Succes in strijd tegen
nierstenen en impotentie
Panklare oplossing VS|
voor Israel blijft uit
Overleg schonere Maas en Schelde muurvast
OOK NIJMEGEN INSTALLEERT SUPERVERGRUIZER
Aidsremmer AZT goed
voor seropositieven
CDA komt met eigen
wetsontwerp voor
weduwnaarspensioen
BINNENLAND/BUITENLAND
Cotdoc Sou/unit
PvdA: banken
weigeren minima
DEN HAAG Mensen met
jecn minimum-uitkering
worden door sommige bankfi-
Jialen geweigerd als zij een
bank-giro-rekening willen
openen. Het PvdA-kamerlid
Ter Veld zegt dit in vragen
aan het kabinet. Zij wil dat
staatssecretaris Evenhuis (eco
nomische zaken) het bankwe
zen hierover aanspreekt. Vol
gens Ter Veld ondervinden
mensen met (lage) uitkeringen
ook andere belemmeringen,
als zij een bank-giro-rekening
willen hebben.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Het overleg tussen
Nederland en België over het terug
dringen van de vervuiling van Maas
en Schelde zit muurvast. In bijna
een jaar tijd hebben de top-onder-
handelaars van de twee betrokken
landen, oud-premier Biesheuvel en
oud-EG-commissaris Davignon, el
kaar slechts één keer ontmoet.
Als gevolg van Vlaams/Waalse tegenstel
lingen is de Belgische delegatie dermate
verlamd, dat ook geen nieuwe vergade
ringen meer zijn voorzien. Bovendien is
alle leden van de twee werkgroepen een
spreekverbod opgelegd. Biesheuvel en Da
vignon. de enigen die wèl mogen spreken,
onthouden zich van elk commentaar.
Hel grote breekpunt in het overleg tussen
de twee buurlanden zijn de taaltegenstel-
lingen in België. Die leidden er eerder al
toe dat de waterverdragen die in 1975
werden geparafeerd, en die een schonere
Maas en Schelde beloofden in ruil voor
een betere bevaarbaarheid van de Wester-
schelde, nimmer werden bekrachtigd.
Voor de zeven waterleidingbedrijven in
België en Nederland die voor hun drink
water van de Maas afhankelijk zijn. is nu
de nood zo hoog gestegen, dat zij aan
slaande donderdag op de verantwoordelij
ke ministers in beide landen een beroep
zullen doen de impasse te doorbreken.
Volgens de zeven bedrijven, die in Ant
werpen. Brussel. Den Haag, Rotterdam,
Noord-West-Brabant, Dordrecht en Zee
land rond vijf miljoen Belgen en Neder
landers van drinkwater voorzien, wordt
hel hen onmogelijk op den duur voor een
veilige drinkwatervoorziening in te staan.
Via een dringend appèl op de nationale
parlementen en op de ministers Smit-
Kroes (Verkeer en Waterstaat). Nijpels
(Milieu). Olivier (Openbare Werken) en
staatssecretaris Smet (Leefmilieu), hopen
zij de druk op de onderhandelingen weer
op te voeren.
NIJMEGEN Urologi
sche aandoeningen zijn
steeds beter te behande
len. Nieuwe uitvindingen
en behandelmethoden
maken dat mogelijk. Dat
is ook hard nodig, want
het aantal mensen met
urologische aandoenin
gen neemt sterk toe. Dat
valt toe te schrijven aan
de vergrijzing. Het zijn
vooral ouderen die aan
dergelijke ziekten lijden.
Ons land neemt - als we
prof.dr. F. J. Debruyne van
het Radboudziekenhuis in
Nijmegen - mogen geloven,
een toppositie in als het gaat
om de behandeling van uro
logische ziekten. Hij voert
met toenemend succes een
strijd tegen prostaatkanker,
impotentie en* nierstenen.
„Er vallen minder doden en
patiënten lijden minder pijn",
zegt Debruyne.
