Acht Oscars voor een bank an inderboeken hrijven word volwassen" Ik kan de polio krijgen. Als je net hebt leren lezen... Frans Afman, de financier van Hollywood De bijbel op video LTENLAND EcidócSouoant ZATERDAG 18 APRIL 1987 PAGINA 19 D5 de Oscar-uitrei- baarde Arnold Kop- producent van Pla- opzien. Hij bedankte jjtt Lyonnais Neder- en in het bijzonder Frans Afman de financiering van lm. Afman wilde als 33 wèl geld steken in project waarmee de ijs jaren hadden lo- euren. In zijn kantoor p hoogste verdieping bet bankgebouw aan Qtterdamse Coolsingel lij de film nog wel terugdraaien: van zijn jeugd via de ken- :ing met Dino De >ntiis tot het jaar door hem gefinan- films maar liefst Oscars in de wacht iËRDAM De ca- Itoemt in op het ge- van de 53-jarige Afman, het beeld (igt en even later jVe de jonge Afman fe straten van Zwol- 'jen. Filmliefhebbers anen de overbeken- phniek: flash-back, in de tijd. Vaak le- ten stem commen- „Direct uit school k altijd op de fiets bioscoop De Kroon. de oorlog hadden half vijf nog een Op zaterdaga- ras de Buitensoos b beurt. Ik zag ten twee films per In een plakboek ik dan de recensies 1 heeft de liefde voor I ich ontwikkeld". laren vijftig gaat Afman JT studeren in Amster- ften stad met wel dertig f*n!". Hij belandt daar- feen bank die dan nog [jurg heet. „Op één van eizen liep ik in New iij toeval tegen Dino de Itiis op, op dat moment lendste onafhankelijke iducent ter wereld. Hij leermeester geworden, hebben we een struc tuur uitgedacht om de risico's bij de begroting van een film vantevoren te kunnen dekken. Mijn collega's waren er fel op tegen. Je financiert toch geen stuk celluloid dat waardeloos is! Iedereen vroeg waarom ik me niet op de onroerend goed markt concentreerde. Die houdt immers altijd zijn waar de, zeiden ze. Als je dan ziet hoeveel miljarden guldens verloren zijn gegaan bij finan ciering van onroerend goed. Kijk maar eens naar de hypo theekbanken". Zijlijn Jarenlang bekijkt Afman de gang van zaken in de filmwe reld vanaf de zijlijn. „Je moet die heel aparte wereld eerst goed leren kennen. Veel men sen denken dat Hollywood iets gigantisch is. Dat klopt niet. Het is een hele kleine familie, iedereen kent elkaar. Mij kost te het jaren om de juiste men sen er uit halen. Dan nog weet je niet of de financiering tot een goed einde wordt ge bracht. Geen enkele transactie is dezelfde". De gevaren die een bank loopt, legt Afman uit aan de hand van de louter in zijn ge- dachtenwereld opgezette film Superman 7, met in de hoofd rollen Jack Nicholson en Jane Fonda. „Stel dat Superman 7 een begroting heeft van veer tig miljoen dollar. Het risico voor de bank is dat de film niet wordt opgeleverd. Op dat moment moeten we namelijk het merendeel van het geld krijgen. Kijk, als Nicholson een been breekt of Fonda wordt ziek, dan is dat te verze keren. Maar als de regisseur hartstikke gek wordt, de tijd ver overschrijdt, dan loop je als bank een groot gevaar. Wij vinden het prettiger als ie mand dat risico overneemt. Zo'n constructie noemen de Fransen een garantie de bon fin, een garantie dat de film wordt afgeleverd". De winst voor de bank bestaat uit de commissies en rentemarges. Flops Of een film een kassucces dan wel een mislukking wordt, is niet van invloed. Afman: „Als Rambo 350 miljoen dollar op brengt, krijgen wij geen cent meer binnen. En bij een flop lijden de distributeurs verlies, want zij zien hun aankoopsom niet terug. Toch is het voor de naam van een bank niet pret tig alleen maar flops te produ ceren. Maar je moet wel in de gaten houden dat zeven van de tien films hun geld