Croiset psychisch onstabiel,
overspannen dan wel mesjogge?
„Overstap is een enorme uitdaging'"
JHulshoff
Fassbinder niet in schoolkrant
Binnenland
ÊeidócSouumt
I leerderheid redactie
V)e Waarheid stapt op
PROF. DIRKEN NAAR VENDEX:
BETROKKENEN OVERROMPELD DOOR NEP-ONTVOERING
VVD wil snoeien in subsidies ten bate van werkgelegenheid
GRANDIOZE VOORDEEL-
AANBIEDINGEN IN DE
OPRUIMING BIJ HULSHOFF
Crisisteam studie
financiering kan
meteen aan het werk
WOENSDAG 6 JANUARI 1988 PAGINA 3
^STERDAM Een meerderheid van de
dacteuren en medewerkers van het
ilksdagblad De Waarheid is na diepgaan-
meningsverschillen met de directie en
[geefster van het blad (Stichting Bepenak)
het partijbestuur van de CPN over de po-
lieke inhoud van de krant maandag opge-
Lpt. Ruim de helft van de redacteuren (ze-
jelitn van de dertien) en ongeveer driekwart
ra jin de medewerkers houdt het voor gezien,
ijdraus een van de vertrokken redacteuren,
afgrie van Dalen. „Wij wilden een goed jour-
ilistiek produkt maken en geen propagan-
iblad en de uitwerking daarvan viel niet
bij directie en CPN-partiibestuur", al-
is van Dalen. Een groep oud-redacteuren
-medewerkers heeft de de redactionele
xkzaamheden met onmiddelijke ingang
•ergenomen.
LPG
twee cent
goedkoper
ROTTERDAM
- Een liter
LPG wordt
morgen twee
cent goedko
per. De meest
voorkomende
literprijs aan
de pomp
wordt 47,9
cent. Maandag
werd al be
kend dat de
prijzen van
benzines en
diesel morgen
met twee cent
omlaag gaan.
(Vervolg van de voorpagina)
DELFT - „Het is wel een breuk
in mijn carrière, maar tegelijker
tijd ook een enorme uitdaging".
Prof. dr. J. M. Dirken heeft zin in
zijn nieuwe baan. De huidige rec
tor magnificus van de Technische
Universiteit Delft vertrekt op 1
september naar Vendex om daar
te gaan werken aan de nieuwe
onderwijspoot van dit bedrijf. Hij
stapt daarmee over van het regu
liere naar het commerciële on
derwijs. „Er zitten zeker onbe
kende kanten aan mijn nieuwe
werk", geeft hij toe, „maar noem
het niet onzeker. Nee hoor, on
dernemend!"
Dirken is nog geen vier jaar rector
magnificus en zegt de baan te hebben
geaccepteerd omdat het op zijn leeftijd
(52) de laatste kans is om aan iets
nieuws te beginnen. Hij noemt het
werk bij Vendex „zowel maatschappe
lijk als onderwijskundig zeer interes
sant". „Ik heb bij de TU Delft veel met
opleidingen te maken en heb gemerkt
dat er een groot verschil is - zeker bij
de lagere opleidingen - tussen wat nor
male onderwijsinstellingen aanbieden
en de grote verscheidenheid aan vaar
digheden die worden gevraagd".
Met name het internationale aspect
heeft Dirken doen besluiten de uitda
ging aan te nemen. Vedior, de Vendex-
divisie waar het onderwijs onder valt,
werkt al in West-Duitsland en België.
„Het is niet onwaarschijnlijk dat we in
de Verenigde Staten kunnen samen
werken in een aantal projecten. Wat
mij erg interessant lijkt is het training
geven aan werklozen. Al wil ik in eer
ste instantie de kwaliteit van de huidi
ge opleidingen verbeteren".
Dirken ziet veel in het verzorgen van
onderwijs voor het bedrijfsleven. „Daar
realiseert men zich dat het verbeteren
van het kenniskapitaal even belangrijk
is geworden als de marketing", meent
de van oorsprong produkt-ontwikke-
laar. „Het reguliere onderwijs is niet
toegerust om de boer op te gaan. De
mentaliteit is er daar ook niet naar.
