Zelfstandige Staatsdrukkerij
gaat investeren èn afstoten
Nederland nog niet rijp
voor vrouwen aan de top
Ahold en Schuitema
schonden fusiecode
y Beurs uan Amsterdai
ECONOMIE"
Ceidae Courant
ZATERDAG 29 OKTOBER 19SS PAGE
Weer volop
kooplust
AMSTERDAM - De angst
voor het opnieuw instor
ten van de aandelenmarkt
op 19 oktober, een jaar na
de ramp in 1987, was niet
alleen voorbarig maar zij
is ook geheel verdwenen.
He Vis alsof menige beleg
ger zich bevrijd voelt van
een last die op hem druk
te en die zijn kooplust op
een laag pitje zette.
Eind vorige week was de
stemming nog gedrukt maar
deze week kwam de vaart er
weer in. Maandag nog aarze
lend, maar de dagen èrna was
het aantal hogere noteringen
al weer groter dan het aantal
lagere. De ondertoon was goed
en van de onduidelijke en on
zekere stemming in Wall
Street trok het Damrak zich
weinig of niets aan. Uit eigen
kracht ging het koersniveau
naar boven.
De onzekerheid onder de
Amerikaanse beleggers blijft*
groot. Steeds wordt uitgeke
ken naar een nieuw cijfer over
de economische ontwikkeling
dat de moed erin moet bren
gen. Dezè week werd bekend
dat de economische groei in
het derde kwartaal in de Ver
enigde Staten niet groter was
dan 2,2 procent, een teleurstel
ling. Ook de prijsontwikkeling
in het derde kwartaal, bere
kend op 4,4 procent, viel te
gen. De beleggers wachten
met spanning op de uitslag
van de presidentsverkiezin
gen. De nieuwe president zal
allereerst de angstaanjagende
tekorten op de begroting en de
betalingsbalans moeten aan
pakken. De tegenvallende cij
fers hebben de dollar, die dins
dag juist weer aantrok, een
klap gegeven. De koers her
stelde zich gistermorgen weer
tot boven de twee gulden.
Donderdag was de koers voor
het eerst in ruim vier maan
den onder die grens gekomen.
Najaarsoverleg
Schokkend economisch
nieuws in eigen land was er
niet. In het najaarsoverleg
eind vorige week tussen de
werkgevers, werknemers en
regering kon geen centraal ak
koord bereikt worden. De par
tijen staan fel tegenover el
kaar en de vakbeweging
dreigt met looneisen van 2 tot
5 procent. De beurs wacht tot
nu toe gelaten af.
Van de internationale fondsen
beet Philips deze week het
spits af bij het bekendmaken
van de resultaten over het
derde kwartaal. En die resul
taten vielen alleszins mee na
al het slechte nieuws dat dit
jaar van Philips loskwam. De
omzet steeg van 12,6 miljard
tot 13,6 miljard gulden en de
netto-winst van 134 miljoen
gulden tot 161 miljoen gulden.
Doordat het eerste halfjaar
slechter was, zakte de netto
winst in negen maanden van
554 miljoen gulden vorig jaar
naar 499 miljoen gulden dit
jaar. Het bestuur verwacht dat
de winst over 1988 niet lager
zal zijn dan de 818 miljoen gul
den over 1987. De koers ver
anderde donderdag, de dag
van publicatie, niet. Het en
thousiasme was per saldo dus
niet zo groot.
Er was nogal wat nieuws uit
de bouwwereld. Hollandsche
Beton Groep haalt aardige or
ders binnen, maar belangrijker
is nog dat ons grootste bouw
concern nog steeds belangstel
ling koestert voor Volker Ste-
vin. Die voelt echter niets
voor een huwelijk en wil zich
door plaatsing van preferente
aandelen bij een stichting te
gen een overval beschermen.
En hiermee zijn de aandeel
houders van Volker Stevin
weer niet in hun schik omdat
hun rechten worden aangetast.
