
Oosterend heeft er serieus
over nagedacht: „Die oudtes-
tamentische-doortrapperij, dat
stevige gedram.daar houdt
geen mens het bij vol. Dat is
ook volslagen onbijbels".
Ds. De Boer is in het dagelijks
leven docent aan de christelij
ke pabo Sneek en nam zeer
onlangs als voorganger af
scheid van een kleine her
vormde gemeente vlak bij
Leeuwarden.
Sinds 1974 preekt hij regelma
tig. „Vanaf het moment dat ik
begon, heb ik alle humoris
tisch en komische zaken die
ik in de kerk hoorde in een
schrift gezet. En al doende
merk je dat er een onvoorstel
baar soort humor in de ker
ken zit. Inmiddels zit ik in to
taal al tegen de zevenhonderd
verhaaltjes".
Als Fries temidden van de
Friezen heeft hij in de loop
der jaren vooral ook Fries-ge
tinte anekdotes vastgelegd,
inmmiddels zijn die verhaal
tjes al in twee boekjes ver
schenen.
De verhaaltjes met een alge
mener karakter heeft De Boer
nu ten dele bijeengebracht in
„Gezegende stoelgang, domi
nee!", uitgegeven door Kok in
Kampen.
Als er naar verhouding net
zoveel' exemplaren van wor
den verkocht als van de Frie
se uitgaven, dan wordt het
een bestseller. De verklaring
van de auteur voor het succes
tot nu toe: „Er is behoefte aan
het relativerende. In het cal
vinisme mag om het geloof
niet gelachen worden. Bij ka
tholieken wel. De pastoor
mag wel een grapje maken,
maar de dominee niet. Maar
gelukkig leren we toch wat
meer te lachen".
Zondig
„Calvinisten gaan ten onder
als ze de humor niet leren
waarderen", vindt hij. Zelf er
vaart hij humor in de kerk als
verlossend en hij weet dat
van anderen ook. „Er is een
kerkeraad waar ze tussen de
bedrijven van de kerkeraads-
vergadering door een stukje
uit mijn boekje lezen", illus
treert ds. De Boer. „Mensen
uit hun zwaarwichtigheid
verlossen, is ook een vorm
van genade".
Hij weet dat er veel mensen
zijn die oplopen tegen de
emotieloosheid in de kerk.
„Moet je ook nagaan: ze hou
den een feest en je kan het
niet eens aan de gezichten
zien. Zo'n feest kan nooit
stand houden".
Een grapje op de preekstoel
misstaat niet, vindt hij. „Hu
mor is niet alleen maar kol-
Ds. M.L. de Boer
der. Er zit nog een kant aan.
Het is bitter-zoet. Maar wij
hebben altijd de nadruk op
het eerste gelegd".
„Je moet wel tussen de regels
doorlezen", tekent ds. De
Boer bij de anekdotes aan. Hij
geeft toe dat velen nog moeite
hebben met „de blijde bood
schap met kleine letters",
maar: „De nood is hoog in de
kerken. Mensen verlaten de
kerk. Als er meer blijheid
komt wordt het aangenamer
in de kerken, daar ben ik van
overtuigd"
De stukjes van ds. De Boer to
nen vaak merkwaardige as
pecten van dat wat zich in de
kerk afspeelt. Bij voorbeeld
deze bijdrage: „Twee domi
nees in een en dezelfde ge-
FOTO: PERS UNIE
meente konden slecht met el
kaar overweg. Gelukkig nam
tenslotte één ervan een
beroep aan naar elders. Hij
die bleef, preekte de eerstvol
gende zondag over Job 39 8:
„Wie heeft die wilde ezel de
vrijheid gegeven?' Hij die
ging had als thema de zondag
daarop: En gij- blijft achter
met de ezel'
Ds. De Boer: „De dingen zijn
mij voor waar en historisch
doorverteld, dus als ik lieg,
lieg ik in commissie", zo rela
tiveert hij lachend.
WIM SCHRIJVER
Drs. M.L. de Boer: „Geze
gende stoelgang, dodiinee!".
Uitgeverij Kok, Kampen.
Prijs ƒ12,90.
