Veeteelt in Thailand mogelijk door kerkgeld uit Nederland GEESTELIJK LEVEN/OPINIE kerk wereld beroepingen OJEC beschouwt zaak- Wentsel als afgesloten £eidóe(2owta/»j brieven vr> lil lezers CgidaeSotncwl DINSDAG 24 NOVEMBER 1987 PA(N Oude christelijke nederzetting in Israël JERUZALEM Oudheidkundigen van de Hebreeuwse Uni versiteit van Jeruzalem hebben in de streek van Galilea sporen gevonden van een christelijke nederzetting uit het begin van de zesde eeuw. Uitgravingen in Horvat Heshek hebben de res ten blootgelegd van een antieke kerk toegewijd aan de heilige Gregorius, aldus een universiteitswoordvoerder. Dat de kerk er een van de weinige in Galilea is die men zo accuraat kan plaatsen, komt door de rijk gekleurde mozaiek- vloer, gedateerd en gesigneerd door de aartspriester van de kerk, Demetrios, en zijn zoon Gregorius. De oudheidkundigen vonden ook een relikwiehouder en een drie-armige bronzen kandelaber. Onder het mozaiek trof men een grafkelder en waterreservoir aan. Oostduitse onderminister praat met Joods Wereldcongres GENEVE De Oostduitse staatssecretaris voor kerkelijke aangelegenheden, Klaus Gysi, heeft gisteren in Genève tot ve ler verrassing vier uur met een belangrijke delegatie van het Joods Wereldcongres gesproken. Er is „zeer goed" gesproken over de mogelijkheden voor joden in de DDR, zo verklaarde bestuurslid G. Riegner van het Wereldcongres na afloop. Gysi zou zich voorts heel geïnteresseerd hebben getoond in verbete ring van de betrekkingen met de joden en een grotere nadruk op de culturele en maatschappelijke bijdragen van joden in de Duitse geschiedenis. Volgens Riegner vindt men in kringen van het joods wereldcongres dat er in de officiële DDR-politiek veel ten goede is veranderd voor zowel de joden als de kerken. Een hebzuchtig mens drinkt uit twee bronnen van onrust: hoe geld opstapelen en hoe het met nut uitgeven. Indiaans gezegde Aandelen verdelen ledenraad VU - vereniging AMSTERDAM De Leden raad van de vereniging van de Vrije Universiteit te Am sterdam heeft zich zaterdag opnieuw verdeeld getoond over het afstoten van aande len in bedrijven met belan gen in Zuidafrika. Een motie waarin het be stuur van de vereniging werd verzocht de aandelen Dordtsche Petroleum (een beleggingsmaatschappij in Shell-aandelen) voor de ver gadering van de ledenraad van 19 november 1988 van de hand te doen, haalde het niet, doordat de stemmen staakten (17 tegen 17 stemmen bij vier onthoudingen). Het bestuur heeft toegezegd zich over de inhoud van de motie te bera den. De ledenraad besloot eerder dit jaar een besluit over het afstoten van aandelen aan te houden tot de vergadering van zaterdag. Het bestuur zou in de tussentijd een noti tie over het beleggingsbeleid opstellen en contacten leggen met de betrokken bedrijven en met tegenstanders van de apartheid in Zuidafrika als ds. C.F. Beyers Naudé en ds. Alan Boesak. Gereformeerden dichten gat MCKS maar ten dele LUNTEREN De Gerefor- meerde Kerken zijn bereid het komende jaar 27.000 gul den neer te tellen voor het Multidisciplinair Centrum voor Kerk en Samenleving (MCKS). De positie van het MCKS is daarmee voor de toekomst nog niet veilig ge steld. Het had gevraagd om f 83.000. Niettemin toonde het staflid mevrouw Mady Thung zich gelukkig met de toezegging omdat zij gelooft dat het centrum nu niet hoeft te worden opgeheven. Het MCKS is in het begin van de jaren tachtig opge richt om de ethische bezin ning op technologische ver nieuwingen te bevorderen. De grote kerken met uitzon dering van de rooms-katho- lieke kerk hebben er steeds geld voor gegeven omdat ze het werk erg belangrijk vin den. Er rest nog een tekort van