Kerk en staat: kwestie van gedogen
„God en geloven niet vaag voor
wie de bijbel „anders" leest"
CekUeSouoant
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
SOVJETUNIE VIERT DUIZEND JAAR CHRISTENDOM
BRAZILIAANSE JONGEREN TEGEN NEDERLANDSE JEUGD:
Eigen stijl van leven
weer
£etdóe Qowuvnt
ZATERDAG 2 JANUARI 1988 PAGINA 2
Singapore wijst Raad van Kerken het land uit
SINGAPORE Singapore heeft deze week de Aziatische
Raad van Kerken ontbonden en de vijf buitenlandse stafleden
bevolen binnen veertien dagen het land te verlaten. De rege
ring beschuldigt de Raad, waarbij 101 kerken zijn aangesloten,
ervan de belofte te hebben geschonden zich niet met politieke
activiteiten in te laten. Verder zou de Raad financiële steun
hebben gegeven aan Vincent Cheng, die wordt verdacht van
een „marxistisch" complot om de regering van minister-presi
dent Lee Kuan Yew omver te werpen. Cheng en nog 21 perso
nen, onder wie tien rooms-katholieken, werden in mei en juni
gearresteerd. De Aziatische Raad van Kerken had fel tegen de
arrestaties geprotesteerd.
Paus bemoedigt gelovigen in Sovjetunie
VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II heeft in zijn
nieuwjaarspreek de gelovigen in de Sovjetunie bemoedigd. Hij
stelde het Russische, Ooekraïense en Witrussische volk onder
de bescherming van Maria opdat zij hen bij de oplossing van al
hun problemen kan helpen. In de boodschap voor wereldvre-
desdag, 1 januari, had de paus godsdienstvrijheid de voorwaar
de voor de wereldvrede genoemd. Daarin had hij het verder
betreurd dat ondanks internationale verdragen nog miljoenen
mensen omwille van hun geloof worden gediscrimineerd. In
zijn nieuwjaarspreek ging de paus in op het duizendjarig be
staan van het christendom in Rusland, dat dit jaar wordt ge
vierd.
Ook met dwalingen kan
men zijn tijd vooruit zijn.
Hans Krailsheimer
door Marinus van der Berg
Erven
Uit de mond van ziekenverzor
genden en verpleegkundigen
hoor ik nog al eens verhalen
over ruzies rond het sterfbed
die de verdeling van de erfe
nis aangaan. Zo een sfeer ont
hutst hen, merk ik. Misschien
wel omdat zij hopen in hun ei
gen leven dit niet mee te ma
ken. Er kunnen levenslange
breuken door ontstaan. Ru
zies over erfenissen gaan
meestal niet zozeer over de
dingen die verdeeld moeten
worden, maar ze gaan vaak
over de onbetaalde rekenin
gen in de onderlinge verhou
dingen. Ruzies over erfenissen
hebben meestal wortels in de
familiegeschiedenis.
Er zijn soms momenten in je
leven waarop je er in het bij
zonder aan herinnerd wordt,
dat mens-zijn ook erfgenaam
zijn betekent, zoals bij 't ster
ven van je ouders, of bij 't
sterven van „grote mensen",
zoals kardinaal Alfrink, Mar
guerite Youreenar, Joop den
Uyl. Erfgenaam ben je door
geboorte, maar niet alleen.
Erfgenaam zijn moet ook door
jezelf erkend worden en eigen
gemaakt. Je erkent je eigen
herkomst met zijn licht en
schaduwkanten. Nog meer
dan geld en goederen, erven
we vooral geestelijke goede
ren. Van huis uit brengen we
waarden en normen mee ons
leven in. Niet om ze klakke
loos over te nemen, maar om
ze op een eigen manier ge
stalte te geven.