De laatste jaren zijn er vol
gens Debruyne „spectaculai
re, vooral technische door
braken" geweest. Urologie
noemt hij „een jong en dyna
misch specialisme, dat een
steeds belangrijker plaats in
neemt in de totale gezond
heidszorg". Er vloeit steeds
meer geld uit de staatskas
richting urologie. „En begrij
pelijk". meent Debruyne.
„Nederland vergrijst. De
meeste mensen met een uro
logische aandoening komen
voor onder 'oudere mensen',
zeg maar van boven de 55
jaar. Die groep wordt steeds
groter. Dus ook hel aantal
ziektegevallen. We hebben
becijferd dat in het jaar 2000
vijftien procent van alle ziek
tes. een urologische afwijkin
gen betreft". Nu is dat nog
„enkele procenten" lager.
Nierstenen
De markt van de urologie
roert zich behoorlijk. De
bruyne spreekt regelmatig
van „spectaculair", „uiterst
geavanceerd" en „belangrijke
vorderingen". Zeker de laat
ste jaren is volgens hem
enorm veel gebeurd. De
„meest spectaculaire" ont
wikkeling is de tweede gene
ratie niersteenvergruizer, die
het Nijmeegse Radboudzie
kenhuis gisteren aan de pers
presenteerde.
De Lithostar-Siemens kostte
het Nijmeegse ziekenhuis 2,5
miljoen gulden. In Rotterdam
staat ook al zo'n supermoder
ne vergruizer, die gisteren
voor de ogen van journalis
ten liet zien waartoe het in
slaat is. Een centimeters gro
te niersteen werd in enkele
ogenblikken versplinterd in
een klein miezerig hoopje
gruis.
De vroegere vergruizer - de
eerste niersteenvergruizer
dateert van 1982 - werkte
heel wat omslachtiger. En
duurder. De niersteenlijder
werd in een waterbad behan
deld. De tweede generatie
werkt 'droog' en pijnloos.
„De klachten na een behan
deling zijn minimaal. Tachtig
procent van de patiënten
plast zonder problemen het
gruis uit".
Zuiniger
„Voor de komst van vergrui
zer moesten we opereren om
stenen weg te halen. Dat
maakte een ziekenhuisop
name nodig van tien dagen.
En thuis moesten patiënten
nog eens zes weken uitzie
ken. Nu gebeurt 80 procent
van de behandelingen poli
klinisch. De patiënt kan vaak
nog dezelfde dag weer aan
het werk. Dat betekent dus
een enorme bezuiniging.
Voor het ziekenhuis, maar
ook voor de staat".
In het jaar 2000 zal het aantal
opnames enkele honderden
zijn gestegen. Maar dat zal
volgens Debruyne nauwelijks
financiële gevolgen hebben
voor het ziekenhuis. „We
zullen onze afdeling iets
moeten uitbreiden. Tot 1992
gaat het om zeven bedden.
Maar netto-netto heeft dat
voor het ziekenhuis geen ge
volgen. Op andere afdelingen
zullen er weer minder pa
tiënten komen. Er zullen dan
bij voorbeeld minder kinde
ren te behandelen zijn".
Kanker
Volgens Debruyne vallen
veel minder doden door bij
voorbeeld prostaatkanker
dan een paar jaar geleden.
Van de 100.000 mannen krij
gen er 35 prostaatkanker.
Daarvan sterven er nu nog
30. Vijf genezen volledig.
Straks moet het volgens De
bruyne mogelijk zijn om „ze
ker de helft van deze patiën
ten" te genezen. Er zijn aller
lei nieuwe methodes ontwik
keld om kanker sneller op
het spoor te komen. Bij ont
dekking in een heel vroeg
stadium is soms bestraling al
voldoende.
Maar ook werkt het Radboud
steeds vaker met chemo-the-
rapie. Daarbij worden kan
kercellen vernietigd door een
zeer agressief medicijn dat
wordt ingespoten - en dat
werkt „orgaansparend". Op
die manier kan ook teelbal
kanker met toenemend suc
ces worden aangepakt. „Bijna
honderd procent van die ge
vallen kunnen we nu al ge
nezen. In het verleden over
leed negentig procent van de
mensen met teelbal-kanker".
