final
inaie
„Heeft u voor mij twee weken zon?"
VIJF DAGEN
VAKANTIE 89
IN UTRECHT
Monnikenwerk
TOERIST KAN NAUWELIJKS MEER WIJS UIT BERGEN REISGIDSEN
Open grenzen
Zakenreizen
'CeidóeSowxa/nt1
ZATERDAG 7 JANUARI 1989
De Jaarbeurs in Utrecht biedt
volgende week onderdak aan
Vakantie 89, een soort mini-
Verenigde Landen, Steden en
Streken, waar honderden
vertegenwoordigers van verre
en dichterbij gelegen oorden
acte de présence geven.
Voor tienduizenden
landgenoten is deze vijfdaagse
beurs dè bron van informatie
over vakantiebestemmingen die
zij dit jaar, ooit, maar vaak ook
nooit, zullen bezoeken.
Favoriete vakantielanden als
Frankrijk, de Bondsrepubliek,
Spanje en Oostenrijk zijn in
Utrecht ruimschoots
vertegenwoordigd. Maar ook
andere landen en landstreken
laten zich niet onbetuigd.
De verwachting is verder dat
de wind van glasnost en
perestrojka door de Jaarbeurs
zal waaien, want het reizen
naar het Oostblok zit dit jaar
sterk in de lift. Opvallend is
daarbij de grote belangstelling
voor Hongarije. Of zou dat
komen doordat dit land volgens
de Consumentenbond veruit het
goedkoopste Europese
vakantieland is? Maar ook
organisatoren van reizen naar
het land van Michail
Gorbatsjov zijn optimistisch.
En zo hoort het, want in de
reiswereld is somberheid
ongepast. Steeds vaker en
steeds verder weg lijkt het
devies dat de bezoekers van
Vakantie 89 met behulp van
veel eten en drinken, vrolijke
Afrikaanse en Caribische
muziek, mode-shows en een
heuse Hollandse klompendans
wordt voorgehouden. Het is
allemaal te zien vanaf komende
woensdag 14.00 uur.
Op zondag 15 maart om 18.00
uur sluit de vakantiebeurs z'n
deuren weer.
DEN HAAG - „Ik wil graag op va
kantie naar Spanje of Griekenland.
Zon, zee en strand. Heeft u iets
voor mij?". Achter de vriendelijke
glimlach waarmee het balieperso-
neel de klant te woord staat, gaat
enige wanhoop schuil. De reisgid
sen bieden in beide landen geza
menlijk niet minder dan 2155 ac
commodaties: hotels, appartemen
ten en bungalowparken. Zie daar
dan maar eens uit te kiezen.
Nederlanders reizen er de laatste
jaren lustig op los. Even wat cijfers
op een rijtje. Bijna twee derde van
de bevolking doet er op zijn minst
één keer per jaar aan mee; steeds
meer mensen gaan zelfs meerdere
keren per jaar met vakantie. Lan
gere vakanties besteden zij bij
voorkeur in het buitenland; voor
die almaar aan populariteit win
nende korte tweede en derde va
kantie is het eigen land favoriet.
Vooral de bungalowparken met
tropische zwemparadijzen doen
daarbij goede zaken.
Nederlanders die in het buitenland
op vakantie gaan (een kleine vijf
miljoen) zijn. in overgrote meerder
heid doe-het-zelvers. Met auto,
fiets, rugzak" en tent erop uit, al
dan niet naar het zelf besproken
huisje of die gezellige camping van
vorig jaar. Ruim anderhalf miljoen
landgenoten maken gebruik van de
diensten van reisbureaus en tour
operators. Sommigen uitsluitend
voor het vervoer of de accommo
datie. Maar een meerderheid van
die anderhalf miljoen, met name
de zonzoekers, gaan geheel ver
zorgd op stap. „En, denkt u dat u
wat heeft in Spanje?"
De enorme vlucht die het toerisme
de voorbije jaren heeft genomen,
blijkt onder meer uit de gegevens
van Toeristiek, een organisatie die
voor de reisbranche een overzicht
maakt van alles wat de Nederland
se touroperators aanbieden op het
Achter dè vriendelijke glimlach
terrein van de zonvakanties. Voor
1989 heeft dat monnikenwerk gere
sulteerd in een zeshonderd pagina's
dik boek over Griekenland, één
van duizend pagina's over Spanje
en een ongeveer even dik naslag
werk over de overige landen rond
de Middellandse Zee. Ging het in
1980 nog om een totaal van 1600
hotels, appartementen en bunga
lowparken, voor de komende zo
mer zijn dat er 3469: 324 meer dan
vorig jaar. Playa del Ingles op het
Canarische eiland Gran Canaria al
leen neemt van het Spaanse totaal
van 1259 onderkomens al 111 voor
zijn. rekening: daarmee herbergt
één op de vier gebouwen in dit toe
ristenpakhuis Nederlandse vakan
tiegangers.