Bos Kalis heeft deze week Za-
nen Verstoep officieel inge
lijfd. In de jaren negentig zal
de combinatie weer goed
winstgevend zijn. v
bak: 95-130; per bak: 75-115; 10
per bak: 60-65; boerenkool: 49-64;
bospeen: 120-200; broeivet: 350-470;
champignons per bak: 143; eike-
bladsla: 42-80; knolselderij: 15-84;
komkommer 75/: 101. 60/: 122, 50/:
105, 40/: 87. 35/: 74. 25/: 35. krom:
47-111. grof: 75-92. midd: 40-70;
koolrapen: 41-43; lollo rosso: 58-63;
mals: 14-31; meloenen 6 per bak:
170; 8 per bak 70-105; 10 per bak:
50; paprika per kilo: 120-200; paprika
per stuk: 11-36; pepers: 250-370; pe
terselie: 71-79; prei: 60-68; radijs: 41-
44; selderij: 41-81; sjalotten: 48-49;
sla: 19-60; snijbonen: 770; spitskool:
56-83; spruiten a2: 60-64; b2: 81-83;
c2: 68; d2: 114-115; stoofsla: 87; to
maten &- 127-132; b: 118; c: 67; cc:
59; ar: 100-119; br: 110-132; cr: 64-
67; ccr: 59; uien: 15-49; veldsla: 650;
venkel: 125-126; winterpeen: 22; wit
lof k1: 245-305; k2: 220-225; 12: 180-
250.
EIEVEILING EIVEBA BARNEVELD
(27-10) Aanvoer 1.359.000 suks,
stemming redelijk. Prijzen In gulden
per 100 stuks: eieren van 52-53 gram
bruin 10.25, van 55-56 gram bruin
10.67-10.73, van 60-61 gram wit
10.51-10,74 bruin 11.52-11,54 en van
65-66 gram wit 11.01-11.85 en bruin
11,57-11,81.
KAASMARKT Alkmaar - Commis
sienoteringen in gulden per kg: Fa-
brieksedammer 7.68 en Goudse vol
vette 7.73.
Sovjetunie laat
meerderheidsbelang
buitenlanders toe
NEW YORK - Het zal in de loop van
volgend jaar mogelijk worden dat bui
tenlandse bedrijven een meerderheids
belang krijgen in gezamenlijke onderne
mingen met de Sovjetunie. Dit heeft de
Russische minister van buitenlandse
economische betrekkingen, Konstantin
Katushev, verklaard in een interview
met de New York Times. Op het ogen
blik geldt voor gezamenlijke onderne
mingen nog een maximum voor de bui
tenlandse deelneming van 49 procent.
Volgens Katushev zal begin volgend
jaar nieuwe wetgeving van kracht wor
den waarin geen maximum meer is op
genomen.
DEN HAAG - Ahold (Albert Heijn, Etos, Alberto) en
Schuitema (het grootste vrijwillig-filiaalbedrijf van Ne
derland) hebben half augustus de fusiecode van de So
ciaal-Economische Raad (SER) geschonden en daar
heeft de fusiecommissie van de SER gisteren openbaar
kennis van gegeven. De commissie meent dat de twee
ondernemingen bij de verwerving van een meerder
heidsbelang (55 procent) in Schuitema door Ahold wel
bewust en zonder rechtvaardiging de voorgeschreven
procedures van inkennissteling van, informatiever
strekking aan en overleg met de vakbonden voordat
overeenstemming werd bereikt, achterwege hebben ge
laten. Gezien het uiteindelijk positieve oordeel van de
vakbonden heeft de fusiecommissie besloten af te zien
van een openbare berisping en te volstaan met een
openbare kennisgeving.
