Het Paasevangelie vandaag
GEESTELITK LEVEN/OPINIE
kerk
en
wereld
Vaticaanse bank was
dekmantel voor illegale
praktijken Ambrosiano'
„Paus moet
meer luisteren"
£etdóe@oma/n|
>weer
lezers
CeidoeSoiriant
ZATERDAG 18 APRIL 1987 PAGIM
door Marinus van der Berg
Rechtop
Moeders zeggen wel eens tegen hun
kinderen die uit de kluiten beginnen
te wassen: 'Je moet rechtop lopen.
Anders groei je nog krom'. Ik hoor
het mijn moeder nog zeggen. De uit
drukking 'uit de kluiten gewassen'
herinnert de mens aan zijn aardsheid.
Rechtop over de aarde lopen. Recht
op lopen zorgt er niet alleen voor dat
je niet krom groeit, maar zorgt er ook
voor dat je binnenste, in het midden
van je lichaam niet verkrampt maar
ruimte krijgt. Het midden van je li
chaam waar je ademt, waar je gevoe
lens zijn, waar je buikpijn krijgt en
vanwaaruit je zingt en de vreugde van
het leven voelt. In deze dagen naar
Pasen toe luister ik naar het jubellied:
'Exultate jubilate': juicht met heel je
lijf.
Mij voorbereidend op het feest van
Pasen, het feest van de opstanding,
het feest van de Mens Rechtop, de
mens opgestaan uit Zijn graf, moest
ik denken aan die woorden: 'Je moet
rechtop lopen'. Deze woorden geven
me een gevoel van troost en kracht.
Ik wens veel mensen iemand toe die
hen zeggen: 'Loop rechtop'. Iemand
stuurde mij een overweging over de
'lijdende mens' in het boek van de
profeet 'Jesaja' waarin staat dat 've
len Het Licht' zullen zien, omdat Eén
het lijden niet uit de weg is gegaan.
De mens die rechtop 'komt, is geen
solist, maar Hij neemt velen mee in
de beweging van opstaan. Al eeuwen
lang trekken velen zich op aan die
Méns Rechtop. Die mens die ons niet
afknelt, maar aanmoedigt om uit te
groeien tot een mens die krachtig
wordt en durft te leven vanuit een ei
gen centrum. In onze tijd stroomt de
kerk nog wel vol met Kerstmis, op het
feest van het kleine kind, maar Pasen
lijkt heel wat minder mensen te trek
ken. Wat is dat toch? Weerspiegelt
dat dat we ons meer thuis voelen bij
het kinderlijke? Of weerspiegelt het
dat we zo intens zoeken naar gebor
genheid zonder uitdaging? Geeft het
te denken over de vraag of we maar
moeilijk volwassen durven te worden?
Volwassen worden bedoel ik dan niet
als 'af en volmaakt' zijn, maar als de
moed om recht op te staan en verant
woordelijkheid te nemen. Volwassen
worden is in het leven zelf gaan
staan. Het leven met zijn spanningen,
zijn hardheid, zijn vreugde en ver
driet. Het kan in je leven moeilijk zijn
om op te staan. Zonder dat je het
weet. leef je soms als in een graf. Je
bent begraven of je hebt jezelf inge
graven. Je leven werd tot een mollen-
bestaan. Je leeft in donkere onder
grondse tunneltjes. Af en toe liet je
een 'molshoopje' achter als een klein
signaal om te laten weten dat jij er
ook nog bent. Dat jij ook nog leeft al
is het dan in een zwart pelsje. Telkens
moet je vluchten omdat er zijn die wel
je pels willen maar niet jou. Ze willen
alleen wat nuttig en verkoopbaar is.
Je voelt hoe ze op de loer staan om
je op een onbewaakt moment neer te
slaan. Maar je bent, zoals de psalmist
zingt 'ontkomen aan de strik'. Je bent
aan het licht gekomen. Je bent te
voorschijn gekomen en niemand kan
precies vertellen hoe. Maar het werd
vrij snel bekend: jij was niet meer op
je oude plaats. Degenen die je daar
zochten, kwamen met een verward
verhaal thuis: hij was er niet meer te
vinden. Ze wilden je niet geloven en
zeiden dat het 'vrouwenpraat' was.