ruim tweëenhalf ton, re kende drs. E. Hazelaar, alge meen secretaris, de synode voor. Het MCKS hoopte daarvoor op een bijdrage van de Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken. In zijn openingstoespraak zei praeses ds. E. Overeem dat rigoureuze maatregelen van een synode, zoals schorsing en afzetting geen middelen zijn waarmee een kerk moet werken. "De pijn van 1944, het deel dat voor onze rekening ligt is nog steeds niet goedge maakt". De gereformeerde praeses, die zelf in een vrij gemaakt milieu werd opge voed maar op latere leeftijd terugkeerde naar de „syno dale" gereformeerde kerk, verwees daarmee naar de ge ruchtmakende scheiding uit 1944, toen de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt ont stond naar aanleiding van een conflict over de doop. Ds. Overeem pleitte voor be scheidenheid. „Die houding zou ook de mensen bij het proces van Samen op Weg moeten typeren", aldus ds. Overeem. Sprekend over de vermeende eenheid van de Gerefor meerde Kerken in het verle den, sprak ds. Overeem over 'een sprookje'. Er zijn altijd vernieuwers en bewaarders geweest in de gereformeerde traditie. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Veendam. D.C.van Vliet te Vierpolders, die dit beroep heeft aangenomen. Beroepen te Schoonrewoerd, C.J.W.Verboom, kandidaat te Nieu- werkerk ad IJssel. Aangenomen naar Ens-Kraggen- burg, J.Smit kandidaat te Kollum. Bedankt voor Spijkenisse. toezeg ging. C.T.Mataheru te Duivendrecht. Gereformeerde Kerken Beroepen te Grootegast, drs J H Langelaar kandidaat te Am sterdam, die dit beroep heeft aan genomen. Beorpebaarstelling: Drs.J.H.Lange laar, kandidaat te Amsterdam. Gereformeerde Kerken Vrijge maakt Aangenomen naar Albany, Free Re formed Church of Australia, missio nair predikant Papoea-Nieuw Gui- drs.J Koelewijn. kandidaat te Kampen, die bedankte voor Roode- school en Surrey (Canada), missio nair predikant Brazilië. HILVERSUM 'Jum' Suparsiri (28) vindt jonge Goudse de lekkerste kaas. Ze komt hier nog eens terug om te leren hoe die gemaakt moet worden. De uit Thailand afkomstige 'Jum' zegt het met een lachend ge zicht. De Nederlandse lekkernij is niet de eerste reden voor haar bezoek. Ze is manager van een veeteeltproject in het dorp Zonta in Thailand. Op doorreis naar Sierra Leone maakte ze vorige week van de gelegenheid gebruik om hier vooral de kaasproduktie te be studeren. Ze was onder meer op de Praktijk school voor de Veehou derij in Oenkerk en be keek kaasmakerijen in Joure en Hilversum. Het veeteeltproject in de Thaise provincie Ratchaburi is zes jaar geleden door het rooms-katholieke bisdom ge start. Zonta Dairy Village is een onderdeel van het Nieu we Land Project. De land bouw in dat gebied was niet erg succesvol. De verbouw van suikerriet en tapioca is onderhevig aan schommelin gen door het ontbreken van voldoende regen. Het inko men van de boeren vertoon de dezelfde hoogten en diep ten. Daarom werd besloten om over te stappen op de pro- duktie van melk. De behoef te daaraan is groot in Thai land. Men is niet afhankelijk van het weer en de boer heeft een regelmatig inko men. Friese koe De coöperatie Zonta Dairy Village werd gestart en 'Jum' Suparsiri werd project-mana ger. De eerste twaalf koeien werden in het land zelf ge kocht. De kwaliteit van de beesten was niet hoog. Men besloot in het buitenland te kijken en vond geschikt vee in Nieu w-Zeeland. Daar werd Fries stamboekvee ge kruist met de Sahiwal-koe. Zo ontstond een koe, die goed gedijt in een tropische omge ving. De belangstelling voor het project werd groter en dus moesten er ook meer koeien worden gekocht. Hiervoor werd een lening gesloten met een regionale bank. Er moest 15 procent rente op die le ning worden betaald. 