Katalysator werkt niet
bij plankgas rijden
c
Tweestrijd in Moskou
over terugkeer Tataren
Koeweit: ook schepen
onder Britse vlag
UITENLAND
Eeidócöoirtfwt
Groenen slepen autofabrikanten voor de rechter:
wart gat mogelijk
art elke melkweg
SURFEND DE OCEAAN OVER
Leger Panama „pakt"
tegenstander Noriega
België verbaasd
over vonnis Herald
luzie in
3onn
aver asiel
hilenen
TELEURSTELLEND GESPREK MET GROMIKO:
Kapitein van
USS Stark
gepensioneerd
Parijse mode: kort en strak
DINSDAG 28 JULI 1987 PAGINA 5
(Van onze correspondent
Rink Drost)
BONN De Westduitse
Groenen hebben gisteren
de autofabrikanten
Daimler-Benz (Mercedes)
en Opel aangeklaagd we
gens bedrog. Ontdekt is
namelijk dat de katalysa
tor, die de uitlaatgassen
moet ontdoen van scha
delijke stoffen, wordt
uitgeschakeld zodra
„plank gas" wordt gere
den. Dat levert namelijk
meer motorvermogen op,
waardoor de auto nog
feller kan optrekken.
Door de aanklacht van de
Groenen is het openbaar mi
nisterie verplicht een onder
zoek in te stellen. De Groe
nen hebben Daimler-Benz en
Opel overigens willekeurig
uitgezocht: hun verwijt geldt
namelijk alle Duitse en en
een aantal buitenlandse pro
ducenten die op de Duitse
markt wagens met een kata
lysator aanbieden.
Vast staat inmiddels, dat het
verwijt van de Groenen
klopt. Nagegaan wordt nu, in
hoeverre strafbaar is gehan
deld. In eerste instantie had
voorzitter Schönbeck van het
Verbond van de Duitse Auto
industrie (VDA), de beschul
digingen botweg ontkend en
kreeg daarvoor prompt een
pluim op de hoed van de
nieuwe minister voor milieu
zaken en reactorveiligheid
Klaus Töpfer. Maar het
Technische Überwachungs-
verein (TÜV) in Essen toon
de dat de katalysatorauto's
inderdaad niet voldoen aan
de wettelijke eisen, bond de
VDA ijlings in.
Secretaris Von Manteuffel
schreef vervolgens dat auto
mobilisten noch construc
teurs er vrede mee hebben
dat de prestaties van auto bij
gebruik van een katalysator
afnemen. „Daarom is het ge
bruikelijk, bij volle belasting
(plank-gas rijden) de kataly
sator uit de schakelen om het
benzinemengsel te verrij
ken." Vergoelijkend schrijft
de secretaris: „De individuele
automobilist trapt het gaspe
daal niet meer dan enkele se
conden tot de plank in."
Daardoor zou de extra mi
lieubelasting statistisch te
verwaarlozen zijn.
Koolmonoxide
De autofabrikanten hebben
aan de katalysator een scha
kelaar gekoppeld, die de zo-
enaamde lambdasonde in
et apparaat buiten werking
stelt zodra plankgas wordt
gereden. Dat levert vijf tot
zeven procent meer motor
vermogen op. De lambdason
de zorgt ervoor dat de ver
houding brandstof en lucht 1
1 wordt gehouden, dat is het
gunstigst voor het milieu. De
motor levert echter meer
vermogen bij een verhouding
van 1,1 brandstof op 0,9 lucht
en die verhouding wordt be
reikt door de lambdasonde
uit te schakelen. Bij vol-gas
neemt de uitstoot van giftig
stikstofoxide iets af. Daaren
tegen neemt de uitstoot van
het eveneens giftige koolmo
noxide en koolwaterstoffen
met het tien- tot vijf tigvoudi-
ge toe.
Het Groene Bondsdaglid Jo-
chen Brauer zei gisteren:
„Deze manipulatie aan de ka
talysator is in strijd met de
wet en betekent bedrog je
gens 600.000 milieubewuste
burgers, die een katalysator-
voertuig hebben gekocht-
".Bovendien betekent het
zeer formeel gesteld dat
die automobilisten ten on
rechte belastingsvoordeel
van duizenden guldens heb
ben gekregen.
