„Centralisatie van kerk heeft geen toekomst meer ÊeldóeSoutan HELPEN ?l IIHELPI kerk wereld uueer CctebcSotuont Predikant die met ANC sprak ter verantwoording geroepen beroepingen JUBILERENDE PATER JAN LINSKENS: Imago Campus Crusade niet geschaad door optreden Bakker Voetreis naar Rome Paard achter de wagen AJ ACHTERGROND DINSDAG 28 JULI 1987PAGIN; N JOHANNESBURG Ds. Theuns Eloff, die deel uitmaakte •van de delegatie van blanke Zuidafrikanen die eerder deze maand in Dakar overlegden met de in Zuid-Afrika verboden verzetsbeweging ANC, is door zijn kerkeraad ter verantwoor ding geroepen. Eloff is predikant van de Gereformeerde Kerk van Zuid-Afrika (GSKA), de kleinste van de drie „blanke" kerken in het land. Hij staat in een gemeente in Pretoria, die door hemzelf „conservatief nationalistisch" wordt genoemd. Zijn gezin heeft de afgelopen dagen diverse malen telefonische scheldpartijen over zich heen gekregen en zijn kinderen zijn op school bedreigd. Eloff, die volgè'ns ingewijden in het overleg met het ANC een belangrijke rol heeft gespeeld, gelooft niet dat hii uit het ambt zal worden gezet. „Veel groter is de kans dat de kerkeraad mij zal zeggen dat ik niet langer geschikt ben om deze gemeente te dienen", zo meent hij. Eloff verwacht dat geen enkele andere gemeente hem zal beroepen als hij zijn gemeente zou moeten verlaten. Ook een gemeente van zwarte leden van de GSKA zal hem niet snel beroepen, omdat de „zwarte" gemeenten fi nancieel sterk afhankelijk zijn van de „blanke" gemeenten. De GSKA kent geen afzonderlijke kerken voor de verschillende rassen, maar er zijn wel „blanke" en „zwarte" plaatselijke ge meenten. Ook de voorzitter van de Nederduitse Gereformeerde Kerk, de grootste „blanke" in Zuid-Afrika, prof. Johan Heyns, is be schuldigd van contacten met het ANC. Hij zou een vertegen woordiger an die organisatie ontmoet hebben in de VS. Heyns ontkent in het jongste nummer van de Kerkbode dat hij met deze man heeft gesproken. De mens heeft geen ander doel dan er te zijn. Rabbijn Mare Tannenbaum FOTO: AP Amerikaanse joden willen verzoenend „gebaar" van paus ROME De joden in de Verenigde Staten verlangen een „gebaar" van paus Jo hannes Paulus II voordat de dialoog tussen de RK kerk en de joden hervat kan worden. Dat is in joodse kringen in Home vernomen. Joodse organisaties in de Verenigde Staten hebben vo rige maand het besluit van de paus de Oostenrijkse pre sident Kurt Waldheim te ontvangen krachtig veroor deeld. Het Amerikaanse Joodse Congres besloot toen niet langer deel te nemen aan de ontmoeting van de paus met de Amerikaanse jo den in Maimi. Rabbijn Marc H. Tannen baum, binnen de de raad van joodse organisaties in de Ver enigde Staten belast met in ternationale aangelegenhe den, zou zich in een gesprek begin vorige week met mgr. Achille Silvestrini van het Vaticaanse staatssecretariaat tot tolk van de gevoelens van de Amerikaanse joden heb ben gemaakt. Het Vaticaan heeft de ontmoeting tussen Tannenbaum en Silvestrini niet bevestigd. Volgens de joodse kringen in Rome heeft Tannenbaum de suggestie gedaan dat de paus voor zijn vertrek naar de Verenigde Staten een joodse delegatie ontvangt, geleid door de ambassadeur van Is rael in Italië, Mordechai Dro- ry. Maar waarnemers noe men de haalbaarheid van dit verzoek gering omdat de of ficiële en particuliere audiën ties van de paus tot midden september zijn opgeschort. Meer waarschijnlijk wordt geacht dat de paus de ont moeting met de Amerikaanse joden verplaatst van Miami naar New York, in het ge bouw van de Verenigde Na ties of in de sefardische syna goge, de oudste synagoge in de Verenigde Staten. Dat zou worden beschouwd als een veelbetekend gebaar van de kant van het Vaticaan. Naar