Salaris Nederlandse directeuren
op zevende plaats
AMSTERDAM - Een algemeen directeur van een Nederlands
bedrijf met een omzet van ƒ260 miljoen per jaar verdient
ƒ355.000 (salaris plus jaarlijkse bonus). Hiermee bezet Neder
land de zevende plaats op de wereldranglijst voor totale belo
ning. Het inkomen van de Nederlandse directeur ligt dicht te
gen de honorering aan van de Fransen en Belgen van respec
tievelijk ƒ366.000 en ƒ362.000. Het ligt 12 procent hoger dan
het inkomen van de Britse directeur (J 316.000) maar blijft 11
procent achter bij dat van de Westduitsers (J 399.000). Wanneer
echter wordt gekeken naar het nettosalaris zakt de Nederland
se directeur gezien zijn koopkracht naar de veertiende plaats.
Wat koopkracht betreft hebben directeuren van vergelijkbare
onderneminmgen in de VS de hoogste totale honorering, zowel
vóór als na belastingaftrek. De hoogste kosten van levenson
derhoud maken de Japanse directeuren. Van de 20 onderzoch
te landen staan zij op een derde plaats qua totale beloning,
maar ze vallen terug naar een zestiende plaats wanneer op de
koopkracht wordt gelet.
DEN HAAG Kiezen,
vereenvoudigen en in
vesteren. De per 1 no
vember zelfstandige
Staatsdrukkerij U itgeve-
rij zal als NV SDU inves-
teren in de commercieel
kansrijke bedrijfsegmen-
ten en de zwakkere on
derdelen afstoten of sa
men met andere onder
nemingen exploiteren.
Veel meer duidelijkheid wil
de de voorzitter van de Raad
van Bestuur, drs. C.H.J. Pe
ters, over een mogelijke sa
nering niet geven. Tijdens
een persconferentie gisteren
in de SDU-vestiging in Den
Haag noemde Peters zetin-
tensieve produkten, de vorm
geving met geavanceerde ap
paratuur en toch ook het
SDU-totaalpakket als sterke
punten. „Zo hebben wij door
onze zware produktie met
kleinere orders tussendoor
meer problemen dan een
klein bedrijf", aldus Peters.
Over vijf jaar wil de Staat
haar SDU-aandelen van de
hand doen, mits dit afstoten
de SDU noch de overheid Inkomsten
groot nadeel berokkent en
het parlement akkoord gaat.
Honderden Miljoenennota's, die jaarlijks door de per 1 novemb
voor de overheid worden gedrukt.
zich op de vrije markt be
geeft.
De nieuwe NV SDU valt uit
een in drie groepen (profit
centers) die zichzelf moeten
bedruipen: SDU Drukkerij,
SDU Uitgeverij en SDU Ont
werpgroep. Een volop draai
ende publiciteits-campagne is
al bezig mogelijke klanten
duidelijk te maken dat SDU
Staatssecretaris mevrouw
D.IJ.W. de Graaff-Nauta van
binnelandse zaken had er
gisteren alle vertrouwen in.
„De technische kennis is
enorm en er zijn nieuwe
werkmethodes ontwikkeld.
De relatie met de Staat ver
dwijnt niet helemaal, zoals
uit een aarital grote drukor
ders blijkt. De SDU zal die
inkomsten hard nodig heb
ben", erkende De Graaff-
Nauta wel.
De afgeslankte SDU, die de
eerste jaren naar handhaving
van de omzet streeft, gaat
met 1003 personeelsleden op
eigen benen verder met voor
ongeveer 100 miljoen aan
(semi-)overheidscontracten
in portefeuille. „Dat is onge
veer 65 procent van de ver
wachte omzet van circa 160
miljoen", vertelde drs. Pe
ters.
In het nogal moeizaam verlo
pen privatiserings-overleg
zelfstandige Staatsdrukkerij
FOTO SDU
(Raad van Bestuur, ministe
rie van Binnenlandse Zaken
en een Bijzondere Commissie
met personeel en vakbonden)
is een Sociaal Akkoord be
reikt, dat door P. van Schijn-
del geestdriftig werd verde
digd. „De hoofdlijn is dat nie
mand er netto op achteruit
gaat. De vut- en pensioenre
gelingen zijn zeker zo goed
als bij de overheid en het
pakket arbeidsvoorwaarden
vormt voor ons een basis,'die
verder, moet worden uitge
bouwd". Schijndel is niet
bang dat de werkgelegenheid
binnen de SDU op de tocht
komt te staan.
