I
voor betere kwaliteit
ruzie
Pleidooi
Griep 89
Broekpak is terug
VAN HUIS UIT CeidócSomont maandag 2 januari ïssg pagina e
Misschien verzuchten we het
mèt de dichteres: Zover zijn
we gekomen. We hebben het
eind van het jaar gehaald. We
maken wellicht al plannen
voor het komende. En goede
voornemens. We kijken uit
naar het nieuwe licht en de
nieuwe lente met jonge
beloften. Dat doen we deze
weken dikwijls onbewust. Het
optuigen van de altijd groene
denneboom hebben we
vermoedelijk gedaan zonder
zijn symboolwaarde tot ons te
laten doordringen. Symbool
van leven, dat we bovendien
hebben versierd met veel
licht.
Uitdrukking van ons
verlangen om op te staan uit
donkerte en duisternis. En wie
zich van harte gelovig wil
opstellen verbindt daaraan
ook zijn verlangen naar het
Leven en Licht.
Op de valreep van het jaar
overkomt ons wel eens zoiets
als de behoefte om te
overwegen ..hoe het is
geweest". Wat we hebben
gevonden in het afgelopen
jaar; wat we verloren. Een
beetje de rekening opmaken is
het, en bedenken wat we
willen vastleggen voor de
'toekomst: Dat willen we
handhaven, dat gaan we
anders doen. Niet dat we het
in dwingende vorm kaderen.
Hoewel, het zou heel
verstandig zijn op dagen als
deze ons voor te nemen ook
onze uiteindelijke wensen en
beschikkingen in een
testament te laten vastleggen.
Maar behalve aandacht vragen
voor de zin van dit
voornemen, de uitvoering
ervan met name, zou ik willen
pleiten voor een andere
manier van testament maken.
Wie onder ons geleden heeft
onder het ernstige verlies van
een dierbare, weet uit
ervaring hoe dikwijls de
gedachte opkomt: Kon ik dat
nog maar één keer vragen
,hoe'. Of .watOf waarom
Mij is dat nogal eens
overkomen en anderen
hebben het stellig ook ervarëp.
Bijvoorbeeld bij het pakken::
van een boek uit de
boekenkast, het zoeken naaf
een sleutel in een weinig
gebruikte la: plotseling valt 'ér
een vergeelde brief in je
handen. Een brief waarin -
dingen aan de orde zijn j
geweest die allang vergeten
waren. Die ons met vreugdé
hebben vervuld. Misschien
ook wel met verdriet. Maar:
die in ieder geval een heel
persoonlijk geluid laat horen.
Van over het graf. Brieven
tonen nogal eens zaken die
niet gemakkelijk hardop
gezegd worden. En bovendien:
woorden zijn winden,
schriften verbinden.
Ik moet daaraan denken nu
het einde van het jaar nadert.
Hoeveel méér waarde zou zo'n
brief voor een nabestaande
hebben als hij helemaal op de
situatie was afgestemd. Als hij
dus écht bedoeld zou zijn als
een gesprek over het graf
heen. Ik ben van plan, zodra
ik er een rustig moment voor
vind, voor elk van mijn
kinderen zo'n brief te
schrijven. Uiteraard vanuit het
nu geschreven. Wat ik erin
vermelden wil? Dat is snel
gezegd: hoeveel ik van dit
kind heb gehouden; wat ik in
hem heb gewaardeerd; wat
mijn verwachtingen zijn
geweest; welke daar van in
vervulling zijn gegaan en met
welke teleurstellingen ik me
heb moeten verzoenen.
Kortom, wat het voor mij
heeft betekend zijn moeder te
hebben mogen zijn. En zeker
bedoel ik er niet een gevecht-
na-de-dood van te maken.
Het moet zijn een
bemoediging, bevestiging voor
mijn dochter, mijn zoons. En
dat kan een tijdeloos geschrift
worden. Zo'n epistel blijft van
waarde, lijkt me, ook al wordt
het jaren oud. En overigens,
elk mens doet er wijs aan zijn
gewonetestament van tijd tot
tijd te herzien. Onze
levenssituatie en die van onze
kinderen kan zo gemakkelijk
ingrijpend gewijzigd worden.