Ae sctf
Agenda
Conciliair
Proces
DEN HAAG Rondom het
Conciliair Proces van de We
reldraad van Kerken (CP)
vinden talrijke bijeenkomsten
plaats in de Haagse en Leidse
regio. Als service aan de le
zers publiceren wij op gezette
tijden een agenda met daarin
informatie over gebeurtenis
sen rond het Conciliair proces
in het verspreidingsgebied
van onze krant over het Con
ciliair Proces. Gegevens voor
deze CP-agende kunnen wor
den gestuurd naar naar de re
dactie Kerk en Wereld van
déze krant/Leidse Courant,
postbus 9, 2501 CA Den Haag,
onder vermelding van „agen
da CP".
Donderdag 26 januari
Zesraden-contact Den Haag.
Thema: Vrede in onze tijd
(20.00 uur) in de Bethelkapel,
T. Schwenckestraat 30. Spre
ker: drs. J.H.M. Maasen, mis
siesecretaris bisdom.
Provinciale Hervormde
Jeugdraad: Werkavond (19,30
uur) over „spelen met Conci
liair Proces" in gebouw Pro
vinciaal Hervormd Bureau,
Tuinlaan 18, Schiedam.
Alternatieve Raad van
Kerken in Zuidafrika
JOHANNESBURG Twaalf
behoudende kerken in Zuid
afrika hebben de Alliantie van
Zuidafrikaanse kerken (CASA)
opgericht als alternatief voor de.
Zuidafrikaanse Raad van Ker
ken, die zich volgens hen te fel
tegen de apartheid keert. Voor
zitter van de alliantie is be
noemd de voorzitter van de
Volle Evangeliekerk, Marthi-
nus Badenhorst.
,,U wekte de indruk alsof
u afkomstig was van de
maan, alsof u op ons was
neergelaten als een para
chutist vanuit de toe
komst." Is er mooier com
pliment denkbaar voor
een man die zijn leven
lang geloof en weten
schap met elkaar heeft
willen verbinden? Het
werd gedaan aan Jean
Guitton en het was af
komstig van een student
aan de Parijse Sorbonne
waar Guitton jarenlang
hoogleraar wijsbegeerte
Guitton is momenteel 88 jaar
en hij is in Frankrijk nog
steeds een veel gevraagd
schrijver en spreker, een be
roemdheid, een monstre sa-
cré, die, steeds zeldzamere
combinatie in het land van de
rede, bovendien heel nadruk
kelijk katholiek is. Guitton
zou die bekendheid nooit ge
kregen hebben als hij zijn ac
tiviteiten beperkt had tot de
collegezaal, hij was echter niet
alleen leraar, hij bemiddelde
tussen het Vaticaan en pries
ters die het met de hoogste
kerkelijke autoriteit om doc
trinaire redenen aan de stok
kregen. Hij had het voorrecht
als enige leek op grond van
zijn activiteiten voor de oecu
mene de bisschoppen op het
Tweede Vaticaanse Concilie
toe te spreken. Hij kende niet
alleen Johannes XXIII per
soonlijk, ook stond hij op ver
trouwelijke voet met Pius XII
en in het bijzonder met Pau-
lus VI die zich uitgebreid door
Guitton liet interviewen.
Onschadelijk
van zijn autobiografie
vorig jaar maakten duidelijk
dat hij een man is die een
beetje boven de kritiek verhe
ven is. Rechts en links in de
Franse media en de politiek
weten hem te waarderen. Het
zou natuurlijk kunnen bete
kenen dat Guitton onschade
lijk wordt geacht voor ander
mans overtuigingen. In zeke-
Jean Guitton
re zin is dat ook zo, maar dat
neemt niet weg dat menigeen
voor de charme van zijn werk
door de knieën gaat. Hij houdt
niet van de polemiek, - in zijn
omvangrijke biografie komt
dan ook geen onvertogen
woord voor -, niet van contro
verses, wél van de dialoog,
want hij wil juist controverses
opheffen. Hii heeft niets van
de ouderwetse apologeet, hij
praat met iedereen omdat hij
niets te duchten heeft. Daar
naast is hij een scherp, streng
logisch denker die, hoewel
naar vorming een typische
alfa, ook zeer goed op de
hoogte blijkt van ontwikke
lingen in de natuurweten
schap en de cosmologie. Hij
houdt ervan te debatteren en
zocht daartoe de gelegenheid.
Hij deed het met De Gaulle,
maar ook met Chirac en Mit
terrand.
De titel die hij aan zijn herin
neringen gaf, luidt heel sim
pel, maar tegelijkertijd in
drukwekkend: Un siècle, une
vie (Een eeuw, een leven).
