Paus komt op bezoek bij president Waldheim GEESTELIJK LEVEN/OPINIE kerk wereld beroepingen Gereformeerden zijn niet meer gereformeerd Pinksterbeweging wil Amerikaanse tv-predikant op lokale televisie Kardinaal König: hoge katholieke geestelijken hielpen nazi's vluchten ficidóC Menselijk drama weer I SaidóaOowuwt WOENSDAG 6 JANUARI 1988PAGIN. Bijna zestig miljoen lutheranen in de wereld GENÈVE Het aantal lutheranen in de wereld is het afge lopen jaar met twee procent toegenomen tot 59.8 miljoen mensen. Dat blijkt uit de statistische cijfers die de Lutherse Wereldfederatie dinsdag in Genève heeft gepubliceerd. Van de lutheranen woont tweederde in Europa. De Duitse Bondsrepubliek telt het grootste aantal lutheranen: 12,3 mil joen, iets meer dan in 1986. De toeneming van het aantal lutheranen is het grootst in Afrika. Daar wonen nu 4,2 miljoen lutheranen, vier procent meer dan een jaar geleden. Hof: Satanskerk is geen kerk en moet dus belasting betalen AMSTERDAM De Kerk van Satan is geen kerkgenootschap en moet gewoon belasting betalen over de bedragen die de „kerk" op de Amsterdamse walletjes verdient met het aanbie den van seksueel verkeer. Dit blijkt uit de uitspraak van de belastingkamer van het Amsterdamse gerechtshof in het be zwaarschrift dat de Satanskerk indiende tegen de aanslag van ruim vijf miljoen gulden inkomstenbelasting. De Kerk van Sa tan wil die aanslag niet betalen omdat zij zichzelf ziet als een niet-belastingplichtige religieuze orde en zeker niet als vere delde seksclub. „Al hetgeen door de Satanskerk is aangevoerd is te vaag", aldus de uitspraak van de belastingkamer. De Sa tanskerk gaat in cassatie tegen de uitspraak van het Amster damse hof. Tob u niet af voor rijkdom De fel omstreden ontmoeting tussen de paus en Waldheim, vorig jaar in het Vaticaan. FOTO: AP VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II brengt in juni een bezoek aan Oostenrijk. Op het bezoek staat een particu lier onderhoud met pre sident Waldheim. Toen hij vorig jaar het Oosten rijke staatshoofd in het Vaticaan een particuliere audiëntie toestond, leid de dat over de hele we reld tot kritiek van jood se zijde. Naar radio-Vaticaan dinsdag meedeelde, ontmoet de paus op 24 juni in de nuntiatuur (ambassade van het Vati caan) in Wenen leden van de joodse gemeenschap in Oos tenrijk. De reis van Johannes Paulus II, het tweede bezoek van de uit Polen afkomstige paus aan Oostenrijk, voert hem onder meer langs Wenen, Salzburg, Lorch, Eisenstadt, Gurk en Innsbruck. De reis lustige paus is van 23 tot 27 juni in Oostenrijk. Vast onderdeel van een be zoek van de paus aan een an der land is een particulier onderhoud met het staats hoofd van het ontvangende land. Volgens radio-Vaticaan spreekt de paus op de eerste dag van ziin bezoek ;-palei het De audiëntie van de paus met Waldheim leidde vorig jaar tot een ernstige terugval in de betrekkingen tussen de rooms-katholieke kerk en de joden, die twintig jaar lang voortdurend beter geworden waren. Deze verbetering vond een voorlopig hoogte punt in het historische be zoek van Johannes Paulus II aan de sysnagoge in Rome in 1986. Rond de audiëntie vorig jaar liet het Vaticaan weten dat er slechts sprake was van het normale protocol tussen twee soevereine staten, en dat men deze gebeurtenis niet mocht uitleggen als een keuze van het Viticaan in de controver se rond het oorlogsverleden van Waldheim. Het bezoek van Waldheim aan het Vaticaan was een te genbezoek voor het bezoek aan Oostenrijk van de paus in 1983. Het had plaats in de ■context van gezamenlijke