Soms met een mens daarop
voor de toekomst inspelen.
Wat let mij om - als het me
gegeven is - jaren later
eventueel een herziene versie
van mijn afscheidsbrief in
mijn bureaula te leggen?
Waarom ik dit vandaag neer
schrijf? Ik beschouw het
eenvoudig als een ingeving
van de Geest, die ik aan
anderen ook kan door geven.
Veel succes met uw brieven,
moeders, vaders, vrienden.
Want wij laten na onze dood
niet alleen kinderen ach ff r.
Veel succes. En voor vandaag:
Zalig uit einde en straks een
heilzaam begin!
door Joke Forceville-Van Rossum
Testament
Een cadeautje van het oude aan het
nieuwe jaar: de griepgolf is nog
lang niet voorbij, integendeel, we
maken op het moment zelfs de
zwaarste epidemie mee sinds jaren.
Het Nationaal Influenza Centrum
in Rotterdam meldt dat de griep
twee weken terug liefst 200.000
mensen aan het bed had gekluis
terd (zoals dat zo -mooi heet), maar
heeft er geen idee van hoeveel dat
er nu zijn. Waarschijnlijk meer.
Het ziet er zelfs naar uit dat een tot
anderhalf miljoen Nederlanders dit
jaar door de griep worden gepakt.
Dus roept u maar: Wat is griep?
Hoe gevaarlijk is het, en wat kun je
ertegen doen?
Met griep bedoelen we meestal in
fluenza, maar influenza is niet al
tijd griep, net zo min als alle hon
den Fikkie heten omdat alle Fik
kies honden zijn. Want griep is een
vergaarbak van 188 ziekten die,
veroorzaakt door 188 microbeesten,
een aanslag doen op onze bovenste
luchtwegen; het influenzavirus is
daar slechts een van, al is het wel
een van de beruchtste.
De verschijnselen zijn bij een ieder
bekend: koorts, pijn in spieren en
gewrichten, hoesten, snotterigheid
cn een veel malaise, kortom: je bui
tengewoon beroerd voelen. Profes
sor Masurel, directeur van het Na
tionaal Influenza Centrum en de
influcnza-paus van Nederland,
meldde op het NOS-Journaal dat
het virus dit jaar ook nog bijzonde
re kunstjes vertoont: de koorts gaat
deze keer vaak gepaard met een
koude rilling (een niet te onder
drukken bibberen), hoge koorts,
plus hoesten en hoofdpijn; dat kan
een dag of tien aanhouden en dat is
het dan.
Tegen deze malheur was tot voor
kort geheel niets te doen. Uitzwe
ten helpt niet, de fameuze borrel al
dan niet met kruiden bereid, laat je
het leven hooguit van een zonniger
kant bekijken, cn aspirine of als
'anti-griep' verkochte peperdure,
met nutteloze vitamines aangeleng
de pillen of poeders laten dan wel
de pijn zakken en de koorts luwen,
maar echt iets tegen het virus uit
halen doen ze niet. Dat alles is 'Ku-
rieren am Symptom', zoals Duitsers
dat zo mooi kunnen zeggen, het be
strijden van het ziekteverschijnsel
en niet van de oorzaak.
Helpt dan niets? Jawel. Voorkomen
helpt, want dat is beter dan gene
zen en dat kan met de bekende
griepspuit. En nieuw, nou ja tame
lijk nieuw, is de ontdekking dat het
anti-parkinsonmiddel amantadine
(merknaam Symmetrel) ook het in
fluenzavirus daadwerkelijk te lijf
gaat. De dokter houdt dit spul een
beetje achter de hand, want het
heeft nogal wat bijwerkingen, ter
wijl het bij mensen met bepaalde
afwijkingen averechts kan uitpak
ken.
Dan is er de bekende griepspuit,
het vaccin tegen het influenzavi
rus. Elk jaar wordt 5 procent van
alle Nederlanders ingeënt en „dit
lage vaccinatiepercentage staat in
schrille tegenstelling tot de feitelij
ke werkzaamheid van het vaccin
schreef Masurel vier jaar geleden
ter gelegenheid van de vorige epi
demie. Want het risico van influen
za, een 'griepje' dus, onderschat
men nogal eens. Bij een beetje epi
demie lopen er nog altijd 200.000
mensen een verhoogd risico en
gaan er uiteindelijk duizend dood.
