Miljardennota tuinbouw
IN EN OM DE KAS
Water speelt grote
rol op NTV-beurs
veiling Bleiswijk
Stip bij paprika's: in- en uitwendig
"0
LAND EN TUINBOUW
CeidócGouoant
VRIJDAG 6 JANUARI 1989 PAGINA 1:
LEIE
- ioor|
aaa
De Nederlandse Tuinbouw
Vakbeurs (NTV) die van 31
januari tot en met 4 februari
wordt gehouden in de hallen
van de veiling Bleiswijk,
wordt een natte bedoening.
Het ligt namelijk in de bedoe
ling dat veel van de standhou
ders die deze beurs bevolken,
op enigerlei wijze aantonen
dat water voor detuinbouw
onontbeerlijk is en dat er alles
aan gedaan wordt om zo goed
mogelijk met dat kostbare
vocht om te gaan. Het is na
melijk nog altijd zo (en dan
vertellen we natuurlijk niets
nieuws) dat het ontstaan van
elke plant begint met de kie
ming van zaad. Daarna ont
wikkelt zich de wortel die on
middellijk op zoek gaat naar
datzelfde levensvocht. Zonder
vocht kan een plant niet
groeien. De voedingsstoffen
komen dan niet op de bestem
de plaats, de plant strekt niet
en wordt niet stevig. Dank zij
het gegeven dat wij in onze
lage landen eerder te klagen
heben over een teveel aan
water dan een te kort, is het
ook zo, dat de vaderlandse
tuinbouw razendsnel kon ont
kiemen en vervolgens op de
rijke voedingsbodem van het
Nederlandse bedrijfsleven uit
groeide tot een onbetwiste
marktleider. Ondanks het feit
dat in de achterliggende jaren
een groot aantal nieuwe tech
nische vindingen voor (soms
spectaculaire) ontwikkelingen
heeft gezorgd, is water voor
deze bedrijfstak nog altijd van
uitermate groot belang. In
^Bleiswijk zal dat dus nog eens
extra onderstreept worden,
waarbij men bovendien uitge
breid stil staat bij de aller
nieuwste ontwikkelingen bin
nen deze branche. Het telen
zonder aarde bijvoorbeeld.
Het lijkt wel toveren, maar
het is pure werkelijkheid. De
planten staan bij dit procédé
in een kunstmatige voedings
bodem waarbij ze het moeten
stellen met een klein gedeelte
van hun natuurlijke hoeveel
heid wortels. En meer hebben
ze niet nodig, want de kweker
zorgt er voor dat er steeds een
optimale hoeveelheid vocht
en voedingsstoffen voor dit
wortelgestel binnen bereik is.
Duidelijk is, dat de kwaliteit
van het water steeds belang
rijker is geworden en er
wordt dus ook keihard ge
werkt aan een optimalisering
van het te gebruiken water.
Voor de NTV hebben zich in
middels al weer meer stand
houders aangemeld dan er
ruimte is, ook firma's uit de
States, Italië, Denemarken,
Finland, West Duitsland, Bel-
gie. Frankrijk en Engeland.
„Er kan op dit moment hele
maal niets meer bij", aldus de
heer B. Knoester van het bu
reau IBA dat als beursorgani-
sator optreedt. Verheugend
voor zal Knoester, want hij
weet bij voorbaat dat het bes
te van het beste op de NTV
wordt gepresenteerd en dat
zo'n 65.000 bezoekers uit de
hele wereld dat komen bekij
ken.
De NTV is op 31 januari en 1,
2 en 3 februari geopend van
negen tot zeven uur uur en op
4 februari van negen tot vier
uur. De tentoonstelling is be
reikbaar via de autosnelweg
E8/A12 Den Haag-Utrecht,
afrit Bleiswijk en met de trein
via station Zoetermeer-Drie-
manspolder.
Hoe rolde het geld vorig
jaar in de Nederlandse
tuinbouw? Zoals gisteren
al gemeld ging het in to
taal om een produktie-
waarde van bijna tien
miljard gulden. Aan
groenten en fruit heeft de
Nederlandse tuinbouw in
het jaar 1988 voor onge
veer 3,9 miljard gulden
geproduceerd.
In vergelijking met het jaar
ervoor is dat iets minder.
Toen kwam de produktie op
3,96 miljard gulden uit. Ten
opzichte van 1986 is er echter
sprake van een behoorlijke
groei, aangezien er toen voor
3,46 miljard gulden werd ge
produceerd. Vooral de cham
pignon- en de fruitsector heb
ben bijgedragen aan de pro-
duktiewaarde van 1988. Bij de
champignons was er sprake
van een omzetgroei van 5
procent ten opzichte van 1987.
