„Je zit met een tijdbom opgescheept
l
foidócCou/umt1
Veel aanvragen voor aidstest
BRT
Een minuscuul virus is de tempel van je li
chaam binnengeslopen. Daar lijkt het te rus
ten tot het - nu, morgen, over vijf jaar of
jnooit? - actief wordt. Wie besmet is en daar
weet van heeft, moei proberen te leven met de
angst vpor een fatalp ziekte die: zich elk mo
ment klan openbaren., pen pukkeltje, diarree
pf een verdacht drdog kuchje j kan het begin
zijn. Je'kunt Je volkomen gezond voeleit, toch
Ss de dqod aftijd napij;. i,Er löopit een behoor
lijke biirst dpor mijh topkomstbeeld", zegt
Henk. i,Ik ben de scherven bij elkaar aan het
tapen",1 vertelt Woütér: Allebei zijn ze sero
positief, ondubbelzinnig in aanraking geweest
met het aidsvirus. Wouter: „Anders gezegd: ik
ben 22 jaar, gezond en ik zit 'met een tijdbom
opgescheept".
AMSTERDAM - De seilo-positieverj TAp 3.n£St
vormen een grote, maar vrijwel onzichtl
bare groep. Hoewel volgens schattingeii Vein Q.C
Van het aids-coördinatiecentrum in Ne
derland zo'n tien- tot twintigduizend SCID"
mensen met het aidsvirus besmet zijn, r\r\citipvPTl
weten maar enkele honderden dat zelf. pUMllCVCll
Nóg minder zijn bereid of in staat over
hun verborgen „ziekte" te praten. Dat is
niet zo verwonderlijk, gezien de angst
voor aids in brede lagen van de bevol
king. Henk en Wouter (beide namen zijn
omwille van de privacy gefingeerd) wil
len de gok niettemin wagen. Henk:
„Niet om mijn sores te vertellen, maar
omdat ik wil waarschuwen. Volgens de
prognoses kunnen over drie jaar in Ne
derland al 120.000 mensen besmet zijn,
dat is toch geen kinderachtig aantal. Ik
hoop dat we een bijdrage kunnen leve
ren om verdere verspreiding tegen te
gaan. Want wij, de sero-positieven, vor
men de haard".
De oprichting van de stichting Belangen
behartiging Sero-Positieven (BSP) is
nogal geruisloos verlopen. Het bondigé
bericht dat eind vorig jaar in de pers
verscheen, maakte nauwelijks reactie
los. Daarmee vergeleken trok de nog
jonge Belangenvereniging Mensen met
Aids (BMA) veel meer aandacht. Het be
stuurslid Ivo Corthals verscheen in het
televisieprogramma van Sonja Barend
en in het Haagse Nieuwspoort presen
teerde de vereniging en haar bestuur
zich voor het oog van het NOS-journaal,
In een interview met de Volkskrant gaf
Corthals, zelf aidspatiënt, een onoml
wonden verklaring voor die openhartig!
neid. „Mensen met aids durven niet
ïjiaar buiten te treden. Maar iemand
moet beginnen te zeggen: zo zie ik er uitl
vrij normaal om te zien. Ik sla geen warj-
jaal uit en ik zit niet onder de puisten"!
Het bestuur en de medewerkers van dé
BSP, waarin ook Henk en Wouter actief
éijn, treden tot dusverre alleen zeef
schuchter voor het voetlicht. De reden
daarvoor is simpel, aldus Henk. „Het
klinkt misschien hard, maar een aidspa
tiënt is met de finale van zijn leven be
zig en heeft een levensverwachting van
gemiddeld dertien maanden. Maar sero
positief kun je je hele leven ziin. Ik heb
er in elk geval geen zin in levenslang
met een molensteen om mijn nek te lo
pen door er de publiciteit mee in te
gaan. De kans is niet gering dat je met
de vinger wordt nagewezen, zelfs wordt
gemeden als de pest. In sommige landen
wordt wat dat aangaat al over angstaan
jagende maatregelen gepraat".
