„Wij doen nooit aangifte van incest"
„Overheid spreekt
met te veel monden"
Horecava '89:
Light neemt in
gewicht toe
DE KLEINE PLANTAGE IS DE BOLDERKAR NIET
Twaalf miljard gulden voor
ontwikkelingsprogramma's
Lubbers: milieu
boven inkomen
BINNENLAND
CeidaeSouiant
VRIJDAG 6 JANUARI 1989 PAGINA 4
Ministerie kent
schadelijkheid
kopieerapparaten
DEN HAAG - Dat het gebruik van kopieerap
paraten de gezondheid kan schaden is bij het
ministerie van sociale zaken bekend. In 1985
heeft het ministerie TNO een studie laten ver
richten, waaruit bleek dat kopieerapparaten
stank-, geluids- en warmteoverlast kunnen ver
oorzaken. Het ministerie reageert hiermee op de
bekendmaking door de Bedrijfsgezondheids
dienst Oost-Gelderland dat het gebruik van
kopieerapparaten in kantoorruimten kan leiden
tot klachten bij het personeel over hoofdpijn en
moeheid. Uit het TNO-onderzoek bleek overi
gens geen direct verband tussen kopieerappara
ten en de gezondheid. Naar aanleiding van het
onderzoek zijn door het ministerie richtlijnen
opgesteld over het gebruik van de apparaten.
NIB en NMB: nog
te vroeg voor blijheid
DEN HAAG De banken NIB en NMB
hopen dat de intentieverklaring tussen
de staat en de Staatsdrukkerij over de
produktie van het nieuwe paspoort tot
een definitief akkoord zal leiden. Moch
ten de staat en de SDU het niet eens
worden op een voor de banken accepta
bele wijze, dan zitten alle partijen nog
volop in de problemen. Aldus de voor
zichtige reactie van de NIB en NMB, de
financiers van de failliete paspoortfabri
kant KEP, op de mededeling van minis
ter Van den Broek (buitenlandse zaken)
dat de banken de intentieverklaring niet
hoeven te ondertekenen. Een woord
voerder van NIB en NMB verklaarde
dat „het nog bepaald te vroeg is om een
begin van blijheid te hebben".
Barleus verliest weer
kort geding rond rectrix
AMSTERDAM Het Amsterdamse
Barlaeusgymnasium heeft opnieuw een
kort geding verloren dat het had aange
spannen om de benoeming van een rec
trix ongedaan te maken. De raadsvoor
dracht waarin mevrouw de Vries
Lentsch werd voorgedragen kan de
toets der kritiek doorstaan zodat het
raadsbesluit eveneens zonder smet is,
besliste rechtbankpresident Asscher.
Volgens hem is er nog steeds sprake
van ongelijkheid tussen mannen en
vrouwen waar het directeursbenoemin
gen betreft. „Daarom mag de gemeente
streven naar evenredige vertegenwoor
diging van vrouwen in de leiding". Het
Barleus heeft in totaal drie kort gedin
gen tegen de gemeente aangespannen.
Kamervragen over
vrijlating van
Rara-verdachte
DEN HAAG De Tweede-Kamerleden
Kosto en Swildens (PvdA) hebben mi
nister Korthals Altes (justitie) schriftelijk
gevraagd of hij het eens is met de opvat
ting dat het aan fouten van het openbaar
ministerie te wijten is dat Rara-verdach
te René in vrijheid is gesteld. Zowel in
perscommentaren als in uitingen van
Kamerleden klinkt deze opvatting door,
aldus de parlementariërs. Ze willen van
de minister inlichtingen over de manier
waarop de huiszoeking in april 1988 is
verlopen. Het bewijsmateriaal dat daar
bij werd verzameld werd door het ge
rechtshof in Amsterdam als onrechtma
tig verkregen is bestempeld.
