„Genoeg in plaats van aldoor meer"
£etdó<z Commit
fieidAeSoiwcMiBo.
kerk
wereld
PROFESSOR DR. B. GOUDZWAARD:
beroepingen
Remonstrantse inzegening
trekt ook buitenlanders
Geweld in de samenleving
)weer
rVi.
•kii
«bri
brieuen
uan
lezers
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
MAANDAG 16 JANUARI 1989 PAGINi
'01
„Priesterwijding gehuwde man biedt nieuw perspectief'
KANSAS De komende priesterwijding van de gehuwde Da
vid McDonald op 8 maart biedt nieuwe mogelijkheden voor de
Rooms-Katholieke Kerk, voorspelt het Amerikaanse weekblad
National Catholic Reporter. De aanstaande Britse priester, va
der van vijf kinderen, trouwde nadat hij de Anglicaanse Kerk
had verlaten. In de VS, Australië en Engeland is het geen uit
zondering* dat ex-anglicanen priester worden gewijd, ook al
zijn zij getrouwd. In tegenstelling tot McDonald, kwamen zij
echter de RK Kerk binnen met hun echtgenote. McDonald
trouwde in 1958, twee jaar nadat hij lid werd van de RK Kerk.
Daarmee leek de weg naar het priesterambt voor goed geblok
keerd. Kardinaal Joseph Ratzinger heeft na uitvoerige bestu
dering van zijn dossier toestemming gegeven voor de wijding
van McDonald en ook de paus ging akkoord.
Eerste Sovjet-gedenkteken voor joden
BERLIJN In Riga in Letland moet het eerste gedenkteken
in de Sovjetunie voor de joodse slachtoffers van de Tweede
Wereldoorlog verrijzen. Dat bericht het mededelingenblad van
joodse gemeenten in de DDR. Volgens het blad hebben onge
veer 100 voormalige leerlingen van het vroegere joodse gym
nasium in Riga vorig jaar tijdens een reünie een vereniging op
gericht. Deze vereniging ziet het als haar eerste taak een
„waardig" gedenkteken op te richten voor de joodse slachtof
fers van de Holocaust. Het zou sterk moeten lijken op het mo
nument voor de slachtoffers van het getto van Warschau. Di
rect na de invasie van het Duitse leger in de Sovjetunie in 1941
were} de grote synagoge in Riga in brand gestoken. Ongeveer
2.000 joden, die in het gebouw waren bijeengedreven, ver
brandden levend.
Beter is het geheel
blind te zijn dan een
zaak van slechts één
kant te bezien
Indisch spreekwoord
DRIEBERGEN Het
persoonlijke verhaal van
prof. dr. B. Goudzwaard
is gauw verteld. HBS-A
gedaan en economie stu
deren in Rotterdam. Het
was kort na de oorlog. Na
het doctoraal was de stap
naar de Kuyperstichting,
de studieclub van de
ARP. Vrij logisch, de jon
ge doctorandus was im
mers geïnteresseerd in
economie en in calvinis
me. In 1965 werd hij de
eerste officiële fractieme
dewerker van de AR-
fractie en de Tweede Ka
mer en van 1967 tot 1971
was hij zelf Kamerlid
voor de ARP.
Goudzwaard werd daarna be
noemd aan de Sociale Facul
teit van de VU om daar eco
nomie te geven. Dat is anders
werken dan voor en met de
studenten van de „echte" Eco
nomische Faculteit, immers
die vragen om economische
specialisaties. Als bijvakdo
cent economie aan de Sociale
Faculteit kon Goudzwaard
zich verder ontwikkelen als
generalist. Door een proef
schrift over het milieu kwam
daarbij ook dat terrein binnen
zijn gezichtsveld. En zo kon
het gebeuren dat hij in 1976
de schrijver werd van het
eerste gezamenlijke program
ma van het CDA „Niet bij
brood alleen".