Voor het meer specialistische onderwijs
is een flexibele organisatie nodig".
Meer vrouwelijke
studenten op
Open Universiteit
DEN HAAG Het aantal
vrouwelijke studenten aan de
Open Universiteit is in 1987
aanzienlijk gestegen. Van de
14.000 studenten die zich vorig
jaar voor één of meer cursus
sen aanmeldden behoorde
veertig procent tot het vrou
welijk geslacht. Tot nu toe be
droeg dat percentage ruim
dertig. Dit heeft de voorzitter
van het college van bestuur
van de Open Universiteit, drs.
K.W. Buck, vanmorgen in
Den Haag meegedeeld bij de
aanbieding van een nieuwe
economie-cursus van de uni
versiteit aan minister Ruding.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG WD-
fractieleider Voorhoeve
wil dat het kabinet extra
geld ter beschikking stelt
voor de bestrijding van de
werkloosheid. Dit geld
zou in mindering kunnen
worden gebracht op be
paalde subsidies. Het rijk
geeft jaarlijks ongeveer
veertig miljard gulden aan
subsidies uit. Daar kan
best wat van af, vindt
Voorhoeve.
De fractieleider lanceerde zijn
idee gistermiddag in een
vraaggesprek voor de KRO-
radio. Hij vindt dat het kabi
net alles op alles moet zetten
om te trachten het aantal
werklozen in de nog resteren
de kabinetsperiode (tot medio
1990) terug te brengen tot
500.000. Zoals bekend hebben
premier Lubbers en vice-pre-
mier De Korte onlangs gezegd
dat deze hoofddoelstelling van
het kabinetsbeleid waarschijn
lijk niet gehaald zal kunnen
worden.
Voorhoeve wil proberen het
CDA ook warm te krijgen
voor zijn plan. Een woord-
vqgfder van de CDA-fractie
ze» gisteren dat zijn partij
graag bereid is met de VVD te
praten over mogelijkheden om
de werkloosheid sneller te la
ten dalen. „Maar we zijn wel
erg benieuwd welke subsidies
Voorhoeve wil verminderen.
Je kunt immers niet lukraak
in allerlei voorzieningen gaan
hakken, want daardoor kun
nen veel mensen en bedrijven
in moeilijkheden worden ge
bracht", aldus de woordvoer
der.
Volgens de WD-fractieleider
is het wel degelijk mogelijk
om zonder noemenswaardige
problemen in bepaalde subsi
dies (hij wilde nog niet zeggen
welke) te snoeien. „In vijftien
jaar tijd is het totale bedrag
aan overheidssubsidies van
vijf miljard tot veertig miljard
per jaar gegroeid. Maar daar is
de Nederlandse maatschappij
echt niet zoveel door verbe
terd", aldus Voorhoeve. v
(ADVERTENTIE)
arflexsvtetaH
nasMfamn djI.i'.ULLJJ
.VMKW^AFr
BENCH CR^TION
STUDIO |Q m
muF mixig PLURAL
anders denken over wonen
Leidon: Nieuwe Ri|n 48, Tel 071 -1331OO.
Jules Croiset in zijn rol van Pisuisse in „Mensch durf te leven"
zich te schamen deel uit te
maken van de Nederlandse
toneelwereld.
Jan Ruijter herinnert zich
dat hij de acteur toen erg fel
vond. De initiatiefnemer van
de manifestatie in december,
die deels een gevolg was van
Croisets ontvoering: „We
hebben hem bewust niet als
spreker uitgenodigd en hij is
toen ook niet uit eigen bewe
ging gekomen. Wij hebben
zijn persoon nooit naar voren
gehaald en ik denk dat we
daar verstandig aan hebben
gedaan".
Dreigbrieven
Croiset zou gisteravond tij
dens zijn verhoor doop de
Brugse politie ondermeer
hebben gezegd dat hij ook
dreigbrieven heeft geschre
ven; in elk geval die aan
zichzelf waarin werd geëist
dat hij zou afzien van een
voorstelling. (Croiset negeer
de dat dreigement.) Onduide
lijk is of hij ook de dreigbrie
ven heeft geschreven aan
tientallen joodse gezinnen die
als gevolg daarvan politiebe
waking kregen. De brieven
waren ondertekend door het
bij de politie onbekende Ne
derlands Fascistisch Jonge
ren Front. Er kwamen ook
dergelijke brieven, vol taai
en stijlfouten, binnen bij de
Anne Frank Stichting en
Croisets manager.