'Jum' Suparsiri zegt hierover: „Dat rentepercentage was hoog. De boeren werkten voor de bank". Twee jaar geleden kwam de coöperatie in con tact met de EDCS, de oecu menische ontwikkelings bank. Hier kon men een le ning krijgen tegen een rente van slechts 7 procent. De dure lening werd afbetaald met de lening van de EDCS. De Ecumenical Development Cooperative Society is een medefinancieringsorganisa tie, die in 1975 op intitiatief van de Wereldraad van Ker ken werd opgericht. Het hoofdkantoor is in Amers- 'Jum' Suparsiri temidden van het jongvee op de Praktijkschool voor de Veehouderij in het Friese Oenkerk. foort gevestigd. Er wordt le ningen tegen gunstige voor waarden verschaft aan klein schalige projecten in hoofdza kelijk de Derde Wereld. Het kapitaal van de EDCS is nu ongeveer 46 miljoen gulden en is afkomstig van kerkelij ke organisaties en particulie- Stijging In Nederland zijn een groot deel van de steungevers ver enigd in de Nederlandse Ver eniging ter ondersteuning van de Oecumenische Ont- wikkelingscooperatie (NVOC). De vereniging heeft 2000 leden, die samen een kapitaal inlegden van 8,5 miljoen gulden. Daarnaast zijn er ook nog 500 particulie ren en organen uit de Neder landse hervormde kerk lid van de NVOC. Zij zorgen sa men voor 1 miljoen gulden. De deelnemers kopen aande len van de EDCS. De ont wikkelingen zijn gunstig: het aantal deelnemers stijgt. Jaarlijks komt er ongeveer een miljoen aan nieuwe deel nemingen binnen. Er zijn leningen verstrekt aan bijvoorbeeld een meubel fabriek in Marokko, een melkfabriek in Peru, een as pergekwekerij in Indonesië. In hoofdzaak gaat het om projecten in de Derde We reld, maar ook is er een le ning verstrekt aan een woon wagenproject in Noord-Ier- land. Er worden nu 60 pro jecten gesteund. De lenings bedragen variëren van 100.000 tot 1 miljoen gulden. Voorzitter van de NVOC is mevrouw mr. T. Strop-Von Meyenfeldt uit Bunnik. Zij zegt: „Bij de keuze gaat het om projecten die de arme mens ten goede komen en het moeten produktieve pro jecten zijn. Het geld moet er weer uitkomen". Haar eigen motivatie voor dit werk om schrijft ze als volgt: „Armoe de is een groot onrecht. Ik heb mij afgevraagd: waar ha len wij het recht vandaan om zo rijk te zijn, terwijl de rest van de wereld arm is. Het zelfde geldt voor de verar ming in ons eigen land. Het bestaat niet dat er in één sa menleving zoveel verschillen kunnen zijn". Mevrouw Strop vertrekt deze week naar de algemene ver gadering van de EDCS, die in Sierra Leone wordt gehou den. Eén van de punten is het verstrekken van lenin gen aan zwarte gemeen schappen in Zuid-Afrika: „Daar willen we over van gedachten wisselen nu de kerken worden opgeroepen om hun investeringen uit Zuid-Afrika terug te trek ken". Schoolmelk Zonta Dairy Village in Thai land heeft nu 300 koeien. Er maken 63 families deel van de coöperatie uit. Het dorp heeft een eigen melkfabriek. De afnemers zitten in de hoofdstad Bangkok. Daar wcrdt ook schoolmelk aan geleverd. Buiten het school- seizoen maakt men boter en kaas. Het is de bedoeling om de kaasproduktie uit te breiden. Daarvoor was 'Jum' Suparsi ri in Nederland: „Kaas kun nen we langer bewaren en het geeft een hogere prijs dan de losse melk". Ze denkt daarbij vooral aan de kwali teit van de Goudse kaas: „Vooral de buitenlandse toe risten, die ons land bezoeken, vinden die erg lekker". Ze vertelt dat Thailand nog maar voor 20 procent de ei gen markt voorziet van melkprodukten. De rest wordt in de vorm van melk poeder ingevoerd: „Er is dus nog heel wat voor ons te doen", aldus 'Jum' Suparsiri. De