Wanneer Goudzwaard terug
denkt aan die jaren in de poli
tiek bij de AR in de Kuyper
stichting en in de Kamer dan
was het bezig zijn met bezin
ning en de zaken in perspec
tief plaatsen mooi werk. Ver
ontschuldigend zegt hij dat hij
in die dagen de partijideoloog
werd genoemd. Hij is twee
keer gevraagd voor minister
en heeft beide keren gewei
gerd, want een manager voelt
hij zich ook niet.
Was u en bent u toch niet te
veel preker? Had u misschien
graag dominee willen wor
den?
„Dat laatste beslist niet. Wat
mij interesseert is hoe het ge
loof gestalte krijgt en moet
krijgen in de maatschappij,
terwijl het predikantschap
ook een belangrijke pastorale
kant heeft. Dominee worden
zou oneerlijk geweest zijn,
omdat ik dat ambt te eenzijdig
zou hebben gebruikt."
Existentiële relaties leggen
tussen geloof en wetenschap:
vragen naar de christelijke
achtergrond van politiek han
delen en denken over de poli
tieke consequenties van het
evangelie, het kan allemaal
zomaar als preken overko
men. „Dat gevaar was er", al
dus Goudzwaard, „maar ik
ben me er nu meer van be-
Prof. dr. Bob Goudzwaard is 54 jaar en hoogleraar econo
mie aan de Vrije Universiteit. Hij kerkt „Samen op weg"
en hij heeft het eerste programma van het CDA „Niet bij
brood alleen geschreven", maar is nu partijloos. Hij wil
een heel ander economisch systeem, dat hij de 'economie
van het genoeg' noemt. Het lijkt alsof de politiek zijn idee
ën laat liggen en de economie ook. In kringen van de
Raad van Kerken en de Wereldraad vindt hij meer ge
hoor. Is Goudzwaard te veel een preker om economisch
serieus te worden genomen of komt zijn tijd nog?
wust dan een aantal jaren ge
leden".
Goudzwaard zegt veel te heb
ben geleerd van de Franse
denker Jacques Ellul, die on
der andere auteur is van
„Subversief christendom".
„De kerk heeft zich de eeu
wen door te veel en te vaak
verslingerd aan de macht en
aan de mammon, maar tege
lijk is de kerk de draagster
van het geheim in deze we
reld. De kerk beschikt over
de sleutel voor de oplossing
van de vragen van elk mens,
maar ook van de maatschap
pelijke problemen van de
mensen samen. En natuurlijk
blijft het begaan van Gods
weg heel vaak behelpen want
we leven tussen de tijden".
Op de vraag in welke richting
hij is gaan doordenken als het
om de samenleving gaat
noemt hij twee zaken. Hoe
komt het dat de armoede toe
neemt, terwijl de rijkdom al
door maar groeit? Hoe komt
het dat de spiralen van tech
nologische ontwikkeling en
bewapening aldoor maar
doorzetten? Wat voor mecha
nismen zitten daar achter en
zijn die niet te stoppen?
„Daarbij gaat het om meer
dan economie en politiek. We
hebben namelijk een cultuur,
die gestempeld is door de
dood. Onze bewapening loopt
uit op de dood; onze bemoeie
nis met het milieu heeft ster
ven tot gevolg en ons econo
misch bezig zijn heeft als bij-
produkt dodelijke armoede.
Daar staat de bijbel haaks öp
als verbond van het leven.
Daar moet het begin van het
geheim van de kerk liggen,
die niet meer zomaar uitloopt
op de vanzelfsprekendheid
van beginselen. Christelijke
gehoorzaamheid mag niet ge
motiveerd worden door de
hang naar succes, maar door
de overtuiging om nochtans
gebruikt te worden tot ze
gen".
Christelijke politiek kan en
moet volgens Goudzwaard al
leen als opdracht tot navol
ging en hij citeert dan Groen
van Prinsterers visie op de
beginselen.