De omzet aan champignons
kwam daarmee op 310 mil
joen gulden uit. In het eerste
half jaar van 1988 werden er
voor de appelen goede prijzen
betaald. In de fruitsector was
er sprake van een omzetgroei
van 8 procent. Bij de glas
groenten verliep de afzet
minder vlot. Voor tomaten en
komkommers was er een om
zetdaling van zo'n 6 procent
in vergelijking met 1987. Bij
de kropsla liep de omzet met
maar liefst 20 procent terug.
De paprika heeft ervoor ge
zorgd dat de omzetdaling in
de glasgroentensector uitein
delijk beperkt bleef tot 5 pro
cent. De veilingaanvoer van
paprika's groeide met 10 mil
joen kilo en kwam daarmee
op 73 miljoen kilo uit. Er wer-
In de sierteeltsector is sprake van een groei van 7 procent.
FOTO: L.N. KRUL
haald dank zij de gunstige
dezt
jaar
den goede prijzen betaald,
want de produktiewaarde
nam met 41 miljoen gulden
toe en behaalde een totaal van
liljoen gulden
Volgens de gegevens
de
De produktiewaarde van de Produktschappen
vollegrondsgroenten was met T*~"
650 miljoen gulden nagenoeg
even groot als in 1987. Deze produktiewaard.
omzetwaarde kon worden be- dingstuinbouw met 2 procent
is afgenomen ten opzichte van
1987. In de sector siergewas
sen kwam er een groei van 7
procent ot stand. Hierdoor
werd er voor de totale tuin
bouw een groei van 3 procent
bereikt.
Groei in de export
In de voedingstuinbouw werd
er voor 6,2 miljard gulden ge
ëxporteerd. Dit betekent een
groei van 9 procent ten op
zichte van 1987. De groei in
de export van fruit was het
meesy opvallend, namelijk
maar liefst 22 procent. Van de
totale export van 6,2 miljard
gulden komt er ruim 4 mil
jard voor rekening van de
groentesector (vers en ver
werkt produkt).
In de sierteeltsector kwam de
export op bijna 5,9 miljard
gulden uit. Hier is sprake van
een groei van 7 procent. De
totale tuinbouwexport groeide
in 1988 met 8 procent en was
daarmee goed voor ruim 12
miljard gulden. Ten opzcihte
van 1987 betekent dit een
groei van 850 miljoen gulden.
Groei van de invoer
Tegenover de export staat de
import. Ook deze laat in 1988
een groei zien. Voor de totale
tuinbouw komt deze op 12
procent uit. In geld uitge
drukt komt het op een bedrag
neer van 4800 miljoen gulden.
Voor de sierteeltsector blijft
er dan nog 660 miljoen gulden
over. Binnen de voedingstuin-
bouw steeg de invoer van het
verwerkte produkt het
sterktst. Van verwerkte
groenten en fruit werd er 21
en 20 procent meer ingevoerd.
De fruitimport -voert de bo
ventoon, in 1988 werd er voor
een waarde van 2700 miljoen
gulden ingevoerd.
Stip in paprika's is een ver
schijnsel dat zowel uit- als in
wendig bij de vruchten kan
voorkomen. Er ontstaan don
ker gekleurde plekjes in de
vruchtwand. Bij uitwendige
stip is dit een duidelijk te con
stateren zaak, maar in tien tot
twintig procent van de geval
len komt er inwendige stip
voor. Dat is aan de buitenkant
van de vruchten niet waar
neembaar. Door het opzetten
van proeven is men er achter
gekomen, dat de voedings
toestand en het klimaat van
invloed zijn op dit verschijn
sel. Zo nam het percentage
vruchten met stip aanzienlijk
af als er sprake was van rela
tief veel kalium ten opzichte
van calcium in de voeding.
Hetzelfde werd geconstateerd
bij een hoge ammoniumcon
centratie. De invloed van
magnesium hing onder meer
af van de kalium calcium ver
houding. Bij een hoge verhou
ding van deze meststoffen
trad er bij hogere magnesium
concentraties minder stip op.
Verder is er vast komen te
staan dat een hoge relatieve
luchtvochtigheid tijdens de
nacht meer stip veroorzaakt.
Als er dus gelet, wordt op de
bemesting en het klimaat in
combinatiek met de rassen-
keus, dan is er tegen dit ver
schijnsel wel wat te doen.