Vooral de longontsteking door het
virus kan gevaarlijk uit de hand lo
pen als er later een bacterie bij
komt. Dan heeft het virus alle bar
rières in de longen al geslecht, zo
dat de bacteriën in de achterhoede
van het virusleger de longen in een
paar dagen onder de voet kunnen
lopen, met de dood als gevolg.
Het was deze complicatie die tij
dens de Spaanse Griep van 1919 als
een zeis door de wereldbevolking
ging en in luttele maanden miljoe
nen mensen naar het graf sleepte.
Tegenwoordig heeft men dan wel
antibiotica (als penicilline) tegen
die bliksemsnelle bacteriën, maar
in duizend gevallen is men er blijk
baar toch te laat mee.
Dat alles kan een griepspuit voor
komen. Die is bedoeld voor ieder
een die hem hebben wil, maar ei
genlijk vooral voor mensen met
een verhoogd' risico vanwege een
of andere ziekte. De lijst met deze
risico-ziekten is lang, maar het
komt er op neer dat iedereen die
diabetes heeft, chronisch ziek is
aan hart, longen of nier, o£ door
een behandeling van een kwaad
aardige ziekte in het bezit is van
een verminderde weerstand, in
aanmerking komt voor een griep
spuit.
Masurel, en ook zijn collega, de
nieuwe hoogleraar in de infectie
ziekten prof. Huisman, vindt dat
iedereen van boven de zestig ook
een spuit zou moeten halen. De re
gering vindt van niet, maar in het
buitenland is dat allang normaal.
De spuit helpt raar genoeg meer
dan het lijkt. Dat komt omdat het
beschermt tegen influenza en niet
tegen de 187 andere ziektekiemen
die je ook met een griepachtig ziek
tebeeld kunnen vloeren. Dus de
andere griepen kun je nog steeds
krijgen. Bovendien kun je van die
spuit zelf een heel klein ziek wor
den op een manier die een beetje
op griep lijkt. Maar goed, tegen het
influenzavirus biedt het vaccin in
70 tot 80 procent bescherming, en
dat is eigenlijk een mooi resultaat,
want het maken van een goed vac
cin is als het schieten op een bewe
gend doel.
Als je het influenzavirus onder de
leden hebt, dan gaat het lichaam
onmiddellijk antistoffen maken die
precies passen op het uitsteeksel
van het viruskapsel. Normaal zou
den die antistoffen je moeten kun
nen beschermen tegen een tweede
aanval van het influenzavirus,
want dan wordt het virus opge
wacht door een overmaat aan an
tistoffen die tijdens de eerste infec
tie zijn aangemaakt. Maar zo is het
.niet. Een tweede keer bedient het
virus zich van een briljante truc die
geniaal is in zijn eenvoud: het ver
andert zijn verpakking, zodat de
eerder bereide antistoffen niet
meer passen en het virus, in af
wachting van nieuw bereide antis
toffen, de patiënt ongestoord ziek
kan maken. Kortom, een vaccin te
gen influenza heeft alleen zin als
het bereid is van virusdeeltjes van
de allerlaatste mode.
Dit jaar hoopt men dat te bereiken
door het vaccin te bereiden van
een snufje virus uit Singapore,
daarbij wat virus uit Sichuan en
het geheel afgemaakt met wat in
fluenzavirus uit Beijing (zoals Pe
king tegenwoordig schijnt te he
ten). Welkom in 1989.
Verheug u er
maar op: het
broekpak is terug.
Het klimaat heeft
daar een handje
bij geholpen. Sei
nen kennen
tegen woordig
niet meer: het re
gent, waait, giet,
stormt, hoost het
hele jaar door.
Echte winters en
zomers lijken niet
meer voor te ko
men, er zijn zo
merse dagen in de
wintermaanden
en andersom.
Voor al deze ups
en downs is het
broekpak ideaal.
Met mooi weer
draag je er een
blouse in. Met be
labberd weer trek
een trenchcoat
Het broekpak
kent vele ver
schijningsvormen,
variérend van
een wollen krijt
streep tot een des
sin in motieven
en kleuren de
woestijndorpen in
Noord-Afrika.