In een aantal landen is de bewegingsvrij
heid van mensen die sero-positief zijn al
flink beperkt. Zo mogen Henk en Wou
ter officieel niet meer naar Beieren, Ja
pan, Groot-Brittannië en Australië rei
zen. Frankrijk gaat de aidstest voor het
huwelijk verplichten en in Engeland en
Duitsland vragen verzekeraars hun
cliënten al naar mogelijke aidsbesmet-
ting. In Nederland drong RPF-fractie-
voorzitter Meindert Leerling onlangs
aan op een meldingsplicht voor sero-po
sitieven en mensen met aids. Al deze
maatregelen maakt de mensen die be
smet zijn met het virus wantrouwig.
Henk: „Je weet nooit uit welke hoek je
een negatief effect kunt verwachten".
Test
Henk en Wouter weten beiden ongeveer
een jaar dat ze „drager" zijn van het ge:
vreesde HIV-virus. Henk hoorde dat hij
besmet was, nadat hij zich uit „pure in
teresse" had aangemeld voor een onder
zoek van de GGD Amsterdam onder
741 mannen met homoseksuele contac
ten. Wouters bloed werd op het aidsvi
rus onderzocht nadat hij bijna twee jaar
had getobd met opgezette lymfeklieren.
Wouter: „Ik heb heel lang gewacht voor
dat ik naar de dokter ging, omdat ik al
bang was dat het 't aidsvirus zou zijn.
Vorig jaar ben ik uiteindelijk toch maar
gegaan, omdat ik net zo goed een andere
ziekte onder de leden kon hebben. Uit
eindelijk dacht ik ook: moet je horen, je
bent jong en nog maar met twee ver
schillende mensen naar bed geweest. De
kans is toch wel heel erg klein". Cynisch:
„Maar ik heb dus blijkbaar pech gehad.
Waarmee ik maar wil zeggen dat je om
aids te krijgen echt geen homo van vijf
tig in een leren pak hoeft te zijn".
Wouter: „Ik geloof dat er niets door me
heen ging. Heel veel en toch niets. Ik be
doel: hoe kun je omschrijven hoe ie-
ZATERDAG 18 APRIL 19871
mand van eenentwintig zich voelt die
hoort dat hij met een tijdbom rit opge
scheept? Rot? Ik weet niet eens of ik me
realiseer dat ik besmet ben. Ik kan me er
zo weinig bij voorstellen".
Henk: „Er komt een zwaard van Damo
cles boven je hoofd te hangen. De incu
batietijd van aids wordt in Nederland
nu op zeven jaar gesteld. De kans dat
wij het krijgen is vijftig procent. Nou,
dat is niet iets om ei£ vrolijk van te wor
den. Je komt eigenlijk in een nachtmer
rie terecht waaruit je niet meer wakker
wordt. Je kunt nooit zeggen: hé gelukkig.
Het was maar een akelige droom".
Aidsfamilie
Er wordt veiligheidshalve van uit gegaan
dat iemand die sero-positief is mogelijk
zijn hele leven besmettelijk zal blijken te
zijn. Henk zegt mensen te kennen die uit
een soort wraak geen enkele voorzorgs
maatregel nemen om verdere versprei
ding van het aidsvirus tegen te gaan.
„Het is een uitzondering, maar ik heb
mensen ontmoet die onbeschermd ver
der bleven vrijen omdat ze boos waren
en zich erg ongelukkig, verloren en geï
soleerd voelden. Een beetje onder het
motto: Als jij wilt? Welkom in de aidsfa
milie! Juist daarom is het zo belangrijk
sero-positieven uitdrukkelijk te betrek
ken in de voorlichting".
Henk en Wouter vrijen allebei wèl vei
lig, omdat ze er als geen ander van door
drongen zijn welke slopende onzeker
heid besmetting met zich mee kan bren
gen. Wöuter: „Ik hoorde laatst een meis
je op de radio die zei: de kans op be
smetting is zo klein, laat mij m'n gang
maar gaan. Ik rook toch ook? En daar
kun je toch ook longkanker van krijgen?
