Israel geeft Jordaanoever weer vrij Ongerustheid na vliegrampen bij kerncentrales Gorbatsjov is manager van grootste bedrijf ter wereld Arrestatie Surinaamse militairen - BUITENLAND CcidaeSoiruMit VRIJDAG 1 APRIL 1988 PAGINA 7 Honderden doden door hepatitis in China PEKING Een hepatitis-epidemie die anderhalf jaar lang heeft gewoed in het uiterste noordwesten van Chi na heeft 650 levens geëist. In totaal zijn 122.000 mensen met de ziekte be smet geraakt, aldus het Chinese mi nisterie van volksgezondheid. Vol gens het ministerie is de epidemie thans onder controle. Een andere he patitis-epidemie heerst nog steeds in Shanghai. Vorige week werd bekend dat 290.000 mensen daar de ziekte hebben opgelopen en dat tot nu toe elf doden zijn gevallen. Volgens de autoriteiten is de epidemie veroor zaakt door besmette oesters. Hongaarse partij oefent zelfkritiek BUDAPEST De communistische partij van Hongarije geeft zichzelf en de rege ring de schuld van de sociaal-economische problemen waarmee het land kampt. Om uit de problemen te geraken is het nodig, dat op een speciale partijconferentie in mei belangrijke hervormingen worden aanvaard. Aldus een verklaring, die giste ren is gepubliceerd in het partijblad Neps- zabadsag. Daarin zegt de partij dat zij te laat heeft beseft dat economische groei al leen kan worden verwezenlijkt als hij ge paard gaat met structurele veranderingen. Zo zou er gedacht worden over geheime stemmingen, keuze uit meerdere kandida ten voor politieke posten en beperking van ambtstermijnen. Chinese leider adviseert eten van minder vlees PEKING De Chinese partijleider Zhao Ziyang heeft de Chinezen opge roepen minder vlees en meer groenten te eten, omdat de boeren niet genoeg graan kunnen verbouwen om de groei ende veestapel te voeden. Zhao zei dat de Chinezen wat konden opsteken van de ontwikkelingslanden, waar ook ge poogd wordt de vleesconsumptie te be perken. Sinds 1983 is de consumptie van vlees, gevogelte, eieren en vis per iaar met tien procent toegenomen, terwijl de graanproduktie slechts twee tot drie procent per jaar steeg. Vorig jaar moest het varkensvlees in de grote steden op de bon, omdat de boeren wegens de hoge voederkosten en lage prijzen on voldoende varkens aanleverden. Doodvonnis voor blanke agenten in Zuidafrika JOHANNESBURG In Johan- nesburg zijn twee blanke recher cheurs van de zedenpolitie tot de strop vero'ordeeld wegens moord op twee van handel in drugs verdach te mannen. Het zou voor het eerst zijn dat in Zuidafrika blanke poli tiemannen worden opgehangen. Een van de verdachten had ter verdediging aangevoerd dat hij de trekker had overgehaald, nadat hem was verteld dat de verdachten onder meer leden waren van het verboden Afrikaanse Nationale Congres. TAMIL - GUERRILLA'S RICHTEN BLOEDBAD AAN COLOMBO Tamil-guerrilla- strijders hebben een bloedbad aangericht tijdens overvallen op twee dorpen in het oosten van Sri Lanka. Daarbij zijn minstens veertig doden gevallen, zo is van de zijde van de politie en de plaatselijke bevolking vernomen. De rebellen plunderden, staken zeker honderd huizen in brand en bestormden een moskee. De slachtoffers waren volgens inwo ners van de twee betrokken dor pen, Mallaiyakuda en Sainama- ruthu, allen moslims. Mandela gaat afstuderen JOHANNESBURG Nelson Mandela, de leider van het Afrikaans Nationaal Congres die sinds 1964 in Zuidafrika gevangen zit, zal later dit jaar waarschijnlijk zijn rechten studie afronden. De 69-jarige Mandela stu deert met