Thatcher wil geen wraak
Vaak illegale
explosieven
in vliegtuigen
Brunswijk gelooft niet
in plan voor amnestie
Duizenden op Filipijnen
dakloos door vuurwerk
Israel deporteert
dertien Palestijnen
Sovjetunie beperkt
export van kaviaar
BUITENLAND
CeidóeSoutaut
MAANDAG 2 JANUARI 1989 PAGINA 4
VS: Duits bedrijf hielp
Libië aan wapenfabriek
WASHINGTON Het Westduitse be
drijf Imhausen-chemie heeft volgens de
Amerikaanse regering een sleutelrol ge
speeld bij het ontwerpen van een fa
briek voor chemische wapens in Libië.
De Verenigde Staten hebben inmiddels
bij de regering van de Bondsrepubliek
Duitsland protest aangetekend. Ameri
kaanse functionarissen zeggen dat de fa
briek de grootste is in een Derde-We
reldland en het vermogen heeft dage
lijks 11.000 tot 24.000 kilo mosterd- en
zenuwgas te produceren. De Libische
leider Gaddafi onkent de beschuldigin
gen van de Verenigde Staten. Hij zegt
dat het om een „farmaceutische fa
briek" gaat. Het Duitse bedrijf ontkent
de beschuldigingen
Peres: nieuw plan voor
economie van Israel
JERUZALEM De Israëlische minis
ter van financiën Shimon Peres heeft
een negen punten omvattend econo
misch herstelplan ontvouwd. Het plan is
erop gericht de jaarlijkse inflatie met de
helft terug te brengen door loonsverla
gingen en vermindering van de uitga
ven voor defensie, gezondheidszorg en
sociale zaken. Peres beklemtoonde dat
hij van plan is de groei in de stagneren
de economie te stimuleren door investe
ringen in het bedrijfsleven en liberalise
ring van de investeringsbepalingen. De
beoogde besnoeiing op de begroting be
draagt ongeveer 1,2 miljard gulden. Het
plan is het meest ingrijpende economi
sche hervormingsprogramma sinds juli
1985.
Toren Pisa
beetje schever
PISA De scheve to
ren van Pisa is in 1988
1,29 millimeter verder
overgeheld. Dit heeft
de conservator van de
toren, professor Giu
seppe Toniolo, meege
deeld. De toren wordt
elk jaar iets schever.
Deskundigen hebben
uitgerekend dat het
monument uit de
twaalfde eeuw over
honderd jaar zal om
vallen, als voor die tijd
geen methode wordt
gevonden de toren te
stutten.
JERUZALEM Israel heeft op
nieuwjaarsdag dertien inwoners
van bezet gebied de grens met
Libanon overgezet, omdat zij een
leidende rol gespeeld zouden
hebben bij de intifadah, de op
stand van de bewoners van de
westelijke Jordaanoever en de
Gazastrook, die nu ruim een jaar
duurt. Tot hun uitwijzing was al
in augustus besloten, zo deelde
een woordvoerder in Jeruzalem
mee. Maar die was nog niet ten
uitvoer gelegd omdat de betref
fende personen in beroep waren
gegaan tegen de straf. Dat beroep
is nu afgewezen. Sinds het begin
van de opstand zijn volgens Is
raëlische opgave 32 Palestijnen in
buitenlandse ballingschap ge
stuurd. De nieuwste deportaties
volgden na een weekeinde van
bloedig geweld, waarbij zes Pa
lestijnen werden doodgeschoten.
Nieuwjaarsdag is voor de Pales
tijnen Fatahdag, waarop de „ver
jaardag" van de guerrillabewe
ging Al-Fatah wordt gevierd.