verluidt hecht ook het Vaticaan grote waarde aan het doorgaan van de ontmoe ting met Amerikaanse joodse leiders. Volgens een Vati caanse diplomaat die in de International Herald Tribune werd geciteerd, is het de paus er zeer aan gelegen dat de ontmoeting met de joodse ge meenschap „op een vrucht bare en vriendschappelijke manier kan doorgaan" en hij noemde de ontmoeting voor de paus „zeer belangrijk". Nederlands* Hervormde Kerk Aangenomen naar Leeuwarden G.J. van Beusekom te Oostwold (01- dambt). Aangenomen naar Dor drecht H.J. Stoutjesdijk te Oud- Beijerland. Aangenomen naar Val- kenburg-Meerssen A.J.K. Witte te Bellingwolde en Blijham Beroepen te Buren H.J.H. Pap, kan didaat te Rhenen. Christelijke Gereformeerde Ker ken Beroepen te Mitchell, Ontario drs. L.W. Bilkes te Ermelo. Gereformeerde Gemeenten Beroepen te Tholen M. Mondria te Waardenburg. Beroepen te Middelburg-Zuid A. Bac te Bodegraven. Bedankt voor Apeldoorn en voor Zoetermeer C. Harink te Oostkapel- le. Bedankt voor Poortvliet G. Mouw te Genemuiden. Bedankt voor Clifton, USA en voor Sioux Centre, USA C.J. Meeusen te Rotterdam-Z. Vrije Evangelisch* Gemeenten Aangenomen naar Wemeldinge J.W. Delwig te Kampen. Onlangs vierde de Nederlandse pater Jan Linskens (68) in Washington zijn veertig jarig priesterjubileum. Lins kens is directeur van het Mexican American instituut in Washington, een instituut dat zich onder meer toe legt op de bestudering van het geloof in veranderende culturele omstandig heden. Linskens, bijbelgeleerde van opleiding, is afkomstig uit Limburg, maar bracht het grootste deel van zijn priesterleven buiten Nederland door. Hij studeerde in Rome en is dus goed op de hoogte met het centrale bestuur van de rooms-katholieke kerk. Zijn bestudering van het geloof in niet- westerse omstandigheden heeft hem tot andere inzichten gebracht Hij ge looft dat het centralisme van de rooms-katholieke kerk zijn langste tijd gehad heeft, maar ziet voor het geloof, waar het uitdrukking wordt van een volk, grote mogelijkheden. Linskens ging zich in Amerika bezig houden met de problemen die Mexi caanse immigranten ondervonden als ze in de Verenigde Staten kwamen. „Ze zochten als katholieken natuur lijk de parochies op in Texas en New Mexico. Die waren op Duitse en Ierse leest geschoeid. Het was een katholi cisme dat ze niet kenden, dat niet in hun cultuur was geworteld, dat der halve niet bij hun temperament en hun devoties paste. Dat van oorsprong Iers-Duitse katholicisme veroorzaakte onder hen dus een enorme vervreem ding.". Het instituut van Linskens moest die problemen zien te verhel pen. Dat zijn werk in de Verenigde Staten gewaardeerd wordt blijkt wel uit het feit dat bij zijn jubileum twaalf Amerikaanse bisschoppen aanwezig waren. WASHINGTON Pater Jan Linskens steekt zijn zoveelste sigaret op. Hij is een tanige, bijzonder levendige man die met grote nadruk praat, maar die evengoed ook zegt: "Ik maak liever maar niet al te veel kabaal". In antwoord op de vraag hoe hij in de VS terecht is gekomen en welke rol hij speelt bij het Mexican American Cultural Insti tute, zegt hij: "Dat is een lang verhaal, dan van het begin af aan moet worden verteld". Hij zakt onderuit in een stoel, inhaleert de rook van zijn sigaret naden kend en zegt dan: "Het is allemaal met mijn bij belstudie begonnen. Je komt dan onvermijdelijk tot de ontdekking dat er iets vreemds gebeurde op het mo ment dat Paulus het jood s-christelijk geloof bij ae oude Grieken preekt. Er treedt dan plotseling een ver andering in. Het geloof van de ene cultuur wordt opgeno men in een andere cultuur. Dat heet, wat ik noem, de 'transculturatie". Hij dooft met een bijna drif tig gebaar zijn sigaret en haalt een nieuwe tevoor