Gasprijs omlaag
Het Landbouwschap heeft be
rekend dat de gasprijs voor de
glastuinbouw in het eerste
kwartaal van 1989 waar
schijnlijk op 17 of 17,1 cent
per kubieke meter zal uitko
men. Dit betekent dat de prijs
dan een cent onder het huidi
ge niveau van 18,4 cent per
kubieke meter komt te liggen.
Vleestomaten haalden vorig jaar het oude prijspeil niet.
Onstuimige
groei aanbod
drukt prijs
vleestomaten
Hoewel de export van
(vlees)tomaten zich in het
afgelopen jaar niet slecht
ontwikkelde, kon het
hoge prijspeil van het jaar
ervoor niet worden ge
haald.
De prijzen lagen ook nog on
der het niveau zoals dat gold
in de jaren 1983 tot en met
1987. Oorzaak is onder meer,
dat het aanbod aan vleesto
maten het afgelopen jaar wer
kelijk de pan uitrees.
Hielden vorig jaar de groei
van het aanbod van de vlees-
tomateen en de afname van
dat van de ronde tomaten el
kaar nog in evenwicht, dit
jaar daalde het aanbod van de
ronde nog meer. Maar de
groei van de vleestomaten
was dan ook onstuimig, meer
dan een kwart, dat dit resul
teerde in een groei van het to
tale aanbod van tomaten met
twee procent tot 538.000 ton.
Het aandeel van de vleesto
maten nam toe tot bijna een
25 procent, tegen 20 procent
vorig jaar. Gemiddeld over
het hele seizoen was het prijs
verschil tussen ronde en
vleestomaten nog maar tien
cent per kilogram in het voor
deel van de vlezige. Vorig jaar
FOTO: L.N. KRUL
was dat nog 26 cent en in 1986
zelfs 30 cent. Helemaal
het begin van het seizoen,
in maart en april, lag het I
prijspeil nog boven dan van
voorgaande jaren, daarna vrij
wel steeds eronder.
Prijsdaling
Met name in september en
oktober kon de markt het te
grote aanbod van in het bij
zonder vleestomaten niet ver
werken en daalde de prijs
sterk. In juli en augustus
werd, ondanks een niet al te
groot aanbod, het prijsniveau
van vorig jaar niet bereikt.
Met de export van tomaten
ging het dit jaar zeker niet
slecht. Die nam zelfs een frac
tie meer toe dan het aanbod.
Zowel bij ronde als bij vlees
tomaten deed zich een derge
lijke ontwikkeling voor. Ove
rigens worden er naar ver
houding meer ronde dan
vleestomaten geëxporteerd.
Voor de ronde tomalen is
West-Dutsland de grote afne
mer (aandeel iets meer dan de
helft), en voor de vleestoma
ten Frankrijk (iets minder
dan de helft). Bij de ronde de
den zich aan het exportfront
geen schokkende ontwikke
lingen voor.
De Engelse vraag herstelde
zich na een lichte inzinking in
1987. Veel spectaculairder was
het beeld bij de vleestomaten.
Het meest in het oog sprong
daarbij de grote groei van de
export naar Frankrijk, die
met een kwart toenam. Nog
groter was de toeneming van
dexport naar Italië. Ook die
naar Spanje groeide.
ISSE
et jaa
-on ing
<11. D
•n foi
oor
raarin
en ha
de
ouwd
lm te
toch
ïn Ge
oedke
in ee
retem
er Zu
vop
nV<
OOR
outse
t. Hu
K
eze d
KERKDIENSTEN
8 jan.: 10 u. Hoogmis; H. Lodewijk:
za. 7 jan.: 10 en 19 u.. zo. 8 jan.: 8.30
u.; 10 u. Hoogmis; 11.30 u. 18 u., 19
i. 8 jan.: 10.30 u. Hoogmis; 12.15 u.
10.30 u. Hoogmis.
TER AAR Titus Brandsmakapel:
za. 7 jan. geen; zo. 8 jan.: 9 u. Hoog
mis m.m.v. gem. koor, 12 u.
ALPHEN AAN DEN RIJN H. Pius:
za. 7 jan 19 u. Euch. met orgel en
samenzang; zo 8 jan.: 9 u. Stille
10 30 u. Hoogmis met koor; H.
Geest Kerk (De Bron):
I jan.: 9.30 u.
Kerk; 11 u. Kerk.
HAZERSWOUDE H. Engelbewaar
ders: za. 7 jan.: 19 u. Euch.viering; zo.
jan.: 9 u, Viering met Bernarduskoor.