Erfgenaam zijn heeft steeds
twee kanten: de persoonlijke
kant: jij bent de erfgenaam en
de kant van de gemeenschap:
de familie, het grotere levens
geheel.. In 'n individualiseren
de tijd dreigt het laatste op de
achtergrond te raken. Als
mens sta je altijd ook binnen
een gemeenschap. Die beide
kanten van het erfgenaam zijn
heeft zijn mogelijkheden en
zijn beperkingen: er is een ri
sico dat je je eigenheid ver
liest en er is een risico dat je
niet jezelf wordt en iemand
zonder eigen gezicht wordt.
Wie meer dan een nabootser
wil zijn, ontkomt niet altijd het
conflict.
Wanneer ik nadenk over kar
dinaal Alfrink dan zie ik hoe
hij, die trouw wilde zijn aan
het kerkelijk erfgoed door dit
erfgoed vruchtbaar te maken
in deze tijd, niet aan de pijn
van het conflict is ontkomen.
Hij is dan ook geen erfgenaam
zonder gezicht geworden. Er
ven is niet alleen passief ont
vangen in dankbaarheid maar
het brengt ook een verant
woordelijkheid mee: de erfenis
vruchtbaar maken. De beste
dank die aan iemand gebracht
kan worden is gelegen in het
doorzetten van zijn werk en
zijn geest. Kardinaal Alfrink
heeft ons laten zien dat het
geloofsgoed dat we erven niet
in angst maar in vertrouwvol
en respectvolle dialoog moet
worden doorgegeven.
Erven doet je ook altijd herin
neren aan einde en overgang.
Een periode nadert z'n einde
en gaat over in andere han
den. De erfgenamen kunnen
zich gedragen als krampachti
ge schatbewaarders, alsmaar
bang voor inbraak. Erfgena
men kunnen zich ook gedra
gen als creatieve en vertrouw-
volle doorgevers van het erf
goed. Het geestelijk erfgoed in
je leven is meestal niet het op
gedrongen erfgoed, maar dat
wat je zelf hebt ontdekt als
waardevol en jezelf eigen hebt
gemaakt.
Naar erfgenamen wordt vaak
met bijzondere ogen gekeken.
Soms kan dat onvrij-makend
zijn omdat de erfgenamen ge
dwongen worden alles bij het
oude te laten. Dat kan verstik
kend werken. Erfgenaam zijn
kan ook 'n eer en 'n uitdaging
zijn om het doorgegevene,
waar je niet zelf voor hebt ge
werkt, nu vruchtbaar te ma
ken in eigen verantwoordelijk
heid. Het nieuwe jaar is be
gonnen. We erven het oude
jaar: de vreugde ervan en de
pijn. Sommigen meer pijn dan
vreugde. Ik wens U toe dat de
pijn en het verdriet omgezet
kunnen worden in nieuwe le
vensmoed en verdiept levens
inzicht. Ik wens U toe dat de
vreugde zich niet alleen zal
vermeerderen, maar ook óver
mag gaan op anderen. Alle le
zers die anomiem 'n kaart
hebben gestuurd wil ik harte
lijk danken.
Dit jaar viert de Russisch-orthodoxe kerk het dui
zendjarig jubileum van het christendom in Rusland.
Daarmee staat de atheïstische overheid van de Sovjet
unie voor een groot probleem. In het verleden pro
beerde zij iedere vorm van religie de kop in te druk
ken. Maar de religieuze belangstelling van de Russen
lijkt te groeien.
MOSKOU In het jaar 988
liet grootvorst Wladimir van
Kiev zich bekeren tot het oos-
ters-orthodoxe christendom.
Het verhaal wil dat de be
langrijkste Russische vorst op
dat moment, Wladimir van
Kiev, een jood, een katholiek
en een orthodox bij zich ont
bood. Dezen moesten hem
van hun geloof zien te over
tuigen. De orthodoxe verte
genwoordiger won het pleit
en Wladimir bekeerde zich
tot het orthodoxe christen
dom. Dat ook andere overwe
gingen hierbij een rol hebben
gespeeld is echter wel aanne
melijk. Door deze bekering
kon Wladimir de zuster van
de Byzantijnse keizer huwen
en dat huwelijk kwam hem
politiek goed uit.