Rechtbank beveelt tot
arrestatie moordenaars
SAN CRISTOBAL Een militaire recht
bank in het Venezolaanse stadje San Cristo
bal heeft'opdracht gegeven tot arrestatie
van twintig politieagenten en militairen. Zij
zijn op 29 oktober betrokken geweest bij
het doodschieten van veertien vissers op de
grens van Venezuela en Colombia. De sol
daten en politieagenten hebben verklaard
dat zij dachten dat de viseers leden waren
van een Colombiaanse guerrillagroep. Van
het bloedbad werd in onze krant melding
gemaakt door Jan ter Laak, in een reporta
ge over een reis van een internationale de
legatie van Pax Christie door Colombia. Zo
wel in Colombia als in Venezuela heeft de
brute moord geleid tot grote opschudding
en zorg over de naleving van
rechten.
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN De Britse
premier Margaret That
cher heeft gezegd dat er
geen wraak mag worden
genomen voor de bom
aanslag op het PanAm-
toestel, dat vorige week
boven Schotland neer
stortte. „Ik geloof niet dat
een oog om oog of tand
om tand een deugdelijk
middel is", aldus That
cher.
De Britse premier bepleitte
nauwere internationale sa
menwerking, zodat de daders
kunnen worden opgespoord en
voor de rechter gebracht.
Thatcher leek zich hiermee te
distantiëren van de aanstaande
Amerikaanse president, Geor
ge Bush. Hij kondigde een har
de vergelding aan voor de
„laffe" bomaanslag. Ook presi
dent Reagan zei dat de VS die
genen die verantwoordelijk
blijken te zijn voor de aanslag
zullen straffen.
In het Schotse Lockerbie is tij
dens de jaarwisseling het on
derzoek naar de ramp voortge
zet. Nog steeds wordt in een
groot gebied gezocht naar stof
felijke overschotten van passa
giers en wrakstukken. Over
morgen zal in de kerk van
Lockerbie een speciale her
denkingsdienst worden gehou
den, waar meer dan zevenhon
derd mensen worden ver
wacht.
Volgens de Britse pers raken
deskundigen aan de hand van
de nu. verzamelde informatie
er steeds meer van overtuigd,
dat de bom die het PanAm-
toestel uit elkaar rukte in
Frankfurt aan boord is geko
men. Volgens de onderzoekers
bevond de bom zich in het
voorste deel van het bagage
ruim. In dat deel was de baga
ge opgeslagen die op de lucht-
haven van Frankfurt was in-
geklaard. In dit verband is ook
I de naam genoemd van een
omgekomen 21-jarige Libanese
student, die zich mogelijk
l heeft laten bepraten om een
pakje mee aan boord te ne-
Student
Volgens Britse kranten zouden
Voor het stadhuis van Lockerbie worden dagelijks verse bloemen
neergelegd voor de slachtoffers van de aanslag op het PanAm-
toestel.
FOTO: EPA
familieleden van de Libanese
student, Kahlid Jaafar, de mo
gelijkheid hebben geopperd
dat de jongen zonder het zelf
te weten de drager van de
bom is geweest. Jaafar's moe
der, die in Damascus woont, is
een nicht is van de Syrische
president Hafez Assad. De stu
dent, die in Frankfurt woont,
was onderweg naar Detroit,
waar zijn vader woont. Na
mens die vader heeft een
Amerikaanse advocaat, die ge-
specialiseeerd is in rechtsza
ken over rampen, inmiddels
tegen PanAm een eis tot scha
devergoeding ter waarde van
(Van onze parlementaire redactie)
SCHIPHOL In passagiersvliegtuigen worden vaak
op illegale wijze gevaarlijke stoffen vervoerd, waaron
der ook explosieven. Daarbij gaat het soms om zulke
hoeveelheden dat er een ramp zou kunnen gebeuren.
In Nederland is het illegaal per vliegtuig vervoeren van explo
sieven een bekende zaak. Het Korps Controleurs Gevaarlijke
Stoffen onderschepte onlangs op Schiphol een partij van 1200
electronische ontstekers. Het betrof drie kisten met een totaal
gewicht van 105 kilo. Deze levensgevaarlijke lading was half no
vember per vliegtuig van Chili naar Nederland gebracht, met
als eindbestemming Iraq. De ontstekers bleken met bewust ver
valste papieren in Santiago te zijn ingeladen.