een schriftelijke cursus. Marinus Wiechers, hoogleraar rechten aan de univer siteit van Johannesburg, zei gisteren dat Mandela het grootste deel van het werk ach ter de rug heeft, maar nog enkele onderde len moet afronden voor hij zijn graad krijgt. In 1941 haalde Mandela via een schriftelijke cursus zijn kandidaats, waarna hij al als ad vocaat in Johannesburg kon werken. Zijn partner was destijds Oliver Tambo, de huidi ge voorzitter van het ANC, die sinds 1960 in ballingschap leeft. JERUZALEM Sinds vannacht is de door Israel bezette westelijke Jor daanoever niet langer af gesloten gebied. Het Is raëlische leger besloot gis- I teren de scherpe veilig- heidsmaatregelen op te heffen, die eerder deze j week waren genomen om het Palestijnse protest de j kop in te drukken. De opheffing van de maatre gelen betekent dat de Jordaan oever ook weer toegankelijk is voor de pers, die gedurende een drietal dagen geweerd is uit de bezette gebieden. In eni ge kampen op de Gazastrook daarentegen blijven scherpe maatregelen van kracht. Israëlische woordvoerders hebben toegegeven dat on danks de arrestatie van hon derden Palestijnen en alle an dere veiligheidsmaatregelen het protest de afgelopen dagen heett voortgeduurd. De com mandant van de troepen op de westelijke Jordaanoever, gene- raal-majoor Mitzna, erkende ook dat het afsluiten van de bezette gebieden voor de pers geen effect op het protest heeft gehad. In Jeruzalem werd echter be nadrukt dat het opheffen van de restricties niet betekent, dat de Israëlische regering is afge- door Arabische dorpen. De stapt van de harde lijn. Die po- premier zei de er wonende litiek werd nog eens bevestigd joodse kolonisten: „Er zijn door premier Shamir. Hij be- daar mensen die willen ver- stempelde Israels Arabische woesten en beschadigen wat tegenstanders als „sprinkha- wij tot stand hebben ge nen" waarvan „de koppen op bracht". „We zeggen hen van- de keien van Israel zullen af de hoogte van deze berg en worden stukgeslagen". Shamir terugkijkend op duizenden ja- deed deze uitspraak bij de ope- ren (joodse) geschiedenis dat ning van het Herodion Natio- ze sprinkhanen zijn vergele- nale park, een bijbels fort in ken met ons", zo haalde hij het landschap van de westelij- een bijbelse metafoor voor ke Jordaanoever, omgeven machteloosheid aan. „Van ie dereen die dit fort schade wil toebrengen zal het hoofd tegen de keien en muren van deze forten worden stukgeslagen". Het harde beleid van Shamir lijkt te worden gesteund door een overweldigende meerder heid van de Israëlische bevol king. De meeste Israëliërs vin den, zo blijkt uit opiniepeilin gen, het optreden van het le ger niet hard genoeg. In New York heeft Biniyamin Netanyahu, de ambassadeur van Israël bij de Verenigde Naties, zijn ontslag ingediend uit protest tegen de steun die minister van buitenlandse za ken Peres geeft aan het Ame rikaanse vredesplan voor het Midden-Oosten. De VN-am- bassadeur vindt het plan een „zeer gevaarlijke zaak" Thatcher woedend over onderzoek van Amnesty (Van onze correspondent) LONDEN De Britse premier Thatcher heeft woedend gereageerd op de aankondiging van Am- nesty International, dat een onderzoek zal worden ingesteld naar het dood schieten van drie ongewa pende IRA-leden door Britse commando's op Gi- I braltar. .Ik hoop dat Amnesty zich ook een beetje druk maakt om de meer dan 2.000 mensen die sinds 1969 door het IRA zijn vermoord", zei Thatcher onder luide toejuichingen van de Conservatieven in