niet op brengen". Afman schiet niet zo maar willekeurig geld voor aan elke Croducent die zijn kantoor innenstapt. Hij leest altijd eerst het script en hanteert vervolgens morele en finan- Frans Afman: „Hollywood is een hele kleine familie". ciële normen. „Wij kijken ruim tegen allerhande zaken aan, maar we willen absoluut niet met porno vereenzelvigd worden. En als het bloed van het scherm spat, haakt de bank ook af. Bovendien verge lijk ik het script altijd met het budget. Een kostuumstuk met veel figuranten, opnames in Rome, Mexico en Bali, en ster ren in de hoofdrol, kan niet van de grond komen met een begroting van twee miljoen dollar". Het scherpe oog van de direc teur filmfinanciering Credit Lyonnais ziet vele scripts, oor deelt over „rijpe en groene" films, en wordt soms vervan gen door de stem van het hart. Frans Afman: „Dat was het geval bij Platoon, een uiterst controversiële film die buiten gewoon moeilijk bleek te fi nancieren. Het heeft tien jaar geduurd voordat regisseur Oli ver Stone de film had onder gebracht bij een produktie- maatschappij die cliënt is van onze bank. Ik vond het een in teressant script en riep meteen dat we het moesten doen. Pla toon, daar gaan er geen der tien van in een dozijn". De film werd voor honderd procent gefinancierd door de bank: zeseneenhalf miljoen dollar. Ook twee andere Os car-winnaars, „A room with a view' (drie miljoen dollar) en „De Aanslag' (zes miljoen gul den), kwamen volledig voor rekening van Credit Lyonnais. Waardoor de bank uiteindelijk acht Oscras „kreeg". Vorig jaar stak Credit Lyon nais volgens Afman ruim vier honderd miljoen dollar in films. Het gemiddelde budget voor een internationale film schat hij op tien miljoen dollar. De belangrijkste projecten die momenteel gefinancierd wor den zijn Superman 4 (dertig miljoen dollar) en Rambo 3. Dat lijken gegarandeerde hits, zonder risico voor Afman en consorten. Zijn reactie: „Was dat maar waar. Niemand weet wat een film gaat doen. Ie mand die het tegenovergestel de beweert, mag direct mijn werk overnemen. Als je de top twintig van films in de compu ter gooit, alle smakelijke in grediënten verzamelt, dan hoeft de uitkomst daarvan nog geen succes te worden. Je kunt er geen peil op trekken". JOOP OFFRINGA LONDEN De studio van Hanna-Barbera, die onder meer met de tekenfilms van Yogi Bear, the Flintstones en andere figuren kinderen uren lang in de ban kan houden, richt nu zijn aandacht op de bijbel. Tom en Jerry zullen plaats moeten maken voor God en Jericho in een serie vi deofilms over de Heilige Schrift. Rekening houdend met de smaak van kinderen hebben de filmmakers direct gekozen voor de meest span nende en avontuurlijke verha len uit het Oude Testament. Aan de serie liggen echter wel puur religieuze motieven ten grondslag. Volgens een vertegenwoordi ger van Hanna-Barbera pro ducties heeft de bijbel Joseph Barbera altijd al bezig gehou den. Als schooljongetje ver baasde hij de onderwijzers door te vragen of hij de triom fantelijke intocht van Jezus in Jeruzalem op het schoolbord mocht tekenen. Uiteindelijk besloeg zijn kunstwerk drie schoolborden, dat nog weken, maanden daarna bleef staan. Op Barbera's bureau ligt altijd een opengeslagen bijbel. Zijn favoriete passages zijn de ark van Noach en vooral de hel dendaden van de kinderen van Israël. Dat is niet alleen af te leiden uit de beduimelde bladzijden, maar ook uit de keuze van onderwerpen voor de films. De Bijbelse helden hebben Barbara altijd meer gezegd dan de figuren die hij zelf tot leven had gewekt of gecreëerd, zoals Top Cat en Huckleberry Hound. Tot nu