Het nieuwe
broekpak bestaat,
evenals het
,,oude" broekpak,
destijds uit een
jasje op een lange
broek. Maar de
derd. Het jasje
reikt tot de taille
of even daarover.
Het heeft een ele
gante getailleerde
lijn. een klein
kraagje en is vaak
geharnast met
knopen. Deze
knopen zijn dou
ble breasted aan
gebracht en lopen
vanaf het middel
enigszins uit el
kaar. Dus niet
evenwijdig. Bij
een opstaand
kraagje wil zo'n
jasje wel eens een
blinde sluiting
vertonen. Het
broekpak heeft
iets nostalgisch.
Je flaneert erin,
je flirt erin en je
werkt erin achter
je bureau aan een
vig rapport. Als
het seizoen vor
dert drink je er
- aan boord van
een (privé) jacht
in Brighton een
drankje in. Want
tenzij je van je
stokje valt van de
hitte, op zee is het
altijd fris en
vrouwen, zo zegt
de elegante mode,
dragen op een
sportief vaartuig
te gast altijd een
lange broek. De
broek die behoort
bij het broekpak
is simpel. Niet te
strak, niet te wijd,
niet met plisse's,
niet klokkend,
niet in harem-
wikkel- of gau-
chevorm. Hij is
gewoon sportief.
ren twintig) jaar
het beeld van de
Great Gatsby"
en ook verwant
aan de glorietijd
van de films van
Marl éne Dietrich.
Samen met het
colbert is het
broekpak ook een
koele, smetteloze,
stadse dracht met
korte revers
soms een elastisch
rugceintuurtje dat
voor de tengere
taille zorg draagt.
TINY FRANCIS
Pak van gele wollen stof: links kraag
loos met ronde knopensluiting (een rij);
rechts met revers en double breasted
sluiting. Lacroix ziet de lente al zitten.
FOTO: PR
Uit de Yessica-collectie van C&A: jaren
zeventig (broek)pak voor de eerste
voorjaarsdag. Hij draagt de Avanti-stijl
(Catsby), beslaande uit een gilet 39.-
en een overhemd 29.-. De band-
plooibroek kost 69.-. Het meisje
heeft voor haar pak ca: 158.- moeten
uitgeven. De onderdelen zijn ook apart
te koop.
FÓTO: PR
Minder roken in 1989?
Dat mag een heel fat
soenlijk voornemen he
ten. Minder roken bevor
dert de gezondheid en
bespaart al gauw enkele
honderden guldens per
jaar. Maar het heeft een
onaangename keerzijde,
te weten de beduidende
afname van het aantal
genoeglijke momenten
op een dag. Die keerzij
de, die prijs die men
dient te betalen, zit vast
aan tal van goede voor
nemens. Minder snoepen,
minder drinken, minder
autorijden het heeft
allemaal ook zijn nade
len.
Op zoek naar een voornemen
zonder negatieve bij-effecten
viel onze keus voor 1989 op:
minder ruzie maken. En dat
trof goed. Van de hand van
de bekende Gamerense psy
chotherapeute Riekje Bos
wijk-Hummel bleek zojuist
een boek te zijn verschenen
dat in 230 pagina's een uit
voerige analyse van de Ruzie
in haar uiteenlopende ver
schijningsvormen geeft. Le
zing van het werkstuk in
één adem uit, voor de door
snee ruzie-zoeker is de ver
handeling ontegenzeggelijk
inspirerend dwong echter
tot een niet onbelangrijke bij
stelling van de formulering.
Het gaat niet zozeer om ver
mindering van het aantal ru
zies als wel om verbetering
van hun kwaliteit. Riekje
Boswijk-Hummel: „Als er
iets verhelderend is, dan is
het wel een zuiverende ru
zie". Béter ruziën dat
wordt het dus voor 1989.