schijn. "Dat heeft me m'n hele priesterleven bezig ge houden: wat gebeurt er als je een geloof, dat volledig is in gebed in westerse waarden, naar bijvoorbeeld Azië of Afrika brengt. Het denken daarover is het uitgangspunt van al mijn werk geworden. Toen Paulus het jonge chris tendom bij de Grieken bracht, overkwamen hem een paar eigenaardige din gen Het denken van de Grieken was volstrekt anders dan dat van de Joden. In Griekenland werd een ande re taal gesproken, bestond een ander waardepatroon, een andere filosofie. Je ziet dan meteen dat de oorspron kelijke boodschap aan die cultuur wordt aangepast, of er mee in botsing komt. Neem bijvoorbeeld het vraagstuk van de sexualiteit. Dat is door de oude Grieken zeer verscherpt. De Grieken hadden de sexualiteit losge maakt van het spirituele. Bij de Joden was dat niet het ge- Armoede in Latijns Amerika. De kerk ontkomt er daar niet aan ook aan politiek te doen. val. Sexualiteit was daar juist een deel van het spirituele. Toen Paulus in Corinthe kwam, plaatste hem dat voor problemen die hij niet be greep". Scheiding Met enige nadruk en zo nu en dan een Engelse woord gebruikend, zegt Jan Lins kens: "In de huidige katho lieke Kerk bestaat die schei ding tussen vleselijkheid en sexualiteit nog steeds. Daar om wordt sexualiteit gezien als iets noodzakelijks, iets dat alleen maar dient om je voor te planten. In dat denken kan de sexualiteit geen deel van het spirituele leven en dus van je hele menselijkheid zijn. Volgens mij is dat een tragische vergissing die de Kerk nu voor grote proble men plaatst". Opverend uit zijn stoel, zijn gast doordrin gend aankijkend, vervolgt hij: "De christenen denken dat het spirituele leven een buitenaardse bron heeft. Maar is dat wel waar? De marxisten denken daar bij voorbeeld anders over. Een filosoof als Bloch heeft ge zegd: de spirituele mens leeft voor de ander, heeft het ver mogen tot liefhebben, tot liefde". Dan, op de toon van de ge routineerde docent, waarin nog steeds een Limburgse ac cent hoorbaar is: "Ik geef dat voorbeeld van de sexualiteit, om aan te tonen dat wij in het westen een bepaalde ma nier van religieus denken hebben ontwikkeld. Met dat denken zijn onze missionaris sen andere culturen binnen gestapt. De kans dat je aldus die andere cultuur vervalst en volkomen uit z'n even wicht brengt is zeer groot. Die missionarissen zeiden: dit is niet goed, dat is niet goed. Ze legden bepaalde gebrui ken en rituelen uit als zon dig, als verboden, als niet in overeenstemming met de leer van de Kerk. Ze deden alles om te voorkomen dat men sen in Afrika of Azië volgens hun eigen, eeuwenoude, bijna natuurlijke beginselen leef den. Het christendom werd geen deel van hun cultuur, geen aanvulling en geen ver rijking ervan. We hebben in die andere culturen soms een complete ravage aangericht, hele volkeren hun taal, hun gebruiken, hun gedichten en gezangen en hun rituelen ontnomen." Politiek Pater Linskens legt zijn be nen een beetje hoger en zegt: "Als je dat probleem overziet, kom je vanzelf tot vragen als: Zit de spirituele beleving bij andere volkeren anders in el kaar? Is hef politieke denken bij andere volkeren niet een deel van de spiritualiteit? En wat voor consequenties heeft dat dan voor de Kerk. Als je politiek uitlegt als het bevor deren van het goede bij de ander, betreed je het terrein van het geestelijke. Dat wordt door de Kerk lang niet altijd erkend. Toch hebben die inzichten de gelovigen in bijvoorbeeld Latijns-Amerika op een heel ander spoor ge zet. En dat heeft vervolgens weer veel priesters tot het in zicht gebracht dat je wel de gelijk politiek stelling moeten nemen. Als je echt aan de kant van de mensen staat, als je hun culturele en