Het geeft een van de preoccu
paties weer van Guitton. Wat
is er met de tijd aan de hand?
Onze tijd wordt gekenmerkt
door een steeds snellere
opeenvolging van gebeurte
nissen. Tijdgenoten van de
Franse revolutie hadden al de
sensatie dat de mensheid in
dertig jaar tijds meer was ver
anderd dan in dertig eeuwen
daarvoor. Wat zouden ze nu
zeggen in de eeuw van Hiros-
jima die naast de nog grotere
versnelling van de gebeurte
nissen een cesuur van onge
kende omvang laat zien: wat
voorheen mogelijk was is niet
langer mogelijk. De wereld is
eindig geworden.
Geen wonder ook, aldus Guit
ton, dat de jongeren geen in
teresse meer hebben voor de
geschiedenis, die verdampt als
het ware door de snelheid
waarmee nieuwe ontwikke
lingen plaats hebben en door
de aandacht die deze nieuwe
gebeurtenissen en verande
ringen opeisen. De tijd voor
de tweede wereldoorlog ligt
voor hen net zo ver weg als
de prehistorie. Maar tegelij
kertijd voorvoelt Guitton in
die stroom gebeurtenissen
datgene dat altijd blijft. Een
ervaring die Guitton zegt op
het eind van zijn leven heel
sterk te ervaren. De tijd is
voor hem niet langer een
stroom gebeurtenissen, in te
rugblik heeft zij op het eind
van zijn leven een andere di
mensie gekregen, is zij een
ruimte geworden waarin alles
en iedereen tegelijkertijd kan
worden opgeroepen. En alle
gebeurtenissen en persoon
lijkheden die in schijnbare
wanorde de revue passeren
hebben gemeenschappelijke
trekken. Deze gedachte ver
bindt Guitton met de veron
derstelling dat het geheel,
aangeduid met een hoofdlet
ter, (le Tout) vooraf bestaat en
voorafgaat aan de onderdelen
(les parties).
Wonderen
Precies de overtuiging dat al
les in samenhang met elkaar
bestaat en dienovereenkom
stig bestudeerd dient te wor
den bepaalt ook in hoge mate
de religieuze overtuigingen
van Guitton. Een gevolg is
bijvoorbeeld dat er in principe
geen spanning kan bestaan
tussen evangelie-overlevering
en moderne wetenschap. Zijn
algemene filosofische overtui
ging heeft zich hier geconcre
tiseerd. Alle middelen van het
wetenschappelijk onderzoek
zijn dan ook geoorloofd om de
historische context van de
evangelische teksten te recon
strueren en de wordingsge
schiedenis ervan te bestude
ren. Ook de wonderen waar
een redelijk denkend mens
van de twintigste eeuw im
mers niet mee uit de voeten
kan, vragen om een weten
schappelijke verklaring. „In
tegenstelling tot wat de at
heïstische rationalisten den
ken geloof ik dat de mysteries
van het christendom" - be
doeld zijn de wonderen - „die
beschouwd worden als my
then, een voorafschaduwing
zijn van de vooruitgang van
de wetenschappen." Wat
Guitton vervolgens als ver
klaringsmodel aanbiedt voor
de verrijzenis is niet in een
paar woorden samen te vat
ten, het is uiterst ingenieus,
complex, zonder dat hij spits
vondig wordt.
Er is misschien een polemiek
die Guitton had willen voe
ren, die met Sartre. Hij heeft
het niet gedaan. Hij steekt
niet onder stoelen of banken
weinig waardering te hebben
voor de filosoof van het exis
tentialisme. Volgens Guitton
heeft Sartre de vrijheid gered
door te kiezen voor de absur
diteit. „Ik stel het tegenover
gestelde: dat de vrijheid
slechts bestaat wanneer zij
zich ondergeschikt maakt aan
het mysterie. Ik heb slechts
geschreven over het oneindi
ge om me er aan te kunnen
onderwerpen."
Mitterrand
Drie jaar geleden, toen hij ge
ridderd werd door Mitter
rand, zette hij tegenover de
Franse president zijn keuze
voor het mysterie en zijn af
wijzing van het absurde op
nieuw uiteen. Op de vraag
van Mitterrand of hij dan
moest kiezen voor het myste
rie zei Guitton: „Niet direct.