„Hij noemde die grondwaar
heden die door de Geest in
het hart van eenvoudige men
sen geplant zijn. Dan wordt
christelijke politiek inderdaad
navolging. En dat kun je vaak
pas achteraf doorzien en be
grijpen. Wat Martin Luther
King gedaan heeft is zo ach-
Techniek en geld
„In de jaren zeventig", aldus
Goudzwaard, „dachten we dat
het mogelijk was om de ont
wikkelingslanden langzaam
op te bouwen als we maar
voldoende van onze techniek
en van ons geld en van ons
organisatievermogen naar
ginds konden doorsluizen. Net
als hier moest ook daar de na
tuur gebruikt worden en als
we de factor arbeid daarginds
maar vermenigvuldigden met
onze kennis en ons geld, dan
ging het goed. Maar het werk
te niet. We gingen namelijk
uit van ons concept van ge
luk. En geluk is bij ons ge
worden het bevredigen van
behoeften.
Economen hebben het mate
rieel vertaald in koopkracht.
Maar wanneer men ginds
landbouw verbetert of indus
trieën bouwt, komen er ook
groepen slachtoffers, die als
landlozen naar de steden
vluchten of als weggeconcur
reerde handwevers hun be
staan verliezen.
Die nieuwe allerarmsten kun
nen geen behoeften in econo
mische zin hebben, want ze
hebben geen mogelijk tot be
vrediging van behoeften op
de markt. Ze vallen zo als het
ware buiten de bereikbaar
heid van ons economisch sy
steem. Daar zit een haak, die
niet in een oog past.
Een tweede is, dat in ons den
ken menselijke arbeid en de
natuur middelen zijn die wij
gebruiken om ons geluk, dat
wil zeggen het bevredigen
van behoeften te bereiken.
Echter de natuur vraagt zorg
vóór je haar waar dan ook
voor gaat gebruiken. Daar ligt
de oorzaak van de hele mi
lieuproblematiek.
Bovendien hebben we in onze
samenleving arbeid meer en
meer misbruikt zodat we of
menselijk geluk te grabbel
gooien in de frustraties van
werklozen en afgedankten of
door van werkenden te veel
te vragen. Vrede hebben we
een nieuwe dimensie gegeven
door een koppeling aan het
begrip veiligheid. Dat werd
het excuus om legers veel gro
ter en duurder en gevaarlij
ker te maken en met name in
Latijns-Amerika het alibi
voor het aandoen van de
meest verschrikkelijke dingen
aan mensen, die zogenaamd
Prof. B. Goudzwaard
de veiligheid van de staat in
gevaar brachten.
Nog een haak waar geen oog
op past is het feit dat we van
gezondheid een schaars arti
kel hebben gemaakt door heel
eenzijdig onze gezondheids
zorg te richten op levensver
lenging tegen letterlijk elke
prijs. En nu wordt de zorg
voor de mens net als trou
wens die voor de natuur te
duur. Dat komt omdat in onze
samenleving beloning alleen
gericht is op het industriële
proces en de produktiviteit.
Wanneer mensen in de indus
trie door technische vernieu
wingen maar meer produce
ren, kun je ze meer gaan beta
len, alleen dat gaat niet op
van de gezondheidszorg, de
dienstverlening of het milieu,
omdat daar de produktiviteit
nooit groter kan worden. Op
die terreinen is economische
groei niet mogelijk.
Goudzwaard is er als econoom
van overtuigd dat het anders
kan. Want de theorieën van
de economie van het genoeg
berusten niet op theologie,
maar op economische concep
ties.
Gouden standaard
Het is volgens hem allemaal
FOTO: PERS UNIE
begonnen na het afschaffen
van de gouden standaard. Die
gouden standaard betekende
dat er voor alle geld, dat er
gedrukt werd ergens in een
kluis de hoeveelheid goud be
waard werd, die dat geld
waard was. Zo was het geld
gegarandeerd. Men heeft die
gouden standaard laten vallen
en is gaan werken met de
waarde van de produkten en
de eigendommen van een
land als garantie voor het
geld. Maar het is er op uitge
lopen, dat landen geld gingen
drukken naar behoefte.