Koningin Emma
centraal tijdens
herdenkingsjaar
DEN HAAG Een speciaal
comité zal in 1990 een aantal
activiteiten organiseren rond
koningin Emma, de moeder
van koningin Wilhelmina. Op
8 december 1990 is het hon
derd jaar geleden dat zij de eed
aflegde als regentes van het
koninkrijk. Aan het eind van
dit jaar wordt de reeks van ac
tiviteiten gestart met een spe
ciale Emma-tentoonstelling op
paleis 't Loo. Over een te hou
den herdenkingsplechtigheid
in Den Haag op 8 december
1990 wordt nog overlegd.
Burgemeester Enschede
hekelt Korte-Van Hemel
ENSCHEDE Burgemeester Wierenga
van Enschede heeft in krachtige bewoor
dingen het asielbeleid van staatssecretaris
Korte-Van Hemel bekritiseerd.
De staatssecretaris heeft persoonlijk de op
dracht gegeven om drie Syriërs twee
vrouwen en een kind die in Enschede
verblijven, het land uit te zetten. Als de
vrouwen worden uitgezet, moeten zij hun nds
kinderen achterlaten. Een van de vrouwen
heeft zelfs nog een zuigeling. Wierenga
vindt deze handelswijze absoluut niet pas
sen bij een CDA-bewindspersoon. Het col
lege van B en W van Enschede is diep be
zorgd over het lot van de ongeveer 250 Sy
rische asielzoekers in zijn gemeente. De on
zekerheid over wat hen te wachten staat,
betekent voor hen een ondragelijke last, al
dus het college.
•trac
n a
euw
ROTTERDAM Je zult
heden ten dage directeur
van een medisch kleuter
dagverblijf zijn, in de
buurt van Vlaardingen
nog wel en dan ook nog
geconfronteerd worden
met een schadeclaim van
tienduizend gulden van
een man die ten onrechte
verdacht werd van incest;
je moet er niet aan den
ken. De heer N. Berken
bosch wel. Hij is algemeen
directeur van het medisch
kleuterdagverblijf De
Kleine Plantage in Rotter
dam en inderdaad, hem is
verzocht die tienduizend
gulden op tafel te leggen.
Is De Bolderkar dan over
al? „Nee", zegt Berken
bosch. „Op De Bolderkar
gaat het om zeer actuele
zaken, daar staat de diag
nose en het aantal gesig
naleerde gevallen ter dis
cussie. Bij ons niet".
Mr. J. van Zundert denkt daar
namens zijn cliënt anders
over. Als De Kleine Plantage
na het weekeinde nog niet be
sloten heeft tot schadevergoe
ding, zal de advocaat „een pro
cedure beginnen bij de recht
bank". Zijn cliënt is de vader
van een dochter van negen
jaar, die anderhalf jaar gele
den uit huis werd geplaatst,
nadat het Rotterdamse kleu
terdagverblijf had vastgesteld
dat ze seksueel misbruikt
werd. Sinds Kerst is het meisje
op last van de kinderrechter
weer thuis; er is geen incest
geconstateerd en tegen de va
der is geen vervolging inge
steld. Maar hij voelt zich be
schuldigd door De Kleine
Plantage en eist genoegdoe
ning. Een echtpaar uit Rotter
dam, van wie een vijfjarig
zoontje zes weken uit huis
werd geplaatst totdat bleek dat
er van incest geen sprake was,
heeft zich bij de vader gevoegd
en eist excuses van De Kleine
Plantage, omdat het dagver
blijf de aanzet tot de uithuis
plaatsing zou hebben gegeven.
Berkenbosch wil daar niet al
te gedetailleerd op ingaan; er
zal geen schadevergoeding be
taald worden, zegt hij, en als
de ouders naar de rechter wil
len stappen, dan is dat hun
goed recht. „Verder onthou
den we ons in deze zaak van
commentaar".