Zo werd in 988 het orthodoxe
christendom door Wladimirs
bekering de staatsreligie in
Rusland. En vanaf dat mo
ment speelde het een belang
rijke rol in de Russische ge
schiedenis.
Dat de Russisch-orthodoxe
kerk zo'n belangrijke rol kon
spelen, lag voornamelijk aan
de nauwe band tussen kerk
en staat. De Russische kerk
en de Russische vorsten voer
den hand in hand strijd tegen
de heidense Mongolen, de is
lamitische Turken en de ka
tholieke Polen en Litouwers.
Deze verschillende volken
vormden alle een bedreiging
voor de Russische zelfstandig
heid. Ook voor de tsaren is de
Russische kerk altijd van be
lang geweest in de zogenaam
de 'russificatie-politiek', de in
lijving van verschillende vol
ken in het Russische impe
rium en het 'Russisch' maken
van die volken. Daarbij kon
den de tsaren goed gebruik
maken van de zendingsdrang
van de Russisch-orthodoxe
kerk. En de Russische kerk
kon zich bedienen van midde
len die de tsaren haar aan
reikten. Niet zelden waren
dat gewelddadige middelen
en gedwongen bekeringen
kwamen veelvuldig voor.
Revolutie
Na de revolutie in 1917 werd
deze situatie sterk gewijzigd.
Bij decreet werd de scheiding
tussen staat, kerk en school
aangebracht. De orthodoxe
kerk werd nu onderdrukt.
Aanvankelijk had zij onder
het nieuwe regime in de Sov
jetunie totaal geen rechten.
De partij probeerde de kerk
als instituut te laten verdwij
nen, al hadden individuele
personen theoretisch nog wel
het recht om gelovig te zijn.
Kerken werden gesloten en
christenen vervolgd en ge
dood. Naar schattingen zijn er
in die tijd alleen al twaalfdui
zend priesters gedood door
executie of mishandeling. De
houding van de toenmalige
Russische patriarch Tikhon
ten opzichte van de nieuwe
overheid was hard en com
promisloos. Hij noemde de
communisten „de vijanden
van Christus, openlijk of ver
borgen".
Sergius, de nieuwe patriarch
van Moskou, vroeg van zijn
kerk een „geschreven belofte
van volledige loyaliteit aan de
Sovjet-regering". Deze politie
ke lijn van Sergius wordt ook
nu nog gevolgd. De kerk be
tuigt haar loyaliteit, en in ruil
daarvoor wordt ze getole
reerd. Ze heeft de ruimte om
de prediking van God en het
eeuwige leven voort te zetten.
Als ze zich daar maar aan
houdt en niet over politieke
kwesties spreekt.
In het licht van de volgzaam
heid van de Russische kerk
wekt het geen verwondering
dat een vertegenwoordiger
van patriarch Pimen van
Moskou onlangs stelde dat
veranderingen niet pas onder
Gorbatsjov op gang zijn geko
men. Metropoliet Wladimir
van Rostov kwam met dit
verhaal toen hij onlangs in
Nederland was. „Er gebeurt
niets bijzonders op het mo
ment, het aantal gelovigen
groeit normaal", zei de metro
poliet. Toch gaf hij ook aan
dat de nieuwe openheid onder
Gorbatsjov voor de kerk wel
betekenis heeft. Zo kon de
kerk nieuwe kerkgebouwen
openen, „en vóór het aantre
den van Gorbatsjov was dat
een uitzondering".
Toch valt niet alles van de
nieuwe openheid te verwach
ten. De Utrechtse slavist Van
Bereken wees er onlangs op
dat de stroom anti-kerkelijke
propaganda groeit. Hij bekri
tiseerde overigens ook het
enge nationalisme van de
Russische kerk, „dat er op ge-
FOTO: PR
richt is de staat te behagen".
De Russisch-orthodoxe kerk
is weliswaar de grootste reli
gieuze groepering in de Sov
jetunie, maar niet de enige.