Vaste, meerjarige overheids
contracten voor de NV SDU
en een correcte bejegening
van het personeel had een -
aan de overlevingskans van
de SDU twijfelende - Twee
de Kamer in april als voor
waarde gesteld voor privati
sering. Vooral ook omdat
steeds meer orders van de
overheid de laatste jaren
naar particuliere bedrijven
waren gegaan, waardoor de
omzet was gedaald.
Belastingdruk
De SDU heeft contracten met
de overheid zelf (zoals alle
officiële publicaties en de ka
merstukken) en met staatsbe
drijven die zijn of worden ge
privatiseerd (girocheques
voor de Postbank, telefoon
gidsen voor de PTT). Ook
ligt er een overeenkomst met
het ministerie van financiën,
onder meer over de belas
tingdruk en de wachtgelden
voor een deel van de 100 tot
130 personeelsleden die de
SDU bij Vader Staat achter
laat.
„Onverwerkt leed" als ge
volg van eerdere niet voltooi
de reorganisaties, noemde
Peters het. Die overbezetting
en de volgens hem te hoge
indirecte kosten in het alge
meen, kenmerken naar de
mening van Peters veel over-
heids-organisaties. „Er zal als
zelfstandig bedrijf efficiënter
moeten worden gewerkt".
Daarvoor moet onder meer
ook de organisatie worden
vereenvoudigd.
IR. IRENE
WALSTRA
VLAK VOOR
INGENIEURS
SYMPOSIUM:
DEN HAAG Met de ac
tie „Kies exact" wil de
overheid bevorderen dat
meer meisjes een B-pak
ket kiezen op de middel
bare school. Daarmee
kunnen ze dan aan de
hts'en en technische uni
versiteiten werktuigbouw
kunde, elektrotechniek of
vliegtuigbouwkunde stu
deren. Want dat zijn be
roepen met toekomst.
Daarin kunnen ook vrou
wen carrière maken.
Maar is dat eigenlijk wel zo?
Stoot de huidige generatie
vrouwelijke ingenieurs bij
voorbeeld door naar de top?
Welnee, zegt Irene Walstra.
De Nederlandse maatschappij
is gewoon nog niet rijp voor
vrouwen aan de top. En het
zal ook nog wel even duren
voor het zover is, voegt ze er
aan toe. Acties als „Kies exact"
noemt Walstra veel te vrijblij
vend om écht iets te verande
ren. Ir. J.I. Walstra is betrok
ken bij het Kivi, het Konink
lijk Instituut van Ingenieurs.
Deze vereniging van 17.500 in
genieurs organiseert samen
met drie andere organisaties
aanstaande woensdag in Den
Haag een symposium over de
kansen van vrouwen om door
te dringen tot het manage
ment.
Perspectieven
„Het volgen van een exacte
opleiding door meisjes wórdt
al geruime tijd gestimuleerd.
Een van de redenen hiervoor
is dat dergelijke opleidingen
goede arbeidsmarktperspectie
ven bieden. Toch blijkt het
aantal vrouwelijke ingenieurs
maar langzaam toe te nemen.
Daarnaast is hun positie niet
gelijk aan die van hun manne-
Geen baaidag
Net als honderdduizenden andere Colombianen in Bogoté werkt ook deze voddenraper door tij
dens een algemene staking tegen lage lonen, inflatie en doodseskaders. De arme „zelfstandige"
kan zich geen baaidag permitteren.
FOTO: AP
lijke collega's. Zo hebben
vrouwen met een exacte ach
tergrond vaak meer moeite
met het vinden van een baan.
Bovendien is het voor vrouwe
lijke ingenieurs moeilijker om
door te stromen naar hogere
functies", aldus het Kivi.