Volgens woordvoerder Kapel van het Korps Controleurs Ge
vaarlijke Stoffen is een dergelijke vondst op Schiphol niet uit
zonderlijk. Jaarlijks stuit de dienst, louter door het nemen van
steekproeven, zeventig tot negentig keer op illegaal naar Schip
hol aangevoerde ladingen. Volgens luchtvaartdeskundigen is het
hoog tijd dat ook Nederland dergelijke overtredingen zwaar gaat
bestraffen. In de VS zijn boetes mogelijk van een half miljoen
dollar. De maximale straf in Ons land is vijfduizend gulden, die
de betrokkenen naar men veronderstelt „met een glimlach" be
talen.
De Tweede-Kamerleden Frissen (CDA), Jorritsma (VVD) en
Castricum (PvdA) zijn zeer verontrust over dergelijke transpor
ten. Castricum zal Kamervragen stellen. Hij wil onder meer we
ten wat het Korps Controleurs Gevaarlijke Stoffen op Schiphol
jaarlijks aantreft aan illegale ladingen en of deze dienst wellicht
uitbreiding verdient.
Een woordvoerder van de
Westduitse regering heeft be
richten als zou een bom in
Frankfurt aan boord kunnen
zijn gekomen van de hand ge
wezen als speculatie. Maar
woordvoerder Alexander
Prechtel van het openbaar mi
nisterie in Karlsruhe bevestig
de wel de berichten, dat begin
november een geheime
wapenopslagplaats in Frank
furt was ontdekt en dat daarbij
ook vijf kilo explosieven wa
ren aangetroffen van het
Tsjechoslowaakse merk Sem-
tex. Dergelijke explosieven
zouden voor de aanslag op de
PanAm-jumbo zijn gebruikt.
Prechtel bevestigde ook de
hiermee verband houdende
arrestatie van drie leden van
het Volksfront voor de Bevrij
ding van Palestina-Algemeen
Commando in Frankfurt en
Neuss.
Syr
op de Filipijnen een 27-jarige
Syriër aangehouden, die in het
bezit bleek te zijn van verval
ste Britse en Amerikaanse pas
poorten. De man werd aange
houden dank zij de verscherp
te veiligheidsmaatregelen op
het vliegveld van Manila en
andere Aziatische luchtha
vens, na een waarschuwing
dat Palestijnse extremisten
van plan zouden zijn een Azia
tisch passagiersvliegtuig te ka
pen. Er is overigens nog geen
aanwijzing dat de aangehou
den man connecties heeft met
een extremistische organisatie
in het Midden-Oosten.
Het treinstel dat na een spookrit van twintig kilometer tot stil
stand werd gebracht.
FOTO: AP
Spookrit van Duitse trein
MÜNCHEN Een machinist van de Münchener ondergrondse
heeft de schrik van zijn leven gekregen toen hij zijn trein onbe
mand zag vertrekken van het eindpunt. De man had vergeten
de trein op de handrem te zetten toen hij na het einde van zijn
rit een bezoek aan het toilet bracht. Bij terugkeer op het perron
zag hij het gevaarte onbeheerd het station verlaten. De trein leg
de twintig kilometer af in de omgeving van Mlinchen, voordat
men erin slaagde hem tot stilstand te brengen door hem op rem-
blokken te laten botsen. Er zaten geen passagiers in de trein en
niemand raakte gewond. De machinist is aangehouden.
MOSKOU De Sovjetu
nie zal de export verbie
den van een aantal con
sumptiegoederen, vade
rend van kaviaar tot kin
derschoenen, terwijl toe
risten voor niet meer dan
honderd roebel aan sou
venirs mee naar het bui
tenland mogen nemen. De
maatregelen gaan per 1
februari in.