Joden, katholieken en protes
tanten zijn eveneens in de
Sovjetunie aanwezig en hun
positie is zo mogelijk nog
moeilijker dan die van de
Russisch-orthodoxe kerk.
Katholieken zijn in Rusland
nooit erg geliefd geweest en
dat valt vanuit de geschiede
nis ten dele te begrijpen. Rus
land voerde diverse oorlogen
tegen het katholieke Polen en
de Baltische landen, die uit
eindelijk bij de Sovjetunie zijn
ingelijfd.
Ook joden en protestanten
zijn nooit zo bij de geschiede
nis van Rusland betrokken
geweest als de Russische kerk.
Of deze groeperingen door de
nieuwe openheid meer vrij
heid zullen krijgen moet nog
worden afgewaent. De baptis
ten mogen dit jaar 100.000 bij
bels invoeren, dat is tien keer
zo veel als het afgelopen jaar.
Ook voor de joodse gemeen
schap in de Sovjetunie moet
nog afgewacht worden wat de
openheid oplevert. Antisemi
tisme is in Rusland altijd aan
wezig geweest en openheid
betekent ook openheid voor
dat antisemitisme.
Moslims
De joden, de katholieken en
de protestanten zijn in de
Sovjetunie echter betrekkelijk
kleine groeperingen. Een veel
grotere minderheid in de Sov
jetunie wordt gevormd door
de islamieten. Volgens de
schattingen leven er in de
Sovjetunie zo'n 35 tot 40 mil
joen moslims. Het Centraal-
Aziatische gebied, waar de
meeste moslims wonen, heeft
van oudsher bii de islamiti
sche wereld gehoord en be
hoort dat in feite nog. In de
vorige eeuw is het echter het
slachtoffer geworden van de
kolonisatiedrang van Rusland.
Deze gebieden zijn toen inge
lijfd in het Russische rijk en
na de Russische revolutie zijn
het Sovjet-republieken ge
worden.
Ook voor de islamieten geldt,
zoals voor andere religieuze
groeperingen, dat ze worden
onderdrukt. Maar openbare
erediensten zijn niet verboden
en ook worden islamitische
feesten toegstaan en gevierd.
Er bestaan tevens moslim-or
ganisaties die redelijk functio
neren.
Het toenemend islamitisch
zelfvertrouwen van moslims
in de Sovjetunie, dat onge
twijfeld samenhangt met ont
wikkelingen in de buurlan
den (Turkije, Iran en Afgha
nistan) vormt voor het Krem
lin evenwel een steeds groter
wordertde bron van zorg.
Evenals de grote groei van de
moslimbevolking in de Sov
jetunie. Dat deze zorg terecht
is, mag ook blijken uit de on
langs openlijk naar voren ge
komen problematiek van de
Krim-Tataren. Een moslim
volk dat voor zijn rechten op
komt.
RICK BENJAMINS
DEN HAAG „Jonge
ren in Nederland kunnen
de bijbel lezen als een
boek vol mooie verhalen,
maar die verhalen zetten
hen niet in beweging.
Misschien komt dat om
dat geloven voor hen niet
iets is wat direct te ma
ken heeft met hun le
ven". Deze opmerking
maken Celso de Oliveira
en José Bento da Fonseca
beiden 24 jaar en afkom
stig uit Sao Paulo, Brazi
lië, na een verblijf van
enkele weken in ons
land.
„Een bijbelverhaal bij ons
roept meteen de vraag op: wat
betekent dit voor ons in onze
situatie? Een bijbelverhaal
heeft betekenis voor ons da
gelijks leven. In Nederland
wordt de bijbel anders gele
zen, is onze indruk. Theolo
gen hier vragen eerst: wat is
bedoeld met het bijbelverhaal
toen het werd opgeschreven?
En bij zo'n vraag kun je rust'ig
blijven zitten; het roept niet
meteen op tot daden".