Ook bij blaaskanker wordt
volgens de Nijmeegse hoogle
raar met bestraling „duidelijk
vooruitgang" geboekt. Opere
ren is steeds minder nodig,
zeker bij oppervlakkige tu
moren.
Debruyne pleit in zijn strijd
Prol. Debruyne (I) en zijn assistent Hendrikx bij de nieuwe niersteenvergruizer in Nijmegen.
FOTO: PERS UNIE
tegen prostaatkanker voor
een verkapt bevolkingson
derzoek. Een proef daarmee
wordt binnenkort in Nijme
gen gehouden. Huisartsen en
Radboudziekenhuis werken
daaraan mee. Iedere man in
de leeftijd van 55 tot 70 jaar
die bij zijn huisarts komt,
wordt om medewerking ver
zocht. „De huisarts doet dan
een heel simpel, pijnloos on
derzoekje. Voelt hij iets ver
dachts - bijvoorbeeld een
vergroting van de prostaat -
dan wordt de patiënt naar
hel ziekenhuis verwezen".
Later dit jaar worden de re
sultaten bekend gemaakt.
Mogelijk dat het experiment
dan een landelijk vervolg
krijgt.
Impotentie
Van het scala aan nieuwighe
den bij de urologische tak
van het Radboud noemt De
bruyne „geavanceerde tech
nische onderzoeken" naar
impotentie en incontinentie.
De laatste jaren is het inzicht
gerijpt dat impotentie bij
mannen lang niet altijd een
psychische oorzaak hoeft te
hebben. In ongeveer de helft
van de gevallen is er een li
chamelijke reden. Impotentie
is daardoor volgens de prof.
enigszins uit de taboesfeer
gekomen.
Mannen komen vaker naar
het ziekenhuis nu zij ervan
overtuigd raken dat impoten
tie 'slechts' een lichamelijke,
en niet een moeilijk grijpbare
geestelijke oorlzaak heeft. De
behandeling van potentie
oogst bovendien steeds meer
succes. Vooral het onderzoek
naar stoornissen in de ze
nuwgeleiding of de bloedtoe-
voer speelt daarin een be
langrijke rol.
Tenslotte zijn op het gebied
van incontinentie vorderin
gen gemaakt. In ons land zijn
500.000 mensen incontinent.
„De meesten zijn niet te hel
pen. Dan gaat het bij voor
beeld om de mensen die in
verpleeghuizen zitten. Maar
een ander deel kan behan
deld worden. Ik noem dan de
ontwikkeling van kunstmati
ge sluitspieren. Dat staat bij
ons volop in de belangstel
ling".
LEX VAN KOOTEN
UTRECHT Een onderzoek naar het effect van het aids-rem-
mende middel AZT (Retrovir) bij 18 seropositieve mannen heeft
aanwijzingen opgeleverd dat het middel verslechtering van hun
toestand zou kunnen tegenhouden. Bij 17 van hen daalde het ni
veau van de antistoffen tegen het aids-virus. Dat is een aanwij
zing dat de kans op het krijgen van de ziekte afneemt. Volgens
de arts F de Wolf is het proefonderzoek echter te klein om het
beleid inzake aids-tests te veranderen. Zo'n wijziging heeft pas
zin als kan worden voorkomen dat seropositieven aids krijgen
en volgens hem duurt het nog twee of drie jaar voor daar zeker
heid over is.
BIJ DEZE KRANT
INFORMATIE OVER
FILMS, MUZIEK, THEATER,
RECREATIE, EXPOSITIES EN
EEN COMPLETE AGENDA
SUSKEENW1SKE DE EDELE ELFEN
<c) Slandaarö Ultgevorij/Wavery Productions
DEN HAAG De CDA-fractie in de Tweede Kamer
zal op korte termijn een initiatiefwetsvoorstel indienen
voor een financiële regeling ten behoeve van weduw
naars met jonge kinderen. Volgens het CDA-kamerlid
Doelman-Pel denkt de fractie daarbij aan een maande
lijkse netto-uitkering aan weduwnaars van 200 gulden
per kind.