voorbereidingen voor het tweede bezoek van de paus aan Oostenrijk in juni 1988, zo zei het Vaticaan toen. Het bezoek van de paus aan Oostenrijk is één van de vier buitenlandse reizen die het hoofd van de rooms-katholie- ke kerk in 1988 van plan is te maken. De andere gaan naar Zuid-Amerika, zuidelijk Afrika en Frankrijk. Stott bezorgd om sociale inzet evangelische beweging SINGAPORE De angli- caanse theoloog dr. John, R.W. Stott uit Londen vreest dat de wereldwijde evangeli sche beweging een stap terug doet op het terrein van socia le verantwoordelijkheid. Hij zegt dit in een vraaggesprek met dr. Thomas Wang, direc teur van het Lausanne-comi- té voor wereldevangelisatie (LCWE). Stott geldt als de architect van het zogenaamde Lausan ne Verbond dat in 1974 tij dens het eerste Lausanne Congres door bijna 2.500 pre dikanten en evangelisten uit de hele wereld werd onderte kend. Dit verbond handelt met name over de opdracht tot wereldevangelisatie, maar spreekt zich ook duidelijk uit over de sociale verantwoor delijkheid van de kerk. Zo maken evangelisatie en soci aal politieke betrokkenheid deel uit van de christelijke opdracht. Verder worden christenen geroepen te delen in Gods zorg voor gerechtig heid en verzoening in de ge hele samenleving, die zich richt op de bevrijding van mensen van elke vorm van onderdrukking. De relatie tussen evangelisa tie en sociale verantwoorde lijkheid werd in 1982 tijdens een consultatie in Grand Ra pids in de Verenigde Staten toegespitst. De laatste jaren echter is er weer de neiging het accent eenzijdig bij de evangelisatie-opdracht te leg- ten. Dit zou volgens Stott on er invloed zijn van allerlei plannen voor de evangelise- ring van de gehele wereld vóór het „magische jaar" 2000. Stott hoopt dat het tweede wereldwijde Lausan- ne-congres, in 1989 in Singa pore, op het punt van de soci ale verantwoordelijkheid een stap vooruit zal doen en niet achteruit. Neöerlendee Hervormde Kerk Benoemd tot pastoraal werker te Musset en Vledderveen. A.Schaper. pastoraal werker te Nleuwlande. Christelijk» Gereformeerd» Ker- BOEK OVER GEREFORMEERDE KERKEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG: De Gereformeerde Kerken in Nederland zijn niet langer „gereformeerd". Dat is de conclusie na lezing van het boek „Een kerk in bewe ging" van dr. J. Plomp, voor-4 heen hoogleraar kerkrecht in Kampen. Hèt kenmerk van het „gere formeerd-zijn" is het weren van leringen die afwijken van de bijbel en de uitleg daarvan in de drie Neder landse belijdenisgeschriften, die jaren lang in de Gerefor meerde Kerken in Nederland als een papieren paus hebben gefunctioneerd. En uit het boek van dr. Plomp blijkt dat die „papieren paus" in feite al lang is afgezet. Het gere formeerd-eigene is dus in de praktijk verdwenen. „Een Kerk in beweging" is geen smeuïg geschiedenis boek. Dr. J. Plomp heeft aan de hand van de officiële do cumenten en publicaties in diverse media een zo breed mogelijk beeld van de ont wikkelingen binnen de Gere formeerde Kerken na de Tweede Wereldoorlog willen geven. Hij is daar zo goed in geslaagd dat de nieuwsgierige lezer hem de ene keer ver denkt van confessionele sym pathieën en de andere keer hem schaart onder de linker flank der gereformeerde mannenbroeders. Daardoor blijven ook in de slotbe schouwing die eigenlijk niet meer dan een samenvatting is krachtige conclusies uit. De koers die de Gerefor meerde Kerken na de Twee de Wereldoorlog hebben ge varen, valt het duidelijkst af te lezen in de relatie tot de andere Kerken. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de onover brugbare kloof die sinds de Vrijmaking van 1944 tussen de „gewone" gereformeerden en de (afgesplitste) „gerefor meerd vrijgemaakten" is ont staan. Een ander teken aan de gere formeerde wand is de ver houding tussen de Gerefor meerde Kerken en de Gere formeerde Oecumenische Sy node (GOS). De Gerefor meerde Kerken hebben sinds de oprichting in 1949 lange tijd ae theologische toon ge zet in de GOS. In het laatste decennium komen zij echter steeds geïsoleerder in de GOS te staan, door de nieu we opvattingen over homofi lie, het gezag van de bijbel en door het lidmaatschap van de Wereldraad van Kerken. In 1984 stelde de Orthodox Presbyterian Church zelfs (tevergeefs) voor de Gerefor meerde Kerken uit de GOS te zetten. En op de synode van Gouda in 1986 haalde een voorstel om uit de GOS te treden geen meerderheid. „Sommige gereformeerden in Nederland vinden dat in de GOS nog al eens achterhaal de standpunten worden ver dedigd en dat hun kerken daarom bij het lidmaatschap niet veel belang meer heb ben. Zij mogen echter niet vergeten dat die standpunten vroeger ook onder hen gang baar waren en door degenen die ze nu verdedigen van hen zijn overgenomen", schrijft Plomp. De verhouding van de gere formeerden met de Neder landse Hervormde Kerk ver liepen in het begin vooral van gereformeerde zijde ui terst moeizaam. In 1948 wer den officiële besprekingen tussen vertegenwoordigers van beide Kerken geopend over de vraag +'wat staat hereniging in de weg?' De gezamenlijke commissie bracht in 1955 een rapport uit, waarin het voor die tijd revolutionaire voorstel werd gedaan afgevaardigden naar eikaars synoden te sturen. De gereformeerde synode trapte echter fors op de rem. Het zou „de indruk kunnen wek ken, als zou het principiële verschil tussen beide kerken niet meer óf niet meer in die mate bestaan als voorheen". En toen in 1959 de hervorm de synode een lans brak voor plaatselijke samenwerking tussen de gereformeerde ker ken en hervormde gemeen ten, liet de gereformeerde sy node zuinigjes weten dat „af gezien van bijzondere nood gevallen" geen hervormde predikanten op de gerefor meerde kansel geduld wer den of omgekeerd. En in die incidentele diensten mocht „geen boodschap gebracht worden die in strijd is met evangelie en belijdenis". De kentering kwam op Pink steren 1961 toen achttien pre dikanten, negen gerefor meerde en negen hervormde, in een verklaring aan de le den van beide Kerken schre ven „dat de gescheidenheid van de hervormde en gere formeerde kerken niet lan ger geduld" kon worden. Na enkele weken van merk waardige stilte kwamen en kele duizenden steunbetui gingen binnen. Opmerkelijk genoeg reageer de de gereformeerde synode 1961-62 vrij positief op het optreden van de „Achttien". Bovendien gaf de synode van 1962 plotseling wel de ruimte voor gezamenlijke diensten met de hervormden. In „De Gereformeerde Ker ken in beweging" behandelt Plomp verder de tuchtzaken tegen dr. H. Wiersinga en prof. dr. H.M. Kuitert, het re sultaat van de bezinning door de gereformeerde synode op ethische vraagstukken rond euthanasie en abortus, de dis cussies over de actualiteit en eventuele vervanging van de calvinistische belijdenisge schriften, en het in gerefor meerde kring nog steeds zeer omstreden rapport over het gezag van de bijbel „God met ons". Voor wie wil weten wat de Gereformeerde Kerken na de Tweede Wereldoorlog heeft bezield en nog bezielt, is „Een Kerk in beweging" een uitstekende gids. RUUD VAN HAASTRECHT Dr. J. Plomp: „Een Kerk in beweging de Gerefor meerde Kerken in Neder land na