Jan Ruijter is er nog altijd
honderd procent zeker van
dat de dreigbrieven aan de
joodse gezinnen écht zijn. »En
hij kan zich helemaal moei
lijk voorstellen dat Croiset de
dreigbrieven voor diens ei
gen kinderen zou hebben ge
schreven. „Ik zou me juist
heel goed kunnen indenken
dat de bedreiging van zijn ge
zin de oorzaak is van zijn
vreemde handelen. Mensen
die in verwarring zijn of zich
in het nauw gedreven voe
len, kunnen rare dingen
doen. Maar ook dan blijft wat
hij heeft gedaan verschrikke
lijk stom. Of noem het des
noods naïef. Het neemt alle
maal niet weg dat dit heel
slecht is. Toneel en werke
lijkheid moet je scheiden en
daartoe is hij blijkbaar niet
meer in staat. Ik mag aanne
men dat hij met zijn daad het
anti-semitisme heeft willen
bestrijden en wellicht heeft
gedacht dat het doel de mid
delen heiligt, maar dat heeft
hij dan totaal verkeerd ge
zien. Hij heeft met vuur ge
speeld. Ja, het is tragisch
voor hem, maar hij zit echt
fout".
Richard Stein van de Stiba
heeft Jules Croiset door de
Fassbinder-affaire vrij goed
leren kennen. Omdat hij het
nieuws over de nep-ontvoe-
ring uit de tweede hand
heeft, geeft hij een voorwaar
delijk commentaar. „Als het
zo zou zijn, let wel: éls, dan
moeten we concluderen dat
Jules Croiset onvoldoende
doordrongen is geweest van
de ernst van de zaak waar
voor hij zich heeft ingezet.
En ook heeft hij zijn eigen
rol in het geheel niet goed in
geschat. Als hij inderdaad al
les heeft verzonnen, dan
komt nu alles rond zijn per
soon op losse schroeven te
staan. Dus dan gaan mensen
waarschijnlijk ook denken
dat die dreigbrieven aan zijn
kinderen en andere joodse
gezinnen van hem afkomstig
zijn geweest".
Gevolgen
Stein is de enige die zegt de
hele affaire met name ook
betreurenswaardig te vinden
voor Jules Croiset zelf. Maar
Setin noch de anderen gaan
in op de mogelijk dramati
sche gevolgen voor Croisets
verdere leven. De acteur
wordt niet gesubsidieerd; hij
moet zijn brood verdienen
door toneel te spelen
doorgaans solovoorstellin
gen en met enkele tv-re-
clames.
Tegen die achtergrond houdt
Dick Houwaart van de
Anne-Frank Stichting het
vooralsnog op een black-out
van de acteur. rtMaar hoe dan
OEGSTGEEST Het omstreden
toneelstuk „Het vuil, de stad en de
dood" van Rainer Werner Fassbin
der zal niet worden geplaatst in
schoolkrant De Roskam van het
Rijnlands Lyceum in Oegstgeest.
Rector drs. A.J.M. Vaessen staat
dat niet toe, nu de docenten in
meerderheid hebben geweigerd
hun medewerking te verlenen aan
een discussie over het toneelstuk
in de lessen.
Slechts vier docenten waren bereid aan
deze zogenaamde „didactische inkade
ring" mee te werken. De heer Vaessen
had dit als voorwaarde gesteld, omdat hij
van mening is dat het als anti-semitisch
beschouwde stuk niet zonder meer in de
schoolkrant kan worden gezet. Daarom
liet hij eind vorig jaar de volledige opla-
fe van De Roskam, 1500 exemplaren, in
eslag nemen. Het stuk van Fassbinder
was door de redactie van de schoolkrant
overgenomen uit de Haagse Post. Wat er
nu met de oplage van het laatste num
mer De Roskam gaat gebeuren is niet
duidelijk. De krant had al voor de kerst
vakantie moeten verschijnen.
ook, hij heeft de zaak waar
voor hij zegt te strijden in elk
geval geen goed gedaan. Hij
heeft zijn toneelspel te ver
doorgevoerd. Voor dit soort
dingen kan ik geen enkele
waardering of begrip opbren
gen. Zoiets doe je niet!