Irene Walstra vindt dat eigen
lijk heel merkwaardig. Zij;
„Vroegèr wer^ altijd beweerd
dat vrouwen niet de goede op
leiding hadden en dat ze daar
om geen topfuncties konden
krijgen. Maar voor de groep
van vrouwelijke ingenieurs
gaat die verklaring vandaag
de dag niet op. De opleiding is
uitstekend en er is veel be
hoefte aan mensen met een
hogere technische opleiding.
Toch zijn er nog steeds veel
obstakels. Mannen krijgen de
voorkeur boven vrouwen met
hogere capaciteiten en kwalifi
caties".
Zolang er in ons land moeilijk
wordt gedaan over belangrijke
zaken als part-time werken en
kinderopvang, zullen vrouwen
nooit dezelfde kansen krijgen
als mannen, meent Walstra.
„Er is in Nederland altijd een
bewuste politiek gevoerd om
de vrouw thuis te houden. Het
enige recht is het aanrecht, is
de kreet die daarbij past. In
feite wordt die politiek nog
steeds gevoerd. Zo'n „Kies
exact" is veel te vrijblijvend.
Als je het echt wilt aanpak
ken, moet je dat via wetgeving
doen. Maar dat gebeurt niet".
Inventief
Kinderopvang is een aardig
voorbeeld van iets waar via
wetten iets aan te doen zou
zijn. Maar Nederlandse wer
kende vrouwen met kinderen
moeten buitengewoon inven
tief zijn om (loop)baan en ge
zin te combineren. Een onder
zoek van de Vereniging van
Vrouwen met een Academi
sche Opleiding (WAO) geeft
aan dat in Nederland 0,8 pro
cent van de behoefte aan kin
deropvang is gedekt. In België
is dat 16 procent, in Zweden 35
procent en in Denemarken
zelfs bijna 50 procent.
Deeltijdbanen zouden een op
lossing kunnen zijn, maar in
de praktijk blijkt dat er voor
hoger opgeleide vrouwen wei
nig mogelijkheden zijn. Uit het
VVAO-onderzoek komt naar
voren dat deeltijdbanen vooral
gelden voor lagere functies.
Mannen en vrouwen op mana-
gement-niveau wordt vaak
verboden korter te werken.
Op het symposium „De techni
sche zijkant van management"
gaan de vier ingenieursorgani
saties de problemen voor vrou
welijke ingenieurs op een rijtje
zetten. Sprekers zijn onder
meer minister Jan de Koning
(sociale zaken), Karin Adel-
mund (vice-voorzitter FNV),
R. van Wijk (Algemene Werk
geversvereniging) en Sybilla
Dekker (stichting Vrouwen
netwerk Nederland).
Doelgroep
Volgens Irene Walstra (zelf
aan de TU Enschede afgestu
deerd in chemie) is het aantal
vrouwelijke ingenieurs de
laatste jaren gestegen van drie
naar tien procent van het to
taal. „Er is veel behoefte aan
'technisch hooggeschoolden.
Vrouwen vormen de meest in
teressante doelgroep omdat
daar nog flink wat potentieel
zit. Ook is gebleken dat meis
jes het prima doen op de TU's,
beter dan jongens. De moei
lijkheid is alleen dat er voor
meisjes geen voorbeeldfunctie
is. Als op de televisie een
hoofdingenieur of een direc
teur van een technisch bedrijf
aan het woord komt, is dat al
tijd een man. Dat maakt het
voor meisjes moeilijk zich met
het beroep van ingenieur te
identificeren. Via voorlichting
in de vijfde en zesde klassen
pogen we verandering in die
beeldvorming te brengen.
Langzaam maar zeker lukt
dat".
KOERT BOUWMAN
Noteringen van vrijdag 28 oktober 1988 (tot 16:30
158.10 28/10
48.509/8
160.60 26/10
34.40 21/7
45.4014/10
156.50 9/8
155.80 156.30
140.20
143.00
110.00
64.70 64.70
87/4-
87 10.-
87/4—2% st
87/2.-
87/2.92
87/4.-♦mm
86/87 1.72
78 4.40+5%$!.»
87/0.80
87 spt 5:1 3.62
87 spl. 4:1 2.75 d.