Maar als je dat zegt, onderschat je het
hele probleem. Al heb je maar één pro
cent kans, dan nog moet je volgens mij
alles doen om besmetting te voorko
men".
De angst voor aids neemt ook onder niet-
homofielen toe. De GGD in Amsterdam
wordt overstroomd door mensen die een
aidstest willen. Een huisvader in Ameri
ka die geregeld prostituees had bezocht
sloeg de hand aan zichzelf en zijn hele
gezin omdat hij bang was besmet te zijn.
Zouden jullie een aidstest aanraden?
Henk: „De GGD voert nu een soort ont
moedigingsbeleid voor mensen die een
aannemelijk risico hebben gelopen. Ten
zij je duidelijke klachten hebt, krijg je
het advies: liever niet testen. Maar ik
zou zelf geen algemeen advies durven
geven. Hoe meer je van iemands per-
tA M «A
èW H M iï/Tt'* «4 «A tA -
WH M tHv »4 »A fA.tA/'
tW.it it r-V mi et t tA xi
Een nieuwe test, waarbij het HIV-virus zélf wordt opgespoord, biedt meer zekerheid
over de risico's voor sero-positieven.
soonlijke achtergrond weet, hoe moeilij
ker het wordt. Want je kunt flink door
draaien als je hoort dat je inderdaad
sero-positief bent".
Wouter, stellig: „Na zeer lang en rijp be
raad hebben mijn vaste partner en ik be
sloten dat hij zich niet laat testen. Om
heel persoonlijke redenen, maar ook
omdat wij nogal somber zijn over wat de
sero-positieven in de toekomst te wach
ten staat. Nu al is op al mijn medische
kaarten een sticker geplakt met de waar
schuwing: besmet! Dan trekt de arts dus
keurig handschoenen aan als hij bloed
komt afnemen. En steeds als je een for
mulier moet invullen kun je ervoor ge
straft worden dat je ooit een test hebt la
ten doen. Als je dan hoort dat rechtse
Duitse politici al praten over tatoeage
van sero-positieven Het is hoe dan
ook een zeer zware beslissing".
Paniekvoetbal
Wouter en Henk sluiten niet uit dat uit
eindelijk ook de Nederlandse politici pa
niekvoetbal zullen spelen in een poging
de verdere verspreiding van aids in de
kiem te smoren. Daarbij wordt dan ver
geten, aldus Henk, dat het virus zich al
zo ver verspreid heeft dat de eigenlijke
ramp zich reeds heeft voltrokken. Henk:
„Met twintigduizend besmette mensen
kun je toch niet meer spreken over het
uitbannen van aids?".
Een verplichte aidstest in Nederland zou
catastrofaal zijn, menen ze allebei.
Henk: „Denk je eens in dat al die sero-
positieven nu getest zouden worden.
Wie zou deze mensen moeten opvangen
in een land dat zo krap in zijn hulpverle
ners zit? Overigens suggereert een ver
plichte aidstest een levensgevaarlijke
schijnveiligheid. Mensen denken dat het
probleem beheerst wordt. Maar het aids-
probleem laat zich niet politiek oplos
sen. Daar is een revolutionaire mentali-
teits- en gedragsverandering voor no
dig".
De overheid heeft nu acht miljoen gulden
uitgetrokken voor een grootschalige voor
lichtingscampagne. Wat verwachten jul
lie daarvan?
Wouter is zeer somber. „Het is nu een
maal heel moeilijk om mensen duidelijk
te maken, dat je elkaar kunt doden door
elkaar lief te hebben. Een landelijke
campagne voor brandpreventie kan nog
wel effect hebben, maar seksualiteit ligt
zo dicht bij de mensen dat ze zich in dat
gedrag niet snel laten beïnvloeden. Ter
men als wisselende contacten en risico
groepen maken volgens mij bitter weinig
indruk".