Men kan zeggen dat een be
langrijk middel van de rijke
landen om hun welvaart te fi
nancieren het drukken van
meer geld is geweest. De
waarde van dat geld werd dus
ook bepaald op basis van de
economische belangen van de
welvaartsstaten. Gevolg was
dat de armen, die hun hulp en
leningen in het geld van de
rijken krijgen, nu eens meer
moesten betalen voor hun im
port produkten, dan weer
minder vingen voor hun ex
port en wat de rente en de
waarde van hun schulden
compleet afhingen van het
grote welvaartsspel van der
rijken.
„Er is maar één oplossing en
dat is economisch onze doel
stellingen fundamenteel ver
anderen of nog beter omke
ren. Wij hebben grenzenloze
behoeften-bevrediging ma
terieel meer krijgen tot de
doelstelling gemaakt van ons
economisch bezig zijn en han
delen. De menselijke arbeid
en de natuur en ook de hele
Derde Wereld zijn hulpmid
delen in een gebruiksrelatie,
die meer produktie met het
oog op meer behoeftenbevre-
diging tot doel heeft.
Wanneer we de zaken omke
ren, dan wordt het doel van
het bezig zijn in de economie
niet het méér maar het ge
noeg. Die doelen kunnen ge
realiseerd worden wanneer
we ons welvaartspeil bevrie
zen en maximaal vijf jaar lang
een daling van het consump
tieniveau van maximaal 3
procent aanvaarden.
Financieel en economisch
klopt dit verhaal; het is.op in
stigatie van de Raad van Ker
ken door de Wetenschappelij
ke Raad voor het Regerings
beleid doorgerekend. Het
heeft ook geëxposeerd gestaan
als een van de drie scenario's
voor de economische toe
komst van Nederland op een
tentoonstelling in het Stede
lijk Museum in Amsterdam".
De economen weigeren dit
scenario serieus te beoordelen.
„Aan de redactie van het be
langrijkste economen-tijd
schrift JCSB is gevraagd om
het boek van prof. De Lange
en van mijzelf over de „Eco
nomie van het genoeg" te be
spreken, maar het gebeurt
niet".
En de politieke partijen?
Goudzwaard glimlacht; „Ik
vind dat het thuishoort bij het
CDA. Daar is het gedropt,
maar ik krijg de indruk dat
het in de derde la verdwenen
is. De VVD, de PvdA en de
vakbeweging willen er niet
aan. Men vindt de ideeën
interessant, maar is bang voor
de consequenties van het
ingrijpend anders economisch
denken. Alleen bij de PPR en
de EVP is enige sympathie te
vinden.
Het is onbegrijpelijk. Ieder
zinnig mens kan constateren,
dat de werkloosheid niet ver
dwijnt met de huidige aanpak.
Iedereen weet dat het fout
gaat met het milieu en dat de
bezuinigingen in de gezond
heidszorg en het onderwijs
averechts werken. Maar men
houdt dogmatisch vast aan de
wetten van een economie, die
almaar meer wil produceren
om almaar meer behoeften te
bevredigen en die de „bijpro-
dukten" daarvan alleen maar
wil wegwerken met meer
geld. In de kringen van de
kerken is belangstelling voor
onze visie omdat die armen
en zwakken recht doet. Al
leen, kerken kunnen de eco
nomie niet hervormen".
YPESCHAAF
Nederlandse Hervormde Kerk
Benoemd tot vicaris te Rotterdam-
Dellshaven J.W. Roodenberg, kand.
te Rotterdam, die deze benoeming
heeft aangenomen. Aangenomen
naar Middelburg (buitengewone
wijkgemeente Vrijzinnig Hervorm
den) (part-time) K. Hendrikse te Zie-
rikzee (part-time) en bijstand In het
pastoraat te Middelburg (part-time).