De fractie komt met dit eigen wetsvoorstel nadat staatssecretaris
De Graaf van sociale zaken vorige week had laten weten geen
heil te zien in een eerder door hem voorgestelde interimrege
ling. Op grond van deze regeling zouden buitenshuis werkende
weduwnaars die kinderen beneden de 12 jaar verzorgen, een
uitkering kunnen krijgen. De Graaf besloot de voorgestelde in
terimmaatregel in te trekken nadat de Emancipatieraad en de
Sociaal-Economische Raad zijn voorstel hadden verworpen.
Bij de behandeling van de begroting van sociale zaken in no
vember vorig jaar, drong de Tweede Kamer al aan op een tijde
lijke regeling voor weduwnaars, in afwachting van een algehele
herziening van de Algemene Weduwen- en Wezenwet (AWW).
Deze herziening kan namelijk niet vóór 1 januari 1990 tot stand
worden gebracht. De Graaf zegde toen de Kamer toe advies
over een tijdelijke regeling te zullen vragen. De CDA-fractie wil
niet wachten tot de herziening van de AWW. Volgens mevrouw
Doelman zullen ruim 10.000 kinderen voor de maandelijkse uit
kering in aanmerking komen.
Een joodse kolonist dwingt een vrouw en twee kinderen stenen op te ruimen, die eerder do<
demonstranten op straat waren gegooid. Toen de kolonist de fotograaf deze plaat zag maken z
hij: „Nog eentje en het zal je laatste zijn." tO
FOTOl: U,
SPECULATIES OVER AKKOORD IN BEZETTE GEBIEDEN: jar
TEL AVIV Het gonst
ineens van de vredesge-
ruchten, negen maanden
voor de algemene verkie
zingen in Israel en de
Verenigde Staten. De
oude Amerikaanse gezant
Philip Habib reist van
Washington naar Amman
en als de voortekenen niet
bedriegen zal minister
Shultz zelf over een week
of twee naar het Midden-
Oosten gaan. De Amerika
nen zijn aan het graven
geslagen in het diepe en
nogal verwaarloosde graf
dat „Camp David" heet.
„De nieuwe Amerikaanse vre
desvoorstellen", wordt de ver
zameling gerucHten genoemd.
Maar hoe nieuw zal het uitein
delijke plan zijn? Een fris initi
atief? Of een macabere vondst
van grafschenners? Hoop voor
de Palestijnse opstandelingen?
Of de zoveelste desillusie? Het
Amerikaanse plan verkeert
nog in een zeer pril stadium.
Maar het zou een aangepaste
versie behelzen, van de auto-
nomie-paragraaf (1978) in de
Akkoorden van Camp David.
Israel en Egypte vermelden
daarin 26 punten, die betrek
king hebben op de toekomst
van de bezette gebieden. Een
paar van de belangrijkste zijn:
- In de districten Judea, Sama
ria en Gaza zou de militaire
regering worden vervangen
door een Bestuursraad van elf
leden, met als zetel Bethlehem.
- Alle inwoners van 18 jaar en
ouder mogen de Raad kiezen,
voor een zittingsperiode van
vier jaar.
- De Raad regelt alle bestuurs
zaken die de Arabische bevol
king betreffen.
- Handhaving van veiligheid
en openbare orde is de verant
woordelijkheid van Israel.
- De inwoners mogen op per
soonlijke basis kiezen voor het
Israëlische of het Jordaanse
staatsburgerschap.
- Een commissie met vertegen
woordigers van Israel, Jorda
nië en de Bestuursraad zal zich
beraden over de wetgeving in
de districten. De besluiten
moeten unaniem worden ge-
- Inwoners van Israel mogen
land verwerven in de distric
ten en er zich vestigen. Arabi
sche inwoners van de distric
ten met Israëlisch staatsbur
gerschap. mogen hetzelfde
doen in Israel
- Een vertegenwoordigende
commissie van Jordanië. Israel
en de Raad zal de normen be
palen voor immigratie van
Arabische vluchtelingen, in
redelijke aantallen. De beslui
ten moeten unaniem worden
genomen.