Wie zich totaal onvoorbereid in het
dichtbegroeide woud van honder
den reisgidsen begeeft, zal al spoe
dig door de bomen het bos niet
meer zien, beaamt Hilly Snippe
van de Consumentenbond. Alleen
de gidsen van de vier grootste Ne
derlandse touroperators vormen al
een stapel die bij de oud-papier
handel behoorlijk geld oplevert.
Hilly Snippe en haar vijf collega's
van de Consumentenreisgids heb
ben er een dagtaak aan om alle uit
gaven van touroperators diepgaand
te bestuderen en tussendoor ook
nog een groot aantal bestemmin
gen te bezoeken. Een vakantie boe
ken, zo luidt daarom het welge
meende advies, is niet iets dat je er
even tussendoor doet. Neem er
ruim de tijd voor.
veel verbeterd
Snippe: „Als je de nu voor de con
sument beschikbare informatie ver
gelijkt met die van tien jaar gele
den, is er overigens wel veel verbe
terd, zöwel de informatie in de
reisgidsen zelf als de informatie-
voorzienning door het balieperso-
neel. Het komt bijvoorbeeld niet
meer voor dat brochures vermel
den dat het strand tweehonderd
meter van het hotel verwijderd is,
enige wanhoop schuil. De reisgidsen bieden duizenden accommodaties. Zie daar dan
maar dat men verzuimd heeft erbij
te zetten dat het hotel gebouwd is
op een steile klif driehonderd me
ter boven het water".
Toch blijven nog heel wat gidsen
voor verbetering vatbaar, zoals on
der meer bleek uit een onderzoek
waarover in de Consumentenreis
gids van vorig jaar september werd
gepubliceerd. Op grond van de er
varingen van reizigers werd onder
meer forse kritiek geleverd op de
schreeuwerige toon van veel reis
gidsen, ronduit foutieve informatie
en een onvoldoende beschrijving
van de omgeving van hotels en ap
partementen. Bovendien blijven de
prijstabellen voor veel mensen een
onleesbare cijferbrij.
Snippe: „Om een voorbeeld van
die onvolledige informatie te noe
men: je ziet op de foto een prachtig
hotel en volgens de tekst loopt .er
een weg langs. In werkelijkheid
gaat het echter om een zeer drukke
verkeersweg, die je eerst moet over
steken voor je op het strand komt.
Nog een voorbeeld: het op de foto
zo sfeerrijk en landelijk ogende ho
tel blijkt aan drie kanten inge
bouwd door enorme torenflats".
„Gelukkig is objectieve informatie
dank zij de inspanningen van Toe
ristiek snel voorhanden. Bovendien
bestaan van de populairste zonbe-
stemmingen prijsvergelijkingen.
Dan weet je direct waar je het
goedkoopste uit bent. Je zou als
reiziger in spe gewoon om dat
soort informatie moeten vragen.
Wat je in elk geval niet moet doen
is je met een stapel folders en bro
chures naar huis laten sturen om
het zelf allemaal uit te zoeken. Be
ter is het je eerst thuis voor te be
reiden. Bepalen hoe groot je vakan
tiebudget is, waar je ongeveer naar
toe wilt, op welke manier en wat je
van plan bent te doen; alleen in de
zon zitten of ook wat verder rond
kijken. Het is helemaal niet zo gek
om met een vragenlijstje voor de
balie van een reisbureau te ver
schijnen".
Terwijl de Nederlandse vakantie
ganger zich vaak nog het hoofd
breekt over de bestemming voor de
eerstvolgende zomer, zitten veel
Nederlandse touoperators in ge
dachten al drie jaar verder. 1992,
het jaar van de „open grenzen", is
- niet zo onbegrijpelijk - ook in de
reiswereld een magisch begrip ge
worden.
Uit vrees dat buitenlandse bedrij
ven zullen proberen greep te krij
gen op de Nederlandse vakantie-
markt, proberen de Nederlandse
bedrijven in korte tijd hun markt
aandeel te vergroten. Met als resul
taat lagere prijzen voor de reizen
naar de massabestemmingen en ge
specialiseerde programma's voor
wie zich van die massa wil onder
scheiden.
Snippe neemt al die prijsverlagin
gen overigens met een Fikse korrel
zout. „Als je alle prijsverlagingen
van de afgelopen jaren optelt, zou
het reizen nu gratis moeten zijn".
En voor 1992 is zij niet zo bang.
„Scherpere concurrentie leidt tot
lagere prijzen. We hebben het ge
zien met de vliegprijzen. Die kon
den ondanks de lagere dollar en de
goedkopere brandstof niet omlaag.