Doopsgezinde Broederschap
Beroepen te Giethoorn A.H. Bakker
te Streekgemeente De Lytse Streek
(Franeker e.o). die dit beroep heeft
aangenomen.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Barneveld M. Aangeen-
brug te Thusis (Zwitserland) (Evange
lisch Reformierte Klrche); te Gene-
muiden J. van Oostende te Eder-
veen. Bedankt voor Rijssen (toez.)
A.A. Floor te Uddel.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Wolfheze drs.K.A.E. de
Waard. kand. te Arnhem, die dit
beroep heeft aangenomen. Aange
nomen naar Curacao (Verenigde
Protestantse Gemeente) drs.H. Gil
huis te Heerlen;naar Ded ems vaart
drs.G.B. Huiskamp te Arum.
UTRECHT De Remon
strantse Broederschap oefent
sinds haar geruchtmakende
besluit over de inzegening
van andere relaties dan het
huwelijk een bijzondere aan
trekkingskracht uit op chris
tenen uit het buitenland.
Van de veertig paren die de
afgelopen twee iaar gebruik
maakten van deze remon
strantse vrijheid, kwam de
helft uit het buitenland.
Algemeen-secretaris J.W.A.
Nieuwenhuijsen van de Broe
derschap is ook zelf verrast
door deze ontwikkeling. In
een gesprek naar aanleiding
van zijn naderend afscheid
meldt hij dat de verzoeken uit
heel Europa komen. Twee
Italiaanse mannen die on
langs een zegen over hun re
latie vroegen, reisden ter
voorbereiding maar liefst drie
keer op en neer naar het libe
rale Nederland.
Naar schatting van Nieuwen
huijsen wilden dertig paren
meer dan de Remonstrantse
Broederschap kon bieden.
De kerk mag best een rol spe
len in de emancipatiebewe
ging, vindt Nieuwenhuijsen.
Hij erkent dat de Remon
strantse Broederschap, een
kleine geloofsgemeenschap
met ongeveer 10.000 leden, op
dit punt een voortrekkersrol
speelt. Een hervormd-gerefor-
meerde gemeente in Amster
dam biedt deze maand voor
het eerst mensen zij het al
leen haar eigen leden de
kans een zegen over een niet-
huwelijkse relatie te vragen.
De 46-jarige jurist Nieuwen-
huisen werkt sinds 1978 in het
landelijk bureau van de Broe
derschap te Utrecht, de laatste
zes jaar als algemeen-secreta
ris. Per 1 februari keert hij te
rug naar zijn oude vak en
wordt hij gerechtsauditeur-
/rechter-plaatsvervanger in
Rotterdam. Nieuwenhuijsen
wordt opgevolgd door mevr.
M.A. Bosman-Huizinga, nu
nog predikant in Rotterdam.
„Ruim driehonderd katholieken
op zwarte lijst"
PORTO ALEGRE
Ruim driehonderd
rooms-katholieke bis
schoppen, priesters en le
ken die zich* in Brazilië
inspannen voor landher
vormingen zijn met de
dood bedreigd. Dit heeft
de vice-voorzitter van de
Braziliaanse bisschoppen
conferentie, Ivo Lorschei-
ter, op een persconferen
tie meegedeeld.
Op de zwarte lijst van de
grootgrondbezitters en hun
doodseskaders staan onder
meer de namen van kardinaal
Aloisio Lorscheider van For-
taleza en bisschop Pedro Ca-
saldaliga van Sao Felix. Ook
de bisschoppen Jaco Hilgert,
Moacyr Grechi en Waldir
Calheiros zijn vfelgens Lor-
scheiter met de dood be
dreigd.
Lorscheiter deelde mee dat op
de zwarte lijst eveneens de
naam stond van de Brazili
aanse milieu-activist en vak
bondsman Chico Mendes, die
op 22 december van het vori
ge jaar werd vermoord.