Vrijwilligheid
Dat wil niet zeggen dat Ber
kenbosch helemaal niet praten
wil, zoals zijn collega van De
Bolderkar. Integendeel, om
standig doet hij uit de doeken
hoe De Kleine Plantage met
Ouders „Bolderkar"
doen beroep op justitie
ROTTERDAM - Een aantal ouders van kinderen die het
medisch kleuterdagverblijf (MKD) de „Bolderkar" in Vlaar
dingen bezoeken of daar inmiddels zijn weggehaald, doet
een dringend beroep op het openbaar ministerie om een jus
titieel onderzoek in te stellen naar het seksueel misbruik dat
met hun kinderen zou zijn gepleegd. Volgens de ouders zijn
er aanwijzingen dat anderen dan zijzelf de kinderen hebben
misbruikt. Sommigen wijzen in de richting van medewer
kers van de Bolderkar.
zijn kinderen omgaat en hoe
het dagverblijf nooit ofte nim
merbeschuldigingen uit, laat
staan aangiftes doet. „Kinde
ren komen hier, op basis van
vrijwilligheid overigens, altijd
terecht via een of andere
hulpverlenende instantie; de
huisarts, de schoolarts, het Ri-
agg of iets dergelijks. Wij bie
den meer dan zij, omdat wij
een complete dagopvang ver
zorgen. Als dat echter niet tot
resultaat leidt, is er de moge
lijkheid van dag- en nachtbe
handeling, de zogenaamde re
sidentiële opname. Ik zal even
kijken, ik heb hier de jaarver
slagen voor me liggen van
1982 tot en met 1986 zijn twin
tig kinderen vanuit ons dag
verblijf naar een instelling
voor dag en nacht gegaan. Dat
zijn er gemiddeld vier per jaar,
niet veel dus. En veelal in
overeenstemming met de ou
ders. Een uiterst gering aantal
kinderen wordt gedwongen uit
huis geplaatst. Daar vallen die
twee onder van wie de ouders
ons nu aanklagen".
„Nee, wij hebben niemand be
schuldigd van incest. Dat doen
we nooit. Als een ziekenhuis
bij een patiënt een gat in het
hoofd constateert, loopt het
toch ook niet naar de politie?
Wij zijn nog nooit aan een
strafrechtelijke procedure be
gonnen, wij doen nooit aangif
te. Kijk, als een kind zich on
gewoon gedraagt, plegen we
nader onderzoek. En als dat
leidt tot het vermoeden van
seksueel misbruik, gaat onze
maatschappelijk werkster naar
de ouders toe om er met hen
over te praten. Stel dat het
kind bij hen op de slaapkamer
slaapt, of dat het misschien
wel naar porno-films kijkt, dat
is ook mogelijk. Dan geven we
aan dat dat niet zo wijs is.
Maar als er echt sprake is van
incest, dan kun je dat niet in
een gesprekje corrigeren. Dan
gaan we naar de Raad voor de
Kinderbescherming en die leg
gen we het probleem anoniem
voor: dit en dit is er aan de
hand, wat kunnen we doen?
Dat leidt soms tot een nieuw
en uitgebreider onderzoek, bij
voorbeeld door het PAR, het
Psychologisch Pedagogisch
Adviesbureau Randstad. Soms
leidt het er ook toe dat de
Raad zegt: dit is zo ernstig, wij
moeten overleggen met de
kinderrechter. Die krijgt dan
het dossier in handen en is
verder verantwoordelijk voor
het beleid, ook voor eventuele
uithuisplaatsingen. Daar staan
wij buiten".
Ingrijpend
Volgens Berkenbosch is het
„uiterst moeilijk" te zeggen
hoeveel incest-gevallen op De
Kleine Plantage boven water
worden gebracht. „We signale
ren in meerdere gevallen sek
suele misstanden, meer kan ik
er niet over zeggen. Maar het
is natuurlijk een maatschappe
lijke ontwikkeling dat er veel
meer aandacht voor incest is
gekomen, omdat we ontdekt
hebben dat de uitwerking op
de slachtoffers zeer, zeer
ingrijpend is".
De anatomische poppen (man
en vrouw figuren, in tegen
stelling tot Barbie-poppen
voorzien van natuurgetrouwe
geslachtsorganen) waarvan het
nut sinds de „Bolderkar-affai
re" onderdeel is van een ver
hitte discussie, doen ook op De
Kleine Plantage dienst als
hulpmiddel bij het opsporen
van incest. „Maar ze hebben
geen doorslaggevende beteke
nis", zegt Berkenbosch, „en ze
worden alleen gebruikt door
onze orthopedagoge en onze
psychologe, die daar boven
dien een speciale training voor
ontvangen hebben".