Henk ziet nog wel een kans verdere ver
spreiding van het virus tegen te gaan als
de sero-positieven zélf maar gemoti
veerd worden. „Je zou sero-positieven er
op moeten wijzen dat veilig gedrag ook
in hun eigen belang is. Door herbësmet-
ting van jezelf te voorkomen, kun je
misschien het risico dat aids zich ont
wikkelt beperken. Hoe veel variaties zijn
er niet van het aidsvirus? Misschien kan
mijn afweersysteem het virus dat ik nu
onder de leden heb wèl in toom houden,
maar een andere variant niet".
Bewust
Het onderzoek van één enkel druppeltje
bloed heeft het leven van Henk en Wou
ter radicaal veranderd. Henk is zich als
vrijwilliger actief gaan bezighouden met
de stervensbegeleiding van aidspatiën-
ten. Wouter richt zich meer dan ooit op
het heden, het hier-en-nu. Hij twijfelt er
sterk aan of het nog wel verstandig is de
vaste baan te nemen die hem onlangs
werd aangeboden. „Mijn toekomst is
niet weggevallen, maar wel kapot", zegt
hij. „Ik maak geen plannen meer voor
over een paar jaar en het geld dat ik heb
vliegt meteen de deur weer uit. Ik geloof
dat ik een beetje bewuster leef; ik let ook
meer op mijn gezondheid. Je gaat aller
lei dingen anders ervaren dan vroeger.
Als het bijvoorbeeld regent, vind ik dat
tegenwoordig gewoon lekker. Terwijl ik
me er normaal toch dood aan ergerde".
Henk zegt veel meer aandacht te 'geven
aan dingen die hij waardevol en leer
zaam vindt. „Je kunt je niet meer ver
stoppen in de toekomst, in je carrière en
in je maatschappelijke status. Een pensi
oenvoorziening zal me nu een zorg zijn.
Door het werk dat ik met aidspatiénten
doe zie ik nu hoe vol de dood en het be
sef van de dood het leven kan maken.
Mensen die voor hun dood staan zijn zo
oprechtEr is gewoon geen tijd meer
voor bedrog of gemeen spel".
Een medicijn tegen aids zou het leven
van Henk en Wouter op slag een ander
perspectief kunnen geven en een eind
kunnen maken aan de nachtmerrie
waarin steeds meer mensen komen te
verkeren. Maar Wouter heeft weinig zin
al zijn hoop op de medische wetenschap
te vestigen. „Dat zou valse hoop zijn.
Daar heb ik geen trek in. Als het niet
lukt met dat geneesmiddel en ik krijg
wèl aids, dan komt de klap mentaal veel
te hard aan". Henk: „Het is eigenlijk een
wankel evenwicht waarin je verkeert.
Hoe houdt je immuniteitssysteem zich?
Is het nu al aan het afbrokkelen? In hoe
verre kun je er op vertrouwen? Ik ga er
desondanks maar van uit dat ik die ziek-
De Stichting Belangenbehartiging Sero-
Positieven (BSP) heeft een Hulplijn voor
sero-positieven. Het nummer (020 -
245005) is op woensdag- en zondagavon
den van 8 tot 11 uur bereikbaar.
DEN HAAG/LEIDEN -
De geneeskundige- en
gezondheidsdiensten
GG&GGD'sin Amster
dam, Den Haag en de
studentenstad Leiden
kunnen het aantal aan
vragen voor een aidstest
de laatste weken nauwe
lijks aan. Overigens biedt
de test alleen zekerheid,
als drie maanden vóór
het consult geen resicovol-
le seksuele contacten zijn
geweest. Het duurt name
lijk maximaal twaalf we
ken voor het menselijk li
chaam antistoffen tegen
het gevreesde virus heeft
geproduceerd. Om die an
tistoffen gaat het nu juist.
Aan de hand daarvan be
palen de bacteriologische
laboratoria of een bloed
monster met het aidsvirus
besmet is. Worden anti
stoffen aangetroffen, dan
reageert de test positief.
De uitslag luidt aan:
sero-positiefMen gaat
er overigens van uit dat
deze antistoffen het virus
niet onschadelijk maken.