87 1.85
87/2.24
87/2.60
bam 210.00 212.00
batenb.beh. 61.00 61.00
beers 10500 105 00
begemann 52.00 52.30
belindo c 421.00 422.00
berkel 9.80 9.80
blyd will 21.50 22.20
bobel 8.30 8.40
boer druk 245.50 249.00
boer wink c 56.30 56.10
bredero e 1.70 0NG
breevasl 6.50 0NG
breevasl c 6 50 ONG
brink mol 0.85 ONG
burg heybr 3100.00 3100.00
calvè 805.00 808 00
calvé c 805 00 808.00
calvè pr 4350.00B 4350.000
calvé pr c 4330.00 4330.00
center pa c
chamotle
61.80 62.50
10 20 10.30
enraf-non c
eriks c 281.00
lurness 62.80
gamma hold 62.50
gamma h pr 6.00
getronics
288.00 280.50
161.00 162.50
10.90 10.90
5.90 5.90
3000.00 3000.00
17.20 18.70
990.00 99000
126500. 127000.
12650 0 12700.0
13600.0 13750.0
31.00 31.00
40.30 40.30
11.10 11.10
407.00 407.00
12.00 11.90
240.00 241.00
7150.00 7150.00
194.50 188.00
533.00 535.00
121.50
1200.00
118.00
104.00
allied signal
am brands
am motors
americantel
asarco inc
bethlehem
boeing
chevron cor
Chrysler
consedison
27 3/4
25 3/8
211/2
64 7/8
17 3/4
46 1/2
26 5/8
gen! motors
genl public
443/4
521/2
431/2
843/4
373/8
54
513/4
493/8
351/4
471/4
457/8
mobilcorp
royal dutch
uld brands
utd tech nol
westingh d
441/4
112 1/4 f(
17 lit at
43 3/8 ar<
441/2
60 1/f
19 3/4
41 3/4 TCK
531/4
Beurs vriendelijk
AMSTERDAM Het
Beursplein heeft de week
in een vriendelijke stem
ming afgesloten. De stem
mingsindex kwam zelfs
even op 102 punten en
zo'n hoog niveau werd dit
jaar nog niet bereikt. Al
met al gingen de koersen
van de belangrijkste aan
delen de afgelopen week
met ongeveer twee pro
cent omhoog.
Bij een dollar die weer boven
de grens van twee gulden
kroop, gingen de koersen van
de internationale aandelen op
het Beursplein omhoog bij een
handel van meer dan een half
miljard gulden, hetgeen voor
een vrijdag aan de hoge kant
is. Op de obligatiemarkt ging
bijna eéh miljard om en hier
moesten de meest verhandelde
leningen een stapje terug, na
dat de koersen eerder deze
week nog stegen.
Bij de internationals was Akzo
zowel op de effectenbeuj (cc
op een vriendelijke opti^j igs
favoriet. Het chemiefonds,
1,80 op 157,60, een ho
punt in dit jaar. Ook
KLM was veel vraag ei J
aandeel deed het naar vei
ding nog beter met een sti
van 1,30 op ƒ39,50. Ook
lips, die donderdag in rg
slecht beursklimaat one jfe
gunstige kwartaalcijfers
markt op gelijk niveau v«
werd nu meer waard; eer
ging van ƒ0,60 op 31,l!
dat was meer dan gemii
bij de hoofdfondsen. Kor C?
lijke Olie en Hoogovens i
ten met relatief J
koerswinsten genoeger*
men. Unilever bleef nagi
aan dezelfde koers,
eerder deze week de voe
fondsen erg in trek
Centrale Suiker en Wess:
boekten nog wel vooruit]
In de financiële sector 4
Nationale-Nederlanden
met een winst van ƒ1,4»
f 67,40 en zo'n hoog bi
hadden de beleggers eerdi )p
jaar nog niet over voo: r f
aandeel. Ook Hunter Do
en Borsumij Wehry berq
zo'n hoogtepunt. Océ-vanna
Grinten won 8 op 286^ g