Het Anker: za. 7 jan.: 19 u. Viering
met volkszang; zo. 8 jan.: 10.30 u.
Viering met Parochiekoor.
HILLEGOM St. Jozef: za. 7 jan.: 19
u. Viering met Ned. liederen; zo. 8
jan.: 10 u. Viering m.m.v. gem. koor
(Hoogmis); 11.30 u. Viering met Ned.
liederen. H. Martinus: za. 7 jan.: 19 u.
Viering m.m.v. Exoduskoor; zo. 8 jan.:
9 u. Viering met zang; 11 u. Viering
KATWIJK AAN DEN RIJN
hannes de Doper: za. 7 jan.: 19 u.
Euch.viering met orgel; zo. 8 jan.: 10
u. Euch viering met Par.koor; Dep.
Rijnsburg: za. 7 jan.: geen; zo. 8 jan.:
10.30 u. Euch.viering.
BUITENKAAG Johannes Evange-
9.30 u. en 11.30 u. Euch.viering.
LEIDERDORP Menswording, za,
jan.: 19 u.; zo. 8 jan.: 10 u. en 11.30
LEIMUIDEN St. Jan de Doper- za.
7 jan.: 19 u.; zo. 8 Jan.: 9.30 u. Hoog
mis; 11.15 u.
LISSE St. Agatha: za. 7 jan.: 19 u.
Comm. viering; zo. 8 jan.: 10 u. Hoog
mis; 11.30 u. Doopviering. Dep. Poel
polder: za. 7 jan.: 19 u. H. Mis; zo. 8
jan.: 10.30 u. Communiedienst; Marl-
akerk: za. 7 jan.: 19 u. H. Mis; zo. 8
jan.: 9 u. H. Mis; 10.15 u. Hoogmis;
H.H. Engelbewaarders: za. 7 jan.: 19
u Avondmis met samenzang; zo. 8
jan 10.30 u. Hoogmis.
3 jan.: 9 u.; 10.30 u. Hoog-
3.30 u. Hoogmis; 11 u H. Mis
NOORDWIJKERHOUT St. Victor:
za. 7 jan.: 10.30 u. Euch. met koor-
3 jan.: 9 u. Hoogmis; 11 u.
7ll
10.30 i
OEGSTGEEST St. Willibrord: za. 7
jan.: 19 u zo. 8 jan.: 9 u.; 10.30 u.
OUDE ADE St. Bavokerk: za. 7
jan.: 19 u. Avondmis in Oud Ade; zo.
8 jan.: 9 u Hoogmis in Oud Ade;
10.30 u. H. Mis in Rijpwetering.
OUDE WETERING Jac. De Meer
dere: za. 7 jan.: 19 u.; zo. 8 jan.: 10 u.
10.30 u.; St. Petrus-
jan.: 19 u. Avondmis; zo. 8 jan.: 9.30
u. Hoogmis; 11.30 u.
SASSENHEIM St. Pancratius: za. 7
jan.: 19 u. Euch.viering met samen
zang; zo. 8 jan.: 9.30 u. Euch.viering
met samenzang.
STOMPWIJK H Laurentius: za. 7
jan.: 19 30 u. Avondmis met samen
zang; zo. 8 jan.: 9.30 u. Hoogmis; 11
u stille H Mis.
VOORHOUT Bartholomeuskerk:
i. 7 jan.: 19 u. Euch.viering i
dameskoor
VOORSCHOTEN I
7 jan.: 19 u. Euch zo. 8 jan 11.30 u.
WASSENAAR St.
jan. 19 u. Euch.viering met zang; zo. 8
jan.: 9.30 u. Euch.viering met Grego
riaanse gezangen. Herenkoor St.
Caecllia; 11 u. Gezinsmis met zang
van kinderkoor Shalom; De Goede
Herder, za. 7 jan.: 17 u. Euch.viering
met zang van dameskoor; zo. 8 jan
10.30 u. Euch.viering met samenzang;
St. Jozef, za. 7 jan.: 19 u. Viering van
Woord en Gebed met samenzang; zo.
8 jan.: 9.30 u. Euch.viering met sa
menzang; 11 u. Euch.viering met
gem. koor. Ned.
WOUBRUGGE Goede Herder: za.
7 jan.: 19 u.; zo. 8 jan.: 10 u.
ZEVENHOVEN Heilige Johannes
Geboorte: za. 7 jan.: 19 u.; zo. 8 jan.:
9 u.; 10.45 u. Hoogmis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK Meer
burgparochie: za. 7 jan.: 19 u.; zo. 8
jan.: 10 u. Hoogmis; 11.30 u.