overheid toont ook inte resse in het project. Uit alle 23 provincies zijn mensen naar Zonta Dairy Village ge stuurd. Er bestaan plannen om de melkfabriek uit te breiden. Ook van buiten de coöperatie wordt inmiddels melk geleverd. JIBBO POPPEN RK kerk moet contacten met Oost-Europa steviger maken VUGHT De contacten en de dialoog van de Nederland se katholieke geloofsgemeen schap met de landen en vol ken van Oost-Europa moet worden geintensiveerd. Dat bepleit de adviescommis sie inzake Oost-Europa-con- tacten van de Katholieke Raad voor Kerk en Samenle ving in haar zojuist versche nen eindrapport. De commis sie onder leiding van dr. J. van der Aalst, hoogleraar Oosterse Theologie in Nijme gen, vindt meer contacten met Oost-Europa onder meer noodzakelijk, omdat bepaalde markante waarden uit de christelijke tradities van Oost-Europa, zoals beschou welijkheid, verbondenheid met de natuur en de poëti sche kracht van de devotie, een verrijking van de ge loofsbeleving van de Neder landse katholieken kunnen betekenen. De commissie stelt vast dat er op alle niveaus en bij alle ge ledingen van de Nederlandse katholieke geloofsgemeen schap mogelijkheden liggen om aan de intensivering van de contacten bij te dragen. Zij pleit ervoor „proeftuinen" te ontwikkelen: bewust gekozen vormen van contacten met partners in Oost-Europa die bedoeld zijn als eèn voor beeld voor verdere initiatie ven. Om zowel praktisch-fi- nanciële redenen alsook als middel om de bewustwording van het belang van de con tacten binnen de geloofsge meenschap te bevorderen geeft de commissie de leiding van de RK Kerk in overwe ging een regelmatige collecte in de kerken te laten houden voor een fonds ter stimule ring en bestendiging van ini tiatieven op dit gebied. De commissie constateert dat in de Nederlandse RK Kerk veel te vaak een te weifelen de, gereserveerde houding te genover contacten en dialoog met Oost-Europa kan worden waargenomen. Deze houding zou er op den duur toe kun nen leiden dat het bewustzijn van de noodzaak van contac ten wordt uitgehold. Zij wijst in dit verband „met enige ja loezie" op de protestantse kerken in ons land die met name op diaconaal gebied al veel meer dan de RK Kerk samenwerken met christenen in Oost-Europa. verheelt niet dat de contacten met Oost- Europa met veel moeilijkhe den gepaard gaan. Het gaat dan niet alleen om algemene problemen als het verschil in taal, maar ook om een aantal specifieke problemen, zoals het feit dat de openheid van het geloofsgesprek een be dreiging betekent voor de specifieke maatschappelijke en politieke ambities van het communisme. Maar deze pro blemen mogen er niet toe lei den dat van contacten wordt afgezien. „Omwille van het doel, het grote goed van het delen van eikaars inzichten, moeten de gesprekspartners bereid zijn geduld en discipli ne te oefenen om zo elkaar vol respect de tijd te geven", zo schrijft de commissie van de Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving. AMSTERDAM Het Over legorgaan van Joden en Christenen in Nederland (OJEC) beschouwt de zaak Wentsel als afgesloten. Dat blijkt uit een brief van de or ganisatie aan dr. B. Wentsel, gereformeerd predikant in Den Haag. De predikant kwam in opspraak door be weringen in zijn dogmatiek en op een studentenbijeen komst dat de uitroeiing van zes miljoen joden in de Twee de Wereldoorlog een straf van God zou zijn. „We hebben kennis genomen van uw nuancering en uw excuses. Het is beter de cor respondentie te beëindigen", aldus het OJEC in een reac tie op een brief van Wentsel van oktober dit jaar. Wentsel schrijft daarin dat hij in het derde deel van zijn dogma tiek alleen de