Ruzie-wekker
Voor het betere bakkeleien
zijn twee attributen van niet
te onderschatten waarde. De
ruzie-wekker en het ruzie
kussen. De wekker dient om
de duur van de herrie te li
miteren. Zoals iedere mot
maker ook uit eigen ervaring
weet is de kern van een ruzie
in zo'n tien, vijftien minuten
wel behandeld. Daarna ver
valt men in herhalingen,
worden er allerhande beledi
gende overwegingen bijge-
men zich weer herinnert
waarom men in welke put
zat.
Als dus woede en verdriet
enerzijds onvermijdelijk zijn
en anderzijds vanzelf weer
overgaan, is het nogal nutte
loos deze emoties te bestrij
den of ze te verdringen. Be
ter is ze te aanvaarden als in
tegraal onderdeel van het le
ven. Van het eigen leven zo
wel als van andermans leven.
En hier raken we de kern
van het verschil tussen de or
dinaire twist en de kwali-:
teitsruzie. In het eerste geval
wordt et verstoppertje ge-
speeld, wordt de ruziepartner
als schuldige gebrandmerkt,-
spelen de strijdende partijen1
om beurten voor slachtoffer
en halen ze ook overigens de
meest idiote streken uit.
Viswijf
„Kwaad? Ik kwaad? Ik ben
pot-hier-en-daar helemaal
niet kwaad, viswijf dat je
bent".
Of: „Even voor de duidelijk-i
heid: ik ben niet begonnen. I
Jij moest zo nodig de zaak|
gaan uitpraten. Terwijl j
ik. ik had helemaal niets'
uit te praten. Maanblazer".
Of: „Maar leef je nou eens!
voor één keer in je leven inl
mij in. Eén keer in je leven, j
Of is ook dat nog te veel ge-:
vraagd. Vet varken".
Een kwaliteitsruzie kan mis
schien beginnen met dergelij
ke evergreens uit het ordi
naire gekrakeel. Maar in de
kwaliteitsruzie zien partijen
binnen de kortste keren in
dat het hier primitieve ui-1
tingen betreft van op zichzelf
te respecteren emoties. Ver-
driet. Woede. Men gunt el
kaar, en zichzelf, die stormen
van het gemoed waardoor
ze vanzelf en in een mum,
van tijd weer tot bedaren ko-i
Dit alles dus voorzover de
Gamerense psychotherapeute
Riekje Boswijk-Hummel hetl
bij het rechte eind heeft. Ons!
lijkt haar visie niet zo gek.
Dus wij gaan het dit jaar
maar eens proberen, met zo'nl
ruzie-wekker en zo'n ruzie-;;
kussen.
WILLEM SCHEER]
N.a.v. Ruzie, door Riekje Bos
wijk-Hummel. Uitgeverij De
Toorts. Prijs: f 35,-
.Incognito" pak, dat evenals de klassieke Rolls aandacht
trekt. Prijs: jasje ca. 260.-, broek 140.- (C&A 1989). Van
af januari in de winkels.
FOTO: PR
Rietje: „Neem een stevig kus
sen, leg het tegenover je op
een stoel en ga er recht te
genover staan. Je stelt je nu
voor dat het kussen de per
soon is op wie je je woede
wilt koelen. Sla met je beide
vuisten of handen op het
kussen en roep daarbij alles
wat je maar te binnen schiet.
Ga steeds zo ver mogelijk
met je handen omhoog, zodat
je tussen elke slag je romp
helemaal strekt. Ga hiermee
door totdat je het gevoel hebt
dat „het op is". Je woede is
dan dus over en zal hebben
plaats gemaakt voor een
meer rustig en vaak ook
vastberaden gevoel dat te
maken heeft met wat je zelf
wilt, wat je je voorneemt te
gaan doen en wat je je nooit
meer wilt laten overkomen.
De woede die eerder op de
ander gericht was, is dan dus
weer getransformeerd tot
kracht die in verbinding met
jezelf en eventuele doelen
staat". Waarmee men in het
zelfde stadium is beland als
eerder geschetst in het geval
van de huis-tuin-en-keuken-
ruzie. De time-out kan wor
den afgeblazen en het eigen
lijke conflict kan óp tafel ko-
Onvermijdelijk
De strekking van Rietjes
boek is dat conflicten op
zichzelf genomen onvermij
delijk zijn. Als levende we
zens sturen mensen aan op
bepaalde doelen en stuiten
daarbij om de haverklap op
obstakels. Dat geeft botsin
gen, die botsingen doen pijn,
die pijn roept woede en ver
driet op en ook daar valt
allemaal niets tegen te doen.
