Sri Lanka kwaad
over dropping
van Indiase hulp
Stralingsnormen voedsel
splijtzwam binnen de EG
Reagan is tevreden over
Duits rakettenstandpunt
Steun
Thatcher
neemt
verder af
AANSLAG
Buitenland"
Botha ere-burger
zwart woonoord
Rust is
jnigszins
reschift
BEGIN BOUW GROOTSTE
DEELTJESVERSNELLER
£eidóe6otitfMit
VRIJDAG 5 JUNI 1987 PAGINA S
5EBOKENG De Zuidafrikaanse
president Pieter Botha heeft gisteren
je zwarte woonoorden Sebokeng en
Sharpeville bezocht. Het was zijn eer
ste bezoek aan de twee townships,
/\Waar onlusten in september 1984 de
Vjftanzet gaven tot landelijke protesten
tegen het apartheidssysteem en huur-
poycotacties. Er was een grote politie-
en legermacht op de been. Botha werd
in het nabijgelegen zwarte oord Sebo
keng tot ereburger benoemd. De bur
gemeester van de in totaal zes woon
oorden, Mahlatsi, schonk Botha een
»*eldje van een zwarte en blanke man
lie elkaar de hand reiken en naar de
:mel kijken.
itiat*1
i de.
Bevriezing tegoeden
Marcos niet terecht
SAN FRANCISCO Een federaal
hof van beroep in San Francisco
heeft gisteren bepaald dat de be
vriezing van gelden en goederen
van ex-dictator Ferdinand Marcos
van de Filipijnen en diens vrouw
Imelda moet worden opgeheven.
Volgens het Hof is de Amerikaanse
rechtbank niet bevoegd een oordeel
te geven over de kwestie en daarom
mogen de tegoeden ook niet worden
bevroren. De rechtbank tekende
daarbij aan dat de huidige Filipijnse
regering-Aquino weinig of geen mo
gelijkheden heeft om de 1,5 miljard
dollar die het echtpaar Marcos heeft
verduisterd, ooit nog terug te krij
gen.
ONDERHANDELINGEN
OVER GIJZELAARS
ALLEEN VIA IRAN
BEIROET Alle onderhandelingen
over de buitenlandse gijzelaars in Liba
non worden voortaan uitsluitend ge
voerd via een Iraanse commissie. Aya-
tollay Khomeiny heeft de commissie
van topfunctionarissen in het levenge
roepen die de onderhandelingen moet
coördineren. Volgens het Libanese blad
Ash-Shiraa is de commissie van oordeel
dat „een regeling van de gijzelaars-
kwestie alleen kan worden bereikt als
de VS Iran de wapens levert die zijn
besteld en betaald door (wijlen) sjah
Mohammed Reza Pahlevi". Ash-Shiraa
onthulde indertijd de illegale wapenle
veranties van de VS aan Iran.
Doodstraf geëist
tegen Bokassa
BANGUI De openbare aanklager
in de Centraal Afrikaanse Repu
bliek, Gabriel Mboudou, heeft voor
het gerecht in de hoofdstad Bangui
de doodstraf geëist tegen ex-keizer
Bokassa I wegens de meervoudige
moorden die tijdens zijn bewind op
zijn bevel werden gepleegd. In zijn
requisitoir aan het einde van het
proces, dat zes maanden heeft ge
duurd, somde Mboudou de misda
den van Bokassa nog eens op. De
ex-keizer wordt beschuldigd van de
moord op zeker veertig mensen,
kannibalisme en het verduisteren
van miljoenen guldens uit de staats
kas. Het hof zal naar verwacht vol
gende week uitspraak doen.