verschillende aspecten van de zingeving van het lijden op een rijtje heeft gezet. „Daar de zindui ding van Gods hand een van de moeilijkste vraagstukken vormt, heb ik de duidingen naast elkaar gezet." Laat Verder stelt de Haagse predi kant journalisten verant woordelijk voor alle opschud ding. Deze zouden één aspect van de zingeving van het lij den uit het geheel hebben ge haald. „Voor zover ik nu het aandeel van mijn verant woordelijkheid in deze ge- voelige aangelegenheid kan nagaan, is het mijn voor naamste fout geweest dat ik (te) argeloos met journalisten ben omgegaan, waardoor ve len pijn en verdriet hebben ervaren", aldus Wentsel. Een beetje laat, vindt het OJEC van deze excuses twee jaar na dato. „Bovendien hebben ze geen betrekking op de zaak zelve. In uw ver ontschuldiging beschuldigt u bovendien slechts anderen, namelijk journalisten." De Haagse predikant schreef in het derde deel van zijn dogmatiek dat „het aangrij pend lijden van het joodse volk onder het moordzuchti ge regime van het racistisch nationaal-socialisme de exe cutie is van het straffend oor deel van jhwh (GOD) vanwe ge zijn ongehoorzaamheid en ongeloof". Soortgelijke uitla tingen op een .bijeenkomst van christelijke studenten deden in zowel joodse als protestantse kringen nogal wat stof opwaaien. Het gere formeerde deputaatschap voor Kerk en Israel verzocht Wentsel zijn opvattingen te herzien, omdat hij daarmee „grote schade aan de joods- christelijke betrekkingen had berokkend". Wentsels eigen kerkeraad - Den Haag-West - distantieerde zich van de uit spraken. Het OJEC reageer de „verontwaardigd" en vroeg de predikant „publie kelijk afstand" te nemen van zijn standpunten. In ant woord hierop schrapte Went sel de gewraakte passages uit zijn dogmatiek. FOTO CEES VERKERK Crisis achter IJzeren Gori IRC I m In de landen achter het IJzeren Gordijn wordt sindj^ dag in kritische commentaren over de crisis van dej^ i maatschappij het einde van het kapitalistische systals schreven. In de westerse democratieën staat de ecojr e inderdaad niet al te best voor. Een hardnekkige yj"'.1 heid knaagt aan het systeem en vooral in landen stelsel van de sociale zekerheid te wensen over laa[jtje goed functioneert belanden steeds meer mensen opdari onder de armoedegrens. Maar als wat het Westen es ie is, welke naam moeten we dan bedenken voor he( aa communistische landen in Europa doormaken? Eei Hl Een catastrofe? WANNEER enkele jaren geleden een Russische disif zijn land de toestand van de Sovjet-economie en dél( maatschappij zou hebben beschreven in dezelfde bev gen als partijleider Gorbatsjov nu doet, dan zou hij feld wegens laster en agitatie voor vele jaren in eei-y* garbeiderskamp zijn verdwenen. Gorbatsjov zelf zeg-li zijn „perestrojka" geen ander doel heeft dan te voo dat de Sovjetunie verzeild raakt in het peloton van tergebleven Derde-Wereldlanden. POLEN is het meest vervuilde land van Europa. H Bondsrepubliek zo gevreesde „Waldsterben" als geyj- de zure regen, grijpt in Polen op onvergelijkbaar gro£s om zich heen. En tegelijkertijd kan in een Poolse d|ac] theek lang niet altijd een asperientje worden aangest) i een door milieuvervuiling ontstane hoofdpijn te ver^g a. «JOEGOSLAVIË staat aan de rand van een complee^ sement. Er hoeft niet veel meer te gebeuren of het lijgj aan interne chaos en strijd ten onder. Hongarije ljn maar net het hoofd boven water houden dank zij tfod economische contacten met westerse economieën, ^ei vei ALLE records worden echter gebroken door Roeme land dat al tientallen jaren met ijzeren vuist wordt gtfun door president Nicolae Ceaucescu en zijn familiecla 1 de vierde keer achtereen