Zomervakantie \X()
VS erkennen vooruitgang
mensenrechten Sovjetunie
SS.
Lacisme voornaamste oorzaak
'an Chinese studentenrellen
Kerncentrale Biblis
krijgt opknapbeurt
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Amnesty: schending van
mensenrechten Turkije
Israel is teleurgesteld over
contacten Nederland met PLO
YS willen
in Parijs
praten over
Libië
Buitenland
CeidaeSouuMit
WOENSDAG 4 JANUARI 1989 PAGINA 5
en
ware straffen
rmeense
lunderaars
lit OSKOU Het opperste ge-
i-fechtshof van Armenië heeft
Armeniërs wegens plunde-
it ngen na de zware aardbe-
op 7 december veroor-
tot straffen variërend
drie tot acht jaar straf-
Volgens het persbureau
rmenpress zijn zaterdag in
,eninakan nog zes doden ge-
allen als gevolg van een van
vele nabevingen die het ge-
ed sinds 7 december hebben
etroffen. De slachtoffers be
oorden tot één gezin.
amp.
Turkije opent archieven over Armeense genocide
ANKARA Turkije zal Ottomaanse ar
chieven ontsluiten om historici in staat
té stellen te onderzoeken, of er tijdens
de Eerste Wereldoorlog inderdaad spra
ke is geweest van een volkerenmoord
(genocide) onder de Armeense bevol
king.
De Armeniërs zeggen dat Turkije verantwoor
delijk is voor de dood van circa 1,5 miljoen van
hun mensen in Oost-Turkije in 1914-1915. De
volkerenmoord werd volgens hen indertijd
goedgekeurd door de Ottomaanse heersers, die
aan de kant stonden van de Duitsers. Turkije
wijst deze beschuldiging van de hand. Veel Ar
meniërs alsmede Turken zijn indertijd gedood
toen het Russische leger vanuit het oosten bin
nenviel, aldus de Turkse lezing.
Vanaf de vijfde tot de tweede eeuw voor Chris
tus zwaaiden Armeense vorsten de scepter over
een groot gebied in het huidige Oost-Turkije.
Later werden zij onderworpen aan het Otto
maanse rijk, waaruit in 1923 het moderne Tur
kije ontstond. Het ondergrondse Armeense Ge
heime Leger voor de bevrijding van Armenië
(ASALA) eist Oost-Turkije op als eigen staat.
Om die eis kracht bij te zetten en de Turken te
dwingen de volkerenmoord toe te geven, heeft
het ASALA de afgelopen jaren 41 Turkse diplo
maten en hun verwanten vermoord.
„Wij hopen dat na de opening van de archieven
Turkije de middelen zal hebben om ten over
staan van de wereld de Armeense beschuldigin
gen over genocide te ontzenuwen", aldus een
woordvoerder van het Turkse ministerie van
buitenlandse zaken. Het besluit van Turkije de
archieven toegankelijk te maken komt op een
moment dat Ankara zijn best doet zijn slechte
imago op het gebied van de mensenrechten te
verbeteren. Turkije hoopt hiermee te bereiken
dat het als volledig lid wordt toegelaten tot de
EG.
Greenpeace aangeklaagd
wegens milieuvervuiling
HOBART De Australische deel
staat Tasmanië klaagt de internatio
nale milieu-organisatie Greenpeace
aan wegens overtreding van de mi
lieuwetgeving. Dit heeft een woord
voerder van de regering van Tasma
nië in Hobart verklaard. De woord
voerder zei dat de aanklacht in ver
band staat met een voorval in de ha
ven van Hobart in het afgelopen
weekeinde. Bij het tanken van het
Greenpeaceschip „Gondwana" werd
toen ongeveer honderd liter dieselo
lie gemorst die in de rivier de Der-
went terechtkwam. Hierop staat in
Tasmanië een boete van maximaal
85.000 gulden.
LONDEN ONTKENT
PLAN EIGEN SDI
LONDEN Groot-Brittannië is weliswaar in
staat een eigen ruimteschild tegen nucleaire ra
ketten te ontwikkelen, maar is niet van van plan
dat daadwerkelijk te doen. Dat heeft de Britse
minister van defensie, George Younger, ver
klaard in een vraaggesprek met de BBC. Younger
reageerde daarmee op een bericht in de Times,
dat wetenschappers achttien maanden hebben ge
studeerd op de mogelijke ontwikkeling van een
van een Britse variant op het Amerikaanse „Star
Wars" programma. Naar de mening van deze des
kundigen zou het bestaande Britse wapensysteem
de basis kunnen vormen voor een defensief
ruimteschild, dat uiteindelijk voor geheel West-
Europa inzetbaar zou kunnen worden gemaakt.