Waldheim kandidaat
Nobelprijs Vrede
OSLO De Oostenrijkse pre
sident, Kurt Waldheim, die
wegens zijn oorlogsverleden
door veel landen wordt ge
weerd, is kandidaat gesteld
voor de Nobelprijs voor de
Vrede. Dit heeft de gezagheb
bende Noorse krant „Dagbla-
det" vandaag bericht. De
krant citeert zegslieden in het
Nobelprijscomité, volgens wie
Waldheim door Hans Köchler,
docent politieke filosofie aan
de universiteit van Innsbruck,
is voorgedragen voor de Vre
desprijs. Het Nobel Instituut in
Oslo was niet voor commen
taar bereikbaar.
Hakenkruizen in
straten van Tokio
TOKIO Het centrum van de Ja
panse hoofdstad is gisteren beplakt
met affiches met nazi-hakenkruizen
en teksten, waarin wordt opgeroe
pen tot verzet tegen joden en vrij
metselaars. Een uiterst rechtse be
weging eist op de plakkaten verzet
van de Japanners tegen vreemde
invloeden. „Wij moeten Japan be
schermen tegen de joodse multina
tionale ondernemingen tegen het
binnendringen van vreemde rassen,
en samenzweringen van vrijmetse
laars". De buitenlandse invloeden
zouden volgens de beweging de oor
zaak zijn van de daling van de dol
lar waardoor de Japanse economie
in de problemen is gekomen.
rEUGE „Mathias Rust
is enigszins geschift". Dat
lei de Amerikaanse Mar-
Budert, die Rust on-
5 ontmoette op Reyk-
vlak voor diens
klucht naar Helsinki en
'ervolgens het Rode Plein
(fin Moskou. De Ameri-
Budert brengt re-
jelmatig vliegtuigen van
merikaanse bedrijven
'naar Europa en landde
eren op het vliegveld
Teuge.
'olgens haar maakte de 19-ja-
jrige Westdpitse piloot Rust een
'tamelijk vreemde indruk en
erd hij daarom in de gaten
houden door de autoriteiten,
[et was in die periode be-
loorlijk warm op IJsland, zo'n
|25 graden. Iedereen liep bij
wijze van spreken in korte
broek en T-shirt. Zo niet Rust.
Hij droeg een dikke jas en trui,
i compleet met bontmuts. Waar
schijnlijk was hij zich aan het
voorbereiden op zijn tocht
naar de Sovjet-Unie".
Het dagblad Pravda van de
Russische communistische par
tij heeft vandaag gesuggereerd
dat Rust naar de Sovjet-Unie
is gestuurd door mensen die
hem wilden laten neerschieten
om vervolgens een internatio
naal incident te scheppen. Het
Westduitse Bild schreef giste
ren uit betrouwbare bron in
het Kremlin te hebben verno
men, dat Rust dag en nacht
door de Russische autoriteiten
1 wordt ondervraagd. In Mos-
Ikou zou het vermoeden be
staan, dat hij bij zijn vlucht is
geholpen door westerse inlich-
'ell Üngendiensten.
De ouders van Mathias Rust
willen hun zoon in de Sovjet-
2vei Unie bezoeken. Daartoe heb
ben zij bij de Russische autori-
dell teiten een visum aangevraagd.
Woordvoerder Gennadi Gera-
simov van het Russische mi-
'orn nisterie van buitenlandse za-
ken wilde nog niet zeggen of
in het verzoek wordt ingewilligd,
j De woordvoerder zei voorts
dat het onderzoek naar de
achtergronden van de vlucht
van Rust nog steeds doorgaat.
In West-Berlijn zag de eige
naar van een souvenirwinkel
alle opwinding rond de
vlucht van Rust onmiddellijk
een nieuw gat in de markt en
Ljï
liet T-shirts vervaardigen met
daarop het opschrift „Interna
tionale Luchthaven Rode
Plein, Geopend 28 mei 1987"
en een afbeelding van het
Rode Plein en de Cessna van
Rust In één dag werden 500
T-shirts verkocht.