Medici uit verschillende
landen zijn het nog lang
niet eens over de gevolgen
die een besmetting met
het aidsvirus met zich
mee kan brengen. Zo
wordt de incubatietijd
van aids in Nederland op
ongeveer zeven jaar ge
steld, maar in sommige
andere landen worden
„termijnen" van vijftien
jaar tot levenslang gehan
teerd. Het is allerminst
zeker dat „sero-positie
ven" de fatale ziekte uit
eindelijk zullen krijgen.
Het veronderstelde risico
varieert in verschillende
landen echter sterk: van
25 tot 95 procent.
In Nederland is het Aids-
coördinatiecentrum on
langs gestopt met het ge
ven van prognoses. „Als
je zegt dat sero-positieven
bijvoorbeeld zeventig pro
cent kans hebben op het
ontwikkelen van aids,
ontneem je hen daarmee
vrijwel alle hoop", heeft
woordvoerder J. vdn
Wijngaarden onlangs ge
zegd. Omdat het „sero
positief zijn" zoveel onze
kerheid met zich mee
brengt, besluiten veel
mensen die een test aan
vragen na een gesprek
met de huisarts oj
GG&GD er toch maar
'te zien.
Een nieuwe test, waarbij
èlf wordt
opgespoord, biedt
aidsvirus zelf word
meer
zekerheid over de risico's
voor s'ero-positieven. De
GGD in Amsterdam heeft
onlangs onder 741 man
nen met homoseksuele
contacten onderzoek ge
daan naar het „antigen":
het eiwit dat het virus zelf
produceert. Gebleken is
dat de mannen die posi
tief reageerden op het an
tigen een grotere kans
hebben op aids dan de
antigen-negatieven in
de onderzoeksgroep. Ove
rigens werd de uitslag van
dit onderzoek alleen op
verzoek van de betrokke
nen zelf bekend gemaakt.
Antigen-positieven kun
nen deelnemen aan een
experimentele behande
ling met het nieuwe om
streden medicijn AZT.
nieuwe verslaggevers. Een deskundige
jury heeft begin deze maand hun
toelatingsexamens beoordeeld, waarna I
degenen die erdoor zijn gerold hun
interne opleiding beeld- en
geluidstechniek krijgen. Tegelijkertijd
wordt hen een aantal journalistieke
vuistregels bijgebracht.
Hoewel juist ae Vlaamse
omroepcollega's de laatste tijd nogal
onder vuur liggen - volgens de leiding
doen ze het altijd verkeerd of niet goed
en hun journafistieke onafhankelijkheid^
binnen de landsgrenzen nergens méér
met voeten getreden wordt, blijkt hun
baan zeer in trek.
Naddt de BRT enkele weken geleden i
advertenties om verslaggevers vroeg,
meldden zich niet minder dan 1300
belangstellenden. Onder hen nogal wat I
„doppers" (werklozen), maar ook
avonturiers, die een goedbetaalde, maar|
saaie baan in de ambtenarij of het
onderwijs kennelijk graag inruilen voorm
het enerverende bestaan dal de
journalistiek (vooral voor
buitenstaanders) vaak is.
Vroeger was een positieve stemproef
veelal voldoende om tot het selecte
groepje uitverkorenen te behoren, maarvae
sinas ook de BRT-leiding meer oog krijgt
voor de inhoudelijke kant van het vak,
zijn die tijden voorbij.
Kandidaat-journalisten krijgen nu derdlRJ
trefwoorden voorgelegd, van
Aanbodeconomie tot en met Zwartberg,.*
waarbij van hen een intelligente
omschrijving wordt verwacht.