het Lager huis. Zij noemde het onder zoek „een stunt". Amnesty, waarvan het hoofdkwartier in Londen is gevestigd, reageerde koeltjes op de kritiek van Thatcher. Een woordvoerder zei dergelijke reacties gewend te zijn uit Zuidafrika, de Sov jetunie en Chili. I Amnesty zegt aanwijzingen te hebben dat het doden van de drie IRA-leden in Gibraltar I een regelrechte moordpartij was. In de termen van Amnes- i ty een „buiten-gerechtelijke executie". De commando's van de Special Air Service zouden geen enkele poging hebben ge- daan de drie gewoon te arres teren Een van hen zou nog I verschillende keren zijn be schoten toen hij al gewond op de grond lag. Het Conservatieve lagerhuislid John Carlisle noemde Amnes ty „bemóeizuchtige goed-doe- I ners" en voorspelde dat „het Britse volk" het onderzoek zou verachten. Am nesty-woord voerder Richard Reoch zei in een reactie: „Wij zijn eraan ge wend dat degenen die wij on der de loep nemen ons altijd de huid volschelden. Maar wij maken voor niemand een uit zondering en passen overal ter wereld dezelfde regels toe. Dat is van essentieel belang, want elke staat is de rechten van de mens precies dezelfde eerbied verschuldigd". Uit de reacties in Groot-Brittannië zelf valt overigens ook af te leiden, dat een groot deel van de openba re mening de moordpartij op Gibraltar ten stelligste afkeurt. Door het neerstorten van de F-16 werden twee huizen verwoest en twee zwaar beschadigd. BONN Twee doden, twee uitgebrande huizen en de evacuatie van 31 omwonenden. Dat was gisteren de trieste balans van het ongeluk met een Amerikaans gevechts vliegtuig van het type F- 16 boven het dorpje Forst, vlak bij het Duitse Karls ruhe (Rheinland-Pfalz). Het vliegtuig was op de terug weg van laagvliegoefeningen naar de thuisbasis toen het op een hoogte van 550 meter in moeilijkheden kwam en in Forst op een huis te pletter sloeg. In die woning kwam een 60-jarige man om het le ven onder een vallende muur. In verband met de rookont wikkeling en het mogelijk vrijkomen van giftige dampen moesten de omwonenden in aller ijl worden geëvacueerd. Volgens de politie zouden er in Forst waarschijnlijk veel meer slachtoffers zijn gevallen, als de meeste inwoners op het moment van het ongeluk niet naar hun werk waren geweest. Het Amerikaanse vliegtuig stortte neer op hemelsbreed dertien kilometer afstand van de kerncentrale in Phillips- burg en zestien kilometer van het kernonderzoek-instituut in Karlsruhe. Dit tweede vlieg tuigongeluk binnen 24 uur vlak bij een kerncentrale heeft in Duitsland een heftige dis cussie op gang gebracht over de veiligheid van kerncentra les. Woensdag stortte een Franse Mirage neer op twee kilometer afstand van een kerncentrale in Beieren. Gebleken is dat de kans op het neerstorten van een vliegtuig op een nucleaire installatie niet verwaarloosbaar klein is. Het ongeluk van gisteren heeft ook aangetoond dat een vlie ger niet altijd in staat is op het laatste moment zijn neerstor tende toestel naar „veilig" ge bied te sturen. Dat had woens dag nog een woordvoerder be weerd van het vliegteschnisch instituut in Keulen-Wahn. Kernreactoren die voor 1971 in Duitsland zijn gebouwd hebben geen beveiliging tegen neerstortende vliegtuigen. Van die reactoren zijn nog ver scheidene in gebruik. De nu- cleare gedeelten van kerncen trales die na 1971 zijn gebouwd hebben een bolvormige gewa pend betonnen ontmanteling van 60 centimeter dikte. Die wordt geacht bestand te zijn tegen een botsing met een