Net als Sartre ga ik uit van de
absurditeit. Maar het is de ab
surditeit van de absurditeit
die me doet kiezen voor het
mysterie. Waar de waarheid
precies ligt, weet ik niet. Wat
ik voel is de dwaling van de
dwaling."
De atoombom op Hirosjima en
het tweede Vaticaanse conci
lie beschouwt Guitton als de
twee meest ingrijpende ge
beurtenissen van zijn lange
leven. Het concilie zou de RK
kerk immers rijp maken voor
de moderne wereld. Op zijn
achtentachtigste vreest Guit
ton deze allerminst. Als God
immers bestaat, dan kunnen
zij niet anders dan op elkaar
zijn aangewezen.
PAUL VAN VELTHOVEN
Jean Guitton: Un siècle, une
vie. Uitgeverij Robert Laf-
font, Parijs. Prijs 65,-
iarc
og|
Polen: onherroepelijk besli
UITEINDELIJK heeft het Poolse communistische re|,ezen.
toch moeten erkennen wat het jarenlang geweigerd heef olgen:
te geven: in Polen kunnen de zaken niet draaien zónder
dariteit. Na een debat, waarbij het ongemeen heftig toe1 sj
en zware druk moest worden uitgeoefend op de mees ^S1
houdende leden, heeft het centrale comité van de P<!Chtsh
communistische partij erkend, dat naast de officiële com
nistische vakbond er nog een andere actief mag zijn. Di<
dere kan slechts Solidariteit zijn.
AaN de definitieye erkenning, die nog twee jaar op ziel
laten wachten, zijn weliswaar een heie rits voorwaarden
bonden. Maar dat neemt niet weg dat het regime tan J)E
knarsend een onherroepelijke beslissing heeft moeten
men. Generaal Jaruzelski heeft die zware stap zeker ni<
zet omdat hij overtuigd is van het voordeel van meer
bonden, laat staan van de democratie.
antige
liker
ink, n
ertegi
euw 1
oedei
n aan
GENERAAL Jaruzelski heeft in december 1981 juis
staat van beleg afgekondigd om de nek te breken van So
riteit, die van louter vakbond was uitgegroeid tot een vc
beweging voor vrijheid, democratie en welvaart. De volt
ge leiding van Solidariteit werd in de kraag gepakt en
Walesa jarenlang genegeerd. Solidariteit zelf werd verbo
Na de „anarchie" van het solidariteitstijdperk kondigdi
ruzelski een periode aan van „heropbouw en economi
vernieuwing", maar daar is niets van terecht gekomen,
dat de situatie van jaar tot jaar verder was verslechterd, TRE
digde de Poolse regering in augustus vorig jaar Solidarit jekei
leider Walesa uit voor een rondetafelconferentie over de geft
nomische crisis. Smalend liet Walesa toen weten dat hij Jvise
begreep hoe de regering kon gaan onderhandelen meting i.
mand die zij jaren achtereen niet hadden zien staan en e vo
Warschau de medewerking kon vragen van een verbc»n. S
organisatie. an
eeft
WALESA .wilde wel zijn steun en de medewerking van eerd
beweging aan de economische wederopbouw verlenen,
voorwaarde dat het regime Solidariteit zou erkennen. ^at
heeft toch nog meer dan een half jaar geduurd eer Jaruze aancj
en zijn regime tot die fundamentele ommekeer gebran ee
konden worden. inde
enhu
BLIJFT de vraag of Solidariteit zich uiteindelijk zal n oudei
leggen bij de voorwaarden die het regime stelt, zoals de et ga
tot samenwerking met de communistische partij „bij de e Raj
bouw van het socialisme" en het afzweren van alle „art61"-
chie". In het communistische jargon is „anarchie" het
niem voor pluralisme en democratie. Het is duidelijk dat enste
regime in Warschau doodsbenauwd is voor een mogel
herhaling van de „Poolse Zomer", toen de volksbewej
Solidariteit de communistische partij als het ware wegv; )y^
de.