- In het gebied van de distric
ten en Israel zal vrijheid heer
sen van beweging en economi
sche activiteit
- Israel blijft bij zijn aanspra
ken op de souvereiniteit van
de districten. Omdat het weet
dat er andere aanspraken be
slaan. stelt het voor, terwille
van de overeenkomst en de
vrede, het vraagstuk van de
souvereiniteit open te laten.
- Er zal nog een nader voorstel
worden gedaan over het be
stuur van de heilige plaats van
de drie godsdiensten in Jeru
zalem. Daarin zal de vrijheid
van toegang voor de aanhan
gers van alle religies worden
gegarandeerd.
- Om de vijf jaar zullen deze
principes opnieuw worden
herzien.
Misverstand
Zo'n document is natuurlijk
niet meer waard dan de goede
wil die bestaat over de uitvoe
ring ervan. En afgaande op
het resultaat van de werkbe
sprekingen tussen Egypte en
Israel is die waarde gering. De
Egyptische ambassadeur in Tel
Aviv, Mohammed Bassiouny,
heeft sinds drie jaar (1980-
1982) de voortslepende bespre
kingen van het begin tot het
eind meegemaakt. In een re
cent interview met deze krant
het hij er geen misverstand
over bestaan, dat zijn land Is
rael verantwoordelijk stelt
voor de uiteindelijke misluk
king
„Waarom geen akkoord? Om
dat wij een volledige autono
mie willen, en Israel helaas al
leen bereid is te praten over
zelfbestuur voor de bevolking
en niet voor het land. En dat is
een idee dat niemand in de
wereld aanvaardt". De ambas
sadeur wees erop dat koning
Hoessein en de Palestijnen
duidelijk „neen" hebben ge
zegd tegen Camp David. „Wie
dag en nacht blijft herhalen
dat hij alleen Camp David en
autonomie wil. verspilt alleen
maar tijd", voegde hij eraan
toe. in een duidelijke verwij
zing naar premier Shamir en
de Likoed.
Waarom is premier Shamir,
die zich destijds onthield van
stemming over de akkoorden
van Camp David, zo'n geest
driftig voorstander van de au-
tonomievoorstellen? Om de
zelfde redenen waarom de
Arabische wereld er niets van
wil weten. Zo blijven immers
de aanspraken van Israel op
de souvereiniteit over de be
zette gebieden bestaan. Israëli
sche militairen gaan door met
hun pogingen de rust te hand
haven. Ook het nederzettin-
genbeleid blijft intact. Maar de
toekomst van Jeruzalem is in
dezelfde nevelen gehuld als
die van de bezette gebieden als
geheel.
Kolonisten
Wanneer besluiten van de
vertegenwoordigende commis
sies unaniem moeten zijn, zal
Israel het laatste woord behou
den in zake terugkeer van
vluchtelingen en de wetge
ving. Maar. moet de volgende
vraag dan luiden, hoe komt
het dat politici en staatsleiders
met een andere visie niet di-
rekt „neen" hebben gezegd te
gen de Amerikaanse voorstel
len'.' En dan gaat het om men
sen als president Hosni Moeba-
iar
rak van Egypte, vice-premijë
en minister van buitenlanqlof
zaken Simon Peres, minister
Ezer Weizmann en, met ze|et
veel aarzelingen misschijiac
ook de Jordaanse konii
Hoessein.
Het antwoord is dat zij ervr~
uitgaan, de uitlatingen v
Sjamir ten spijt, dat de Ame
kaanse voorstellen op belar
rijke punten zullen afwijk
van de 26 principes in de au t
nomievoorstellen Het is e
indruk waarmee de direkte
valen van Sjamir binnen
Likoed, David Levy en Ar 4
Sharon, al proberen hun vo< i
deel te doen Net als Sjanj&
hadden ze de afgelopen dagj|j
troepen verontruste kolonist®
onder hun gehoor.