EW YORK De jongste ontdekking
zwarte gaten in spiraalnevels die het
htst bij de aarde staan, opent de weg
de theorie dat „slapende" zwarte
aten het hart vormen van vele andere
>wone melkwegstelsels. Tot dusverre
am men aan dat zwarte gaten zo
erk geconcentreerde materie dat zelfs
>en licht kan ontsnappen alleen
oorkwamen in speciale melkwegstel-
e]s. Maar volgens sterrenkundige dr.
jan Dressier van het Carnegie Instituut
i de VS is het zeer goed mogelijk dat
ok het melkwegstelsel waarin onze zon
ich bevindt, rond een zwart gat draait,
(ressler ontdekte vorige week het zwar-
t gat in het Andromeda-sterrenstelsel,
ilechts" twee miljoen lichtjaren van de
arde verwijderd.
LA BAULE Een 26-jarigè
Fransman is als eerste in de ge
schiedenis de Atlantische
Oceaan overgestoken op een
windsurfplank.
Gisterochtend bereikte hij de
Franse kust na een solotocht
van 46 dagen. Hij was op 10 juni
uit New York vertrokken. Step-
hane Peyron (foto) legde de
6.500 kilometer lange tocht af
op een speciaal ontworpen
windsurfplank met een lengte
van 7,5 meter en een kleine ca
bine van 75 centimeter diepte,
waarin hij sliep. Verder be
schikte hij over een radiozender
en een voedselvoorraad. Het laatste traject van de overtocht was
erg onaangenaam geweest, zo vertelde een broer van Peyron, om
dat de kabine was lekgeslagen.
PANAMA Het Panamese leger
heeft gisteren in alle vroegte de wo
ning van de gepensioneerde kolonel
Roberto Diaz Herrera (49) aangeval
len.
Volgens getuigen is er urenlang ge
schoten en is Diaz, de tegenstander
van generaal Manuel Noriega, gear
resteerd. Diaz beschuldigde Noriega
eerder van corruptie, verkiezings
fraude en politieke moorden. Deze
„harde woorden" veroorzaakten een
golf van protest in het middenameri-
kaanse land. Gisteren en vandaag
mondde het protest uit in een 48-uri-
ge staking en vele massabetogingen.
Noriega heeft alle beschuldigingen
tegen hem ontkend.
„Aidsgevaar":
geen shorts
bij de kapper
BELGRADO De Kappersvere
niging van de Joegoslavische
hoofdstad Belgrado heeft zijn le
den opgedragen niet langer klan
ten in korte broek te helpen als
voorzorgsmaatregel tegen de ver
spreiding van aids. De beslissing
werd genomen op aanbeveling van
de stedelijke commissie voor de
volksgezondheid, die tot de slot
som was gekomen dat aids overge
dragen kan worden door blote be
nen. Deze conclusie staat geheel
haaks op internationaal onderzoek,
dat heeft aangetoond dat de ziekte
alleen kan worden overgedragen
door geslachtsverkeer of besmet
ting via bloed.
BRUSSEL De Belgische minister
van verkeer Herman de Croo is er
verbaasd over dat het in Groot-Brit-
tannië niet tot een strafvervolging is
gekomen van diegenen die verant
woordelijk zijn voor het vergaan
van de veerboot „Herald of Free
Enterprise".
De bewindsman zei gisteren dat de
Belgische justitie mogelijk alsnog
een strafzaak tegen de rederij en be
manning zal instellen. De Britse on
derzoeksrechter Sheen verweet de
rederij en onder anderen de kapi
tein van de Herald „grove" nalatig
heid, maar wilde het uitvaren met
geopende laaddeuren niet als een
misdrijf aanmerken.
Oorlogsmisdadiger
geëxecuteerd
MOSKOU Fjodor Fedoren-
ko, die vorig jaar door een
Sovjet-rechtbank ter dood
werd veroordeeld wegens oor
logsmisdaden, is gisteren in de
Krim geëxecuteerd. Fedoren-
ko was in december 1984 door
de Verenigde Staten aan de
Sovjet-Unie uitgeleverd, op
verdenking van oorlogsmisda
den tijdens de Tweede We
reldoorlog. Een rechtbank in
de Krim, waar de 80-jahge Fe-
dorenko vandaan kwam, acht
te de voormalige kampbewa
ker schuldig aan verraad en
medeplichtigheid aan de mas
samoord op gevangenen in het
vernietigingskamp Treblinka
in Polen.