Volgens Younger maakte het onderzoek deel uit
van het Amerikaanse SDI-programma.
Antwerpen betoogt
tegen Vlaams blok
BRUSSEL Ongeveer duizend
inwoners van Antwerpen hebben
gisteravond betoogd tegen de in
stallatie van tien leden van het
Vlaams Blok in de gemeenteraad
van die stad. „Geen facisten in de
gemeenteraad" was het motto van
deze demonstratie. Het uiterst
rechtse Vlaams Blok, dat openlijk
ijvert voor het wegsturen van alle
gekleurde buitenlanders uit België,
kreeg bij de gemeenteraadsverkie
zingen van oktober vorig jaar tien
zetels in de Antwerpse gemeente
raad. Het Vlaams Blok werd daar
door de op twee na grootste partij
in de raad.
>ok Rusland jaagt op Boeing-terroristen
MOSKOU De Sovjetunie zal haar medewer
king verlenen aan de jacht op de terroristen,
Hie verantwoordelijk zijn voor de bomaanslag
pp de Boeing 747 van de Amerikaanse lucht
vaartmaatschappij PanAm bij het Schotse Loc-
jcerbie. Dat heeft een woordvoerder van het
iet-ministerie van buitenlandse zaken in
Moskou bekendgemaakt. Een Engels sprekende
man heeft het afgelopen weekeinde in een ano
niem telefoontje de Hongaarse autoriteiten la
ten weten dat een pro-Iraanse shi'itische groe
pering verantwoordelijk zou zijn voor de bom
aanslag op de PanAm-Boeing.
WASHINGTON WENEN
Amerika's president
Reagan heeft ermee inge
stemd dat in 1991 in Mos
kou een conferentie wordt
gehouden over mensen
rechten, waaraan onder
meer de VS zullen deelne
men. De bijeenkomst is
bedoeld als toetsing om te
zien of de afspraken wor
den nageleefd, die in 1975
in Helsinki zijn gemaakt
over vrede, veiligheid en
samenwerking in Europa.
Soortgelijke conferenties zul
len dit jaar in Parijs en in 1990
in Kopenhagen worden gehou
den. Reagan volgt met zijn be
sluit het advies van zijn minis
ter van buitenlandse zaken,
George Shultz, die meent dat
er in de Sovjetunie voldoende
vooruitgang is geboekt ten
aanzien van de vrijlating van
politieke gevangenen, emigra
tie van joden, en een aantal
andere kriteria. Bovendien is
het storen van Amerikaanse
radioprogramma's gestaakt en
heeft president-partijleider
Gorbatsjov beloofd dat de wet
geving op het gebied van de
mensenrechten zal worden ge
wijzigd. Een Amerikaanse
functionaris zei onlangs dat de
Sovjetunie op het gebied van
de mensenrechten nog geen
„volmaakte score" heeft, maar
dat er zeer veel is verbeterd.
„Ze zijn verbazend ver ge
gaan", zei hij. Door het besluit
van Reagan is ook de weg vrij
gemaakt voor nieuwe onder
handelingen tussen de NAVO
en het Warschau Pact over de
vermindering van de conven
tionele strijdkrachten in Euro
pa.
De plannen voor de conferen
tie in Moskou moeten worden
vastgelegd in het slotdocument
van de zogenoemde CVSE-
vervolgconferentie in Wenen.
Daar praten 35 landen (de
Verenigde Staten, Canada, de
Sovjetunie en alle Europese
landen uitgezonderd Albanië)
sinds 1986 over de manier,
waarop de afspraken zijn na
gekomen in die 1975 in Helsin
ki werden gemaakt. In de toen
vastgestelde Akkoorden van
Helsinki werden afspraken ge
maakt om de vrede, veiligheid
en samenwerking in Europa te
versterken.
De conferentie in Wenen
dreigde lange tijd te misluk
ken, zoals ook eerdere ver
volgconferenties zijn gestrand
in nietszeggende slotverklarin
gen. De verschillen hadden
vooral betrekking op de men
senrechten en ontwapening.