De radicale stappen zijn be
doeld om de enorme tekorten
aan te pakken
Sovjetunie te kampen heeft.
Onder het publiek heerst
steeds meer onvrede omdat
eenvoudige produkten als zeep
vaak niet te krijgen zijn. Ook
Tsjechoslowakije en andere
Oostbloklanden hebben recent
export-beperkingen ingevoerd.
In zijn nieuwjaarsrede voor de
televisie zei Gorbatsjov dat de
economische vernieuwingen
in het kader van „perestrojka"
niet zo snel komen als wense
lijk zou zijn. De vernieuwing
op dit terrein wordt nog steeds
bedreigd door conservatieve
groepen, aldus de Russische
president en partijleider.
Nucleair verdrag Pakistan en India
ISLAMABAD Pakistan en India hebben in de Pakistaanse
hoofdstad Islamabad een verdrag gesloten waarin ze beloven el-
klaars nucleaire installaties niet aan te vallen. De Pakistaanse
premier Benazir Bhutto en haar Indiase collega Rajiv Gandhi
zeiden dat beide landen nu op weg zijn naar vreedzame relaties.
Het nucleaire niet-aanvalsverdrag is het eerste verdrag dat de
twee landen sedert zestien jaar sluiten. Pakistan en India heb
ben sinds hun onafhankelijkheid in 1947 drie oorlogen met el
kaar uitgevochten.
VS bouwen
laserkanon
tegen
satellieten
NEW YORK Het Ameri
kaanse ministerie van defen
sie gaat een enorm laser-ka
non, waarmee vijandelijke
raketten kunnen worden
vernietigd, zodanig wijzigen
dat het kan worden ingezet
tegen satellieten. De New
York Times heeft dit gemeld.
Een functionaris op het mi-
nisterie van defensie heeft
I laten weten dat men voorlo-
I pig geen commentaar zal le
veren. Tegenstanders van
dergelijke projecten vrezen
overigens dat het invoeren
ervan alleen maar zal leiden
tot een nieuwe escalatie van
I de wapenwedloop. Het ka-
non is al met succes getest op
j raketten. Volgens de VS be
schikt de Sovjetunie reeds
i over een soortgelijk kanon.
Ronnie Brunswijk
PARAMARIBO Het
junglecommando van
Ronnie Brunswijk ziet
niets in de amnestie die de
Surinaamse regering over
weegt, om het gewapende
conflict in het oosten en
het zuiden van het land
op te lossen.
President Ramsewak Shan-
kar noemde de mogelijkheid
van amnestie in zijn nieuw
jaarstoespraak „een ingrij
pende maatregel om het door
oorlogsgeweld zo verscheur
de volk nieuwe hoop en ver
wachting te geven". Het plan
zou volgens Brunswijk ech
ter alleen legerleider Bouter-
se in de kaart spelen. Bruns
wijk heeft al ruim een
maand geen contact meer
met het Comité Christelijke
Kerken (CCK) dat in de
strijd tussen het junglecom
mando en het leger probeert
te bemiddelen.