Maar het gerucht hield aan en jij liet
van je horen. Je was nieuw geworden
en er gebeurden nieuwe dingen. Er
ging een nieuwe geest van je uit. Een
geest die adem gaf, die moed gaf, die
verzamelde, die krachtig maakte. Je
was voorgoed uit je ondergrondse
gangen gekropen en wie probeerde
om jou te vatten, in een patroon te
plaatsen, een vaste plek te geven, on
dervond dat hij telkens misgreep. Zo
onverwacht, verrassend ben jij ge
worden en mensen verwonderen zich.
Je werkte aanstekelijker dan jezelf
besefte.
Dat kan er gebeuren met mensen die
opstaan uit hun graf en rechtop ko
men. Mensen die niet trots, maar die
fier leven en laten merken dat leven
de moeite waard is. Ze stellen hun
kracht, die ook altijd weer beperkt is,
ter beschikking. Vaak denk ik de laat
ste tijd: hoe zou het gezicht van de
wereld toch vernieuwd worden als er
maar meer mensen rechtop zouden
kunnen durven te komen en niet
kromgroeien. Als de slavernij van on
derdanigheid, zogenaamde gehoor
zaamheid, blind volgen van wat nor
maal en gepast zou zijn maar vaker
werd afgegooid om plaats te maken
voor fantasie en scheppingskracht.
Pasen is voor mij bevrijding van de
machten die je laten kromgroeien en
aangeraakt worden door de gave om
rechtop te leven en rechtop te ko
men. Uit het graf vandaan.... Met Pa
sen raakt de Heer mij aan en zegt:
'kom jij ook rechtop
MARINUS VAN DEN BERG
Paaswens Russisch-Orthodoxe kerk voor Herzog
JERUSALEM Metropoliet
Filaret, hoofd van het bureau
buitenland van de Russisch-
Orthodoxe Kerk, heeft presi
dent Chaim Herzog van Is
rael een „hartelijk" telegram
gestuurd in verband met de
viering van het joodse paas
feest. Volgens het bureau van
de president spreekt Filaret
de hoop uit dat „vrede, we
derzijds begrip en gerechtig
heid op aarde zullen triomfe
ren onder alle mensen". Pre
sident Herzog zou het tele
gram „met hevige ontroe
ring" in ontvangst hebben
genomen. Een medewerkster
van Herzog noemde het tele
gram belangrijk omdat het
voor het eerst is dat een offi
ciële instelling in de Sovjet-
Unie een boodschap heeft ge
stuurd sinds 1967 toen de
Sovjetunie de diplomatieke
betrekkingen met Israel ver
brak. Vorige week opperde
de Israëlische minister Shi
mon Peres de mogelijkheid
van een internationale confe
rentie over het Midden-Oos
ten waaraan ook de Sovjet
unie deel zou nemen.
Hij voerde hen uit de
duisternis en de schaduw
van de dood, en Hij brak
hun banden.
In heel het Nieuwe Tes
tament staat de opstan
ding van Christus cen
traal. We komen haar te
gen in de oudste 'lagen'.
De opstandingsgedachte
heeft zich niet langza
merhand ontwikkeld
vanuit de gedachte dat
Jezus' werk toch niet
voor niets geweest kan
zijn. In die lange weg zijn
wel vaak allerlei mythen
ontstaan, maar zo is het
niet met de opstanding
gegaan. Van het begin af
is ze aanwezig in de
christelijke prediking.
De oudste laag in het Nieuwe
Testament vinden we in de
brieven van Paulus. In zijn
oudste brieven (1 Thessaloni-
cenzen en Galaten, beide ge
schreven omstreeks het jaar
50 na Christus, dus een jaar
of twintig na Jezus' dood aan
het kruis) wordt de opstan
ding al als een vaststaand feit
genoemd. Heel belangrijk is
in dit opzicht ook het beken
de opstandingshoofdstuk: 1
Cor. 15. Deze brief is waar
schijnlijk geschreven in het
i'aar 55 of 56 na Christus. Uit
iet begin van het hoofdstuk
is al duidelijk dat Paulus zelf
de opstanding niet bedacht
heeft, maar dat ze in die tijd
al een vaste plaats in de
christelijke traditie had. Pau
lus schrijft immers: 'Vóór alle
dingen heb ik u overgele
verd, wat ik zelf ontvangen
heb: Christus is gestorven
voor onze zonden, naar de
Schriften, en Hij is begraven
en ten derde dage opgewekt,
naar de Schriften' (verzen 3
en 4). In datzelfde hoofdstuk
schrijft Paulus ook dat de op
standing zó belangrijk is dat
zonder haar de apostolische
prediking zonder inhoud en
ook het geloof van de Corin-
thiërs zelf zonder inhoud zou
zijn.