Croiset heeft het toneelstuk
van zijn eigen ontvoering in
elk geval zeer overtuigend
gespeeld. Hij vertelde op 3
december door twee mannen
en een vrouw in Brugge in
een auto te zijn gesleurd. Hij
had 's avonds een voorstel
ling moeten geven van zijn
Multatuli-programma „Pu
bliek, ik ver(w)acht u". De
ontvoerders zouden hem ver
volgens op een fabriekster
rein in Charleroi hebben ge
dwongen zichzelf vast te bin
den in een soort riool. Ze
hadden, vertelde Croiset, het
kettinkje met de Davidster
van zijn nek gerukt en een
hakenkruis op zijn borst ge
klad. Hij had daarna een
slaappil en cognac moeten in
nemen. Toen hij de volgende
morgen om acht uur wakker
wera, waren zijn ontvoerders
verdwenen en slaagde Croi
set erin zich te bevrijden. In
een uitzending van Brand
punt vertelde hij die avond,
ogenschijnlijk aangeslagen en
ernstig vermoeid, dat de ont
voerders hem diep hadden
gekwetst in zijn joodse gevoel
en dat het anti-semitimse in
Nederland leeft.
Twijfels
Hoewel zijn ontvoering van a
tot z verzonnen blijkt, geloof
de vrijwel iedereen hem op
zijn woord. Minister Korthals
Altes van justitie zei direct
na de toen nog goede
afloop dat hij dit soort exces
sen niet wenst te dulden en
had maatregelen in het ver
schiet. Gisteravond noemde
hij Croisets bekentenis „ui
termate pijnlijk voor al die
genen die zich door het voor
val bedreigd hebben ge
voeld".
Alleen de Brugse politie, die
vermoedde dat Croiset de pu
bliciteit wilde halen, en het
weekblad de Haagse Post
hadden twijfels over het ge
beuren. HP publiceerde kort
na de afgelaste voorstellingen
van Fassbinders toneelstuk
de integrale tekst. Kort daar
op werd Croiset „ontvoerd".
Hoofdredacteur John Jansen
van Galen kreeg van Croisets
echtgenote toegebeten dat de
ontvoering van haar man en
de plaatsing van de tekst met
elkaar te maken hadden".
Omdat mevrouw Croiset on
bereikbaar is voor commen
taar, blijft nog onduidelijk of
ze op ae hoogte is geweest
van wat haar man destijds
heeft gedaan. Een vriendin
van de familie verklaarde
gisteren dat ze er „echt niets
van wist". Nadat haar man
destijds vanuit Brugge telefo
nisch had gezegd dat hij was
ontsnapt en niets mankeerde,
zei zijn vrouw het idee te
hebben alsof ze in een dold
waze film speelde. „Om half
vier gingen we naar bed,
maar om half vijf stond ik
weer af te wassen. Ik kon
toch niet slapen, ik was dood
ongerust". Zij vertelde toen
ook dat de daders twee man
nen en een vrouw waren. Op
het signalement van deze dus
niet bestaande mensen kreeg
de politie maar liefst 120 tips
binnen.
DICK HOFLAND
GRONINGEN Het cri
sisteam, dat minister
Deetman van onderwijs
deze week heeft aange
steld om de ernstige pro
blemen bij het bureau
Studiefinanciering op te
lossen, is gisteren in Gro
ningen meteen aan het
werk gegaan. Over een
half jaar zijn de ergste
knelpunten uit de weg ge
ruimd en kan de organisa
tie in Groningen weer
zelfstandig werken zonder
hulp van buitenaf, zo ver
wacht dr. R. in 't Veld,
leider van het team van
elf deskundigen.