NEW DELHI De rege
ring van Sri Lanka heeft
woedend gereageerd op
de dropping van voedsel
en medicijnen op het
schiereiland Jaffna door
Indiase transportvliegui-
gen. Het transport vanaf
de zuidelijke havenstad
Bangalore werd geëscor
teerd door vier straalja
gers van de Indiase lucht
macht.
„We beschikken niet over mi
litaire of andere middelen om
de'Ze wandaad te verhinde
ren", zo stelt de protestnota die
aan de Indiase regering is
overhandigd. „Dit is een onge
rechtvaardigde aanval op onze
souvereiniteit en territoriale
integriteit. We houden u ver
antwoordelijk voor de gevol
gen". Een woordvoerder
noemde de actie „een grove
schending van alle internatio
nale normen". Een woord
voerder van de regering Gan
dhi verdedigde de droppings:
„Deze actie moest ondernomen
worden vanwege de steeds
slechter wordende situatie van
de burgerbevolking op Jaff
na".
De tweede fase van het Srilan-
kaanse offensief is gisteren
door de regering afgelast. De
minister van nationale veilig
heid Athulathmudali zei dat
de eerste fase van het offensief
voor de Bevrijdingstijgers van
Tamil Eelam een duidelijk te
ken is geweest dat zij „in de
toekomst geen militaire moge
lijkheden hebben". Om die re
den hoeft de tweede fase geen
doorgang te vinden, aldus de
minister. Een militaire zegs
man liet er echter geen twijfel
over bestaan dat de beslissing
van Colombo was ingegeven
door het feit dat de Indiase re
gering de militaire operatie en
de weigering van de hulp aan
de Tamils, duidelijk in het
verkeerde keelgat zijn gescho
ten.
Een dag eerder was het trans
port van 25 ton Indiase hulp
goederen via een vloot mis
lukt, omdat de Srilankaanse
marine de twintig scheepjes
beletten de teritoriale wateren
Pakketten met voedsel en medicijnen uit India worden gedropt boven het Srilankaanse schierei-
land JaHna' FOTO: AP
de Indiase premier Gandhi
zware kritiek te verduren ge
kregen van de oppositie in zijn
regering die niet op de hoogte
was gesteld van de actie.
binnen te varen. De ambassa
de in Colombo heeft Indiase
burgers in de Srilaankse
hoofdstad gewaarschuwd zich
terwille van hun veiligheid in
hotels te verzamelen. De am
bassadeur zei dat er geen eva
cuatieplannen waren, maar
„de mensen hier zullen wel
kwaad zijn". Overigens heeft
Tevreden gezichten bij v.l.n.r de ministers Wömer en Genscher en bondskanselier Kohl, wanneer
overeenstemming is bereikt over het Russische wapenvoorstel.
FOTO: AP
VENETIË President
Reagan is vol vertrouwen
dat de NAVO tot een ge
meenschappelijk stand
punt komt, nu de Bonds
republiek heeft besloten
onder bepaalde voorwaar
den in te stemmen met de
terugtrekking uit Europa
van de middellangse af
standsraketten met een
bereik tussen 500 en 5.000
kilometer.
In Venetië, waar Reagan
verblijft in verband met de
volgende week te houden
economische topconferentie,
zei hij dat binnenkort „de
basis kan worden gelegd
voor evenwichtige en contro
leerbare wereldwijde ver
mindering van de Ameri
kaanse en Russische raket
ten".
Presidentieel woordvoerder
Marlin Fitzwater zei dat de
Verenigde Staten en de Sov
jet-Unie nu ook dichter bij
een nieuwe topontmoeting
beland zijn. „De welkomstlo
per ligt uit. De uitnodiging
aan Gorbatsjov geldt nog
steeds," aldus Fitzwater.
Reagan reageerde op de re
geringsverklaring van de
Westduitse bondskanselier
Helmut Kohl in de bondsdag.