Beide Brazilianen maken deel
uit van een groep jongeren uit
het Latijnsamerikaanse land
die gedurende drie weken in
Nederland zijn. De groep van
vijf behalve de beide jon
gens zijn er nog drie meisjes
is in Nederland op uitnodi
ging van een aantal kerkelij
ke jeugdorganisaties. Op het
programma staat een groot
aantal ontmoetingen met Ne
derlandse jongeren.
Bidden
Bento herkent de „Neder
landse manier van bijbelle
zen" wel een beetje. Voordat
-•••v-
psta
Jose Bento da Fonseca (links)en Celso de Oliveira
hij met zijn familie, een arm
negergezin, van het platteland
van Minas Gerais naar Sao
Paulo kwam, was het geloof
voor hem ook veel minder ge
ïntegreerd in zijn dagelijks le
ven. Sinds een aantal jaren is
hij werkzaam in een basisge
meenschap. En hij heeft ont
dekt dat geloven alles te ma
ken heeft met doen. „We heb
ben de strijd aangebonden
met de armoede, de uitzicht
loosheid. En in die strijd is het
geloof voor mij veel concreter
geworden. Ik ontmoet God in
die strijd tegen onrecht. God
is voor mij hoop gaan beteke
nen, ook als er eigenlijk niets
is dat wijst op verandering, op
verbetering". Hij vertelt dat
door zijn werk in de arme
wijken zijn gebedsleven ook
anders en intensiever is ge
worden. Eerst bad hij eigen
lijk alleen voor zichzelf. Nu
brengt hij vooral de zaak van
de armen voor God en put
daar kracht uit voor zijn
werk.
Celso, ouderling in een pres
byteriaanse wijkkerk, neeft
een minder uitgesproken visie
op God als degene die aanwe
zig is in de strijd tegen het on
recht in de Braziliaanse sa
menleving, maar ook hij er
vaart God steeds concreter in
zijn leven. Door zijn werk,
medewerker in de metaalin
dustrie met een werkweek
van 44 uren, zijn verdere be
roepsvorming in de avond
uren, heeft hij weinig tijd om
zich op intensieve wijze bezig
te houden met het bewust-
wordingswerk zoals Bento.
„Graag zou ik meer tijd heb
ben om me dagelijksbezig te
zijn met de strijd tegen het
onrecht". Want ook voor hem
geldt dat geloven alles te ma
ken heeft met hoop. „Geloven
houd je op de been in onze sa
menleving waar het onrecht
en armoede het voor het zeg
gen lijken te hebben".
Armoede
In Nederland hebben ze geen
armoede ontdekt zoals die in
Brazilië heerst. Wel valt hen
op dat ook in ons land er gro
te verschillen zijn in financië
le mogelijkheden. „Maar ook
FOTO'S PERSUNIE
degene die geen werk hebben,
krijgen altijd nog een uitke
ring. Dat is bij ons niet zo. De
armoede hier is niet te verge
lijken met die in ons land".
Toch hebben beide geen ge
voelens van jaloezie of spijt
dat ze niet hier wonen, maar
ginds. Eerder het tegendeel.
„Als ik zie hoe gemakkelijk
de jongeren in Nederland
kunnen gaan studeren, is dat
voor mij een extra stimulans
om in Brazilië nog harder te
vechten voor diezelfde moge
lijkheden", zegt Celso.
Bovendien, zo hebben ze ont
dekt, ondanks alle rijkdom en
mogelijkheden, zijn de Neder
landse jongeren niet gelukki
ger. Wel hebben ze gemerkt
hoe Nederlandse jongeren ei
genlijk een beetje apathisch
zijn. De problemen van de
wereldvrede, werkloosheid en
milieu ervaren ze wel, maar
leiden er niet toe dat ze mas
saal proberen er iets aan te
doen. Dat heeft naar het oor
deel van Celso en Bento te
maken met de individuele in
stelling van jongeren in Ne
derland. De problemen zijn
gemeenschappelijk, maar de
instelling om daar gezamen
lijk iets aan te doen, ont
breekt. En dat is voor beide
Brazilianen eigenlijk niet zo
goed na te voelen. Want hun
ervaring is juist dat gemeen
schappelijke strijd de moge-
lijkhid biedt om uit de sfeer
van berusting te komen en de
enige weg tot verbetering is.