de Tweede Wereld oorlog", Uitgeversmaat schappij J.H. Kok, Kam pen, prijs f 27,90 Jimmy Swaggart tijdens een preekbeurt visiepredikant Jimmy Swag gart het evangelie verkondi gen in Nederland. Dat is het doel van de in november vo rig jaar opgerichte Neder landse tak van de „Jimmy Swaggart Ministries", een or ganisatie die zowel in de Ver enigde Staten als in Neder land deel uitmaakt van de Pinksterbeweging. Tot nu toe is het alleen in Amsterdam zover gekomen. Daar is Swaggart een keer op de lokale televisie te zien ge weest. Daarna oordeelde de Stichting Amsterdamse Lo kale Televisie Omroep (SAL TO) dat een dergelijk pro gramma toch eigenlijk niet kon. Preken van Swaggart zouden niet in overeenstem ming zijn met de functie van lokale omroep. In Gouda, Den Haag en Delft wil de vanuit de Nederlandse pink sterbeweging werkende orga nisatie een nieuwe poging ge waagd. De Apeldoornse pinksterpre dikant G. Blankespoor noemt de weigering van SALTO aantasting van de vrijheid van meningsuiting. De orga nisatie gaat het dan ook nog een keer proberen. „In een tolerante stad als Amsterdam mag altijd alles, zelfs porno grafie. Dan moet evangelie verkondiging ook kunnen", aldus Blankespoor. Verder dan contact zoeken met Gouda, Den Haag en Delft is de Apeldoornse orga nisatie, die volledig van de Verenigde Staten uit wordt gefinancierd, nog niet geko men. Ze probeert de aan vraag voor zendtijd zoveel mogelijk via plaatselijke pinkstergemeenten te rege len. De plaatselijke gemeen ten kunnen op deze manier ook de reacties op de pro gramma's verwerken. Als hel via een plaatselijke kerk niet lukt, regelt de Apeldoornse organisatie de aanvraag zelf. De pinksterpredikant voelt weinig voor het zelf maken van evangelisatieprogram ma's. „Te duur. In de Vere nigde Staten hebben ze alle faciliteiten en maken ze goe de programma's. Zelf doen zou verspilling van geld zijn, dat we overigens niet eens hebben." Volgens Blankes poor is het eerste televisie programma in Amsterdam „uitgezonderd de reactie van SALTO" goed ontvangen. Het Apeldoornse kantoor heeft ongeveer 35 enthousias te telefoontjes en brieven ge kregen. „Overweldigend", al dus Blankespoor, die het werk voor de Jimmy Swag gart Ministries pro deo in zijn vrije tijd doet. Swaggart heeft zich, evenals zijn collega's Falwell en Ro bertson, de afgelopen iaren sterk politiek geprofileerd door partij te kiezen voor conservatieve presidentskan didaten. Met Falwell vere nigde Schwaggert zich eind 1985 in een „religieuze coali tie voor morele verdedigings- politiek". Amerikanen wer den door hen opgeroepen tot een nationale gebedsdag voor het welslagen van het Strate gisch Defensie Initiatief ('star wars') van president Reagan. Wel vrouwelijke zendelingen, geen vrouwelijke predikanten GRAND RAPIDS Net iets meer dan de helft van de leden van de Christian Reformed Church in Noord-Ame- rika, een zusterkerk van de Gereformeeree Kerken in Ne derland, is tegen een vrouwelijke ouderling en 54 procent tegen een vrouwelijke predikant. Overigens heeft maar liefst 81 procent van de ondervraagden geen moeite met vrouwelijke zendelingen, zelfs al zijn ze op het zendings werk werkzaam in onderricht en prediking. Dit blijkt uit representatief onderzoek, dat vorig jaar werd gehouden. De discussie over de vrouw in het ambt houdt de gemoe deren in de 710.000 leden al enkele jaren bezig. In 1984 besloot de synode het diakenambt voor vrouwen open te stellen. Sindsdien zijn er 178 vrouwen als diaken beves tigd. TEL AVIV Hoge rooms-katholieke geeste lijken hebben volgens de vroegere