Intussen heeft de militaire
politie in Suriname gezegd
hoogst verontwaardigd te
zijn over de excuses die de
Surinaamse rergering aan
Nederland heeft aangeboden
voor de arrestatie van de Ne
derlandse zaakgelastigde
Reinier van der Kroon. Deze
werd twee weken geleden
enkele uren vastgehouden,
omdat hij zich niet kon legi
timeren. De Surinaamse re
gering heeft gezegd de aan
houding te betreuren, maar
volgens de militaire politie
was deze rechtmatig.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Het Pinguïnland van Professor Lupardi
261) Wat is er ondertussen met Rob gebeurd? Prof. Lupardi
weet niet beter of hij heeft zijn tegenstander zo'n hevige klap op
het hoofd gegeven, dat hij wel niet meer uit zijn gevangenis zal
kunnen ontsnappen. Maar de koperslager van het vliegtuigmoe
derschip heeft goed werk geleverd: de gouden helm van Robs
harnas heeft de klap opgevangen en na een half uur komt Rob
bij. Hij richt zich op en, ofschoon hij zich eerst niet meer kan
herinneren wat er gebeurd Is en waar hij zich bevindt, slaagt hij
er toch in naar de deur te kruipen en deze te openen. Met diepe
teugen ademt hij de frisse lucht in en dan wordt ook zijn geest
weer helder. Lupardi... waar is hij? De geleerde zal toch niet zijn
ontsnapt met zijn atoombommen? Hij rukt zich het pantser af en
rent naar buiten. Professor Lupardi en Yoto staan dus op het
punt op te stijgen. En wie weet welke misdadige plannen ze
koesteren. Rob wringt zich snel in zijn warme vliegerspak en be
geeft zich dan naar de hangar. Wat hij precies zal doen, weet hij
nog niet. Eerst moet hij maar eens onderzoeken hoever het met
het vertrek van de heren staat.
Enkele van de dakloos geworden inwoners van de Filipijnse hoofdstad Manila bij de kleding en
inboedel, die zij nog uit de vuurzee van Oudejaarsavond hebben kunnen redden.
(Vervolg van de voorpagina)
MANILA In de Fili
pijnse hoofdstad Manila
moeten veertienduizend
mensen mér de nacht in
de open lucht doorbren
gen, omdat hun huizen op
Oudejaarsavond door
brand zijn verwoest. Het
vuur werd veroorzaakt
door vuurwerk.
Vooral in de sloppenwijken
Tondo en Sampaloc gingen
honderden huizen in vlammen
op. Daarbij kwam een nog on
bekend aantal mensen om het
leven. Elders op de Filipijnen
kwamen zeker twintig mensen
om het leven en raakten ruim
duizend anderen gewond door
het ontploffen van veelal ille
gaal gemaakt vuurwerk en
verdwaalde kogels uit pistolen
en geweren. Het in de lucht
schieten is op de Filipijnen een
traditionele manier om het
nieuwe jaar te begroeten. „Het
lijkt hier wel een oorlogszone.
We moeten vingers ampute
ren. Er zijn mensen gewond
geraakt door verdwaalde ko
gels. En de gewonden blijven
maar binnenkomen", aldus
een ziekenhuisarts in Manila
in de eerste uren van het nieu
we jaar.
Het is op de Filipijnen officieel
verboden vuurwerk te produ
ceren, te verkopen en te ge
bruiken. Met Oudejaarsavond
lijkt echter niemend zich iets
van dit verbod aan te trekken
en wordt massaal vuurwerk
afgestoken dat meestal niet
van al te beste kwaliteit is.
Ook het in de lucht schieten is
verboden. Ook dit gebod
wordt op grote schaal gene
geerd, niet in de laatste plaats
door schietgrage politieagen
ten en militairen, die de groot
ste overtreders zijn.
Zo gewelddadig als de nieuw
jaarsviering op de Filipijnen
verliep, zo vreedzaam ging het
er elders aan toe. In Japan
trokken duizenden mensen
naar shinto-tempels om het
nieuwe jaar met gebed in te
luiden en wensen te doen voor
het komende jaar, terwijl min
der traditioneel ingestelde jon
geren naar het Grote Ei sta
dion togen voor een groot pop
festival. In Londen op Trafal-
ger Square en op Times Squa
re in New York verwelkom
den tienduizenden mensen het
nieuwe jaar met veel gezang,
gedans en geschreeuw.
In nieuwjaarsredes die in el-
kaars land op tv werden uitge
zonden hebben de presidenten
Reagan en Corbatsjcv gezegd
dat de betrekkingen tussen
beide landen het komende jaar
verder zullen verbeteren.
door Bob van Huët
Franglais
PARIJS Niet minder dan
twintigduizend nieuwe
woorden van Engelse komaf
sluipen jaarlijks de Franse
taal binnen. Het dagblad „Le
Monde" heeft ze geteld.