ZOETERWOUDE St. Jans Onthoof
ding: za. 7 jan.: 19.30 u. Mis met
zang; zo. 8 jan.: 9 30 u. Woord- en
Communieviering; Chr. Dlenaarkerk:
za. 7 Jan.: geen; zo. 8 jan.: 10 u.
Hoogmis.
DE ZILK Heilig Hartkerk: za. 7 jan.:
19 u. Viering; zo. 8 Jan.: 10.30 u.
Hoogmis.
kand. theol. Eglise Wallone: 10.30 u.
Pasteur D. Ribs. Acad. Ziekenhuis:
10.15 u. ds. S. Spanjer, Voorburg. Di-
aconessenhuis: 10.30 u. ds. H. W.
J. Nauta. Petrakerk: 10 u
de Bethlehemkerk, mw. drs. A. A. v.d.
Wel. Opendeurdienst. Oude Vestk
dingskerk: 10 en 17 u. ds. L. C. Riet
veld. Groenhoven: 10 u. drs. P. v.d.
Berg. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u.
ds. G. C. den Hartog. Geref. Kerk
Vrljgem.: 10 en 17 u. Dienst des
Woords. Doopsgez./Rem. Kerk: 10.30
u. ds. J. Brusewitz. Bapt. Gem.: 9.30
u. Dienst des Woords. Evang. Luth.
Kerk: 10.15 u. Dienst des Woords.
Nieuw Apost. Kerk: 9.30 en 16 u.
Evang. Gemeenschap: 9 en 10.30 u. Kapel Overduin:
Ev. S. v. Groningen. Leger des Hells:
Ontmoetingskerk: 10 u. ds. J. Katten-
berg, H.D.; 18.30 u. ds. J. Batelaan,
Voorschoten, jgdd.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge-
ds J. Stelwagen.
RIJNSBURG Herv. Gemeente:
Grote Kerk: 9.30 u. ds. Smaling; 17 u.
ds. van Niel. Bethelkerk: 9.30 u. ds.
van Niel. H.A. Geref. Kerk: Petrakerk:
9 30 u. ds. Verschoor; 17 u. ds. Snel.
Immanuelkerk: 9,u. ds. Snel; 10.30 u.
dr. E. de Vries, Den Haag, jeugdd.: 17
u. ds. Czirla. Maranathakerk: 9.30 u.
s. Cziria; 17 u. ds. van Niel. Chr. Ge-
9.30 u. ds. P. den Hartog,
Spreekuur za. en zo. 11.30-12.30.
Kaag - Abbenes -Nieuw Vennep: tel.
02526-72850 Leiderdorp: za. dr. L.
Middendorp tel. 895525 (12.30-13.00
Oude Kerk: 10 u. ds. D. Driebergen:
ds. Heemskerk.
Pnielkerk: 9.30 u. ds. Visser; 18 u. ds.
Sjollema.
Maranathakerk: 10 u. ds. Bogaard; 18
5 u. ds. H.
Beid.
Geref. Kerk: Open Hof: 10 u.
belstudie, 11 u. Predikatie. Evang.
Elkerbc
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10 u. ds. G van Driel; 19 u. ds. T.
Hoeven, Rijnsaterwoude. Ge-
Dienst des Woord.
TER AAR Herv. Gemeente: 9 30 u.
dhr. E. J. Bergman, Katwijk; 18.30 u.
ds. Z. de Graaf. H'woude. Geref.
Kerk: 9.30 u. ds. N. de Reus; 18.30 u.
geen opgave.
ABBENES Herv. Gemeente: 9.30 u.
ds. v.d. Staat. Uithoorn.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Ge
meente: Opstandingskerk: 10 u. ds. J.
J. Lamme, Delft, Dovendlenst, H.A.;
18.30 u. ds. H. Ommering.
Adventskerk: 10 u. ds. P. C. 't Hooft;
17 u. ds. A. Jonkman.
Kruiskerk: 10 u. ds. H. Ommering.
i Wijngaarden; 18.30 u.
Baptlstengem.: 10 en 18.30 u.
ALPHEN NOORD (Herv./Geref. dien
sten): Goede Herder: 10 u. ds. R.
10 u. ds. P. C. Koster; 17
u. ds. J. van Breevoort.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u. ds. D.
Slagboom.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: 10 u. ds. H. J. van Ach
terberg, Leiden; 19 u. ds. H. Bade. Al
phen. gem. dienst.
sten). Dorpskerk: 10 u. ds. G.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. A. Schilt. Geref Kerk: 9.30 u.
ds. P. Knoenes, A'dam; 19 u. dhr. J.