toe zijn er 26 video films gepland, waarvan er zes bestemd voor het buitenland. Van de eerste film. Grote Avonturen uit de bijbel, die vorig jaar werd uitgebracht zijn al meer dan 400.000 vide o's verkocht in de Verenigde Staten. Wanneer de video's in Nederland zullen verschijnen, is niet bekend. Copyright The Guardian XEN. Dolf Verroen: „Er zit geen literair verschil tus sen een goed boek voor kinderen en voor vol wassenen." i Verroen, schrijver van kinderboeken woont sinds een aantal in in het Friese St. Nicolaasga. In juni verschijnt zijn nieuwe kje Vieze Woorden bij Leopold (Den Haag). De in Delft gebo- en in Den Haag getogen auteur heeft het naar zijn zin mid- liin de bossen. „Bomen zijn net mensen," zegt hij in dit inter- ftÓe voelt je er verantwoordelijk voor." Sjaagse schrijver van kin ken die zich in het f dorpje St. Nicolaasga moet wel een rijke fan- lebben om zijn wonder- avonturen te blijven jen. Maar Dolf Verroen ;n moeite zijn dikwijls verhalen voor kinde- laf zes jaar te verzin- in Leeuw met Lange was zijn laatste schep- uit de bossen die hem ingen getoverd. En in irschijnt 'Vieze Woor- k geen onderwerp dat h de schuttingen in St. psga heeft geplukt, en vroeg of hij gek was den toen hij met zijn I vertrok naar 'het Frie- waarvan sommigen al- risten dat de dichter J.C. er ooit had gewoond, ferroen was toe aan een tsbeurt om de oud- ieid op te heffen en te :n aan het gevaar van n taalgebruik. Hij be- zelfs van de overgang len Haag naar het land- middenin de bossen (emerkt te hebben. Maar verklapt hij dat de bo- iet mensen zijn. „Je voelt Verantwoordelijk voor." ÜUt fVerroen wordt volgend ïstig. Hij debuteerde in Smet een novelle Van Tgheid tot Amen (uitg. Üd). Zijn volgende ro- (o.a. Kans op Verzoe- en ook gedichten waren >pers van zijn carrière als ver van kinderboeken, eeft nu ongeveer vijftig h op zijn naam staan, ran er twee zijn be id met een Zilveren Grif- ajn boeken zijn vertaald 1 Engels en het Deens. In dioden dat hii geen kin- jeken schrijft buit hij zijn MO-Frans uit en doet llwerk. Vroeger had hij vele andere baantjes om aan de kost te ko men, onder meer op de nacht redactie van het Vrije Volk. „Ik werkte ook in boekwin kels. Ik las alles, romans, kin derboeken, alles wat ver scheen, maar ik verkocht nooit wat. Ze gingen met een stralend gezicht weg en zeiden dank u wel. Naast me stond een meisje dat las nooit wat en die verkocht alles." En nu is Verroen bezig met kinderthea ter. De Amsterdamse theater groep Finisj voert zijn kinder- toneelstuk Tengels Thuis over al in het land op. Aan een muur in de kamer hangt een prachtig portret van de schrijfster Anna Blaman, geschetst door Paul Citroen. Op zijn schoorsteèn staat een foto van de schrijfster met wie Verroen vanaf 1955 tot aan haar dood bevriend was. De schrijver A. Maija had een ru briek in de Wereldkroniek. Op een dag vroeg hij Verroen die rubriek over te nemen. Ver- roen's eerste 'slachtoffer' voor die rubriek was Anna Blaman. Dat was liefde op het eerste gezicht en leidde tot een inten sieve vriendschap. Ik had he lemaal niet het gevoel, dat ik de onderliggende partij was. Ik kon een hoop leren van haar. Ze gaf me zelfvertrou wen. Je kreeg een harde leer school. Ze gaf mijn verhalen met een stralend gezicht terug. Met zo'n geweldig onderwerp, zei ze dan met een ironisch on dertoontje, kun je nooit fouten maken. Het was natuurlijk al lemaal niets wat ik maakte. Ik vroeg ook niet om uitleg, ik accepteerde het gewoon. Daar door leer je wel je eigen be trekkelijkheid inzien." Autobiografisch Anna vond ziin eerste novelle technisch wel