)EN H
TwEE zaken van uitzonderlijk geweld hebben dezer da: fan de
sterk de aandacht getrokken. De eerste betrof de verooi erz0^v
ling van vier jonge Rotterdammers die uit verveling eni a"js i
zucht naar sensatie een verpleegster om het leven had: (N
gebracht en enkele andere mensen afschuwelijk hadden n ebben
handeld. De tweede was de rechtszaak tegen de Van Mesd Dorspo
kliniek die een tbr-patiënt met onbegeleid verlof had la (stand
gaan met als rampzalig gevolg de verkrachting van en mo<
op een studente.
eremd
In die laatste zaak, waarin de rechtbank nog uitspraak jeL
doen, gaat het met name om de vraag of met de verlofreaT*
ling zorgvuldig is omgesprongen. Daarnaast speelt de vr
of de tbr-patiënt de psychiater en de overige therapeu c
van de kliniek zand in de ogen heeft kunnen strooien
zich heeft kunnen voordoen als een patiënt die veilig op v HC
lof gestuurd kon worden.
tt )al
UIT de behandeling van de zaak is in elk geval duide
geworden dat de controle op het verlof slecht was en dat \|*C
man de door hem opgegeven verlof adressen niet had
zocht. In het algemeen mag het verlof van tbr-patiën I
geen reden geven tot bezorgdheid. Ook mensen die zich 101
het verleden schuldig hebben gemaakt aan geweldmisdrijv
als verkrachting en moord moeten na een therapeutische! ar
handeling een herkansing kunnen krijgen. Maar de ma
schappij moet dan wel kunnen vertrouwen op een gi
mate van zorgvuldigheid bij de hulpverlening. Zonder i jjipel:
vertrouwen zou immers de vraag naar de toelaatbaarhi verkg
van.het proefverlof onvermijdelijk opnieuw gesteld wording g
ezam
Ook bij de moordzaak in Rotterdam, waarin de rech ie mi
zware straffen oplegde aan drie van de vier beklaagde jonj
ren, speelt de hulpverlening een essentiële rol. Het gingir°or
jongens die een zwakbegaafde leeftijdgenoot tot bruut gewi
konden aanzetten en daar ook zelf niet voor terugdeinsdi
De publiciteit rond strafzaken als deze roept angstgevoel! n de
op die de overheid probeert te beteugelen door het sanctiel fNO 1
leid te benadrukken. amen
milieu
TOCH geeft een dergelijk beleid onvoldoende antwoord an t
de vragen die hier aan de orde zijn: hoe komt het dat jonj noeter
ren emotieloos en gewetenloos hun medemensen martelen Jties
doden, en wie trok zich het lot van deze jongeren aan? Dc
gebrek aan binding met thuis en door een verkokerde pi jgt
fessionele hulpverlening zijn sommige jongeren niet in sU |iSatie
relaties op te bouwen die hun houvast bieden. Door va iij het
langdurige werkloosheid leven zij aan de rand van de en.
menleving die hen nauwelijks erkent. Een samenleving n ®en
kansarme jongeren geen thuis biedt, loopt echter het geva j^g
dat het op straat niet langer veilig is. Hoe goed de polit |ver
wellicht ook is georganiseerd. yNO c
veginj
Af en toe wat
regen
DE BILT (KNMI) - De aan-
voer van zachte lucht blijft
ook morgen nog voortduren.