Daar moet niet te gering over worden 'Die
gedacht, want wie kan achter mekaar ink
een passende definitie geven van - om gen
maar eens een greep uit het laatste !rw
examen te doen - democratisch
centralisme, deregulering,
dubbelmonarchie. Eureka, de Europeseier
Eenheidsacte, Carl Rogers (dat is niet diSü
van de NAVO1.), Talmud, de s e<
Vredeling-richtlijn en Wapping? en<
Dat Harrisburg de nel niet fatale
voorloper van Tsjernobyl was, zal vrij
algemeen bekend zijn, maar welke
gemiddelde krantenlezer annex tv-kijkeL__
ziet achter Bob Beamon een vèrspringer
van formaat of herinnert zich nog dat ,ir„
neck-lacing de term was die werd
gebruikt voor de gewoonte zwarte nJ
verradersin Zuid-Afrika een band orf
de nek te gooien die dan in brand werü,r
gestoken? ®arr
Wat de Carensdag is weet ik intussen
zélf nog niet en ik steek er mijn hand f
voor in het vuur dat ook Henk VredelinLu
bij tijd en wijle moeite genoeg heeft zicIL
te herinneren wat de naar hem
genoemde EG-richtlijn precies inhoudt. rL
Maar de aankomende BRT-journalist
weet dat allemaal perfect. u:
Intussen blijft hel een feit dat de BRT
van alle vergelijkbare omroepen op het j
westelijk halfrond per uur de laagste Lj
productiekosten heeft (3850 gulden voofl".
de radio, 4290 gulden voor de tv; de AOi.
zit voor radio drie- en voor tv tweemaal
zo hoog): dat het geklungel, vooral in dj*
journaals, een uitzonderlijk hoge graad g_
van perfectie heeft bereikt en dat
de invloed van de politieke partijen op dc~P
inhoud van de uitzendingen groter is.
vooral dat laatste is natuurlijk uitermate
kwalijk.
Toen een aantal weken geleden een 1
tv-rubriek een milieu-item opsierde metL
een vraaggesprek met hef groene f
volgende dag over, bij de BRT-leiding ?«em
persoonlijk, dat hij niet was uitgenodigd^
In de kranten is dat maar een kort ad
berichtje. Ook ontstond er een rel rond |Pp<
journaal-presentator Bavo Claes. Kort nf
wet
ïeM
leW
journaal-presentator Bavo Claes.
de scheepsramp in Zeebrugge interviewdi
hij minister De Croo van verkeerszakeii
over de veiligheid van carferries op eeni
wijze die de minister niet zinde. In de I
Raad van Beheer van de BRT staan dé|
liberale en christen-democratische
bewindvoerders lijnrecht tegenover de
oppositionele vertegenwoordigers met ar
inzet de vraag, welke tuchtiging Claes m
heeft verdiend. De vergaande inmenginL-
in de „vrije" pers loopt door alle partijei011
heen, want de socialistische Der
vertegenwoordigster in de BRT-top, eer
Carla Galle, verklaart met evenveel ok,
overtuiging dat op het interview
„journalistiek niks aan te merken was'
als De Croo het tegendeel. P
En Claes zelf, die in de linkse pers wor(Pzt
bejubeld als een boegbeeld van '0r<
journalistieke durf en integriteit, tn
verschijnt nu weer in beela mét stropda\ b<
terwijl hijzelf juist het open ejjj
boordeknoopje had verheven tot fur
hoogstpersoonlijk protest tegen het "U11
besluit van de BRT-leiding voortaan af li
zien van de diensten van het AFP, de oo^a]
alweer als te links beschouwde Franse j
tegenhanger van het ANP. nds
Inmiddels is de hele BRT van onder tó^ov
boven doorgelicht door het
organisatiebureau Peat Marwick en is
zonneklaar aan het licht gekomen dat d
produktiekosten nog fors omlaag kunnej,
omdat sommige onverlaten een maaltij\
op kosten van de baas als werktijd »n
aanrekenen. Inmiddels ook staat een ur
nieuwe lichting BRT-journalisten, met pst£
een encyclopedische kennis die reikt va|e\
de Aanbodeconomie tot en met fija
Zwartberg, vol enthousiasme klaar om La
de journalistieke fakkel over te nemen. j^0I
Maar of het Vlaamse journaal er betera v.
inhoudelijker, alerter en bovenal Ls'
onafhankelijker op wordt, moet toch na ar
even worden afgewacht. an