(Van onze correspondent
Rink Drost)
0NN Minister Blüm
erkgelegenheid en soci-
zaken) tevens onder-
irzitter van de grootste
leringspartij CDU en
:ter Zimmermann
linnenlandse zaken), af-
omstig uit de rijen van
2 e Beierse CSU, hebben
en fikse Chileense appel
j iet elkaar te schillen,
i linnen de regeringscoali-
J e is het tot de grootste
t; uzie sinds jaren gekomen.
1!
)e rel ontstond toen Blüm in
Ihili familieleden bezocht van
eertien mensen, die op ver-
enking van moorden, bom-
anslagen en bankroof al ze-
Jn jaar gevangen zitten.
Um kwam tot de conclusie
i at de bekentenissen van de
l eertien, mede dankzij gruwe-
'G jke folteringen zijn afgelegd,
•j )ie conclusie heeft hij onver-
s iloemd in de openbaarheid ge-
racht en daaraan toegevoegd
3' at de Bondsrepubliek de
ren dient op te nemen,
hun terechtstelling te
I uorKomen.
uitlatingen waren recht
in het zere been van CSU-
Zimmermann. Die
eeff zich namelijk enkele we
en geleden fel tegenstander
atoond van opname van de
eertien Chilenen. „Doodge-
rone misdadigers," noemde
ij hen „die niet voldoen aan
Ie eisen die in de Bondsrepu-
iliek aan asielaanvragen wor-
en gesteld." Volgens de Zim-
lerman is er geen bewijs van
oltering en de Beierse minis-
,1 er-president en CSU-voorzit-
12 er Franz-Josef Strauss staat
ils een blok achter hem.
Terroristen
Jaarentegen staat de minister
ran buitenlandse zaken Gen-
cher achter de mening van
llüm: in Chili zou aan de lo-
inde band worden gefolterd.
)ok de liberale coalitiepartner
'DP, de sociaaldemocratische
ppositiepartij SPD en de
veneens oppositionele Groe-
hebben in opvallende
ensgezindheid de kant van
llüm gekozen. Bondskanselier
Cohl moet het als voorzitter
an de CDU natuurlijk eens
ijn met partijgenoot Blüm,
ïaar hij voelt zich door de
nallende ruzie binnen zijn
oalitie niet erg gemakkelijk,
ërder had hij namelijk het
landpunt van Zimmerman
'erdedigd: geen asiel voor de
Ihilenen.
Jzervreter Frans-Jozef
trauss zei in een interview:
J)at Blüm zich tegen de me
ling van kanselier Kohl in, dit
chandalige optreden heeft
'eroorloofd, is opmerkelijk.
Vanneer het de bondskanse
lier niet lukt hier voor orde te
irgen, zal hij ten slotte de re-
tening gepresenteerd krij
gen..."
Minister Zimmermann zelf
beet het afgelopen weekeinde
van zich af: „Ik zou Blüm wil
len vragen of hij de gelegen
heid te baat heeft genomen,
niet alleen te spreken met de
amilieleden van de veertien
erroristen, maar ook met de
amilieleden van de slachtof-
ers, van de doodgeschoten
ankemployé's en parkwach-
ers, de weduwen en wezen
ton de vermoorden. Wie
lenkt dat hij de hele wereld
noet vragen, haar moorde-
iaars naar de Bondsrepubliek
te sturen, heeft niet het juiste
begrip van het samenleven
van de mensen". Overigens
heeft Oostenrijk al een half
aar geleden aan de regering
Pinochet laten weten de veer
tien Chilenen op te willen ne
men, maar daarop is niet gere
ageerd.
DEN HAAG De Krim,
het schiereiland in de
Zwarte Zee, kreeg in 1944
internationale bekendheid
omdat daar de Conferen
tie van Jalta werd gehou
den. Jozef Stalin, Theodo
re Roosevelt en Winston
Churchill tekenden de
grote lijnen van het nieu
we Europa, waarin de
staatsgrenzen drastisch
zouden worden gewijzigd.