perfect, maar het was te weinig eigen. Met zijn tweede boek, Kans op ver zoening, zeer emotioneel, zeer autobiografisch over huwelijk sperikelen, was Verroen zijn tijd voorruit. De ene week kreeg hij van Greshoff een schitterende kritiek en een maand later over zijn tweede boek een vernietigende. „Het was een vrij onstuimig boek. Er zit een voortreffelijk stuk in dat over mezelf als kind 'gaat. Een moeder die haar kind voor het eerst in zijn le ven dwingt iets te doen, het kind doet het niet. Dat is een voortreffelijk deel," zegt hij, maar vragen om herdrukken van die eerste twee scheppin- fen beantwoordt hij afwijzend, lat is geweest. „Ik heb er nooit over gedacht kinderboeken te schrijven. Ik begon met gedichten. Anna zei: Mooie gedichten met een overdreven klemtoon. Ik moest alles uit de leegte trek ken. Als ik schreef voor vol wassenen had ik het gevoel dat ik erg kinderachtig was, onvolwassen, dat ging maar zo door. Ik perste het ene boek na het andere eruit. Ik maakte soms één zin per dag. Anna zei: je moet het zelf maar uit zoeken. Ze werkte zelf ook heel erg moeilijk. Ik had het gevoel aat ik het niet kon." Op een nacht werd hij wakker en toen wist hij het ineens: Sjoe woont in Afrika, daar schiint elke dag de zon, je hoeft er nooit een jas aan of een das om, want het is er al tijd warm. Hij stond op en is aan zijn schrijftafel gaan zit ten. „Alles rolde op z n plaatsr het thema, het verschil tussen mensen bestaat in je karakter en niet in je uiterlijk, want Sjoe is een zwart meisje en Piet is een wit jongetje". Onderschat Zijn eerste boeken ademen een sfeer van conventie, zeggen recensenten. Kinderen en vol wassenen zitten in hun tradi tionele rollen. Daarin komt ge leidelijk aan verandering. 'Hardgesmede logica van kin deren' is nu het handelsmerk van de schrijver. „Wij gaan slecht om met kinderen. We luisteren slecht naar ze, we ne men ze niet als gelijkwaardig. We maken er ons met een Jantje van Leiden van af. Ie dereen onderschat kinderen. Dat doe ik zelf ook. Je luistert niet met voldoende aandacht naar kinderen. Ik lees ook in blibliotheken voor. Meestal la ten ze de peuters op de grond zitten, anderhalf uur. Soms ook op kleine stoeltjes, waar ze ieder ogenblik vanaf lazeren. Ik dacht toen ik dat geschuifel hoorde: ziejewel ik doe het niet goed. Naderhand zei een vriendin: zag je dat: de kinde ren schoven helemaal naar je toe. Als je wat uitstraalt krijg je het ook terug, ze komen naar je toe. Ze zijn zo betrok ken bij wat je vertelt." Taboes taboe. De onderwerpen komen in Verroen's kinderboek voor. „Kinderen reageren heel lako- niek op de dood. Scenes die volwassenen gruwelijk vinden, blijken voor kinderen heel ge woon te zijn, zoals in het ver haal over de vis die de jongen vangt en opeet." Met Vieze Woorden dat in juni verschijnt pakt Verroen een ander teer onderwerp aan. Hij heeft de kinderen gevraagd wat zij vieze woorden. „Shit scoorde hoog, maar dat is een modewoord. Ik heb het niet gebruikt Verder: poep en pies." Sanne maakt aan het einde van het verhaal het 'vie ze woordenboek', -en vader schrijft eronder: ziejewel dat je niet zonder fouten kan schrij ven er staan minstens tien fou ten in en moeder schrijft: ik geloof dat papa niet goed tel len kan. Recensenten verwijten Ver roen wel eens dat er geen warmte en liefde in zijn boe ken voorkomen. De schrijver protesteert: „Nee het tegendeel is waar. Ik merk het aan wat ik van kinderen terugkrijg. Mensen denken dat warmte en liefde bestaan uit sentimentali teit. Door mijn boeken heb ik kans gezien mijn eigen warm te naar buiten te krijgen. Ik was vroeger