En dat vreugde en geluk te
vinden zijn in de zinervaring
van het vechten voor de goe
de zaak.
De Brazilianen hebben ge
merkt dat de Nederlandse
jongeren die ze hebben ont
moet, zo weinig politiek be
wust leven. Er is wel bekend
heid met de rol van de econo
mische factoren zoals multi
nationals, maar inzicht in de
effecten van de grote econo
mische en politieke machten
en de rol van de Nederlandse
samenleving daarin, is er ei
genlijk niet. En in de bevrij
dingstheologie zoals die wordt
beleefd in de sloppenwijken
van Sao Paulo, is de politieke
analyse van de situatie juist
een van de kernen.
Gevraagd om een „bood
schap" aan Nederlandse jon
geren, aarzelen de beide Bra
zilianen. Toch hebben ze wel
iets te zeggen: „Als de jonge
ren de bijbel eens anders zou
den gaan lezen. Niet als een
boek vol mooie verhalen,
maar als een boek dat uitno
digt om te strijden tegen het
onrecht. Omdat God zelf
daartoe oproept. Dan is die
bijbel niet meer een boek dat
niets te zeggen heeft over het
leven van alle dag, maar een
bron van inspiratie voor je le
ven. Dan zijn God en geloven
niet abstracte theorie, maar
dan wordt God praktische
werkelijkheid in je leven".
LÜTSEN KOOISTRA
In Ghana is het heel gewoon als op een vrachtauto of bus de b
spreuk staat: „God, reis met ons mee". In islamitische landen d
hoort het bij het straatbeeld dat op gezette tijden mensen de sl
moskee binnen gaan om te bidden. Deze twee voorbeelden 8
geven aan hoe het geloof in sommige landen bij het leven Z|
hoort. In ons land klagen veel mensen er over hoe de Neder- tj
landse samenleving die kenmerken niet meer heeft. Het ge- p
loof is uit het straatbeeld verdwenen. Vroeger zag men tien- g
tallen mensen op zaterdagavond en zondagmorgen hun van-i E
zelfsprekende gang maken naar de kerk. Nu is de kerkgan- Jc
ger een uitzondering geworden.
DEZE ontwikkeling is een deel van wat wel wordt genoemd
de secularisatie. In bijna geen publicatie over kerk, christelij
ke organisaties of christelijke ethiek, ontbreekt dat begrip.
De secularisatie heeft niet alleen het geloof naar de rand van
de samenleving verbannen, het heeft ook het leven van de
gelovigen veranderd. Veel van de leefregels verbonden met
het geloof, voor katholieken bijvoorbeeld de vleesloze vrijdag
en voor protestanten het fietsverbod op zondag, hebben hun
geldigheid verloren.
MAAR ook: het behoren tot een kerk betekent niet meer
het stemmen op een bepaalde politieke partij. De Katholieke
Filmkeuring is afgeschaft en de Gereformeerde Evangelisa
tie Bibliotheek heeft haar deifren allang gesloten. Kerkgang
en geloven vormen niet meer een absoluut koppel en Doren
bos komt in zijn strijd tegen blootbladen ook kerkmensen te
gen.
De secularisatie heeft mensen vrijheid gegeven om naar ei
gen inzichten te leven. Sommigen hebben die ruimte als eep
bevrijding ervaren; de sociale controle van de eigen gel
gemeenschap was Voor hen soms een vorm van groepstep
reur. Ook in theologische kring is die secularisatie niet nega
tief benaderd, vanuit de gedachte dat mensen in vrijheid als
christen in onze samenleving zouden moeten leven. Niet de
gebondenheid aan regels, zeden en normen, maar de eigen
verantwoordelijkheid zou de betekenis van het christelijk ge
loof voor de wereld kunnen vergroten.