Men kan rustig zeggen: Pa
sen is de wortel en oorsprong
van alle christelijke verkon
diging. Zonder Pasen zouden
de evangeliën niet geschre
ven zijn, zou er geen zending
en geen apostolaat zijn, zou
den er geen christelijke
kerkdiensten zijn, ja zou er
zelfs helemaal niet eens een
gemeente zijn! Zonder de op
standing zou de hele bewe
ging rondom Jezus, na zijn
dood aan het kruis, doodgelo
pen zijn!
Nog te geloven?
Maar kunnen wij, moderne
mensen aan het eind van de
twintigste eeuw, nog wel in
een opstanding geloven? Is
het niet in strijd met alles
wat de moderne wetenschap
ons leert?
Vooral in de negentiende
eeuw en in het begin van
deze eeuw hebben deze vra
gen de theologen voortdu
rend beziggehouden. Dat
hing samen met hun benade
ring van de evangeliën als
puur historische documenten,
die men dus ook puur-histo-
risch moet onderzoeken.
Welnu, goed historisch on
derzoek werkt met bepaalde
uitgangspunten. Bijv. dat
men iets dat in zo'n oud do
cument verteld wordt verge
lijken kan met wat we van
daag ook tegenkomen. Als
dat niet mogelijk is, moeten
we er van uitgaan dat datge
ne wat ons verteld is niet let
terlijk genomen moet worden
en moeten we andere verkla
ringen zoeken. En zo bedacht
men in de 19e eeuw allerlei
theorieën om het ontstaan
van het opstandingsgeloof te
'verklaren': de bedrog-theo
rie, de schijndood-theorie, de
visioen-theorie, enz.
In onze tijd hoort men daar
niet zo veel meer over. Niet
omdat de wetenschap de op
standing wel mogelijk acht
(wat dat betreft is er niet zo
veel veranderd), maar omdat
alle feiten toch wijzen in de
richting van een bijzonder
gebeurtenis, die na Jezus'
dood moet hebben plaatsge
vonden. Men spreekt nogal
eens van het zgn. 'bundel-ar
gument'. Er is een hele 'bun
del' van feiten die zónder de
opstanding niet te verklaren
zijn en mèt de opstanding
wel.
Men denkt dan o.a. aan de
volgende feiten: 1. de ver
wachting van een messiaanse
verheerlijking bij Jezus zelf;
2. het lege graf; 3. het ont
staan van een Paas-christolo-
gie, d.w.z. het vroege geloof
in de gemeente dat Jezus de
'Heer' is; 4. de bekering van
Paulus; 5. het ontstaan van
de christelijke gemeente. Als
men al deze feiten, die door
weinigen ontkend worden,
'bundelt', wijzen ze allemaal
in de richting van een bijzon
der gebeurtenis na Jezus'
dood. En als dan alle vroege
getuigen zeggen dat die ge
beurtenis zijn opstanding
was, dan is er toch eigenlijk
weinig reden om dat te be
twijfelen.
Hoe verkondigen?
Met het voorafgaande bewe
gen we ons nog helemaal op
'historisch' terrein. Ongetwij
feld is dat belangrijk, maar
het is toch niet het wezenlij
ke punt waarover het in de
prediking van de opstanding
gaat (al kan het best een goe
de zaak zijn om in de predi
king deze kant van de op
standing ook eens even te be
lichten). Maar in de predi
king gaat het toch om iets
anders.
Dan gaat het om geloof in de
Opgestane zelf! Als we het
Nieuwe Testament nauwkeu
rig lezen, dan zien we dat de
discipelen tot geloof gekomen
zijn door de verschijningen
van de Heer. Ze ontmoetten
Hem zélf. De discipelen zijn
niet tot geloof in de opstan
ding gekomen door het lege
graf. Zelfs niet eens door de
boodschap van de engelen.
Toen de vrouwen die bood
schap doorgaven, beschouw
den de discipelen hun verha
len als 'zotteklap' (Luk. 24:
11). Pas toen ze Hem zélf ont
moetten, kwamen ze tot ge
loof.