Het regime vreest eveneens het sneeuwbaleffect dat uifRIl
erkenning van Solidariteit kan voortvloeien. Ruim hon<J
Poolse schrijvers die zich niet willen aansluiten bij de
le communistische schrijversbond, zijn het vorige weekeil"^'-
al vast maar bijeengekomen voor de heroprichting van I
onafhankelijke bond. Die werd in december 1981 samen (qq]
Solidariteit verboden. Studenten eisen éveneens intrek^
van het verbod van hun onafhankelijke studentenver^
ging. Alle andere onafhankelijke organisaties, die in 1980,^^,
1981 werden opgericht en vervolgens verboden, zullen K e
voorbeeld onherroepelijk volgen. Polen zit dan weer inr
door de communisten zo verfoeide „anarchie".
|ntw
?ren
tudii
Trel
oceaanfront. Op de nadern
van dit front neemt de zi -
westen wind verder toe perst
wordt matig, kracht 4, rr
aan de kust krachtig, 6, mo Is
lijk af en toe hard, 7. Aan
achterzijde van het fr
stroomt zondag, drogere lu
ons land binnen, zodat dan-..
perioden met zon gerekc'J
mag worden. Daarna kon1 °P
er een paar dagen met wiss
vallig weer en boven norm
temperaturen.
Af en toe regen,
maar minder koud
DE BILT (KNMI) Vandaag
zijn de middagtemperaturen
een paar graden hoger dan
deze afgelopen dagen waren.
Ze lopen tot ongeveer zes gra
den op. Wel zal er af en toe
wat regen vallen. Deze veran
dering in het weertype hangt
samen met de passage van een
echl
eid.
Sneeuwbericht
DEN HAAG Sneeuwbe-
richten, samengesteld door
de ANWB, naar de situatie
van donderdag 19 januari
1989.
Skigebieden dicht bij huis-,
In de Duitse Eifel, de Harz,
het Sauerland en de Belgische
Ardennen zijn nog steeds geen
wintersportmogelijkheden.
In het Zwarte Woud zijn er al
leen in Feldberg op een ver
harde en oude sneeuwlaag tot
ca. 15 cm zeer beperkte win
tersportmogelijkheden. Een
verbetering in deze situatie
wordt de komende dagen niet
verwacht.
De weersverwachting geldig
tot zondagavond:
België:
Wisselend bewolkt en af en
toe mist. Geen neerslag van
betekenis. Maximum tempera
tuur 6 tot 10 graden.
Duitsland:
Na het optrekken van de och
tendmist meest wisselend be
wolkt en geen neerslag van
betekenis. Maximum tempera
tuur 2 tot 6 graden, 's nachts
tussen +2 en -3 graden.
Alpengebied:
Door het uitblijven van verse
sneeuw (het heeft op veel
plaatsen al sinds begin januari
niet meer gesneeuwd) nemen
de wintersportmogelijkheden
vooral in de dalen en op de la
ger gelegen pistes af. Vaak is
daar sprake van een verharde
en soms wat verijsde sneeuw
laag. Afdalingen tot in het dal
zijn niet overal meer mogelijk.
Bovendien moet men voor
langlauf vaak uitwijken naar
hoger gelegen gebieden. Op de
hogere pistes redelijke tot goe
de wintersportmogelijkheden.
Een overzicht van de gemid
delde sneeuwhoogten in cm:
Oostenrijk.
Vorarlberg
Tirol
Salzburgerland
Karinlhie
Sleiermark
Oberosterreich
Ost-Tirol
Zwitserland
Bern
Graubuenden
Wallis
Sankt Gallen
Obwalden
Vaud
Noord-Italië
Bolzano
Trenio
Aosta
Sondrio
Frankrijk
Haute Savoie
50
de v
de
De Weersverwachting gele bepl<
tot donderdagavond:
1SCU!
yaari
oodi
e k
iron^
hogeri 10ta
terw
verk
echt
prok
"DA
en dc
land
ipral
ken,
-ings
Jien:
de ai
De
mist. Overwegend droog
een maximum temperatul
van 6 tot 10 graden. In het zip.n&
den weinig bewolking tr'nA
meest droog. Maximum tempf
ratuur tot circa 14 graden.
Oostenrijk/Zwitserland:
het optrekken van de ochtenl
mist meest zonnig weer. Gej
neerslag van betekenis. Mal
mum temperatuur 2 tot 6
den. Vorstgrens op circa T
meter.
Italië: In het noorden op f
meeste plaatsen mist en gei
neerslag van betekenis. Max
mum temperatuur circa 3 git
den.
Gedetailleerde informatie ov(
de sneeuwhoogten in de pop
lairste wintersportplaatsen
dag en nacht verkrijgbaar v
de ANWB-sneeuwlijn:
Belgie/Duitsl.: 06-910 910 20
Oostenrijk 06-910 910 30
Zwitserland/Noord-Italië- I
/Frankrijk: 06-910 910 40 j