„Let op, addertje onder tflL
gras!", riep Levy, die behalf
vlce-premier ook minister v[
huisvesting is. „In het nieuj
belastingjaar zal ik duizend?*
nieuwe flats laten bouwen pf
de gebieden". Dat er ooit spij
ke zal zijn van onderhandel®
gen over de souvereiniteit vl
de gebieden (volgens de auP
nomievoorstellen na een
riode van vijf jaar), wij*
Levy en bijvoorbeeld ook Sir
ron en Sjamir. met kracht vf"
de hand
De geruchten stemmen de
koed-aanhang tot ongerd
hcid. De Amerikanen zoud
uit te sluiten, maar alleen \c
ruil voor een toezegging
een bevriezing van het aan!
nederzettingen. Zo'n voorsf?
zou trouwens ook in Arabist
kringen op verzet stuiten,
was indertijd een belangif
struikelblok voor Egypte, i
Israel niet over Jeruzal^.
wenste te praten.
Verder is duidelijk dat ergil
in het proces een internatloi!
Ie vredesconferentie mj{
worden gehouden. De Ame
kanen staan daarover niet
juichen, maar hopen dat v<
het zover komt, al de nod)
inhoudelijke voortgang zal z
geboekt. Sjamir is een vV
klaard tegenstander van zr
bijeenkomst, maar denkt
noegen te kunnen nemen rL
de gezamenlijke rol van W|
hington en Moskou. VolgA
de geruchten wil Reagan o
Syrië en Libanon bij het wa|
noverleg betrekken, en daü
een gruwel in Sjamirs ogenj
De Arabische landen hebb
Israel, en met name de
koed, er steeds van besch
digd dat het via de autonom
voorstellen van Camp Da\
de bezette gebieden wil in
ven. Het lijkt dan ook onwa
schijnlijk dat zij akkoord
len gaan met besprekingen,
niet vast staat dat de'om
handelingen over de uitein
lijke toekomst van de gebied
zo snel mogelijk gebied I
liefst nog aan het eind van
jaar. Maar Sjamir lijkt uit
tijdwinst. Via instemming
de nog zeer vage Amerikaa
voorstellen hoopt hij af te
men van zijn imago van e
wige nee-zegger. Dat hij.
al door de opstelling van
rivalen, geen ja kan blij^
zeggen, zal waarschijnlijk
de loop van de komel
maanden blijken.
De vloek
van
MacBeth
NEW YORK De politie
heeft de dood van de
stemcoach Bantcho Bant-
chevsky geregistreerd als
vermoedelijk geval van
zelfdoding", maar theater
mensen vragen zich af of
de vloek van „MacBeth"
terug is. Bantchevsy viel
eind januari in de pauze
van Verdi's „MacBeth"
van een hooggelegen bal
kon in de Metropolitan
Opera en was op slag
dood.
wil dat op MacBeth een
vloek rust. Glenda Jack
son. die in april in New
York als Lady MacBeth op
het toneel staat, wachtte
daarom lang alvorens de
rol te aanvaarden Alleen
al hel noemen van de
naam wordt door Britse
acteurs gelijk gesteld mei
het afroepen van ongeluk.
De traditie in het theater Zij noemen het „het
Schotse stuk" of de „on
noembare". Wie wel de
naam uitspreekt moet vol
gens traditie de kamer uit,
drie keer ronddraaien,
spuwen en kloppen en oot
moedig vragen om verge
ving
Maar de vloek spaart nie
mand. menen acteurs. Lil
lian Baylis, directrice van
de Old Vic in Londen.
werd in 1937 tijdens repe
tities voor MacBeth ziek
en overleed thuis aan een
hartaanval. Tijdens dezelf
de uitvoering werd Lau
rence Olivier op een haal
na gemist door een valle
gewicht Toen John Ciel
gud zich in 1942 am
stuk waagde, overledei
drie acteurs, van wie ee
ter plaatse op het toneel.