bang voor mijn gevoel. Vanuit gevoelens schrijf ik. Ieder verhaaltje is een vertaling van gevoel: vro lijkheid, angst of woede. Ik heb nog steeds hetzelfde ge voel als vroeger. Op het mo ment dat ik voor kinderen schrijf weet ik opeens alles, daar word ik volwassen van". Ontmoetingen Zijn verhalen moeten beant woorden aan zijn belangrijkste eis: het moeten ontmoetingen zijn, kinderen moeten er iets aan hebben en vooral ze moe ten niet kinderachtig zijn. Er is geen literair verschil tussen een goed boek voor volwasse nen en voor kinderen. Fanta sie in kinderboeken moet niet zomaar wat zijn als de krank zinnige detective, maar een symbool. Technische criteria zijn er natuurlijk altijd, zoals niet met clicheé aankomen. Ik vind het zo merkwaardig dat het kinderboek wordt onder schat. Het is toch de basis van de pyramide, kinderboeken, kindertheater. Ik heb zelf niet die goede kinderboeken gele zen vroeger. Je komt dan toch wel aan literatuur toe, maar het duurt allemaal wat langer. Nu weet je dat er maar één ding is waar je alles mee moet doen: de taal." MARSCHA VAN NOESEL Zelf een boek kiezen en zelf een boek lezen: dat geeft de zes-zeven jarige een geweldige kick. Door het leren lezen gaat er een wereld voor hem open. Zelfs de jampot op tafel is nu niet alleen maar een kleurig etiket, maar een bron van in formatie. Veel kinderen lezen alles wat ze tegenkomen. Vroeger was het nog weieens een probleem om geschikte leesboekjes te vinden voor be ginnende lezertjes. Vaak wa ren het vervelende, zeurderige boekjes met lelijke illustraties. Nu is dat gelukkig anders. Want wie kent niet de Wolk jes, de Botjes en de Stepboek- jes? Leuke boekjes die precies aansluiten bij de meest ge bruikte leesmethode op de scholen:„Veilig leren lezen", van uitgeverij Zwijsen. Deze series kinderboeken van Zwij sen maakt het de kinderen mogelijk om, vanaf de eerste dagen leesonderwijs, zelfstan dig een boek te lezen. En voor ouders is het niet meer zo moeilijk een geschikt boek te vinden. De nieuwste kinderboekense rie van Zwijsen is de Kangoe roeserie. Het is bestemd voor kinderen vanaf zeven jaar, die ongeveer een jaar leesonder wijs hebben gehad. Verschil lende bekende auteurs en illu strators hebben aan deze serie meegewerkt. Zoals Annemie en Margriet Heymans, Burny Bos en Anke de Vries. Dat wil niet meteen zeggen dat daar door alle boekjes van goede kwaliteit zijn. De serie bevat realistische en fantasieverhalen. De fantasie verhalen van Annemie Hey mans en Frank Herzen zijn humoristisch en geven een ori ginele oplossing aan het eind. Deze originlaliteit is bij de fan tasieboekjes van Paul van Loon en Wim Burkunk ver te zoeken. Beide boekjes hebben als thema: boeven. De boeven Bos en Loodje (de namen al leen al!) van Paul van Loon zijn zo irritant, zo klungelig, dat je er niet meer om lachen kunt. Terwijl dat waarschijn lijk wel de bedoeling is. Het is dezelfde domme soort humor, die de boeven van Bassie en Adriaan tot een stelletje suk kels maakt. Alsof kinderen een hogere vorm van humor niet zouden begrijpen. Het boek van Burkunk is beter, maar ook hier weer die stereo tiepe boeven en een voorspel baar verhaal. Honger, oorlog en vriendschap met een kip. Daar gaat het over in Burny Bos zijn boekje „Een trui voor kip Saar." Knap is het om in eenvoudige zinnen kinderen een andere wereld te laten zien. Een we reld die ze niet kennen of al leen maar een beetje van de televisie. Bijvoorbeeld wat het is om honger te hebben, de kast op te moeten stoken om dat er geen hout is. Dat zijn dingen die Bos in eenvoudige woorden beschrijft zonder er een