devotio nele gebruiken erkent als iets van hun eigen cultuur, als iets dat dus van de diepste waarde is, ontstaat er een an dere vorm van missionering. Goed, de officiële Kerk heeft daar moeite mee. Die is cen tralistisch, die wil voor iede re cultuur dezelfde, door Rome geformuleerde benade ring. Ik vrees dat dat niet werkt. Het is de bron van veel moeilijkgeden, ofschoon ik wel zo optimistisch ben te denken dat de weerstand van de Kerk langzaam maar ze ker wegebt". In Amerika is Jan Linskens zich gaan bezighouden met de problemen die Mexicaanse immigranten ondervonden in hun nieuw omgeving. "Ze zochten als katholieken na tuurlijk de parochies op. Maar in Texas en New Mexi co waren die op traditioneel Ierse of Duitse leest ge schoeid. Het was een katholi cisme dat ze niet kenden, dat niet in hun cultuur was ge worteld, dat derhalve niet bij hun temperament en hun de votionele beleving paste. Dat Iers-Duitse katholicisme ver oorzaakte een enorme ve- vreemding onder de Mexica nen. Ik stootte op zeker mo ment op dat probleem en ad viseerde een instituut op te zetten dat hulp en kennis verstrekt aan mensen die op dat snijpunt van twee ver schillende religieuze en maatschappelijke belevingen terecht zijn gekomen. Zo ont stond het Mexican American Cultural Institute in San An tonio (Texas). Daar werkt ik nog steeds". Succes Pater Linskens zegt dat het Instituut met groot succes opereert en als model heeft gediend voor verschillende gelijksoortige instellingen el ders in de VS. Hij serveert blikjes frisdrank en steekt andermaal een siga ret op. Opeens maakt hij een ontspannen indruk er er ver schijnt een brede grijns op zijn gezicht. Hij zegt: "Tja, het is soms erg moeilijk. Hier in Amerika wordt je werk al snel opgevat als iets politieks. En daarom ben je gevaarlijk. Maar we doen eigenlijk niets dan proberen de mensen te begrijpen, waarbij we hun ei gen cultuur en hun eigen waarden als uitgangspunt ne men. En tegelijkertijd probe ren we die mensen ver trouwd te maken met de Amerikaanse cultuur die zo veel anders is. Dat lukt pas als je je durft uit te spreken, als je voor je eigen opvattin gen uitkomt". Na een korte stilte zegt hij dat zijn werk nauwe raakpunten heeft met de bevrijdingstheologie die in de Latijnsamerikaanse lan den steeds meer terrein wint. "Het is een ontwikkeling die gelukkig niet meer te stop pen is. Als je ziet wat er in de echte Kerk van de mensen aan de gang is, dan weet je gewoon dat het officiële cen tralisme en de officiële een vormigheid geen toekomst meer hebben. Eigenlijk be staan die al niet meer. In de praktijk van alledag werkt het allemaal al zoveel an ders...." JO WIJNEN DALFSEN Wat de tv-predikant Jim Bakker uit de Vere nigde Staten is overkomen kan iedereen in deze zaal overko men. Dit zei dr. Bill Bright, internationaal stichter en leider van Campus Crusade for Christ (CCFC). Deze organisatie is tot en met 3 augustus in conferentie bijeen op de Bron in Dalfsen. Er zijn 900 conferentiegangers, zo heeft het Instituut voor Evangelisatie meegedeeld. Een goede theologie of een charismatisch christen zijn kan je niet behoeden van het vallen in zonde, zei dr. Bright. De affaire Bakker in de Verenigde Staten heeft in het geheel orga- vol- geen nadelige gevolgen gehad voor het inkomen van de oi nisatie van Bill Bright. Dat terwijl andere organisaties gens het Instituut voor Evangelisatie een gevoelige knauw hebben gekregen. Volgens Bright hebben de meeste mensen die CCFC ondersteunen een persoonlijke band met de organi satie. Bovendien heeft Campus Crusade geen sterk geprofi leerde persoonlijke leider, die het gezicht naar buiten vormt, het is een beweging. Dr. Bright deelde mee dat alle aanwezi gen die willen weten