Het geeft ook niet, want woe
de heeft als plezierige eigen
schap dat ze zichzelf op
brandt. Niemand is immers
in staat om urenlang kwaad
te blijven. Na een poosje gaat
elke kwaadheid vanzelf over.
Wel is het mogelijk de
kwaadheid te hernieuwen
door geconcentreerd te gaan
zitten denken aan het waar
om van de inmiddels ver
dwenen woede en deze aldus
nieuw leven in te blazen.
Hetzelfde geldt voor verdriet.
Iemand kan nog zo in de put
zitten, uiteindelijk slaat toch
de slaap toe. De volgende
morgen verstrijken er al
gauw een paar minuten voor
haald die met de zaak zelf
niets te maken hebben en
vergeet men niet zelden de
oorspronkelijke, weldoortim
merde, reden van zijn eigen
kwaadheid.
Om dit te voorkomen advi
seert Rietje aan ruziemakers
om na een kwartier en in het
uiterste geval na een half uur
af te nokken. Vervolgens
gaat men zijns en haars
weegs om zich rekenschap te
geven van de posities. Aan
gezien echter de tijd vliegt
tijdens het ruzie-maken
(„echte nijd kent geen tijd")
is hët zaak om gelijk bij de
eerste uitwisseling der kren
kingen de wekker te zetten.
Een eenvoudige kookwekker
is hiervoor zeer geschikt.
Gaat het ding af, dan is het
conflict uiteraard nog niet
opgelost. Maar de recht
streekse confrontatie dient
dan te worden beëindigd. De
fase die volgt in Rietjes sce
nario van een kwaliteitsruzie
is de zogeheten „time-out".
Rietje Boswijk-Hummel (42):
„Gebruik de time-out om al
les wat zich tot op dat mo
ment heeft afgespeeld nog
eens voor jezelf te herhalen.
Laat de film van de ruzie nog
eens aan je voorbij trekken
en bekijk nauwkeurig wat je
deed en hoe je reageerde.
Zoek bij al je reacties naar de
emotie die je hebt achterge
houden. Wat zei je wél en
wat zei je niet? Waar ging je
woede heen en wat heb je
met je verdriet gedaan? Regi
streer dat. Registreer ook wat
de verschillende opmerkin
gen van je partner je deden
en wat je daarvan hebt laten
Time-out
In het geval van een huis-
tuin-en-keukenruzie zal een
time-out van een minuutje of
twintig veelal toéreikend
blijken om de gangmakers
van elke ruzie, namelijk ver
driet en woede, zichzelf te la
ten opbranden. De partners
hervinden weer hun even
wicht en kunnen het conflict
in een zakelijke sfeer tot een
goed einde brengen.
Bij een echt verschrikkelijke
ruzie echter kan het bekijken
van de „film" die zich zojuist
heeft afgespeeld aanvanke
lijk leiden tot een nog veel
dieper verdriet en een nog
veel grotere woede. Indien
de woede de overhand krijgt,
is het mogelijk dat men een
onweerstaanbare neiging ge
voelt de time-out direct te
beëindigen, de wederpartij op
te zoeken en onder, zijn of
haar ogen de boel 'kort en
klein te slaan. Dan wel be
trokkene te stompen, te
krabben en te bijten.
Doe dit niet, adviseert Rietje,
en maak in plaats hiervan
gebruik van het ruzie-kus-
Riekje Boswijk-Hummel: „Laat de film van de ruzie nog eens
aan je voorbij trekken en bekijk nauwkeurig wat je deed en
hoe je reageerde".
J Frvrrv dp
Wie van plan is
het „ruzie
kussen"
veelvuldig en
hardhandig te
hanteren, is
vermoedelijk
het voordeligst
uit met de
aanschaf van
een zak zoals
die in de
bokssport
wordt
gebruikt. Niet
vergeten om
bij het in elkaar
slaan van de
„ruzie-
partner" alles
te roepen wat
er maar te
binnen schiet.
FOTO:
CEES
VERKERK