In hoeverre die gedachte juist blijkt te zijn geweest is een
vraag die niet met een simpel ja of nee te beantwoorden is.
Wel is duidelijk dat in Nederland het geloof verdreven is uit
het openbare leven en is teruggedrongen tot het privé-do-
mein. Christenen in de Partij van de Arbeid klagen er ovei
dat zij als christen hun verhaal niet meer mogen houden
de partij en in discussies over euthanasie wordt een geloofs
getuigenis van tegenstanders afgedaan als „geen echt argu
ment".
De secularisatie heeft niet alleen het geloof verdrongen vanl
z'n publieke plaats en het leven van gelovigen veranderd:
steeds meer mensen ook theologen vragen zich af of
door een te optimistische kijk op de ontwikkelingen het
loof zélf niet is veranderd. Het blijkt namelijk niet zo een
voudig te zijn om en christen te zijn en volledig deel te ne
men in de moderne samenleving. Het besef breekt door dat
christen-zijn vraagt om een eigen stijl van leven, een eigen
cultuur. Daarbij moeten we niet terugvallen in oude patro
nen. Geen „restauratie", maar een tegencultuur voor de sa
menleving waarin wij nu leven. Die eigenheid van eei
„christelijke levensstijl" maakt christenen herkenbaar in een
samenleving die de vraag naar God niet meer stelt. Want
misschien komt dat laatste wel mede omdat gelovigen vaak
te „onherkenbaar" zijn als mensen met een eigen levensstijl
Epilepsie: je laat je medemens
toch niet vallen...?
Campagne
Epilepsie en
Onderwijs
Bij 50% van de patiënten
treedt de eerste epilepsie-
aanval op vóór hun 20ste
jaar. Juist op school wordt
dat duidelijk. Vele mede
leerlingen, leerkrachten en
gezinnen krijgen elk jaar on
verwachts te maken met
epilepsie: Daarom worden in
1987 alle scholen benaderd.
Steun ons werk.
Wind en regen
DE BILT (KNMI) - Het weer
in West-Europa wordt deze
eerste januari-dagen volledig
beheerst door lagedrukgebie
den die met grote snelheid van
de oceaan via Schotland naar
zuid-Scandinavië trekken.
Tussen deze lagedrukgebieden
en een hogedrukgebied bij de
Azoren voeren harde tot
stormachtige zuidwestelijke
winden zachte lucht naar ons
land. Een neerslaggebied dat
in deze stroming meetrekt
brengt van tijd tot tijd regen.
Pas tegen de avond is dit re-
gengebied voorbij en volgen
enkele opklaringen. De mid-
dagtemperatuur is ongeveer 10
graden en de zuidwestelijke
wind bereikt langs de kust af
en toe stormkracht.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor morgen en maandag:
Zuid-Scandinavië: half tot
zwaar bewolkt en perioden
met regen. Middagtempera-
tuur ongeveer 3 graden.
Britse Eilanden: half tot zwaar
bewolkt en nu en dan regen.
Middagtemperatuur ongeveer
8 graden.
Benelux: wisselend bewolkt en
vooral in het noorden buien.
Middagtemperatuur ongeveer
8 graden.
Duitsland: wisselend bewolkt
en vooral in het noorden bui
en. Middagtemperatuur onge
veer 7 graden.
Frankrijk: morgen nu en dan
regen, maandag af en toe zon.
Middagtemperatuur van 8 gra
den in het noorden tot 13 gra
den in het zuiden.
Alpengebied: veel bewolking
en vooral morgen nu en dan
regen en sneeuw. Sneeuty
grens dalend tot 1000 a 8$
meter.
Portugal en Spanje: morgen il
het noorden af en toe regeij
overigens perioden met zon
Middagtemperatuur van li
graden in het noorden tot 18
graden aan de Costa del SoL
Italië en Joegoslavische kust
half tot zwaar bewolkt en pe
rioden met regen. Middagtem
peratuur van 6 graden in hel U1_
noorden tot 16 graden in hél s/£
zuiden.