Wallinga, L'dam.
10 en 16.30 u. ds. J. van Dijken. Ge
ref. Gem 10 en 16 u. ds. A. M. den
Boer. Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10
en 19 u. ds. A. W. Vos. v.m. H.A.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
T. Poot. Woerden; 18.30 u. jeugd
dienst. Geref. Kerk: 9.30 u. geen oj>-
gave.
SASSENHEIM Herv. Gem.: 9 enm
10.30 u. dhr. J. W. Hoffenaar; 19 u.
ds. Germans, Open Deurdienst. Ge-
Bond Sassenheim/Lisse: 10.30 u.
Mw. C. Dubhoux-Rueb, Wassenaar.
VALKENBURG Z.-H. Herv. Gem.:
10 u. ds. C. Vermeulen; 18.30 u. ds.
P. J. Stam, Ter Aar. Geref. Kerk: 10
u. ds. J. Bovenberg. Leiden; 18.30 u.
ds. L. C. Rietveld. Leiden.
VOORHOUT Herv /Geref. Kerk: 10
u. ds. G. H. N. Germans, Sassenheim.
VOORSCHOTEN Herv. Gem.: 10 u.
ds. G. de Zeeuw: 19 u. ds. J. D. A. de
Zwart. Geref. kerk: 10 u. Prof. Berk-
hot. Leiden; 19 u. ds. J. D. A. de
Zwart in Herv. kerk. ..Ontmoeting"
(Herv./Geref.): 10 u.
Woude. Dorpscen-
Ned. Prot. Bond: 10.30
ds.
Driel, Aarlanderveen.
ds. J. Verheul, afscheldsdienst; 18.30
u. ds. R. Nieuwenhuis.
Gem. Slonskerk: 9.30 u.
N. M. Tramper, Zeist; 18.30 u. Ds. J.
het Lam, Besoyen.
Oudhoornseweg: 10 u. ds. H. J. ter
Bals.
BODEGRAVEN Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 10 u. ds. J. Haitsma, Bos
koop; 18.30 u. ds. H. Schlpaanboord,
Bethlehemkerk: 10 u. ds. B. Wallet.
Utrecht; 18.30 u. ds. H. G. de Graaf.
Scheveningen.
LEIDEN Herv. Gemeenten: Hoog-
dienst; 17 u. dr. S. Meijers. Maranat-
Alphen; 18.30 dhr. G. v.d. Bos, Ede.
De Stek (Herv./Geref 9.30 u. Ds. G.
NIEUW VENNEP Herv. Gem.: 9.30
en 19 u. ds. W. H. B. ten Voorde. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 16.30 u. Dienst des
Woords. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
16.30 u. geen opgave.
NOORDWIJK Herv. Gem.: Grote
Kerk: 10 u. ds. H. J. Hemstede.
L'dorp; 17 u. ds. C. v.d. Bergh. Kerk
aan Zee: 10 u. ds. B. K. W. Dijkstra,
Ter Helde a. Zee. De Rank: 10 u. ds.
Eijk, Gouda. Geref. Kerk: I
De Zllk: 10 u. ds. D. Keuning.
OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten), Endegeest: 10 u. Pater J. W. M.
I. J. Kooman. Pauluskerk: 10 u
R. E. da Costa. Acad. Ziekenhuis:
Sj. Spanjer. Voorburg.
WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. L. F. de Graaff. Nieuwveen; 18.30
u. ds. H L. Boonstra. Hoogmade. Ge-
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.3I
en 19 u. dhr J. de Haan. Geref. Kerk
9.30 u. ds. J. Ribberlnk; 19 u. Dhr. M
Schreuder.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 10 u
ds. T. A. Eijsenga; 18.30 u. ds. H
Lassaur, Voorthuizen, gez. jgdd. Ge
ref. Kerk: 10 u. dhr. J. v. Wallinga
L'dorp; 18.30 u. gez. jeugdd. in Herv
01711-10030. Noordwijk:
Barnhoorn 01719-12405 en zo. dr.
.Immerzeel tel. 01719-12333.
Katwijk - Rijnsburg - Valkenburg:
Groep 1: F. Dijk, J.J.A. Henneman,
J.H. ten Hove. J.A.J. Lodder, W.C.M.
Meeuwisse. J.A. Pool, I.J.W. Scho
nenberg: Lodder tel. 01718-14600;
Groep 2: W. Bergman, H. van Duyn,
L. van Duyn, H.M. Hueting, H.C.
Moolenburgh. J. Timmers: Timmers
01718-24004; Groep 3: G. van Delft.