Maar op het moment dat iemand
onder de prijs gaat zitten, kan het
opeens wel. Dat is een goede ont
wikkeling voor de consument. An
ders is het, wanneer het na 1992
door overnemingen en fusies ook
in de reisindustrie tot een macht
sconcentratie komt. Daar moet
met name door de EG een stokje
voor worden gestoken".
voor elk wat wils
Volgens ing. G. van Woudenberg,
manager vakantie buitenland van
de ANWB, is het steeds verder spe
cialiseren van de reisprogramma's
een niet meer te stoppen trend.
Een bezoekje aan een reisbureau
levert het bewijs. Naast het „gewo
ne" massaprodukt zonvakanties
omvat het aanbod van een beetje
gesorteerd reisbureau speciale rei
zen voor jongeren en ouderen, rij
ken en armen, actievelingen en lui
lakken, hoogvliegers en grotkrui
pers, fietsers, zeilers, wandelaars,»
klimgeiten en automobilisten. Er
zijn computervakanties, oertijdva
kanties, historische vakanties, on
derzeeërvakanties, biologische va
kanties, macrobiotische vakanties
en in de toekomst ook ruimteva
kanties. Als de reis van je dromen
nog niet bestaat, kan hij ter plekke
worden samengesteld met behulp
van de video- en computersyste
men waarover een zichzelf respec
terend reisbureau tegenwoordig be
schikt.
Van Woudenberg: „De situatie van
vroeger, met z'n allen naar een
paar bestemmingen, komt niet
meer terug. De individualisering is
onmiskenbaar. Een belangrijke
groep reizigers wil best zijn grenzen
verleggen, maar het echte avontu
rieren is er nauwelijks meer bij. De
nieuwe bestemmingen moet wel
iets herkenbaars hebben. Neem het
voorbeeld van Turkije. In 1985
was dat land nog niet ontdekt. Nu
hebben vijftig touroperators Tur
kije in hun gids staan. De prijs is
concurrerend met Spanje en de
Nederlanders trekken er met tien
duizenden naar toe. De zogenoem
de „Fly and Drive"-arrangementen
in de VS zijn net zo'n verhaal. Je
vliegt ergens naar toe waar een
auto staat te wachten, je route staat
vast en je hotels zijn geboekt. Het
is het georganiseerde avontuur, en
dat is niet negatief bedoeld".
Overigens vormt voor Van Wou
denberg alle aandacht van tour
operators voor die gespecialiseerde
bestemmingen een aanwijzing, dat
de lange buitenlandse zomervakan
ties zo langzamerhand hun plafond
hebben bereikt. „Dit jaar zullen er
nog wel meer mensen naar de zon
reizen. Maar dat is vooral het efFect
te kiezen.
FOTO: CEES VERKERK
van de slechte zomer van vorig jaar
in Nederland. Voor de jaren daar
na verwacht ik een afvlakking.
Vandaar ook al die aandacht van
touroperators voor de zakenreizen.
Ze hebben er eind vorig jaar zelfs
een speciale vakantiebeurs voor ge
houden. Op die markt valt nog
winst te halen. Dat heeft alles te
maken met Europa '92 en de ver
wachting dat er de komende jaren
veel meer zakelijk gereisd zal gaan
worden".
Het zijn volgens Van Woudenberg
factoren die in de hand werken, dat
de traditionele zonvakanties nau
welijks meer zullen groeien. „De
mensen krijgen nog altijd meer
vrije tijd en willen er vaker op uit.
Maar dat kost geld. Als tegelijker
tijd het hoogseizoen steeds duurder
wordt en steeds meer problemen
oplevert, bijvoorbeeld bij de vlieg
verbindingen, ligt de conclusie
voor de hand".
De oplossing die Van Woudenberg
- maar hij niet alleen - bepleit
zijn Europese afspraken over de
vakantiespreiding. De kans daarop
is voorlopig overigens klein. Van
een Europees toerisme-beleid, zo
blijkt uit zijn woorden, heeft Van
Woudenberg voorlopig geen hoge
pet op. „Het jaar 1990 is door een
aantal Europese ministers uitgeroe
pen tot het Jaar van het Toerisme.
Dat klinkt goed. Maar voor alle ac
tiviteiten en reclamecampagnes is
een budget beschikbaar gesteld van
elf miljoen gulden. In Brussel zit
ten een mijnheer en twee assisten
tes die de hele zaak moeten organi
seren. De minsters hebben ook be
sloten dat het reizen in het voor-
en naseizoen goedkoper moet wor
den. Wie gaan dat betalen? Juist,
de mensen die in het hoogseizoen
reizen: alle mensen dus die aan de
officiële vakanties zijn gebonden.
Echt, de enige oplossing van de va-
kantiepieken is een echte Europese
vakantiespreiding. Dat zou de zaak
een stuk overzichtelijker maken".
JOS TIMMERS