Het gaat met Pasen niet om
het geloof in de opstanding
als een historisch feit. Dan
zouden we niets anders dan
een 'historisch' geloof hebben
en daar heeft geen mens wat
DOOR PROF. DR.
K. RUNIA
aan. Dat wil niet zeggen dat
het feit onbelangrijk is. Zon
der het feit van de opstan
ding kun je niet geloven in
de Opgestane zelf. Daarom
leggen de evangeliën ook zo
veel nadruk op het lege graf.
Tegelijk is dat lege graf toch
ook weer niet meer dan een
teken. We geloven dan ook
niet in het lege graf, maar in
Hem die het graf verlaten
heeft!
In het Nieuwe Testament ligt
de grote nadruk op de ver
schijningen van de Heer aan
zijn discipelen. Dé zijn de
grond van het Paasgeloof. Ze
hebben Hem zelf ontmoet!
Die verschijningen zelf zijn
allemaal even vreemd en ge
heimzinnig. Ze doen veel
denken aan de zgn. theofa-
nieën uit het Oude Testa
ment, als de Engel des Heren
plotseling verschijnt. Zo'n
verschijning heeft zo'n in
dringende en overtuigende
kracht dat ze zelf het geloof
oproept. Precies hetzelfde ge
beurt bij de hopeloze, ver
twijfelde discipelen, als Jezus
zich aan hen openbaart. Dan
weten ze het ineens zeker:
het is de Heer!
MILAAN Een speciale
rechtbank in Milaan
heeft deze week een do
cument openbaar ge
maakt waarin wordt uit
gelegd dat de bank van
het Vaticaan verant
woordelijk was voor de
val van de Banco Am-
brosiano, tot zijn onder
gang in 1982 de grootste
particuliere bank van
Italië.
De speciale rechtbank, 'Tri-
bunale della Liberta', maakte
bekend dat de bank van het
Vaticaan, die werd geleid
door de Amerikaanse aarts
bisschop Paul Marcinkus, een
dekmantel bood voor de ille
gale praktijken van Roberto
Calvi, de president van de
Banco Ambrosiano. Calvi
werd in 1982 dood aangetrof
fen, hangend aan een brug in
Londen.
Het was de Tribunale della
Liberta die vorge maand het
advies gaf om Marcinkus en
twee andere medewerkers
van de bank te arresteren.
De speciale rechtbank zelf
kan daartoe echter geen ge
rechtelijk bevel uitvaardigen.
Als het drietal wordt veroor
deeld, wacht hen elk een ge
vangenisstraf van zeker 15
jaar.
De bank van het Vaticaan
was een belangrijk aandeel
houder van de Banco Ambro
siano. Deze laatste ging fail
liet toen tien niet-bestaande
Zuidamerikaanse bedrijven
die via de bank van het Vati
caan 1,3 miljard dollar had
den geleend, niet terugbe
taalden.
Aartsbisschop
Paul Marcinkus
Het document meldt: „Het is
vrijwel zeker dat de hoogste
functionarissen van de bank
van het Vaticaan op de hoog
te waren van de waardevolle
dekmantel die geboden werd
aan de clandestiene praktij
ken van Calvi. We zijn het
erover eens dat de inmenging
van de bank van het Vati
caan de puinhoop van de
Banco Ambrosiano op onher
stelbare wijze heeft ver
groot."
De speciale rechtbank her
haalde dat de zaak voor een
Italiaanse rechtbank moet
komen en dat de drie top
mensen van de bank niet be
schermd kunnen blijven door
onschendbaarheid. Advoca
ten van het Vaticaan hebben
aangekondigd dat zij zich tot
en met de hoogste Italiaanse
rechter zullen verzetten te
gen uitwijzing.
En wij?
Hoe komen wij nu tot een
soortgelijk geloof? Het ant
woord is: door de berichten
die ons doorgegeven zijn in
het Nieuwe Testament en die
in de Paasprediking aan ons
op gezaghebbende wijze ver
kondigd worden. Nee, we ge
loven niet in de berichten
zelf (ook dat levert alleen
maar een 'historisch' geloof
op), maar we geloven in
Hém, die via de verkondi
ging van deze berichten tot
ons komt.