Maar sinds de komst van par
tijleider Gorbatsjov is er ook
op dit terrein veel veranderd.
Volgens Westerse diplomaten
zal het slotdocument van We
nen de rechten van de burgers
in het Oostblok op een aan
zienlijk hoger niveau brengen,
met name wat betreft reizen,
emigratie, informatie, religie
en gezinshereniging. Overi
gens zijn nog niet alle kwesties
opgelost, maar geen van de
resterden punten wordt door
diplomaten als onoverkomelijk
beschouwd.
LEIDSE SINOLOOG S.R. LANDSBERGER:
LEIDEN Pure discrimi
natie van mensen met een
andere huidskleur is de
voornaamste achtergrond
van de ongeregeldheden,
die zich in China voor
doen tussen Chinese en
Afrikaanse studenten. Dat
is de opvatting van de Ne
derlandse China-kenner
S.R. Landsberger, die als
sinoloog is verbonden aan
de universiteit van Lei
den.
De rellen begonnen twee we
ken geleden in de studenten
stad Nanjing, maar zijn deze
week overgeslagen naar de
hoofdstad Peking. Daar werd
gisteren een betoging van Chi-
studenten gehouden. Ze
eisten strafmaatregelen tegen
Afrikaanse student, die
het afgelopen weekeinde een
Chinees meisje zou hebben
verwond.
Volgens Landsberger zijn de
i inwoners van China als gevolg
van hun eeuwenlange afslui
ting van de buitenwereld nog
j steeds slecht in staat om met
niet-Chinezen om te gaan. „Er
heden: ofwel hij kijkt sterk te
gen hem op, ofwel hij kijkt
sterk op hem neer. Een gulden
middenweg is er niet. En de
Chinezen, met hun cultuurge
schiedenis van vijfduizend
jaar, kijken met minachting
naar mensen met een donkere
huidskleur, die in hun ogen
primitief en barbaars zijn".
Racistische uitlatingen als:
„Dat zijn geen mensen, maar
apen" zijn volgens de sinoloog
in het huidige China eerder
regel dan uitzondering, wan
neer een gemiddelde Chinees
met Afrikanen wordt gecon
fronteerd. Bovendien wordt
deze houding in de hand ge
werkt op de Chinese scholen,
waar het reacisme de kinderen
met de paplepel wordt ingego
ten. „In de Chinese kinderlite
ratuur zijn de boemannen al
tijd zwart. Zwarte mensen zijn
per definitie slecht, en worden
in de kinderboeken afgeschil
derd als zwarte duivels", aldus
Landsberger.
Aids
Veel Chinezen houden de
Afrikanen ook verantwoorde
lijk voor de verspreiding van
doordat de studenten in China
jaloers zijn op de Afrikanen,
die studeren op kosten van de
staat en vaak een betere huis
vesting en andere faciliteiten
krijgen toebedeeld dan de „ei
gen" studenten. De sinoloog
wijst erop dat de recente on
lusten in feite niet nieuw zijn,
maar zich al jarenlang met de
regelmaat van de klok voor
doen.
Landsberger sluit een escalatie
van de huidige ongeregeldhe
den niet bij voorbaat uit, voor
al omdat deze nu van de pro
vincie zijn overgeslagen naar
de hoofdstad Peking. „Toen ik
twee weken geleden voor het
eerst hoorde van de onrust in
Nanjing, een stad op negen
honderd kilometer van Pe
king, was mijn reactie dat het
allemaal wel zo'n vaart niet
zou lopen. Maar nu de rellen
zich ook in Peking voordoen,
dreigt de kwestie wel degelijk
nationale proporties aan te ne
men", aldus de China-kenner.
De circa vijftienhonderd Afri
kaanse studenten in China
volgen er voor het merendeel
medische en technische oplei
dingen. Voordat ze op de uni
versiteiten worden toegelaten,
moeten ze eerst zes jaar stude
ren om de Chinese taal mach
tig te worden. Na afloop van
hun studie keren ze terug naar
hun land, waar de medische
..Beledig de Chinese vrouwen niet" staat op een spandoek dat Chinese studenten meedragen tijdens een anti-Afrikaanse
betoging in Peking. F0T0: EPA
technische kennis dikwijls StakiïlC
g onvoldoende is. In dat ka-
der kan hun verblijf in China Ongeveer vijfhonderd Afri-
als een „veredelde" vorm van kaanse studenten op het Talen
ontwikkelingshulp worden ge- Instituut in de Chinese hoofd
zien, aldus Landsberger. stad zijn vandaag in staking
gegaan. Zij eisen de vrijlating Libië heeft inmiddels de
van zeven studenten die vol- denten al aangeboden in
gens hen in Nanjing zijn vast
gezet. De stakers dreigen uit
China weg te gaan indien dit
zevental niet vrijkomt.
land gratis hun opleidingen te
voltooien, indien de rellen in
China aanhouden.