aartsbisschop van Wenen, kardinaal Franz König, nazi-misda digers geholpen bij hun vlucht naar vooral La tijns-Amerika. „Ik ken twee vooraanstaande geestelijken, een Oostenrijker en een Duitser, die nazi-mis dadigers hebben geholpen. Beiden bekleden op het mo ment een hoge post in het Vaticaan. Ik kan hun naam echter niet noemen", aldus kardinaal König in een inter view met de Israëlische krant „Jediot Acharonot". Mgr. König meent dat de Oostenrijkse RK Kerk indi rect medeverantwoordelijk is voor de misdaden van de na zi's tegen het joodse volk. Hij noemt antisemitisme „typisch voor het Oostenrijkse volk". Het antisemitisme is naar zijn mening een gevolg van „de oppervlakkigheid van de godsdienstige opvoeding van de bevolking door de kerk en van het gevoel van minder waardigheid dat de Oosten rijkers van generatie op ge neratie hebben geërfd". „Een deel van de kerkelijke verte genwoordigers heeft in het begin van de jaren dertig niet begrepen wat het nationaal- socialisme werkelijk inhield". aldus mgr. König. Dat is vol gens de vroegere aartsbis schop van Wenen „een fout geweest die tot de tragedie leidde". Hij meent dat de „overdre ven propaganda" tegen de van oorlogsmisdaden be schuldigde president van Oostenrijk, Kurt Waldheim, het standpunt van de Oosten rijkers weliswaar heeft ver hard, maar dat ze niet tot „versterking van het antise mitisme heeft geleid". WAT de Amsterdamse joodse acteur Jules Croiset vor|pt f maand heeft misdaan is even verbijsterend als onbegrijpeliu va Voor menig toneelspeler houdt het acteren niet op zodra kn de niet meer op de planken staat; een demonstratie van ijdjdus heid meestal, die met een schouderophalen kan worden daan. Het optreden van Croiset is echter van een geheel dere orde en zal vergaande gevolgen hebben, waar met nai^d b ons joodse volksdeel onvermijdelijk onder zal lijden. us va p -mi GEDURENDE de toch al met grote spanningen gepaf^ gaande dagen waarin de opvoering van het toneelstuk vi Fassbinder „Het vuil, de stad en de dood" ter discussie stoi heeft een aantal joodse landgenoten al persoonlijk leed dergaan door de dreigbrieven die Croiset schreef aan enkj vooraanstaande joden die ook nog zijn persoonlijke vriendj ry zijn: een rabbijn, een schouwburgdirecteur en een beken} econoom. Hij is zelfs zo ver gegaan dat hij zijn eigen vroii en kinderen heeft bedreigd in brieven die hij onderteken met de „Nederlandse Fascisten Jongeren". Een organise van die naam en dat is dan het enige lichtpunt in de i schuwelijke affaire blijkt gelukkig niet te bestaan. ZlJN activiteiten hebben er toe geleid dat veel joodse lan genoten zich ernstig voelden bedreigd, sommigen onder ptj tiebewaking werden gesteld en een enkeling zich zelfs i vroeg of de joden in Nederland maar niet beter hun koft fl konden pakken. Daardoor hebben ook vele niet-joodse lan genoten pijn geleden over ergerniswekkende zaken die a<j teraf „gespeeld" blijken te zijn. De affaire-Croiset zal zich echter niet tot die gevolgen j perken. Ook als al het mogelijke wordt ondernomen on verhinderen dat toekomstige anti-joodse uitlatingen en I dreigingen niet meer of minder serieus genomen zul) worden, dan zal dat toch niet helemaal voorkomen kunij worden. Er bestaat in ons land onmiskenbaar anti-semitisl en zij die zich daaraan schuldig maken zullen gretig gebnj maken van de nu geboden gelegenheid. In dat opzicht he Croiset met zijn verzonnen ontvoering, valse bommelding (V< en zelf geschreven dreigbrieven ten minste zoveel scha aangericht als de discussie over het omstreden toneelstpj van Fassbinder. jgej