Dat wil niet zeggen dat die
berichten dus eigenlijk onbe
langrijk zijn. Integendeel,
zonder die berichten zouden
we niet van Hem afweten.
Die berichten laten ons ook
via allerlei 'motieven' zien
wat de betekenis van de op
standing is. Die 'motieven'
komen met name naar voren
in de woorden van de Opge
stane Heer zelf. Enkele van
die motieven zijn: het zen
dingsmotief (in alle vier
evangeliën); het belofte-mo
tief: 'Ik ben met jullie, al de
dagen, tot aan de voleinding
der wereld' (Matth. 28: 20);
het Schrift- en herinnerings
motief (vooral in Luk. 24:
44,45); het sacramentele mo
tief (het doopbevel) Matth.
28: 18 en Christus' aanwezig
heid in het avondmaal Joh.
21: 1-14); en het Geest-motief
(Luk. 24: 49; Joh. 20: 22;
Hand. 1: 8). Al deze motieven
vinden hun grond in de op
standing en zijn tegelijk de
uitwerking van de opstan
ding in de geschiedenis van
de kerk en in ons eigen le
ven. Zo is de Opgestane Heer
bij zijn kerk en bij ons: in de
Schrift, in de doop en het
avondmaal, in de Geest.
Met opzet zeg ik het op deze
manier: Hij zelf is bij ons. Het
Paasevangelie is meer dan
het doorwerken van de ge
dachten van Jezus bij zijn
volgelingen. Het is meer dan
een gloeiend spoor van onop-
geefbare herinneringen aan
Jezus die bij mensen door
werken. Het Paasevangelie is
zus, die op Goede Vrijdag ge
kruisigd werd en als een mis
dadiger stierf aan dat kruis,
nengegaan en is daarom ook
de leven-gevende geworden.
Die twee aspecten horen bij
elkaar: Hij heeft het nieuwe
leven en Hij geeft het nieuwe
leven. Het tweede is alleen
mogelijk, als het eerste waar
is. Maar dan gaat het uitein
delijk om het tweede! Dat is
het hart van het Paasevange
lie. Jezus is niet alleen de
Opgestane, die door de op
standing volstrekt gerehabili
teerd werd door God, maar
als de Opgestane is Hij het
begin van een nieuwe le
vensbeweging. Die levensbe
weging begint met de eerste
discipelen die in Hem gelo
ven en ze strekt zich uit tot
vandaag. Ook wij mogen er
bij horen.
Luther heeft het in een van
zijn preken eens zo samenge
vat: 'Het grote hoge werk
van de opstanding van Chris
tus is daartoe geschied en
moet daartoe gepredikt, ge
hoord en erkend worden, dat
het vrucht in ons schept, ons
hart opwekt en in brand zet,
en nieuwe gedachten, ver
stand en moed, leven en
vreugde, troost en sterkte in
ons werkt'.
Pasen is meer dan een prach
tige gedenksteen. Het is eer
der een steen die in de vijver
van de geschiedenis valt en
daar kringen veroorzaakt,
kringen die al verder uitlo
pen en die ook ons willen ra
ken en meenemen in die be
weging naar het einde van de
geschiedenis toe, wanneer Hij
als de Levende in ons mid
den terugkeert om een defi
nitief eind te maken aan zon
de en dood. In het nieuwe
Jeruzalem zal Hij alle tranen
van de ogen afwissen. 'En de
dood zal niet meer zijn, noch
rouw, noch geklaag, noch
moeite zal er meer zijn, want
de eerste dingen zijn voorbij
gegaan (Openb. 21: 4).
Rijke kerken moeten meer
investeren in Derde Wereld
AMERSFOORT De
rijke kerken in de we
reld moeten hun belofte
aan de Wereldraad van
Kerken gestand doen. In
1975 werd door de Raad
de Oecumenische Ont-
wikkelings Coöperatie
(EDCS) in het leven ge
roepen, zodat de kerken
hun geld verantwoord
konden investeren. Ze
ventig procent van het
kapitaal van de EDCS
komt echter van de di
verse nationale steunver-
enigingen. De kerken, en
vooral de rijke, zouden
dus veel meer kunnen
bijdragen.