Het team bevat twee Neder
landse topspecialisten op het
gebied van informatica, me
vrouw C. Hunter (als hoofd in
formatie „geleend" van Shell
Nederland) en mevrouw
S.S.H. Tseng (van het ministe
rie). Daarnaast zitten er des
kundigen op het gebied van
organisatie, personeelsbeleid
en financiën in het team. Ten
slotte zullen drie mensen zich
bezighouden met de manier,
waarop in Groningen de rela
ties met „de klanten" verbe
terd kunnen worden.
De klanten van Studiefinan
ciering zijn zo'n 600.000 jonge
ren. Wekelijks krijgt het bu
reau honderden telefoontjes,
duizenden brieven en tiendui
zenden formulieren te verwer
ken. Volgens In 't Veld zijn in
middels „al flink wat proble
men uit de wereld geholpen:
er komen steeds meer tevre
den klanten. Dat zou ook eens
goed gemeten moeten
worden".
De eerste drie maanden wijdt
het team aan „crisis manage
ment", de volgende drie
maanden wordt „een vliegwiel
aangebracht". Daarna moet de
organisatie in Groningen op
eigen kracht verder. Met in
gang van het nieuwe studie
jaar zullen er lang niet zoveel
problemen zijn als het afgelo
pen jaar, daarvan is In 't Veld
zeker. „Maar met 600.000
klanten zullen er allicht drie
of vier zijn die hun geld niet
op tijd krijgen".
ling (Vervolg van de voorpagina)
cha
elslDEN HAAG Vol
gens voorzitter Ri
chard Stein van de
Stichting Bestrijding
Antisemitisme (Sti
ba) ziet het er naar
de) uit dat Jules Croiset
„psychisch onsta-
biel" was. Jan Ruij-
"vlter, initiatiefnemer
h ij van de grote mani-
n festatie „Geen anti
semitisme in Neder
land", vermoedt dat
■de acteur „overspan-
■nen" is geweest".
^Voorzitter Dick Hou
waart van de Anne-
Frankstichting zegt
spontaan dat Croiset
„mesjogge" is.
i(Wat voor woorden ze ook
;iezen, alledrie zijn ze enorm
[geschrokken toen ze gister
avond hoorden dat de acteur
[Jules Croiset zijn ontvoering
Jop 3 december door fascisti
sche jongeren heeft verzon
en zelf in scène heeft ge-
jget.
)naRabbijn Soetendorp,
voorop liep in het protest te-
^en de opvoering van Fass-
linders toneelstuk „Het vuil,
Ie stad en de dood", is ver-
lijsterd over het bericht dat
nroiset zijn ontvoering ver-
:onnen heeft. „Croiset heeft
persoonlijke tragedie
ieengeroepen over zichzelf,
bijzijn familie en allen die in
onrust gebracht zijn
jidjjucricht van de ontvoering.
ing minder alert wordt op
erkelijke vormen van on-
erdraagzaamheid. Wel ben
k opgelucht dat de ontvoe
ring niet het werk van Ne-
■Gnderlanders geweest is".
ier (Over de motieven, waarom
tenfCroiset de ontvoering ver
in ïonnen heeft, tast Soetendorp
in volledig in het duister. „Het
was duidelijk dat Croiset bij
het verhinderen van de op-
jvoering van het toneelstuk
van Fassbinder aangedaan en
amjgeëmotioneerd was. Hij is
"e$terk aangevallen door voor-
;ter6tanders van de opvoering
'an het toneelstuk, maar dat
;old voor ons allen die bij de
ictie betrokken waren. Ik
eb wel zorg om het gemoed
an iemand die dreigbrieven
zijn eigen kinderen
ituurt".
s lid van de joodse ge-
teenschap bestormde Soe-
ndorp vorig jaar met mede-
itanders het toneel van het
Rotterdamse theater De Lan-
iren op de avond waarop de
•remière van het omstreden
neelstuk had moeten
•laatsvinden. Zijn woorden
•erden praktisch overstemd
loor die van een zeer geëmo-
ioneerde Jules Croiset. De
icteur zei toen ondermeer
Dr. R. J. in 't Veld tijdens de toelichting op het werk van het cri
sisteam.