De bevolking van het schierei
land werd in datzelfde jaar
ook drastische veranderd. Een
kwart werd gedeporteerd en
verspreid over verschillende
delen van de Sovjet-Unie. Het
waren de Krim-Tataren, bijna
200.000 zielen op het totaal van
700.000. De reis naar hun nieu
we woongebieden in Midden-
Azië was vol ontberingen en
zou vier tot zes weken duren.
Volgens de Krim-Tataren
overleed 46 procent van het
volk tijdens de reis of gedu
rende de eerste anderhalf jaar
van de verbanning.
De volksverhuizing kreeg wei
nig ruchtbaarheid en baarde
nauwelijks opzien. Het was
immers, zoals Stalin had ver
klaard, hun straf voor collabo
ratie met de Duitsers, gedu
rende de 2,5 jaar dat het ge
bied bezet was geweest. Nikita
Kroetsjov veroordeelde de de
portaties twaalf jaar later
scherp. In zijn de-Stalinisatie-
rede van 1956 stelde hij vast
dat „Stalin een weerzinwek
kend initiatief nam: wij den
ken hierbij aan de massale de
portaties van hele naties uit
hun geboortestreek, waarbij
ook alle communisten en kom-
somols, zonder uitzondering,
zijn verbannen." De partijlei
der noemde een aantal volke
ren met name, maar hij „ver
gat" de Krim-Tataren.
Teleurstelling
De betoging van enkele hon
derden Tataren, die vorige
week vier dagen achtereen op
en rond het Rode Plein in
Moskou hielden, werd getole
reerd. Maar het gesprek dat
een delegatie Tataren gisteren
voerde met preident Gromiko
leverde volgens eerstgenoem-
den „teleurstellend weinig
op". Gromiko hield de Tataren
voor dat zij naar huis meosten
gaan en geen druk op de over
heid uitvoeren, omdat dat hun
zaak niet ten goede zou ko
men.
De Tataren zijn overigens al
vaker van een koude kermis
thuisgekomen. Ook in 1965 en
1966 werden zij op het Krem
lin ontvangen, door leden van
het presidium van de Opperste
Sqvjet. De rehabilitatie is sinds
1967 een feit, maar het heeft
in hun positie nauwelijks ver
andering gebracht. In het vol
gende jaar kregen slechts acht
tien gezinnen en dertien al
leenstaanden een vestigings
vergunning, terwijl 12.000 ..il
legale" Tataren opnieuw de
Krim werden uitgezet.
Een zo heeft de politiek van
Stalin zijn sporen achtergela
ten: de Krim-Tataren zijn ver
guisd, verbannen en vergeten.
Hun schiereiland is ge-Russifi-
ceerd. Zou het Kremlin ingaan
op de eisen van de Krim-Tata
ren en komt er, als gevolg
daarvan, een nieuwe stroom
van repatrianten op gang, dan
leidt dat onvermijdelijk tot
grote spanningen met de hui
dige generaties Russen, die de
Krim ook als hun geboorte
grond beschouwen.
Gorbatsjov ziet zijn handen ge
bonden. Een toegeven aan de
eisen kan een ontwikkeling op
gang brengen, die door het
Kremlin niet meer in de hand
gehouden kan worden. Im
mers overal in de Sovjet-Unie
tonen minderheden toenemen
de weerstand tegen de bevoor
rechting van Russen. De ge-
weldadige opstand in Kazach-
stan, toen daar eind vorig jaar
een plaatselijke partijleider
werd vervangen door een Rus,
kan daarvan een voorproefje
zijn.
ANDRE HORLINGS
Voetgangers
bekijken nabij de
badplaats
Matursuka Banja
In het zuidoosten
van Joegoslavië
de ingestorte
brug over de Ibar.
Zeker honderd
mensen raakten
gewond, van wie
twintig ernstig,
toen de brug het
plotseling begaf.