Berkenbosch is er „heilig van
overtuigd" dat de opsporing
van incest geschaad is door de
wolk van negatieve publiciteit
die sinds begin december rond
De Bolderkar hangt; alle me
disch kleuterdagverblijven,
alle Raden voor de Kinderbe
scherming, alle kinderrechters
hebben daar onder te lijden.
Hij heeft zijn hoop gevestigd
op het onafhankelijke onder
zoek dat de inspectie voor de
volksgezondheid heeft inge
steld. „Daar heb ik veel ver
trouwen in, dat kan ons hel
pen deze stap terug weer in te
halen".
STEVO AKKERMAN
DEN HAAG Het kabi
net trekt de komende vier
jaar ongeveer twaalf mil
jard gulden uit voor ont
wikkelingssamenwerking
met een aantal program-
malanden en -regio's. Dit
staat in het beleidsplan
voor deze gebieden, dat
minister Bukman van ont
wikkelingssamenwerking
vandaag naar de Tweede
Kamer heeft gestuurd.
In het plan wordt de koers uit
gezet voor de Nederlandse
ontwikkelingssamenwerking
met de regio's Zuidelijk Afrika
en Sahel, Bangladesh, Egypte,
India, Indonesië, Kenya,
Noordjemen, Pakistan, Sudan
en Tanzania. Voor Sri Lanka
is een beleidsnotitie voor twee
jaar uitgewerkt.
Het plan is tot stand gekomen
na overleg met tal van des
kundige instellingen uit bin
nen- en buitenland. Ook maat
schappelijke organisaties heb
ben een bijdrage kunnen leve
ren. Centraal staat het bevor
deren van meer duidelijkheid
en zekerheid in de ontwikke
lingssamenwerking. Dit geldt
zowel voor het aanbod van de
Nederlandse deskundigheid en
goederen als voor de inzet van
Nederlandse bedrijven en in
stellingen. Ook is sterk reke
ning gehouden met de behoef
te van de ontwikkelingslan
den.
De meeste samenwerking zal
plaatsvinden in plattelandsont
wikkeling, industriële ontwik
keling, onderwijs, training en
onderzoek. Ook komen ener
gie, de positie van vrouwen,
mensenrechten en cultuur aan
de orde.
Amfetamine- -V-Wf
lab opgerold
De politie heeft
deze week in het
Noordhollandse
dorp Twisk een pro
fessioneel amfeta
mine-laboratorium
ontdekt en ontman
teld en daarbij drie
mannen aangehou
den. Het laborato
rium was gevestigd
in een vakantiehuis
je. Het onderzoek
was november be
gonnen na klachten
van talrijke inwo
ners van Twisk over
een penetrante che
mische geur.
FOTO. ANP
SUSKE EN WISKE DE KOMIEKE COCO
q/i/w oom ot tinicmm irnonm
t'tin of m botst oe hooi te6en hij
KOBHHlBlf EH SP/IIH6T HET S10T OPEH.
d Uitgeverij. Antwerpen-Weesp
De scheidende PTT-voorlichter De Voogd drukt op zijn afscheidsreceptie de hand van kamerlid P.
van der Sanden (CDA).
FOTO: JEROEN DE JONG
Adjunct-directeur Rijskvoorlichtingsdienst:
DEN HAAG De over
heid spreekt met te veel
monden omdat de voor
lichting van de verschil
lende ministeries slecht op
elkaar is afgestemd. Be
leidsstukken van de ver
schillende departementen
worden vaak los en soms
ook in concurrentie met
elkaar gepresenteerd,
waardoor de overheid bij
de burgers aan gezag en
overtuigingskracht inboet.
Op het punt van de voor
lichting naar het publiek
valt dus nog veel te ver
beteren.