Dat betoogde Douglas Brun-
son, algemeen manager van
de in Amersfoort gevestigde
EDCS dezer dagen tijdens de
bijeenkomst van de oecume
nische ontwikkelingsorgani
satie in de Elzas. De groei
van het EDCS-kapitaal be
droeg in 1986 ruim zes mil
joen gulden. Voor de 19 nieu
we projecten werd in totaal
voor tien miljoen aan lenin
gen toegezegd.
De steunverenigingen in
Nederland is dat de Neder
landse Vereniging voor On
dersteuning van de Ontwik
kelingscoöperatie (NVOC)
constateerden tijdens hun
ontmoeting dat de werkwijze
van de EDCS steeds meer
navolging krijgt. Ook in an
dere kringen worden inves
teringsmodellen opgezet om
bedrijfsmatige ontwikke
lingsprojecten in arme delen
van de wereld van de grond
te krijgen.
In afwijking van de aanbeve
ling van de Wereldraad van
Kerken de ontwikkelingslan
den hun schulden kwijt te
schelden, willen de steunver
enigingen vasthouden aan
het projectgebonden 'leen-
schuld-systeem'. Dit omdat
de aandeelhouders van de
EDCS al vaak in verregaan
de mate afzien van rente op
hun investeringen. Het oor
spronkelijke leensysteem van
de EDCS drukt eigenlijk een
voortdurend vertrouwen uit
in de zelfhulpbeweging van
de armen, vinden de steun
verenigingen.
WASHINGTON De
paus zou tijdens zijn ko
mende bezoek aan de
Verenigde Staten in sep
tember dit jaar Qngeveer
de helft van zijn toespra
ken achterwege moeten
laten.
De vrijgekomen tijd kan hij
dan gebruiken om te luiste
ren naar de zorgen van de
Amerikaanse gelovigen. Dan
zou het pausbezoek een
nieuw en beter aanzien krij
gen. Dat vindt de Ameri
kaanse progressief-katholie-
ke organisatie „Katholieken,
laat van je horen", die naar
eigen zeggen drieduizend
sympathisanten telt. De orga
nisatie is oorspronkelijk op
gericht ter ondersteuning
van de aartsbisschop van Se
attle, Raymond Hunthausen,
die wegens zijn standpunten
op last van het Vaticaan een
belangrijk deel van zijn bis
schoppelijke bevoegdheden
uit handen heeft moeten ge
ven.
Grenzen aan de wetenschaf
De felheid waarmee ooit de discussie werd gevoerd ov^
waardevrije wetenschap is gaandeweg verflauwd. Toenf
ren het de geëngageerde „wetenschappelijke arbeiden
hun arbeid in dienst wilden stellen van de maatschappij!
vorming onder het motto: door wetenschap naar een l
wereld. Andere lieden poogden wat tegengas te geven C
vast te stellen dat de wetenschap objectief of althans wai
vrij moet zijn en dat de mate waarin de samenleving
resultaten van het speurwerk gebruik mag maken nielj
sluitend een zaak is van de wetenschapper zelf.
De geleerden die aan de wieg stonden van de atoomf
sing hebben gezien dat het resultaat van hun arbeid geb
wordt zowel voor het genezen van voordien ten dode
schreven medemensen, als voor het openen vaft de mogi
heid tot massale vernietiging. Het is begrijpelijk dat zij
gewetensproblemen worstelen en zich niet laten sussen
de mededeling dat het anderen zijn die hun denkwerk
bruiken.
De wetenschap ontwikkelt zich de laatste jaren weer
sief, hetgeen consequenties heeft op elk gebied. Niet
kerncentrales kunnen een gevaar vormen voor de sam
ving, maar ook allerlei chemische preparaten voor onge
te- en onkruidbestrijding bedreigen het milieu. Dat geld
voor allerlei kunststoffen die, omdat ze niet kunnen
afgebroken, een steeds zwaardere belasting vormen. D
er nog de zure regen en de afbraak van de ozonlaag, di,
termijn het klimaat desastreus kan beïnvloeden. Alle
gevolgen van de voortschrijdende techniek.