vliegtuig dat met 770 km per uur vliegt. De nieuwste kern centrales hebben een ontman teling van 80 centimeter dikte, die de klap van een neerstor tende jumbojet zou kunnen verdragen. De beide ongelukken hebben inmiddels ook een discussie op gang gebracht over het laag vliegen. De oppositie van SPD en Groenen eiste gisteren een drastische beperking van der gelijke oefeningen in de Bondsrepubliek. Het ministe rie van defensie zei echter dat er geen sprake van kan zijn dat het oefenen in laagvliegen volledig wordt gestaakt. Duitse minderheid laat zich horen MOSKOU De ongeveer twee miljoen leden tellende Duitse minderheid in de Sovjetunie heeft zich ook gemengd in de dis cussie over het nationaliteitenvraagstuk. In „Neues Leben", een in Moskou uitgegeven Duitstalig weekblad, zijn brieven afge drukt waarin om de vorming van een eigen autonome republiek werd gevraagd. Enkele schrijvers lieten weten het herstel van de oude Duitse autonome republiek aan de Volga te prefereren, anderen zeiden ook met een ander gebied tevreden te zijn of juist in de huidige woonplaats te willen blijven. In 1941 liet Sta lin naar schatting 650.000 etnische Duitsers deporteren omdat hij hen verdacht van collaboratie met de binnengevallen nazi-troe pen. Deze mensen en hun nazaten hebben tot op heden geen toestemming hebben gekregen voor terugkeer naar hun oor spronkelijke woongebied. Een aantal van hen heeft gevraagd om het recht op emigratie naar het Westen. Oppositieleider formateur Antillen WILLEMSTAD De leider van de grootste oppositiepartij op Curacao, ex-premier Maria Liberia-Peters is gevraagd een nieuw kabinet te formeren. Volgens de Rijksvoorlichtings dienst wil de gouverneur van de Antillen, dr R.A. Römer een kabinet, dat kan rekenen op een tweederde meerderheid in de Antilliaanse staten. Me vrouw Liberia-Peters houdt het verzoek van de gouver neur nog in beraad. Het kabi net van Don Martina kwam vorige week ten val nadat de Arbeiderspartij weigerde ak koord te gaan met massa-ont slagen om te bezuinigen. SUSKE EN WISKE DE EDELE ELFEN (c) Standaard uitgavert). AnlwarMn-Waeap. ZAKEN DOEN MET DE BV SOVJETUNIE AMSTERDAM Michail Gorbatsjov is manager van het grootste bedrijf ter wereld, de BV Sovjet unie. Want de Sovjet-eco nomie wordt geleid door één instantie, de partij, die zich bemoeit met zo wel het zaaien van peul vruchten in Wladiwostok als met de lancering van een miljarden verslin dend ruimtestation. Gorbatsjov is partijleider en daardoor de baas van meer dan 50.000 industriële bedrij ven, die veertig miljoen pro- dukten fabriceren, over de landbouw en over de dien stensector. Hij geeft leiding aan 140 miljoen werknemers. Dat stelt Anna Séndor vast in het door SDU Uitgeverij (Staatsuitgeverij) verzorgde boek „Gorbatsjov, de mana ger", dat gisteren werd gepre senteerd. Anna Séndor is een Hongaar se die sinds het begin van de jaren zeventig in Nederland woont. Zij publiceerde een reeks van artikelen over het Oostblok en de Sovjetunie en is hoofdredacteur van Sesam, een economisch vakblad over Oost-Europa. Ze heeft het boek mede bedoeld als „gids voor de zakenman". Wie zich mische heden en verleden van de Sovjetunie zal er een keur van interessante infor matie in vinden Gigantisch gantische problemen stelt. Zo bevinden de grondstoffen zich in Siberië, de industriële ca paciteit in Europa en de be schikbare arbeidskrachten in Azië. Aan het water, dat in het noorden vrijwel nutteloos naar zee stroomt, is in het zui den een