Dit betoogde adjunct-directeur
van de Rijksvoorlichtings
dienst drs. F. Lörtzer gister
middag tijdens een symposium
ter gelegenheid van het af
scheid van Gerard de Voogd,
adjunct-directeur in- en exter
ne betrekkingen van de per 1
januari 1989 geprivatiseerde
PTT. Aangezien de PTT van
overheidsbedrijf een zelfstan
dige onderneming is gewor
den, stond het symposium in
het teken van het thema over
heidsvoorlichting versus voor
lichting bij het bedrijfsleven.
Lörtzer: „De overheid heeft bij
zijn voorlichting te maken met
een complexe doelgroep, na
melijk de burgers, die de over
heid doorgaans wil zien als
'één samenhangend geheel.
Maar onlangs hebben we nog
gezien dat een milieuactie van
Nijpels in conflict kwam met
het voorstel van minister
Smit-Kroes de maximumsnel
heid te verhogen. Justitie
kwam er vervolgens met een
controle- en vervolgingsbeleid
achteraan. Het is natuurlijk
het goed recht van bewindslie
den om met elkaar van me
ning te verschillen. Maar dan
is het de taak van de over-
heidsvoorlichter zo veel moge
lijk te voorkomen dat deze
verschillen naar buiten ko-
Razernij
Deze mening werd tijdens het
symposium niet gedeeld door
verschillende sprekers uit de
mediawereld, onder wie de
journaliste A. Koerts, chef fi
nanciën en economie van het
dagblad Trouw. Zij schetste de
razernij die zich van een jour
nalist meester maakt als een
overheids- of bedrijfsvoorlich-
ter „niet thuis" geeft. Koerts:
„Je hebt drie categorieën
voorlichters waar een journa
list de kriebels van krijgt. De
eerste en ergste categorie is
niet bereikbaar. De tweede ge
bruikt de afscheepmethode en
de derde belooft dat hij of zij je
morgen met het antwoord op
je vraag terugbelt. Kun je het
een journalist kwalijk nemen
dat hij of zij dan maar direct
de directeur, minister, com
missaris of burgemeester
belt?".
De reputatie van Gerard de
Voogd als voorlichter, gedu
rende vele jaren het visite
kaartje van wellicht 's lands
meest publieke onderneming,
kwam tijdens het symposium
en de afscheidsreceptie bij
„Telecom" in Den Haag
slechts zijdelings ter sprake.
Rustig heeft de ex-journalist
De Voogd het bij de overheid
(c.q. PTT) niet gehad, aange
zien de laatste jaren zowel de
privatisering van de PTT als
de gedwongen verhuizing naar
het noorden de gemoederen
nogal bezighield.
Als voorlichter heeft De
Voogd in elk geval voorlopig
het laatste woord gesproken.
Tijdens zijn afscheidsreceptie,
waarbij ook directeur-generaal
ir. C. Wit aanwezig was, wees
hij erop dat ook wat de voor
lichting betreft voor de gepri
vatiseerde PTT wellicht een
nieuw tijdperk aanbreekt. De
Voogd: „Het valt niet slecht
dat ik nu met pensioen ga. Ik
ben nog van de oude garde en
dan moet je wegwezen als de
club overhoop gehaald wordt.
Ik zeg het maar zo: nieuwe
heren vragen nieuwe knech
ten".
voorbeeld door een light-
FOTO: ANP
AMSTERDAM „Light
neemt in gewicht toe",
melden de organisatoren
van de Horecava - van 9
tot en met 12 januari in de
RAI - snedig. En zelfs het
RAI-restaurant doet mee:
op de menukaart prijkt er
bij de lichte gerechten
voortaan een groen hartje.
Het vervelende is alleen,
dat nogal wat horecagas-
ten „light" meteen ver
binden met „minder sma
kelijk". Heel wat exposan
ten in de voedselsector
hopen straks dat beeld te
kunnen doorbreken met
snacks, gerechten, dres
sings en drankjes die zo
wel lekker als calorie-arm
zijn.