hoe hoog zijn persoonlijk inkomen was in het afgelopen jaar inzage kan krijgen in zijn belastingpa pieren. H. Pruis, directeur van het Instituut voor Evangelisatie, (on derdeel van het internationale werk van CCFC) zei desge vraagd dat hij van dr. Bill Bright inderdaad een overzicht van inkomen en declaraties heeft gekregen over het afgelo pen jaar, om dit bekend te fnaken aan de Nederlandse staf. Met de Vierdaagse nog in hun kuiten is vanmorgen de 76-jarige Hagenaar Wout van Ettinger (met tasje) samen met de 54-jarige Passionistenpriester Sjaak van Leeuwen uit Den Haag ver trokken voor een voetreis naar Rome. Bij de Italiaanse kanselarij aan de Alexanderstraat kregen zij van ambassadeur L. Carducci Artenisio een stempel als bewijs dat ze daar zijn vertrokken. Familie en kennissen wuifden de kilometervreters uit. In twee maanden hopen zij met de benen wagen de afstand van ruim 1900 kilometer te overbruggen. De tocht voert via België, Luxem burg, Zwitserland naar Rome, waar ook een bezoek aan de Paus op het programma staat. FOTO: PETER VAN RUSWIJK tón met ite izie T IN het eerder dit jaar gepubliceerde plan van de commiy Dekker voor een reorganisatie van de gezondheid wordt betoogd dat niet te snel moet worden verwezen dure voorzieningen als specialistische hulp en ziekenhui^ name. Als het ook maar enigszins mogelijk is moet de p kopere „eerste lijn" de huisarts, de fysiotherapeut, i wijkverpleegkundige de patiënt opvangen. Huisarts itre plaats van medisch specialist, polikliniek in plaats van kenhuisbed, dagbehandeling in plaats van verpleeghuis. DEKKER en de zijnen houden daarbij zowel de gezondl van de gemiddelde Nederlander in het oog als de gezom van de Nederlandse economie, die kraakt onder de last het vele geld dat we met z'n allen aan de gezondheids; V" besteden. Het kabinet is op een nogal vreemde manier on sprongen met de voorstellen van Dekker. Aan diens rapj tage werd zoveel belang gehecht dat staatssecretaris I van volksgezondheid driekwart jaar lang zijn beleidsm optreden vrijwel beperkte tot de uitspraak dat hij „in wachting verkeerde van het advies van de commissie-D i ker". :e. TOEN dat advies eenmaal op tafel lag, sneed het kabii echter resoluut het hart uit door de discussie over een financieringsstelsel, de basisvolksverzekering, uit te stel In plaats daarvan werd een losse greep uit de reeks van crete voorstellen gedaan, resulterend in een onsamenh gend pakket van bezuinigingsmaatregelen. Het voorlaa voornemen van de staatssecretaris, naar buiten gebracht d een hevig ontstelde Centrale Raad voor Gezinsverzorg heeft niet eens meer het karakter van de zoveelste willeli rige bezuinigingskrent uit de Dekkeriaanse pap. Het is, volgens woordvoerders van de regeringsfracties CDA VVD, regelrecht in strijd met het door het kabinet vei omarmde uitgangspunt van het rapport-Dekker. Staatssecretaris Dees wii vijftig miljoen gulden sparen op de begrotingspost van 1,6 miljard waarmee Rijk de gezinszorg subsidieert. Bij kortdurende hulp minder dan drie maanden zou de hulpvrager de kosten v eigen rekening moeten nemen. Met een tarief van 35 guli per uur kan dat fors in de papieren lopen. De Centrale R Cl spreekt verontwaardigd van een drempel die veel mensei >nj genoemd wordt een aantal van 50.000 gezinnen dom lel niet kunnen passeren. De staatssecretaris echter beoogt j lee die drempelwerking, waarbij hij overigens bepaalde „voor on hand liggende categorieën hulpvragers bejaarden, geh ch dicapten nadrukkelijk buiten schot wil laten. lar :er Dat verdergaande bezuinigingen in de gezondheids*^ noodzakelijk zijn staat vast. Maar de kennelijke proefbal e die de heer Dees heeft opgelaten waait een totaal verkee P kant op. Gezinsverzorging