Duikers hebben
in de rivier naar
mogelijke
slachtoffers
gezocht, maar
niemand
gevonden.
foto: ap
Links boven: Een ontwerp gebaseerd op vervlogen tijden in Frankrijk: het is een van de modellen
door ontwerper Cristian Lacroix, die de modewereld van Parijs deze week op z'n kop zette. Lacroix
is een nieuwkomer in de wereld van de haute couture, maar het publiek raakte bijna in extase van
zijn vernieuwende en gedurfde aanpak. Het modebeeld dat de ontwerpers de komende winter voor
ogen hebben is over het algemeen kort, strak en sexy.Rechts boven: Mare Bohan ontwierp voor
modehuis Cristian Dior een combinatie van de Prince of Wales- en Sherlock Holmeslook, afgezet
met mink. Links onder: Geen traditioneel zwart voor ontwerper Louis Scherrer, maar knallend
paars en groen. En iets luchtiger (rechts onder) pakte Pierre Cardin het aan: een mouwloos jurkje,
wijd uitlopend, met brede band getailleerd. foto's- ap
Brug stort in
Kapitein Glenn R. Brindel.
foto: ap
NORFOLK De Amerikaaan-
se marine heeft besloten ka
pitein Glenn Brindel van de
USS Stark niet voor de
krijgsraad te dagen. In plaats
daarvan is Brindel in rang
verlaagd en met vervroegd
pensioen gestuurd. Het fregat
Stark werd op 17 mei in de
Golf door een Iraaks ge
vechtsvliegtuig aangevallen,
waarbij 37 bemanningsleden
om het leven kwamen. Vol-
fens een woordvoerder van
e marine is Brindel schuldig
bevonden aan grof plichts
verzuim ten aanzien van de
paraatheid van de Stark.
Maar ook werd opgemerkt
dat de Iraakse aanval totaal
onverwacht was gekomen en
de kapitein zich onder de
omstandigheden „heroïsch"
had gedragen.
(Vervolg voorpagina)
LONDEN Koeweit
heeft de eerste noodzake
lijke stappen gezet om een
van zijn olietankers in de
Britse kolonie Gibraltar te
registreren. Een woord
voerder van het Britse mi
nisterie van handel ver
telde gisteren dat de nieu
we naam voor het schip al
was goedgekeurd. De vol
gende stap is een formele
aanvraag tot registratie in
Gibraltar, aldus de
woordvoerder.
Volgens kranteberichten in
Koeweit en Londen gaat het
om een ruim 26.000 ton meten
de tanker „Mohdi", die na
overschrijving de rode vlag
van de Britse koopvaardij zal
voeren. Dit betekent dat het
schip in aanmerking komt
voor bescherming door de
Britse marine. Groot-Brittan-
nië heeft in de Golf twee oor
logsschepen en in de Indische
Oceaan één. De oorlogssche
pen mogen echter niet verder
dan Bahrein, vierhonderd ki
lometer ten zuiden van Koe
weit.
Koeweit heeft al elf tankers
onder Amerikaanse vlag va
ren om hen te beschermen te
gen Iraanse aanvallen in de
Perzische Golf. Koeweit wordt
door Iran beschouwd als een
bondgenoot van Irak, waar
mee het al zeven jaar in oorlog
is. Vrijdag liep de onder Ame
rikaanse vlag varende Koe
weitse supertanker „Bridge-
ton" nog op een mijn. De scha
de wordt momenteel in Koe
weit door Amerikaanse des
kundigen geïnspecteerd. Se
dert het incident is de Ameri
kaanse escorte tot een „fiasco"
bestempeld, en is de kritiek in
het Amerikaanse Congres op
de bemoeienis in de Golf fors
toegenomen. Marine-experts
buigen zich nu over de vraag
hoe oorlogsschepen het best te
gen mijnen beschermd kunnen
worden.
Het afgelopen weekeinde be
legden de ministers van bui
tenlandse zaken van de lidsta
ten van de Golf Samenwer
kingsraad (GCC) een vergade
ring in Saoedi-Arabië om de
siuatie in de regio te bespre
ken in het licht van de VN-re-
solutie. De resultaten van dit
overleg werden niet bekend
gemaakt.
won 7%
UXMNte
ütsfttvjTom
wecivtoauK,
t
tr
:r
1!
i
a
t
e