„Horecabedrijven die geen
markt willen verliezen, ontko
men er niet aan om op die
trend in te spelen en rekening
te houden met de nieuwe con
sument die een gezondere
leefstijl nastreeft", wordt er
gewaarschuwd. En de helpen
de hand komt eraan. Ahold-
directeur Van Stekelenburg:
„De processen om gezonder
voedsel te produceren en klaar
te maken worden steeds beter
beheersbaar en meer betaal
baar".
„Maar lekker moet blijven",
waarschuwt Rijgersberg van
het onderwijscentrum horeca.
En de gast moet kunnen blij
ven kiezen, anders blijft hij
weg. Want ons valt op, dat het
eetgedrag buitenshuis van mo
ment tot moment verschilt. De
ene keer is de gast buitenge
woon kritisch en staat „gezond
en licht" hoog in het vaandel;
de andere keer wordt werke
lijk nergens op gelet. Daarop
moet je als horeca-ondernemer
wel degelijk kunnen inspe
len".
Primeurs
De Horecava, waar zo'n 650
bedrijven hun waar aan de
man proberen te brengen, is
uitsluitend toegankelijk voor
genodigden of mensen die een
horecavisum op zak hebben.
Dat beperkt uiteraard het be
zoekersaantal, maar niettemin
wordt er toch rekening gehou
den met circa honderdduizend
belangstellenden. Zij krijgen
ook diverse primeurs te zien
en te proeven, zoals een licht
tintelende yoghurtsoda van de
Friesche Vlag, de hamburger
light van Mora, calorie-arm ijs
van Yogi lei, cafeïnevrije
espressolikeur van Illycaffe
Nederland, een volledig nieuw
fast-food concept (specifiek be
doeld voor cafetaria's) van In
ternational Food Service on
der de naam Appety's.
In de apparaten-sector komt
Heineken met een tapkwartet,
een vol-automatische installa-'
tie die vier fusten bier achter
elkaar leeg kan tappen en een
computergestuurd reinigings-
systeem kent. Interessant is
ook de „Reditune", een ver
sterker die speciaal ontworpen
is voor een super-disc, waarop
acht uur continu muziek zit.
Ter gelegenheid van de Hore
cava is ook gekeken naar
bouwplannen. In Zuid-Hol
land alleen al bestaan 129
plannen voor nieuwe horeca
bedrijven.
Premier ontkent te zijn
teruggefloten door koningin
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Premier
Lubbers vindt een scho
ner milieu belangrijker
dan een hoger inkomen.
„Dat is de enige weg. Mi
lieu is niet een probleem
dat je op het bordje van de
overheid kunt leggen. Het
is een gemeenschappelijk
probleem", zei hij gister
avond voor de KRO-radio.
Eerder op de dag had econo
misch topambtenaar prof. Rut
ten gezegd dat „het de vraag is
of toenemende inspanningen
ter bescherming van het mi
lieu een zodanige domper kun
nen zetten op de economische
ontwikkeling, dat deze erdoor
wordt vertraagd".
Lubbers ontkent door de ko
ningin te zijn teruggefloten op
de passage in de Troonrede dat
ons land schoner wordt „met
name wat betreft de lucht en
het water". In haar traditione
le kersttoespraak sprak konin
gin Beatrix de zorg uit over de
aantasting van het milieu. Een
passage die door velen werd
opgevat als een „standje" in de
richting van premier Lubbers.
Lubbers zei enigszins verbaasd
te zijn over die reacties. „Niet
wat betreft de kerstboodschap,
want die kende ik uiteraard al.
Ik vond het een valse tegen
stelling die daarna in de media
werd geschetst. In de troonre
de en daarna in de Kamer heb
ik gesteld dat het niet waar is
dat de milieuproblematiek niet
aan te pakken zou zijn. We
moeten niet doemdenken. Dat
is trouwens ook de teneur van
de kerstboodschap. Het is wel
zo dat het probleem ernstig is
en dat we een tijd lang ge
dacht hebben dat het een
kwestie zou zijn van alleen di
recte hinder voor de burger.
Maar er is een ander pro
bleem: de aantasting van de
natuur".