vormt een essentieel onden 10 van de gezondheidszorg in de eerste lijn. Niet voor niets/a het in het basispakket van Dekker. ALS op dit punt financiële blokkades worden opgeworj kan het gevolg alleen maar een vlucht naar de tweede I )m zijn. Men blijft dan langer in het ziekenhuis dan medisch th zien nodig is of men verdwijnt eerder het verpleeghuis omdat het thuis zonder hulp niet gaat. Bovendien houdt door de staatssecretaris gehanteerde drie-maandengrens risico in, dat de gezinsverzorging benauwd voor het lies van naar schatting 25.000 deeltijdbanen die maanden spontaan gaat beschouwen als het absolute mÉtn mum voor elke hulpperiode. In meer dan één opzicht dri de staatssecretaris zo het paard achter de wagen te spann Het zou ons echter zeer verbazen als het plan, waar zelfs eigen partij van de VVD-staatssecretaris tegen is, ooit ver zenlijkt zal worden. ai v en Toenemende bewolking DE BILT (KNMI) Ten op- zichte van vandaag vertoont het weer morgen weer een lichte inzinking. Vannacht en morgenochtend zijn er eerst nog opklaringen, overdag neemt de bewolking al vrij snel vanuit het westen toe en later op de dag gaat het daar uit regenen. Ook donderdag zijn de regenkansen nog vrij groot, maar daarna krijgen we te maken met een droger weertype waarbij de tempera tuur geleidelijk iets stijgt. Weersvooruitzichten voor di verse europese landen, geldig voor woensdag en donderdag: ZuidSkandinavië: Veel be wolking en af en toe buien. Middagtemperatuur van 15 graden langs de westkust tot omstreeks 19 graden elders. Denemarken, noord-Duitsland en Benelux: Half tot zwaar be wolkt en af en toe regen of buien. Middagtemperatuur on geveer 19 graden. Noord-Frankrijk: Wolkenvel den, ook zon. Plaatselijk regen. Middagtemperatuur 17 tot 22 graden. Britse Eilanden: Eerst veel be wolking en af en toe regen, donderdag perioden met zon en bijna overal droog. Middag temperatuur van 15 graden in het noorden tot circa 20 gra den in het zuiden. Midden- en zuid-Duitsland: Eerst perioden met zon en overwegend droog, donderdag veel bewolking en plaatselijk regen. Middagtemperatuur omstreeks 22 graden, aan de Middellandse Zee ongeveer 27 graden. Alpengebied: Aan de Alpen- noordzijde en in de west-Al pen half tot zwaar bewolkt en af en toe regen, aan de zuidzij de perioden met zon, maar ook plaatselijk een regen- of on weersbui. Middagtemperatuur .in de noorddalen rond 22 gra den, in de zuiddalen tot 25 gra den. Nulgradengrens op 3000 tot 3500 meter. Spanje en Portugal: Flinke zonnige perioden, plaatselijk een regen- of onweersbui. Middagtemperatuur van 22 graden in het noordwesten tot rond 35 graden landinwaarts in zuid-Spanje, langs de Mid- dellandse Zee 27 tot 31 grad Italië en Joegoslavische i da Perioden met zon, maar voc ca in de middag en avond pl% seliik regen- of onweersbu )r Middagtemperatuur van graden in het noorden tot graden in zuid-Italië. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Mu Min I Amsterdam zw bew De Bilt iw bew. Eelde tw bew Eindhoven zw.bew Den Helder zw.bew Rotterdam zw.bew. Twente zw.bew. Vlissingen zw bew Zd Limburg zw bew. Aberdeen zw bew onbew 36 on bew 26 regenbui 17 motregen 21 zw bew zw bew. zw bew 16 11 18 13 Athene Barcelona Berlijn Bordeaux Brussel Dublin Frankfort Genive regen Helsinki zw bew. Innsbruck regen Klagenfurt zw.bew. Kopenhagen h bew. Lissabon onbew Locarno onbew Lorden zw.bew. Luxemburg zw bew. Madrid W. 16 II 20 14 17 10 Malaga Mallorca Malta Moskou Munchen Nice Oslo Parijs Rome Split Stockholm Warschau Wenen Zurich 1 bew Casablanca niet on Cyprus onbew. Istanbul l.bew Las Palmas onbew. h.bew. h.bew. h.bew h bew regen I RODE KRUIS DEN HAAG GR06868

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2