De bondsdag schaarde zich
gisteren achter de opvatting
van de regering dat men in
stemt met een akkoord, als
de 72 Westduitse Pershings
IA maar buiten schot blijven.
De Oostduitse leider Honec-
ker verklaarde tijdens zijn
bezoek aan Den Haag dat
West-Duitsland de Pershings
mag houden, als de daarbij
horende Amerikaanse
atoomkoppen maar naar de
VS worden teruggestuurd.
Kohl wees in zijn rede op de
speciale positie van de
Bondsrepubliek en de „bij
zondere dreiging" die voor
zijn land uitgaat van het
Oostblok. Daarom zijn verde
re ontwapeningsmaatregelen
geboden inzake de strategi
sche bewapening, de chemi
sche wapens en de conven
tionele strijdkrachten. „Maar
pogingen die de volledige af
schaffing van kernwapens in
Europa tot onderwerp heb
ben, worden niet door ons
gedeeld", aldus Kohl.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER, RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
GENEVE De Franse premier Chirac en de Zwitserse presi
dent Aubert hebben gisteren een nieuwe belangrijke fase bij de
bouw van 's werelds grootste deeltjesversneller ingeluid door de
eerste van vierduizend magneetspoelen te plaatsen in de ring
vormige tunnel van 27 kilometer lengte van de Elektron-Posi
tron Collider (LEP) op de Frans-Zwitserse grens. Aan het pro
ject nemen veertien Europese landen, waaronder Nederland,
deel die samenwerken in de Europese Raad voor Kernonder
zoek CERN. Het is de bedoeling dat de deeltjesversneller in
gereed is voor het verrichten van kernfysisch onderzoek.
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
BRUSSEL Oprechte
zorg over welzijn en ge
zondheid van het Neder
landse volk? Een goedbe
doelde poging om met
hard onderhandelen de
verwaterende EG-normen
strak te houden? Of ge
woon een alibi om straks
toch óók in Den Haag
weer met des te meer ge-
SUSKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
(c) Standaard Uitgeverlj/Wavery Productions
mak ,ja" te kunnen zeg
gen tegen nieuwe kern
centrales? Welk motief de
overhand heeft blijkt later
vanzelf, maar feit is dat
Nederland al dik een half
jaar dwarsligt bij de vast
stelling van nieuwe, Euro
pese normen voor de ra
dio-actieve besmetting
van voedsel.
Zó dwars, dat kort geleden de
Nederlandse vertegenwoordi
ging bij de EG een eigen „Nota
inzake stralingsnormen voor
voedselproducten" het licht
deed zien. Een doortimmerd
document, dat andere lidstaten
moet behoeden voor de dwa
lingen die ze in de ogen van
Nederland dreigen te begaan.
En dat in ieder geval ook de
normen zoals de Europese
Commissie ze kort geleden na
lang aarzelen opperde, aan
zienlijk moet aanscherpen.
Zo niet, zo dreigde tijdens de
laatste Algemene Raad staats
secretaris Van der Linden
(Buitenlandse Zaken) ferm,
dan stelt Nederland eigen nor
men vast, die strenger zijn dan
de Europese. Daar ligt in Brus
sel niemand écht wakker van,
maar prettig is toch anders.
Want in tijden van nood lei
den strengere normen (die ju
ridisch mogelijk zijn) automa
tisch tot handelsbelemmerin
gen voor EG-landen, die op
een becquerelletje meer of
minder niet kiiken.
Vorig jaar, onder druk van de
kernramp in Tsjernobyl, had
de EG, die zich naar buiten toe
het liefst presenteert als een
toonbeeld van eensgezindheid,
bijna vijf weken nodig om tot
een voorlopig stralingsregime
te komen. Vanaf dat moment
golden maximale waarden van
370 becquerel per kilogram
voor melk en kindervoeding
en van 600 becquerel voor alle
overige producten.