Dit wordt veroorzaakt door
een gebied van hogedruk bo
ven Frankrijk en Zuid-Duits-
land en een oceaanstoring, die
via Schotland naar Zuid-Fin-
land trekt. Het regengebied
van de storing nadert ons land
en zal ons in de loop van de
nacht bereiken. Ten noorden
van onze omgeving beweegt
het regengebied wat sneller
dan over ons land zelf. Dit
houdt in dat het morgen een
dag wordt met veel bewolking
waar af en toe wat regen of
motregen uitvalt. Later op de
dag kan er een opklaring
voorkomen, maar dan staat de
zon al te laag om nog veel in
vloed te hebben. De wind gaat
uit het westen waaien en is
matig.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig voor dinsdag
en woensdag:
Zuid-Scandinavië: Langs de Noorse
westkust buien, meer naar het noor
den met sneeuw. Ten oosten van de
Noorse bergen overwegend droog en
soms opklaringen. Middagtempera-
tuur langs de westkust en bezuiden
Oslo 2 tot 6 graden, benoorden Oslo
rond of enkele graden onder nul met
matige vorst in de nacht.
Britse Eilanden: In het noordwesten
af en toe motregen, elders overwe
gend droog. In het zuiden soms een
opklaring en plaatselijk mist. Mid-
dagtemperatuur 6 tot 10 graden.
Denemarken. Noordwest-DuitSland
en Nederland: vooral meer naar het
noorden enige regen, gevolgd door
droog weer met opklaringen dat
woensdag voortduurt. Middagtempe-
ratuur van 4 graden in Noord-Dene-
marken tot 8 graden in Nederland.
grotere hoogten Hier en daar mist.
Geen neerslag Middagtemperatuur
van 3 tot 6 graden, bij zee wat hoger.
Vooral in Zuid-Duilsland lichte vorst
in de nacht.
ïhone
jers t
leeds
ren van 3 tot 6 graden en lichte vt
in de nacht. Boven, rond 1000 n
overwegend zonnig. Nul-gradengn
's middags op rond 1500 meter h"
te, daaronder lichte dooi.
Spanje. Portugal. Zuid-Fran\
Noord-Ital ië en Joegoslavische I
Langs de kusten overwegend z
Middagtemperatuur van 10 g
langs ae noordelijke Adriatische
tot 15 k 18 graden langs de zuidel
kusten. Landinwaarts vooral
noorden van Spanje en Italië
Zuid-Frankrijk gebieden me:
laaghangende bewolking bij
van 3 tot 8 graden.
Griekenland. Zuid-Italië: Veranti
lijk bewolkt. Voornamelijk
Italië mogelijk een bui. Middagt
peratuur 12 tot 15 graden.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Eindhoven
Zuid-Limburg
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
ij he
'NV
Rlo de Janeiro
de bewolking bij middagtemperatu- Tur
Ibart
•I ïe
end t
t boerd
5 levert
sliep
broer:
i verdit
uitbra
den z
ten.
5 door c
j gehaa
dens
Boe
zijn
drie 1
land i
bij ee
land
heeft
blikse
was
Boeir
lucht
2000
was
ke fo
Enge
een
Holla
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
hel recht voor ingezon
den stukken te bekorten
Hirohito
Hirohito is dood. Voor zijn be
grafenis heeft de Japanse re
gering 150 miljoen gulden uit
getrokken. Een kapitaal be
drag dat beter aan de slachtof
fers van de „goddelijke" keizer
had kunnen worden uitge
keerd.
M. v.d Poel,
LEIDEN.
Arm Den Haag
Arm Den Haag, overgeleverd
aan een college waarvan je
hoopte, dat het juist de gewone
burger en zijn problemen,
waaronder de stadsvernieu
wing en het schone milieu, een
warm hart zou toedragen! In
plaats daarvan zijn onze be
stuurders zelden voor ons aan
spreekbaar, want altijd op reis
naar verre, opwindende lan
den of druk met het produce
ren van vrijblijvende, uiterst
kostbaar uitgegeven nota's of
met het voorbereiden van een
onbetaalbaar plan voor een
grote, witte kolos om ambtena
ren in op te bergen, ik bedoel
dat rampzalige stadhuis van
Duivesteijn. Maar onder de
grond vervuilen kilometers
kapotte riolen, de bodem en
het grondwater, het stadsver
nieuwingspotje voor uit te
plaatsen bedrijven is leeg en
burgers die zich zorgen maken
over de bouw van een veel te
duur èn onnodig stadhuis
wordt verweten bekrompen
en benepen te denken en geen
hart te hebben voor hun stad.