gigantisch gebrek. Voorgangers kozen decennia geleden voor de planeconomie als economisch concept. Hoe wel dat nimmer goed werkte weten verschillende genera ties niet anders meer, terwijl bovendien de bureaucratie er volledig op is ingericht, zodat het bijzonder moeilijk zal zijn er verandering in te brengen. „Het realiseren van economi sche veranderingen", aldus Anna Séndor gisteren, „is moeilijker dan politieke wijzi gingen. Er zijn in de Sovjetu nie politieke gevangenen en dissidenten vrijgelaten en de toon van de media is aan het veranderen. Omdat daar tien tallen jaren geen sprake van was, geeft dat het gevoel dat er politieke hervormingen plaatsvinden. Maar het is vrij wel onmogelijk in de econo mie één aspect te veranderen, zonder tegelijk ook de rest aan te pakken. Het hele prijs- en loonsysteem, de roebel- koers, het landbestuur, alles moet op de helling. Dat is een bijna bovenmenselijke opga ve. Het is politiek noch tech nisch haalbaar. Voor kleine stappen, zoals zijn voorgan gers nog wel probeerden, kom je er al lang niet meer. De hele economie moet onder het mes". Welvaart Séndor stelt vast dat het ma nagement Gorbatsjov voor gi- stukken een reeks van econo mische aspecten van de Sov jet-maatschappij. Zij gaat ook nader in op de eigenaardighe den van de Sovjetunie, waar in de Baltische republieken Estland, Letland en Litauen tot de meest welvarende (en tegelijk minst tevreden) ge bieden behoren, omdat ze pas in de Tweede Wereldoorlog werden geannexeerd en de grootste fouten bij het inrich ten van de Sovjet-maatschap- f»ij toen al waren gemaakt. Ze egt de eigenaardigheden uit van de tamelijk armoedige moslem-republieken, waar een enorm en elders broodno dig, reservoir aan arbeids krachten woont. Omdat ze hun islamitische identiteit willen handhaven is het en thousiasme bij de werknemers voor een economisch aantrek kelijker baan elders echter bijzonder gering. Intussen is van de banvloek over het kapitalisme nauwe lijks meer sprake. In de jaren vijftig leerde de propaganda nog dat de Amerikaanse sol daten in Korea vochten „on* der invloed van Coca-Cola", maar de limonade is nu ook populair in de Sovjetunie, zij het dat de firma Pepsi het miljardencontract voor de neus van Coca wegkaapte. Pepsi is overigens vooralsnog slechts verkrijgbaar in de ste den. Op het platteland heeft men er alleen maar van ge hoord. Handel nu Het vanuit een „positieve grondhouding' geschreven boek „Het Westen moet de kansen op handel met de Sov- je.Vihie waarnemen, de tijd is er nu rijp voor" sluit af met de uitslag van een enquê te met het merendeel van de Nederlandse bedrijven die handelscontacten met Moskou onderhouden. De top-drie van bekendste Sovjet-exportpro- dukten kan elke leek beden ken: auto (meestal Lada), wodka, kaviaar. De belang rijkste produkten die er worden ingevoerd zijn tech nologie, landbouwprodukten en graan. De belangrijkste problemen bij het zakendoen met de Russen zijn, aldus de ondernemingen: de bureau cratie, het gebrek aan harde valuta, de compensatieplicht (Sovjetprodukten afnemen als er Nederlandse worden ge kocht), geen direkte contacten met afnemers, import beper kingenzaken en het onbeant woord blijven van brieven en telexen. In „tien geboden voor het za ken doen in Oost-Europa" maakt Séndor duidelijk dat persoonlijke contacten er zeer belangrijk zijn, dat het praten over „Rusland" in plaats over „Sovjetunie" er slecht valt (ze horen ook liever „Warschau- contrart" in plaats van „War schau