sentimenteel of zielig ver haal van te maken. De emoties van moeder: „hoe moet ik toch aan eten komen", worden so ber en ingetogen verteld. Maar door alles heen straalt de blijd schap van Karen. Ze is blij, omdat ze kip Saar heeft, haar vriendje. En dat heeft een kind nodig om verder te kun nen gaan. Storend is dat Ka ren, de hoofdpersoon, plotse ling Loes genoemd wordt. „Wie is dat V vraagt een kind dan terecht. Ook al kan je dan zelf lezen, voorlezen blijft natuurlijk een fijne gebeurtenis. En voor kin deren die moeite hebben met lezen kan voorlezen (en uiter aard vertellen) een geweldige stimulans zijn. Voorlezen uit „Tommie en Lotje" van Jac ques Vriens is niet alleen voor de kinderen leuk, maar ook voor de ouders. Want al gauw herken je je eigen reakties op kattekwaad van kinderen. Voor sommigen kan het taal gebruik van de moeder daarbij misschien aanleiding geven tot enige wrevel. Maar het zal de kinderen vast en zeker niet onbekend voorkomen! De schrijver laat de kinderen in hun eigenwaarde zonder dat er op een vervelende manier tegen de ouders aangeschopt wordt. In twaalf korte verha len schrijft Jacques Vriens over de belevenissen van broer en zus, Tommie en Lo tje. Hij is vijf en zij is zeven jaar. Het zijn realistische ver halen, waarin duidelijk blijkt dat Vriens kleine kinderen goed waarneemt. Het zijn leuke verhalen om voor te lezen. De tekeningen van Ruud Bruijn geven de sfeer van de verhalen mooi weer. Een vlotte lezer kan dit voorleesboek ook zelf gaan le zen: het lettertype en de lengte van de zinnen zijn daar ge schikt voor. Zelf lezen vanaf veel kinderen kennen is op nieuw gedrukt: De Lotje-boe ken van Jaap ter Haar. Het is een geheel herziene druk (oor spronkelijk verschenen in 1966), wat inhoudt dat een aantal woorden is aangepast aan deze tijd. Inplaats van „oeit" zegt Lotje nu telkens „Jeempie". Waratje wordt wa rempel en zo zijn er nog een paar kleinigheidjes verandert Het verhaal over Lotje, die naast de dierentuin woont om dat haar vader daar dierenarts is, is inhoudelijk niet veran derd. Lotje beleeft van alles met de dieren, vader en oom Nijltje, de oppasser. De lezers komen heel wat aan de weet over de dieren en hun gedrag. In deze boeken een totaal an dere sfeer dan die van Vriens, maar ook zeker de moeite waard. Ieder zijn eigen stijl. ALBI KOOPS Annemie Heymans - Blaad jes aan een been, illustr. An nemie Heymans; Paul van Loon - Bijna-boeven, illustr. Jurg Furrer; Burny Bos - Een trui voor kip Saar, il lustr. Margriet Heymans; Anke de Vries - Wat een mop. illustr. Lieve Baeten; Wim Burkunk - Wat wil dat beest, illustr, Anky Spoel stra; Frank Herzen - Woerm van het groene woud. illustr. Bernadet Willemen; Stasia Cramer - Ik neem het niet meer, illustr Bernadet Wille men. Marita de Sterck - Komt de baby nu al?, illustr. Francien van Westering, le der boekje heeft twaalf bladzijden en kost ƒ10,-. Uit gave Zwijsen. Jacques Vriens - Tommie en Lotje, ill. Ruud Bruyn. uitg. Van Goor. ƒ19,90. Jaap te- Haar - Lotjeserie, illusti. Henk Kneepkens, uitgave Van Holkema en Warendorf. Prijs ƒ9,90. Wal wij elkaar in Nederland wel 'ns toewensen, is realiteit voor Saidon. Hij woont in West-Afnka. Daar.aar kinderen nog echt de polio knjgen. Of tyfus, kinkhoest en erger. Stichting Redt de kinderen (Nederland) en Unicef gaan daar samen iets aan doen met een groot vaccinahcprojecL Dat lukt ons alleen met uw hulp. Geef. en laat Saidon niet dc polio knjgen. Help het inentingsproject van Stichting Redt de Kinderen (Nederland) en Unicef. Giro 60 40 20. tl1/)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 19