Maar luisteren naar wat de
burger wil, dat is het laatste
wat het college wil.
W. Praag,
DEN HAAG.
Vrijwillig celibaat
In het goed gedocumenteerde
en weldoorwrochte weer
woord van mevrouw Joke
Forceville-van Rossum aan
het adres van de maatschap-
pijk werkster Tineke Ferwer-
da over de priester-vrouw re
latie (11 januari jl) valt één
zaak zeer pijnlijk op. In prote
stantse kringen is het een op
zettelijk gebruik te doen voor
komen alsof men in Nederland
„gedwongen" wordt rooms-ka-
tholiek priester te worden en
ongehuwd te blijven. Dat krin
gen binnen de reformatie dit
bij voortduring insinueren is
tot daar aan toe, de Heidel-
bergsche Catechismus die nog
dagelijks onderwezen wordt
binnen de Reformatie bevat
nog wel meer lasterlijke aan
tijgingen jegens de katholieke
kerk. Dat echter mevrouw
Forceville-van Rossum na
drukkelijk voorbij gaat aan de
vrijwilligheid van die celi
baatsverplichting, grieft mij
zeer.
Jaren en jaren kan in Neder
land een priesterkandidaat
vrijwillig nadenken over die
verplichting, soms meer dan
tien jaar! Als mevrouw Force-
ville zich dan opwerpt als
„ambassadrice" voor hen die
woordbreuk plegen en van
twee walletjes willen eten dan
stemt dat zeer droevig. Het
gaat hier toch om volwasse
nen! En als men dan al zo
graag als gehuwd priester door
het leven wil gaan, wel er zijn
nog meer katholieke Kerken
in dit land. De Oud-Katholie
ke Kerk heeft gehuwde pries
ters, en de Anglikaanse kerk
in dit land (twintigduizend lid
maten, tweemaal zoveel als de
Oud-Katholieke Kerk) heeft
die eveneens. Keus genoeg
dunkt mij.
Maar er is wel iets anders. De
Oud-Katholieke Kerk heeft in
de jaren twintig, toen de ver
plichte celibaatskwestie speel
de, zeer nadrukkelijk gesteld,
„dat zij die vóór afschaffing
van die verplichting hadden
gestemd niet mochten trou
wen". Zij die dat toch deden
werden uit het ambt gezet, zo
als bijvoorbeeld de bestudeer
de en beminnelijke dr. Brug-
geman, de Utrechtse archiva
ris die als gunst toch in super-
pli en met miskelk mocht wor
den begraven.
Overigens accepteerde de
Oud-Katholieke Kerk toen
géén Rooms-Katholieke pries
ters die onderdak bij deze
kerk zochten om te kunnen
trouwen: het motief was on
zuiver. In deze kerk bestaat de
verplichting tot celibaat niet.
Maar van 48.000 lidmaten in
1926 te zakken tot beneden de
10.000 nu spreekt boekdelen,
zijn
vond
en in deze kerk niet alleen u
Men tornt niet straffeloos aar| bra
traditie en overlevering...
nogmaals, niemand wordt ir g0gd.
dit land gedwongen celibatair
te leven, alleen anti-papisten
verspreiden dit fabeltje, wan!
ziende zijn ze opzettelijk blind
Dominees die priester willen 1
worden, en gehuwd zijn, zf
zijn er in Nederland! Doch da!
is een andere zaak. Zij hebber
geen vrijwillige afstand vat
het huwelijk gedaan.
Jan van Sanen jr.,
VOORBURG
DE
Geen krant ontvangen? Bel
zaterdags tussen 14.00 en
12.22.48 en uw krant wordt
zorgd.
tussen 18.00 en 19.00 uur,
15.00 uur, telefoon 071'
nog dezelfde avond nabe-