OOK de medische wetenschap levert vele voorbeelden
de gevaarlijke kanten verbonden aan de toenemende ki 'j
en kunde van de mens. De gemiddelde levensduur is
lengd en de kwaliteit van het leven verbeterd. Maar
aantal stervelingen wordt kunstmatig in leven gehoudei L
dat de mens nu worstelt met een euthanasieprobleem,
worden de grenzen duidelijk zichtbaar. Niet alleen tei^
sche, maar vooral ethische. Hoe ver mag men gaan me gj
beïnvloeden van de natuur? Hetzelfde geldt bij de mo<
technieken die kunstmatige bevruchting en dus de reaj e
buisbaby en het draagmoederschap mogelijk maken. jr
In Zwitserland hebben tegenstanders van genetische *>1
pulatie voldoende handtekeningen verzameld om deze >D
de procedure voor een referendum in gang te zetten,
al had de rk-kerk zich uitgesproken tegen alle manipü
met menselijk leven. Daar is veel kritiek op gekomen off'
de wetenschap toch maar mooi een aantal mensen, dieh
natuurlijke oorzaken de vreugde van het ouderschap ont|(
den dreigt te worden, kan helpen. De medaille heeft evepr
een keerzijde: kunstmatige ingrepen bevredigen eerdei_
egoïsme van de aanstaande ouder („ook ik heb recht oa
kind") dan dat rekening wordt gehouden met de belaH
van de boreling.
Er dreigen nog grotere gevaren wanneer de wetend
zich begeeft op het pad van het genenonderzoek en het
nen. In theorie zal het straks mogelijk zijn een bepaald t j
mens te „fabriceren". Die zal dan aan van te voren varor
stelde eisen moeten voldoen; ongewenste eigensch;
kunnen voor de geboorte geëlimineerd worden. In de
toekomst zal van ieder levend wezen een „genenkaart"
handen kunnen zijn, die alle mogelijke informatie vers
over karakter, gezondheidstoestand en levenskansen. tÉ
BIJ deze tak van wetenschap komen het duidelijkst leid r
grote ethische vragen om de hoek kijken. Het gaat er niefcei
of de ontwikkeling zich zal laten afstoppen, maar in we:
mate de samenleving gebruik maakt van de nieuwe n{,^
lijkheden. Het is de vraag of de wetenschap in zichzelf
waardevrij kan zijn. In elk geval rust er een zware last <jm
schouders van degenen die de toepassing begeleiden, dj/ei
gevaren moeten onderkennen en de grenzen moeten std
Niemand kan de kerken het recht ontzeggen daarbij ooL.
standpunt in te nemen en een waarschuwend geluid te Lg
horen. Ue
Nog iets warmer
DE BILT (KNMI) Ook
morgen wordt het een fraaie
voorjaarsdag, 's Middags loopt
de temperatuur nog iets hoger
op dan vandaag, in het bin
nenland tot 20 a 23 graden. Op
de Waddeneilanden blijft de
temperatuur vanwege het
koude zeewater bij circa 17
graden steken. De zon zal
ruimschoots aanwezig zijn,
hoewel er af en toe ook wat
bewolking overdrijft. De wind
is eerst zwak, in de middag
matig, kracht 3 en waait uit
zuidelijke richtingen. De mini
mumtemperatuur komende
nacht ligt bij 8 graden. Het ho-
gedrukgebied dat voor het
fraaie weer zorgt komt mor
gen ten oosten van ons land te
liggen. Eerste paasdag komt
hierdoor de weg vrij voor een
buienfront. Na het passeren
hiervan dalen de temperatu
ren tot normale waarden voor
de tijd van het jaar.
Weersvooruitzichten voor di
verse europese landen, geldig
voor zaterdag en zondag:
Zuid-Skandinavië: Perioden
met zon, zondag in het westen
van Noorwegen meer bewol
king. Middagtemperatuur van
9 tot 14 graden.
Groot-Brittanië en Ierland:
Zaterdag in het zuidoosten er
Engeland nog periodenIde
zon, overigens half tot
bewolkt en af en toe tyde
Middagtemperatuur zal J
van 13 graden in het no
en westen tot 18 graden ij
zuidoosten, zondag enkel<
den lager.
Benelux: Zaterdag pei
met zon en droog. Zondaj
meer bewolking en e
buien. Middagtemperatui
terdag rond 18 graden, z<
iets lager.
Duitsland, Denem,
Droog en perioden met
Middagtemperatuur van
graden in Denemarken tij
graden in zuid-Duitsland.|
Frankrijk: In Bretagni
Normandië half .tot zwa;
wolkt en enkele buien,
zonnig en droog. Middag
peratuur van 13 gradei
Bretagne tot 22 graden ii
zuiden.