E.C.M. Priester. R. Rietbroek, A.J.
Verhage, C.H. van der Water: Riet
broek 01718-21818. Sassenheim:
za. en zo. dr. V. Muller tel. 11777.
Alkemade - Rijnsaterwoude: za. en
P.J. van Dongen tel. 01713-
tel 22088 t
meren tel. 20157. Groep 3: za. dr.
Plag tel. 43896 en zo. dr. Varkevisser
tel. 21767. Hazerawoude-Koude-
kerk: za. en zo. dr. J.J.M. van Buuren
tel. 01714-2020. Benthuizen - Bos
koop: za. en zo. dr. P.J. Bom tel.
10.00 uur tot zo. 24.00 uur; altijd
eerst bellen): za. en zo. dr. A. Kieve-
n/A. van Dongen tel. 01723-8101.
Nieuwkoop - Noorden: za. en zo. dr.
P. Waelen tel. 01723-9532. Op za. en
zo. voor dringende zaken spreekuur
tussen 11.00 en 11.30 en tussen
17.00 en 17.30 uur. Hillegom: za.
en zo. dr. A.H.P.W. Mulders tel.
19685.
HOMEOPATHISCHE ARTSEN LEI
DEN Waarneemregeling voor D.
dam: Kruisvereniging, tel. 0/U-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. 071-177444.
DIERENARTSEN Leiden: dr. H.
Vestjens tel. 071-144323. Voor
schoten Leidschendam: eigen die
renarts bellen. Bollenstreek: dr.
E.A.M. Verschueren tel. 01719-15305.
Katwijk: Opgave via het antwoor
dapparaat, op zaterdag tussen 11.00
- 12.00 uur spreekuur bij dr. Snel.
Leiderdorp: Dr. F. Muurling tel. 071-
125057.
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI-
A. Henneman, ZEN LEIDEN Ongevallendienst
120903. Spreekuur ma. 13.00-15.1
en do. 18.80-20.30.
LEIDSE RECHTSWINKEL 4-
Ketelboeters-
steeg 10, tel. 130775: afdeling beli
tingen: alleen op afspraak, klachten- i
hnroaii- Hi on Hn 1A 30.90 30 at/U. J
en
issjing h
kui
7s|este f
indeli,
chutte
ing C
Vertrouwelijk. Dag en {gj gjj
bureau: di. en do. 18.30-20.30, afde
ling vreemdelingenrecht:
18.30-20.30, afdeling vrouw, ji]
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis polikli
nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken-
huis).
De Geneeskundige Dienst Leiden is
verhuisd van de Roodenburgerstraat
10.00-12.30 u.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u,
DIERENHULP- EN AMBULANCE
DIENST Hulpverlening in Leiden,
Leiderdorp. Oegstgeest. Rljnsburg^
Valkenburg, Voorschoten, Warmond
Cronesleinkade en Zoeterwoude. Tel. 071-174141
BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru-
opper;
ïkend
ig voo
Iteken
-jarige
irenigi
ongewenste zwangerschap v
der en kind. Bel tel. 071-896309; 071-
897762; 033-620244 (dit laatste num
mer is dag en nacht bereikbaar).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
ren). Spreekuren
a., di.
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma.
vr. 9 00-10.00 u. en 13.00-14.00 u
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Dagelijks geopend van 16.00
van 18.30-19.30 u.;
ook 11.15-12.00 u. Kraai
dag. van 15.00-16.00
19.30 u. en van 19.30-21.00 u.
Kinderafdeling
dag. van 14.00-14.30
19.30 u. Intensieve verpleging: dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medisch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis. En
degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer-
3 klasse: de gehele dag. Jelgers-
Jongerente
behandeltijden en
etenstijden. Academisch Zieken-
gracht 1b, spreekuur ma. t/m
9.00-10.00 en volgens afspraak.
142144. Gezondheidscentrum Mer
wijk, spreekuur ma. 11.00-12.00
do. 14.00-15.00, tel. 212195. Gezond
heidscentrum Stevenshof, spreekui
aanda
>orzitt<
itbond
eeuw
ond t
ihieter
inditie
walite
>epalen
ihieter
e sch
ma. t/m vr. 9.00-10.00, tel. 146041.
Sector Zuid: Morsweg 83.
ma. t/m vr. 9.00-10.00 en
spraak, tel. 316167.
:reeke, tel.