ch. Wat Croiset heeft misdaan moet derhalve scherp wordg. veroordeeld, maar tegelijkertijd heeft ook deze zaak een pi soonlijke kant. Het is bijna onvoorstelbaar dat de acteur ledig bij zinnen was, toen hij zijn schokkende verzinsels^ ba ons losliet. Welke joodse vader schrijft zijn eigen kindeïuit anti-joodse dreigbrieven? Is de woede en frustratie over' p, affaire-Fassbinder, die vorige maand gelukkig ook menlj^j€ niet-jood in grote opwinding heeft gebracht, hem te veel j worden? Croisets rol lijkt in alle opzichten uitgespeeld. V|tei wijst er echter op dat in dit groot menselijk drama niet nVa: een juridisch onderzoek tegen de acteur kan worden \jfes staan. gei lar ie Storm DE BILT (KNMI) - De Noord zeelanden hebben alweer een stormdepressie op bezoek. Gis teravond stak er een storm op boven de Golf van Biscaje. De veroorzaker, een depressie met kerndruk van 975 millibar, kwam vanmorgen vroeg bij Wales aan. Daar kwam aan de kust een windkracht 10 te staan, terwijl de regen over vloedig viel. Bij ons kan het de komende nacht en ook nog een deel van de ochtend stor men. Morgen in de loop van de dag moet de depressie via Denemarken naar de Oostzee verdwijnen. De wind draait in ons land dan naar het noord westen, waardoor koudere lucht naar ons land kan stro men. In de nacht van donder dag op vrijdag resulteert dit mogelijk in een of twee graden vorst. Meer kou is er deze week niet te verwachten. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor donderdag en vrijdag: Zuid-Scandinavië: Veel be wol- zuiden, king en buien, later ook sneeuwbuien. Middagtempera- tuur iets boven nul. Britse eilanden: Donderdag in Schotland een enkele sneeuw bui, overigens vrijwel droog. Vrijdag van het westen uit re- rvc Wc Fr gen. Middagtemperatuur va graden in Schotland tot 8 jSp< den in zuid-Engeland. iy Beneluxlanden, Noord-dr a' land: Donderdag buien, dag vrijwel geen regen, dagtemperatuur rond 6 den' OD Midden en zuid-Duitslaj^, Donderdag een enkele mogelijk met natte sneeiL'gt" .middagtemperatuur rond[j^aj, graden. voo Frankrijk: Half tot zwaar wolkt en overwegend dr£[e Middagtemperatuur van 7 frjjjs' den in het noorden tot l^Cro het zuiden. zon een Portugal en Spanje: Overr^ gend droog, in het binnenlef kans op mist, aan de oostl£erj bewolking en aan de zuidlj^et zonnige perioden. MiddagtCe( peratuur van 6 graden in L-n binnenland tot 18 graden de zuidkust. WEERRAPPORT HEDENMORGEN War Max Min R Amsterdam regen 11 9 2 De Bilt regen 11 9 2 Eelde regen 11 8 2 Eindhoven regen 12 9 1 Den Helder regen 9 7 2 Rotterdam regen 12 9 3 Twei Vlissmgen regen Zd. Limburg regen Aberdeen mist Athene niet onl Barcelon» how Berlijn Borde; 11 9 12 10 sel Dublin regen regen regen Klagenfurt h bew Kopenhagen zw.bew. Lissabon h bew Italië en Joegoslavisch-Grüer se kust: Wisselvallig weer Dv< af en toe buien. MiddagterrCro ratuur van 6 graden in zon noorden tot 17 graden in jvoll was pet Ivoe Alpengebied: Voornam^eë donderdag af en toe sne^ter eerst boven de 1500 meterBtar ter boven de 1000 meter, Lan .goh acti Hondenbelasting Mijn hond, een chihuahua, hoort tot de kleinste hom soort ter wereld en beh niet uitgelaten te worden v krant. Toch moet ik er eJ veel belasting voor betalei andere mensen voor gro honden, die wel uitgeli moeten worden en dus mil vervuilers zijn. Tot twee toe schreef ik de burgemei met het verzoek om veri dering van belasting. De r tie kwam via de inspecteur belastingen: „verzoek afgi zen". Is dat niet onbillijk" DEN HAAG, Mevrouw C. Wilkens.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2