WILLEM GOUDRIAAN
BIBLIS De omstreden kerncentrale bij de Westduit-
se plaats Biblis krijgt de komende maanden een op
knapbeurt die enige honderden miljoenen guldens gaat
kosten. Dit heeft de minister van milieuzaken van dé
Westduitse deelstaat Hespen, Karlheinz Weimar, van
daag verklaard.
Weimar deelde verder mee dat de wegens mankementen tijde
lijk stilgelegde centrale nog deze maand weer zal worden opge
start. De centrale bij Biblis kwam in december in het nieuws,
toen aan het licht kwam dat in december 1987 een klep van het
koelsysteem meer dan 15 uur had opengestaan zonder dat het
personeel dat had gemerkt.
Op 7 januari, 4 en 18 februari verschijnt deze krant met extra pagina's over
V
Het Nederlands Bureau voor Toerisme verwacht in het komende jaar een verdere stij
ging van binnen- en buitenlandse reizen. Op drie zaterdagen worden onze lezers getipt
over populaire en exclqsieve reis- en verblijfsmogelijkheden. En wat voor reisbestem-
mingen hebt hen te bieden?
Ronald te Boekhorst, bereikbaar onder nummer 071-122 244, informeert u graag nader
over de adverteermogelijkheden op deze speciale pagina's.
CcidóvQowuvnt
Het Pinguïnland van Professor Lupardi
263) Nieuwsgierig neemt Rob de omgeving op. Tjonge, wat
een motoren heeft dat luchtschip. Maar... hoe werken ze eigen
lijk? Het zijn geen gewone benzinemotoren. Zijn het soms turbi
nes? Maar dan begrijpt hij dat hij tegenover een uitvinding staat,
waar men elders in de wereld nog niet aan toe is: het zijn atoom
motoren, die de reusachtige schroeven van de „Salvator Mundi,,
in beweging brengen. Dan opeens is de lucht vol gedaver. Pro
fessor Lupardi heeft in de bestuurdersgondel op een knop ge
drukt en langzaam verheft het luchtschip zich van de grond. Het
zwenkt even, om dan pal naar het Zuiden te koersen. Door een
opening in de gondc! ziet Rob nog even het land, grotendeels in
het mist gehuld. Waar zouden zijn vrienden nu zijn? Die hebben
er natuurlijk geen idee van, waar hij, Rob, nu zit... Na ongeveer
een uur vliegen stopt plotseling de motor in de gondel, waar Rob
zich verborgen houdt. En even later hoort hij voetstappen in de
verte. Drommels, daar komen Professor Lupardi en Yoto aanl
Rob ziet nog juist kans zich snel te verbergen. Wanneer hij nou
maar niet wordt gevonden, want vërdedigen kan hij zich nietl
DEN HAAG De internationale mensenrechtenorga
nisatie Amnesty International heeft Turkije beschul
digd van „wrede en systematische schending van de
mensenrechten". In een rapport dat vandaag is gepu
bliceerd schrijft Amnesty dat zij de afgelopen maanden
vrijwel dagelijks berichten over foltering van gevange
nen in Turkije heeft ontvangen.
Volgens Amnesty zijn de afgelopen acht jaar duizenden ge
vangenen gefolterd en zijn tweehonderd mensen vermoede
lijk tengevolge van marteling in gevangenschap gestorven.
De mensenrechtenorganisatie zegt dat zij vorig jaar tweemaal
tevergeefs bij de Turkse regering heeft aangedrongen op
maatregelen. „Iedereen die op politieke gronden vastzit,
loopt het risico te worden gemarteld", schrijft de mensen
rechtenorganisatie.
JERUZALEM De nieu
we Israëlische minister
van buitenlandse zaken,
Moshe Arens, is zwaar te
leurgesteld over de toena
dering tussen Nederlandse
en de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie PLO.