Dagelijks
06-8212141,
MELDLIJN AGRESSIE EN DISCRIMI
NATIE HOMOSEXUALITEIT 071
221008. zo. 20-24.
RAAD VAN ARBEID Hoge Rijndi
306, Leiden, tel 071-899375. f'
geopend ma. t/m vr. 9-12 u.
Telefoniscl
ifpoerha;
un ku
ebied
>nd zi
jacht
/ordt c
ing 19
Telefonische informatie i
Avondbezoekuur afdeling
dienstverlening
Leeuwen, Verhage, Maris, Groene-
veld en De Ruiter, Van Schie: za. dr.
R. van Leeuwen tel. 218661 en zo. dr.
J.H. de Ruiter tel. 215096. Groep 2:
Taytelbaum tel. 120266. Groep 3:
Pleiter. Lely, Smit, W. de Bruijne. J.
de Bruijne. Stolk. Jurgens, Fogelberg
en v.d. Muysenbergh: za. dr. J. de
Bruijne tel. 125245 en zo. dr. E.K. Fo
gelberg tel. 132877. Groep 4: Bénit,
dr. C. de Baat tel. 01718-25225.
APOTHEKEN Leiden Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: za, en
zo. Apotheek Zulder, Lammenschans-
weg 7. Leiden, tel. 123553; Apotheek
ernstige patiënten: wanneer
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken.
Sp"h9ULP
3 Kanter. Lahr. Lodder. Nieu-
Genootschap der
Meulendijk; 11.15 u
Meulendijk en past. J.
10.45 u.
NIEUWVEEN
jan 19 u.; zo. 8 jan. 9 u.
NIEUW VENNEP M
za. 7 jan.: 19 u. Eu<
jan.: 10 u. Hoogmis.
NOORDEN St. Martinus: za. 7 jan.:. Stevenshof: 10 i
v.h. Alleen 1e zondag v.d
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 u.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
u. Kand. M. J. Paul. Amersfoort;
18.30 u ds. A. Christ. Katwijk.
Geref. Kerk: 10 en 17 u. ds. P. Huls-
Zaaijer en R. Zaaijer. J.
dr. Boer tel. 311414 en zo. ar. fc.
Nieuwenhuis-Smalbraak tel. 768918
Groep 5: Jasperse, Wiersma, Crul,
Kooyman. De Jong, Prince, Reinders
D. Hammerstein
keweg 3, Voorschoten, telefoon:
762877. Alkemade: Apotheek Alke
made. open: zat 12-13, 17.30-18 u,
zon feestdagen 12.30-13 en 17.30-
18 u. Noordwijk - Katwijk - Rijns
burg: Apotheek Rijnsoever, Hoornse-
plein 121-125, Katwijk, tel. 01718-
26457. Leidschendam: Heuvel Apo-
bel. Sassenheim: 02522-10169.
WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voor-
15.15-17.00, babyzaa
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd. Voor i
gebied, werk, sociale verzekering er
huurkwesties. Spreekuu
derdag van 20.00-21.00
STICHTING VRIJWILLIGERS CEN
TRALE Pallasstraat 1, Alphen
den Rijn. Tel. 01720-33033. Begelei-
4.15-15.00 en 18.30-19.30. I
unde en heelkunde: 14.15-15.00 en
8.30-19.00. Rijnoordziekenhuis:
afdeling 15.00-15.30 u. alleen
ouders 18.00-18.30 u.
CENTRALE REGISTRATIE KINDER
OPVANG (Koornbrugsteeg 2. 2311
Nieuwkoop. Geref. Kerk: 9.30 en 17
u. ds. G. Zijl. Remonstrantse Gem.:
10 u. dr. E. P. Meijerlng, Oegstgeest.
m, tel 254810.) Inforn
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRAAL
MELDPUNT LEIDEN Ketelboeter-
steeg 10. Ma. t/m vr. telefonisch be
reikbaarheid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE Lan-
gegracht 246a, Leiden. Tel. 149064.
Dagelijks bereikbaar van 9.00-17.00
u. voor informatie over vrijwilligers- 11
werk en cursussen of een persoonlijk
gesprek.
MEIDENTELEFOON Tel: 071-
141616, bereikbaar maandag 18.30-
20.00. donderdag 19.00-22.00.
WERKENDE JONGEREN Klach
neerd
aadsc
ijnsza
eravo
uilen
Droke
an c
lodat
linnei
en g<
fein
:hool
int J<
tel. 02520-16217. Leidschen- reikbaar van 10.00 tot 16.00 vla 071- 170083, 215332 of 312556.