Pact"). En vrouwelijke zakenpartners moeten er zeer serieus worden genomen. „Wie laat merken liever met haar baas zaken te doen, wie haar met een air van superio riteit behandelt of wie laat merken dat zij van dat techni sche gedoe toch niets begrijpt, kan het verder op zijn missie wel vergeten". ANDRÉ HORLINGS Anna Sandor: Gorbatsjov de manager. Uitgeverij: SDU Uitgeverij. Prijs: 27,£0. KLM-piloot bood aan jonge kaper miljoen dollar ROME - „Je kunt een mil joen dollar krijgen als je je maar kalm houdt". Onge veer met die bewoordin gen probeerde KLM-ge- zagvoerder Henk de Rid der kort voor Kerstmis de jonge Italiaan te kalme ren, die zijn Boeing 737 gekaapt had. Dat is geble ken op de eerste dag van het proces in Rome tegen de vijftienjarige kaper Adalgiso Scioni. De Ridder gaf toe dat „ik het misschien wel ben geweest" die als eerste praatte over een eis van één miljoen dollar. Als verklaring wees hij de recht bank er op dat het KLM-per- soneel „zeer nauwgezette in structies heeft om dit soort dingen niet te onderschatten". Stewardess Elisabeth Kappers zei dat de jongen „een heel vreemde indruk" maakte. Dat was het ook wat de bemanning het meeste zorg bereidde". Scioni kaapte het toestel in een opwelling, omdat hij er niets voor voelde terug te ke ren naar zijn ouders in het kleine dorpje Arbus in Sardi nië. Nederland, waar de fami lie Scioni jaren gewoond had. beviel hem beter. De Boeing met 91 passagiers aan boord was op weg van Amsterdam naar Milaan. Op een gegeven moment kwam de jonge Ita liaan de cockpit in en zei tegen de bemanning dat zijn horloge een timer was, waarmee hij een bom in het bagage-ruim tot ontploffing kon brengen. Eerst eiste hij dal het toestel zou doorvliegen naar Tchad, toen naar Kuwayt en tenslotte naar New York. Omdat de Boeing vanwege de mist niet kon landen in Milaan werd er koers gezet naar Rome. Eenmaal geland op de Romeinse luchthanven Fiumi- cino gaf de jongen zich over zonder enig verzet te bieden. „Ik wist niet wat ik deed. Toen ik in Amsterdam aan boord ging peinsde ik niet over een kaping", zo zei Scioni tegen zijn rechters. Toen hij echter hoorde dat er niet in Milaan geland kon worden, raakte hij buiten zichzelf. Vol gens het psychiatrisch rapport waar de Romeinse justitie om gevraagd heeft, was de jongen inderdaad niet toerekenings vatbaar op het moment dat nij in de cockpit verscheen met zijn verhaal over de timer en de bom. Het is overigens niet gering waar Scioni in Rome voor de terecht moet staan: meervou dige ontvoering, poging tot af persing en vliegtuigkaping. Scioni, in de Italiaanse pers aangeduid als „baby-kaper en „mini-kaper", zal er waar schijnlijk echter genadig vanaf komen. Niet alleen vanwege het ontlastende psychiatrische rapport. Ook de KLM wil de zaak niet hoog spelen. Een vertegenwoordiger van de na tionale luchtvaartmaatschappij verklaarde ter zitting dat de KLM er van heeft afgezien om schadevergoeding te eisen. PARAMARIBO De mili taire politie in Suriname heeft deze veek „een aantal militairen aangehouden". Dat heeft de auditeur-mili tair Ramon de Freitas beves tigd. De Freitas zei niet te weten wat de reden van de arrestaties is en ook een mili taire woordvoerder wilde geen mededelingen doen. Wel sprak hij berichten te gen dat er sprake zou zijn ge weest van een couppoging binnen het leger. Het Suri naamse persbureau SNA had gemeld dat de militairen wa rén aangehouden wegens in subordinatie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 7