Portugal en Spanje.
maar in het noordwesten
bewolking en enkele
Middagtemperatuur x
graden in het noordwest
26 graden op de Spaanse
vlakte.
Italië, Joegoslavië: Dn
zonnig. Middagtempei
tussen 20 en 25 graden.
Alpengebied: Droog en z
Middagtemperatuur
graden.
kt
zonder de „christelijke achter
grond" ontroerend kan zijn.
Dat zal best, maar in dat geval
wordt Bach niet echt serieus
genomen in diens bedoelingen.
Op talloze plaatsen maakt
Bach immers duidelijk dat hij
zijn muziek maakt onder het
motto „Soli Deo Gloria" (al
leen God de eer). Muziek en
geloof staan bij Bach naast el
kaar, ze „leggen elkaar uit".
Wie het religieuze in de mu
ziek van Bach niet wil zien,
ontkent een wezenlijk deel
van diens betekenis. Als de
briefschrijver vindt dat de EO
Een briefschrijver meent dat zich de religieuze Bach toeëi-
de passiemuziek van Bach ook 8ent» "U daarvoor zijn ar-
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven. De
redactie behoudt zich
het reeht voor ingezon
den stukken te bekorten
Johannes Passie (2)
gumenten wel hebben.Maar
wat de EO wel of niet doet is
toch geen reden om te ontken
nen wat Bach zelf steeds heeft
gezegd? Daarom ben ik het
eens met de opvatting dat
Bachs passiemuziek „muzikale
verkondiging" is, of andersom:
„verkondigende muziek".
A. Kerkvliet,
LEIDSCHENDAM.
en uit
Als voorzitter van de oranje
vereniging „Oranje Hofstad"
wil ik, langs deze weg een ie
der oproepen op 30 april a.s.
onze aanhankelijkheid te be
tuigen aan ons koningshuis
door massaal de vlaggen met
wimpel uit te steken. Mocht U
niet in het bezit zijn van vlag
gen, wimpels, stokken of hou
ders dan kunt U deze bij mij
telefonisch bestellen. Het
nummer luidt 070-46.30.05. Te
vens bestaat er nog de moge
lijkheid een bijdrage te storten
voor het nationaal geschenk
voor het gouden huwelijkspaar
prinses Juliana en prins Bern-
hard. Het gironummer luidt
3650 onder vermelding van
„nationaal geschenk".
Jhr. F.F.A. Beelaerts van
Blokland,
Voorzitter oranjevereniging
„Oranje Hofstad",
DEN HAAG.
(Naschrift: vlaggen en toebe
horen zijn uiteraard ook ge
woon in de handel verkrijg
baar. Redactie).
Patatboot
Na lezing van het artikel over
de patatboot Wiljo, die van de
Kagerplassen moet verdwij
nen, zou men tot de conclusie
kunnen komen dat de eige
naar, de heer Verschoor, een
sociaal bewogen en milieube
wuste man is. Maar het is in
Nederland nog steeds zo, dat
wanneer je wil venten of een
bedrijf wil beginen, je een ver
gunning nodig hebt. Je kan
niet eerst beginnen en dan an
deren aanvallen als je geen
vergunning krijgt. De door de
heer Verschoor genoemde ijs
venter doet zijn werk reeds 22
jaar op de plassen met een
klein bootje èn een vergun
ning. Tevens hoeft de heer
Verschoor geen rommel van
'deze man op te ruimen, want
het zijn uitsluitend stukjes pa
pier van de ijsjes en die zijn
toevallig wel milieuvriende
lijk. Dacht de heer Verschoor
nu werkelijk dat de waterspor
ters zitten te wachten op een
patatboot van twintig meter
lang die toch ook zijn patat-
lucht heeft. En wat gebeurt er
met de lege frisdrankblikjes en
plastic patatbakjes met overge
bleven klodders mayonaise die
bij hem afgehaald worden of
bezorgd door zijn irritante bij
boten? Nee, de heer Verschoor
is in ieder geval geen milieu
bewuste man, want dan zou hij
beslist geen ijs verkopen in
plastic bakjes.
W.J.M. van der Meer,
OUDE WETERING.
de vastenaktL
steunt jaarlijkf
450 projekten
in de Derde
giro 5850 I
banknr.
t.g.v. vasten