Besmettingsgraad
In februari, toen de tijdelijke
Tsjernobyl-norm afliep en ei
genlijk een definitieve norm
had moeten worden vastge
steld, bleken de meningsver
schillen opnieuw zo groot, dat
een akkoord voor langere ter
mijn er niet inzat. Vooral lid
staten met een omvangrijke ei
gen kernindustrie (Frankrijk,
Engeland) verzetten zich fel
tegen een te strenge norme
ring. Bij die gelegenheid lan
ceerde Nederland het idee
strenge normen af te spreken
voor „normale" tijden (zonder
kernramp), en die normen
eventueel te versoepelen né
zo'n ramp. Volgens de Neder
landse logica komen anders
grote delen van Europa zonder
drinkwater zitten.
Overeenstemming tussen lid
staten bleef echter uit vandaar
dat besloten werd tot verlen
ging van de Tsjernobyl-nor-
men tot eind oktober. Een
nieuw voorstel van de Com
missie, het dagelijks EG-be-
stuur, tot versoepeling van de
normen van jodium, plutoni
um en cesium in het voedsel
vond geen genade in de ogen
van Nederland. In haar eigen
voorstellen gaat de Nederland
se delegatie, die op dit punt
door staatssecretaris Van der
Linden op de voet wordt ge
volgd, nu uit van drie ver
schillende fases.
De eerste, onmiddellijk na een
kernramp, duurt twee weken
en wordt gekenmerkt door re
latief soepele normen voor
voedselbesmetting. In de twee
de of interimfase, die duurt tot
de situatie weer normaal is,
moeten de normen worden op
gevoerd, tot ze en dat is dan
de derde fase weer even
streng zijn als in de periode
vóór de ramp. Voor elke fase
moeten vooraf nauwkeurige
besmettingsgraden worden
overeengekomen, aldus Ne
derland.
In Brussel wordt veronder
steld, dat Nederland alleen
maar zo hard op het aambeeld
van de nucleaire veiligheid
hamert om straks thuis des te
gemakkelijker de bouw van
twee nieuwe kerncentrales te
kunnen „verkopen". Maar of
het de voorstanders van méér
kernenergie in het huidige
Nederlandse kabinet lukt om
langs deze Brusselse omweg de
erfenis van oud-milieuminis
ter Winsemius een nieuw
moratorium op kernenergie
om zeep te helpen, is zeer de
vraag.
LONDEN De leiders
van de Britse Conservatie
ve partij zien de laatste
week van de verkiezings
campagne met zorgen te
gemoet. De laatste opinie
peilingen wijzen er name
lijk op dat premier Marga
ret Thatcher langzaam
maar zeker aanhang ver
liest
Uit een peiling in de conser
vatieve Daily Telegraph
bleek gisteren dat de Tories
sinds verleden week 4,5 pror
cent voorsprong op Labour
zijn kwijtgeraakt Alle recen
te peilingen tonen een gesta
ge groei in het aantal kiezers
dat op 11 juni zijn stem op
Labour zegt te zullen uit
brengen. Volgens de jongste
Gallup-peiling zou de com
fortabele Conservatieve
meerderheid van 144 zetels
in het Lagerhuis naar een
krappe veertien dalen. Bij
zo'n uitslag zou Thatcher
vrijwel zeker een coalitie
moeten aangaan met een van
de kleinere partijen.
Ex-premier Fiji toegang tot eiland geweigerd
land zetten op het eilandje,
SUVA De afgezette premier
van Fiji, Timoci Bavadra, is er
gisteren niet in geslaagd een
onderhoud te krijgen met het
belangrijkste Fijische stam
hoofd op het eiland Bau.