gaan de Roemenen een wifun ontberingen tegemoet. ska teri De maatregelen die de Roemeense regering heeft u om elektriciteit te besparen zijn nog draconischer d«^° voorgaande drie jaar. Huizen en woningen kunnente lijks worden verwarmd en verlicht. Veel van de 23-e r Roemenen zullen geen andere remedie tegen de fmil hebben dan een extra trui en extra oveijas, als ze dier i ben. Dat is in 1987 de barre werkelijkheid in een Pn 1 land. If'i da£ tisc Het is alleszins begrijpelijk dat de Roemeense arhn l die in naam de heersers van de staat zijn - bij wie hulk tot de lippen is gestegen, in verzet komen. In Brai w groot industriecentrum in de Transsylvanische Alpt^ ben arbeiders partij- en overheidsgebouwen belegercar^ een van die zeldzame arbeidersprotesten die van aclchi IJzeren Gordijn doordringen en ons in het Westen tlaa ste met zorg zouden moeten vervullen. Gorbatsjov kfüc zijn perestrojka-plannen geen dag te vroeg. Hopelijroc ze ook in de andere landen achter het IJzeren Gordi worden overgenomen en de bevolking enige ver brengen. )0 Regen of natte sneeuw DE BILT (KNMI) Er staat pns opnieuw een nat en don ker etmaal te wachten. Van nacht gaat het regenen, het eerst in het oosten van het land. Tegen de ochtend kan er ook af en toe natte sneeuw vallen. Morgen houdt de neer slag nog enige tijd aan, pas in de middag kunnen er ook nog enkele opklaringen komen. De temperatuur daalt vannacht tot een minimum van om streeks 3 graden. Morgen overdag loopt het kwik maar weinig op, er wordt een maxi mumtemperatuur van onge veer 5 graden verwacht. Er staat behoorlijk veel wind die hoofdzakelijk uit noordooste lijke richting komt. In het bin nenland is tie wind matig tot kracht vier en aan de kust nu en dan krachtig tot 6. De de pressie boven centraal Europa, die voor de neerslag verant woordelijk is, trekt in de loop van donderdag naar het oosten weg. Weersvooruitzichten voor de Europe se landen, geldig voor morgen en donderdag: Zuid-Noorwegen: Wisselen!-, en een enkele bui, in de be^0' Middagtemperi Z| graden aan de kust tojnir vriespunt landinwaarts. gn Zuid-Zweden: Veel bewolkjLj rioden met regen of sneeuw., temperatuur om het vnesprlK Denemarken: Veel bewolkfecl rioden met regen. Middafntc tuur circa 2 graden. r^e Britse Eilanden: Half tot L wolkt en vooral aan de no<P' af en toe regen of natte sneha2 dagtemperatuur ongeveer Seloi Benelux: Veel bewolking eimei met regen, mogelijk af enLg. sneeuw. Middagtemperatui^' Noord- en Midden-Duitslaflst den met regen of buien. Mi ko peratuur 3 tot 6 graden, g <J] Zuid-Duitsland: Af en toe ircj( wisseld met buien, in de bef, toe sneeuw. Middagtemperï-Dr< 5 graden. MSje Frankrijk: Perioden met zod O kele buien. Middagtemperi 7 graden in het noordwesCT" graden aan de Riviera. (Ai Alpengebied: Perioden meb buien, in de bergen af en to Middagtemperatuur in de "1 geveer 5 graden. Nul-gra,jl niveau circa 1000 meter. ®V Spanje én Portugal: WissP>| wolkt en buien, vooral inL* den. Middagtemperatuur den in het noordwesten totj J in het zuidoosten. Italië en de Joegoslavischek bewolking en perioden Middagtemperatuur van f het noorden tot 20 graden Brieven graag kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten Oudste inwoner Het bericht vorige week over de oudste inwoonster van Ne derland, die als eerste 111 jaar zou zijn geworden, is onjuist. Ik ben in het bezit van een bidprentje van 29 maart 1847 waarop staat vermeld dat Cas per Evertsen van Leeuwen kamp „in den hoogen ouder dom van 112 jaren en 12 da gen" is overleden in Putten en begraven in Nijkerk. Hij was familie van mijn vrouws kant.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2