Gelukkig voor de puristen in
dit land halen de meeste toch
niet het Frans van alledag.
Het gros van de barbaarse
woord-import circuleert in
het haast gesloten circuit van
het wetenschappelijke
jargon.
Niettemin maakt Le Monde
zich toch bezorgen om de
„niet te stuiten invasie" van
over-Kanaalse termen.
Vooral de Franse jeugd
bedient zich meer en meer
van het „Franglais", wat
neerkomt op een verengelst
Frans of, helemaal sjiek,
verfranst Engels. Net als bij
ons begrijpt elke puber hier
wat bedoelt wordt met „star,
play-back en hit-parade", tot
spijt van Le Monde, want
daar zijn toch ook keurige
zij het niet zo „snel"
klinkende Franse
woorden voor: Vedette,
bandes-son préenregistries
(oef) en sommet du
palmares" betekenen precies
hetzelfde.
Le Monde staat hierin niet
alleen. In een poging een
dam op te werpen tegen de
steeds breder wordende
Engelse woordenstroom
heeft de Algemene
Commissie van de Franse
Taal onlangs een vijfde en
verrijkte editie van het
„Woordenboek van officiële
(en toegestane) nieuwe
woorden" uitgegeven. Een
soort bijbel voor degenen die
de taal van Voltaire per se
niet door die van
Shakespeare willen laten
besmetten. De dictionnaire
bevat een lijst van 2.500
honderd „goede" Franse
woorden.
Over alle neologismen in het
woordenboek is hard
nagedacht. De eerder
genoemde Algemene
Commissie telt een twintigtal
subcommissies, waarin tal
van bekende profs. Maar wie
hun werk doorbladert kan
zich toch moeilijk aan de
indruk onttrekken dat de
taalgeleerden het hun
landgenoten soms niet
gemakkelijk maken. Zeker
aan de vooravond van de
Europese eenwording is het
lastig om een „baladeur" op
je hoofd te zetten als heel de
wereld, inclusief de Fransen,
naar een walkman luistert
Weinig toekomst lijkt ook
weggelegd voor het
omstandige „bande video
promotionelle" in plaats van
videoclip. Dat NA VO in het
Frans als OTAN
geaccepteerd is en aids moest
worden vervangen door
SIDA valt nog te begrijpen,
maar in de nieuwe en
erkende afkorting AGETAC
zullen toch weinigen
herkennen dat het om de
GATT gaat. Als de
taalmeesters boetes konden
uitschrijven waren heel wat
Franse kranten de klos.
Maar zoals bij alles in
Frankrijk is er een polemiek
gaande over de kwestie. Niet
helemaal ten onrechte
vrezen sommigen dat ze op
een eilandje terecht komen
wanneer voor elke, vaak
in ternationaal aan vaarde
term (al dan niet Engels)
absoluut een Frans
weerwoord gevonden moet
worden. Een bijdehandte
scholier zei op de televisie
dat hij het flauwe kul vond
Franse computertaal te
leren, terwijl Europese
collegaatjes meteen de
standaard terminologie
leerden. Hij vreesde dat als
in 1992 de grenzen open gaan
het vinden van een baan
daardoor zeker niet
eenvoudiger zal worden.
Deze scholier, en ook
Nederlanders die naar
Frankrijk gaan, kunnen zich
troosten met de gedachte dat
het zelfs de dappere
commissie niet lukte
geslaagde Franse
synoniemen te vinden voor:
sandwich, spaghetti, cous
cous, salami, short, blue-jean,
hall, baby-sitter, charter,
panel, look, campingcar,
chewinggum en hot-dog.
Niemand hoeft deze zomer
dus in een „chien-chaud" te
bijten.