Plaatselijke bewoners verhin
derden dat Bavadra en zijn de
legatie van driehonderd poli
tieke medestanders voet aan
op
omdat zij de afgezette premier
ervan verdenken een afschei
dingsregering te willen vor
men. De confrontatie met een
groep van 450 bewoners van
het eilandje ten oosten van het
hoofdeiland Viti Levu werd
uiteindelijk op vreedzame wij
ze bezworen.
door Jo Wijnen
Wij Nederlanders hadden
een cultureel hoogtepunt te
vieren en wij waren van
plan daar echt iets van te
maken. The Assault (De
Aanslag) draaide in
Washington. Met die film
hadden wij hoge ogen
gegooid in Amerika; wij
hadden er zelfs een Oscar
mee gewonnen. Dus besloten
wij ons enigszins luisterrijk
naar de bioscoop te begeven
in het vermoeden, dat wij
daar als Nederlanders een
streepje voor zouden hebben.
Dat wii door de
mede-bezoekers met égards
en erkenning van onze
culturele kwaliteiten zouden
worden aangesproken.
Omdat aan iedere film een
zekere mate van glamour
kleeft, stelde een vriend zijn
open Chevrolet ter
beschikking voor onze
triomftocht naar de
binnenstad. Het was een
felblauwevan veel chroom
voorziene zes-cilinder,
waarmee jaren geleden een
diplomaat nog goede sier had
gemaakt. De haren van onze
dames wapperden in de
wind. De ondergaande zon
schitterde in onze
zonnebrillen. Onze armen
hingen met gemaakte
achteloosheid over de
portierranden. En alle
mede-weggebruikers leken
van onze superioriteit
overtuigd te zijn.
Er stond een lange rij
wachtenden voor de bioscoop
en dat zweepte onze
gevoelens van triomf en trots
nog verder op. Toch
incasseerden we al meteen
een forse tegenvaller toen
bleek dat zich in de bioscoop
drie zalen bevonden en dat
al die wachtenden niet voor
The Assault, maar voor twee
andere films in de rij
stonden. Om het nog
ingewikkelder te maken,
stuurde de kaartjesverkoper
ons vervolgens naar de
zijkant van het gebouw. Daar
bevond zich een gewone,
glazen deur door welke we,
na even te hebben gewacht,
werden binnengelaten. We
liepen door een gang naar
een donker, van zwarte
gordijnen voorzien halletje.
Dat bleek bij nader inzien de
bioscoopzaal zelve te zijn.
Wat er nog aan gevoelens
van culturele triomf in ons
was overgebleven, werd
volledig weggevaagd door
een behulpzame Amerikaan,
die vroeg of wij Duiters
waren.
Begreep het handjevol
Amerikaanse bezoekers The
Assault? Later vertelde een
van hen dat hij het een
„aardige, maar veel te
langzame thriller" vond. Wt
kregen de indruk dat de
Amerikanen heel veel
ontging, dat ze bovendien d<
werkelijke diepte van de plo
het
,Boete-Zonder-Sch uld"
-thema niet begrepen,
omdat ze natuurlijk niet
kunnen weten hoe gek, biza
en tragisch de laatste
maanden van de oorlog juis
in Nederland zijn geweest
Zo verkeerde onze triomf ir
een teleurstelling. We reder
een beetje stilletjes terug
naar onze buitenwijken.
Thuisgekomen dronken we
nog een pilsje en praatten w
over de betekenis van de
Nederlandse cultuur in
Amerika, dat grote,
onbereikbare Amerika, dat
eigenlijk niks van ons moet
hebben. Het land dat Toon
Hermans, Herman van Vee/
Koot en Bie en The Assault
met bondgenootschappelijke
beleefdheid bekijkt en dan
snel overgaat tot de orde va.
de dag. Hier telt eigenlijk
alleen maar het
Concertgebouworkest
Iedereen weet dat dat uit
Amsterdam komt, maar bijn
niemand weet dat
Amsterdam in Nederland
ligt. En op de enige culturel
missie die minister
Brinkman ooit naar de VS
heeft ondernomen, werd hij
door een
hoogwaardigheidsbekleder
prompt voor een Belg
aangezien.