Arens deed zijn uitspraak tij
dens zijn eerste officiële pers
conferentie als minister van
buitenlandse zaken. Hij maak
te duidelijk weinig begrip te
hebben voor het Nederlandse
besluit een ambtelijke delega
tie op pad te sturen voor over
leg met de PLO. De delegatie
verblijft van 8 tot 10 ianuari in
de Tunesische hoofdstad Tu
nis. waar het hoofdkwartier
van de PLO is gevestigd. Mi
nister Van den Broek besloot
tot het contact op ambtelijk ni
veau, nadat de VS eind vorige
maand de PLO hadden geac
cepteerd als gesprekspartner,
nadat PLO-leider Arafat het
bestaansrecht van Israel had
erkend en het terrorisme afge-
Arens erkende gisteren dat
tussen de landen van de EG
en Israel meningsverschillen
bestaan over de problemen in
het Midden-Oosten. „Wfj zijn
vooral teleurgesteld door de
erkenning van de PLO door
veel Europeanen; ook als zij
dat goed bedoelen", aldus de
minister. Israel ziet ook niets
in het nieuwe EG-initiatief
vofjr het Midden-Oosten, dat
de Spaanse minister van bui
tenlandse zaken Ordonez bin
nenkort zal presenteren. „Het
ware beter geweest als de le
den van de Europese Gemeen
schap, alvorens enig initiatief
te ontplooien, met ons rugge
spraak hadden gehouden en
zaken met ons te coördine
ren", zei Arens.
Op de vraag of Israël zich niet
geïsoleerd voelt van West-Eu
ropa en de VS antwoordde
Arens. dat zijn regering in de
eerste plaats aan de veiligheid
van Israel moet denken. „Men
mag van ons niet verwachten
dat wij stappen ondernemen
die het gevoel van isolatie
minderen als die stappen de
stfttt Israel in gevaar bren-
Operatie aan
Reagan's hand
LOS ANGELES De Ame
rikaanse president Ronald
Reagan zal zaterdag in het
Walter Reed Army Medical
Center aan de ringvinger
van de linkerhand worden
geopereerd om een spiertje te
corrigeren. De operatie
wordt volgens de arts John
Hutton uitgevoerd onder
plaatselijke verdoving en de
verwachting is dat de presi
dent zondag naar het Witte
Huis kan terugkeren.
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON/BONN
De Verenigde Staten kie
zen vooralsnog voor diplo
matieke middelen om Li
bië af te houden van het
in bedrijf nemen van een
fabriek voor chemische
wapens.
De stafchef van de strijd
krachten, William Crowe, zei
gisteren tegen een militaire
„oplossing" van de kwestie te
zijn zolang niet alle andere
middelen zijn geprobeerd.
Crowe wil eerst onomstotelijke
bewijzen hebben voor de Libi
sche produktie van chemische
wapens.
Washington zal proberen in
ternationale steun te verkrij
gen voor zijn veroordeling van
de Libische plannen op de in
ternationale conferentie over
chemische wapens die aan
staande zaterdag in Parijs be
gint. De VS menen dat in to
taal zo'n twaalf Europese en
Japanse bedrijven bij de bouw
van de Libische fabriek be
trokken zijn geweest.
Uit de voorlopige resultaten
van een Westduits regerings-
onderzoek blijkt dat Westduit
se bedrijven, die van de VS
een rol kregen toegedicht bij
de bouw van de fabriek, ex-
portwetten hebben omzeild.
De firma's zouden via Frank
rijk en Oostenrijk spullen naar
Libië hebben uitgevoerd. Niet
uit te maken valt, aldus het
rapport, of het bij de export
gaat om materiaal voor de pro
duktie van chemische wapens,
zoals Washington stelt, of om
pesticiden en stoffen voor de
geneesmiddelen-industrie, zo
als Tripoli beweert.
De Verenigde Staten produce
ren zelf chemische wapens en
er zijn nog zeker twintig ande
re landen die zich daarmee be
zighouden. De woordvoerder
van het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken,
Charles Redman, voerde aan
dat in het geval van Libië de
produktie „toevallig in handen
is van een bijzonder onverant
woordelijke regering". Ameri
kaanse functionarissen zijn
naar verluidt bezorgd dat Li
bië de chemische wapens zou
kunnen geven aan een terro
ristische groep.
