É3aby van duizend gram kun je nog
vijf minuten alleen laten
Toerist zoekt
goedkoper hotel
test Europese satelliet in nieuwe stofvrije ruimte
Genland
aROF. DR. SAUER OVER TEKORT AAN COUVEUSES:
Havenwerkgevers -
halen bakzeil
bij De Graaf
n
CeidaeSomcmt
VRIJDAG 20 FEBRUARI 1987 PAGINA 5
'Hzkowicz mag
miljoen
orderen van zoon
ICmOND De advocatenmaatschap
ider Max Moszkowicz mag de dwang-
pn inmiddels al zo'n zes miljoen gul-
,jn zoon Baruch opvorderen. Dat heeft
u*|ident van de Roermondse rechtbank
e 1 Wind gistermiddag bepaald in een
geleding dat mr. Baruch Moszkowicz te-
maatschap had aangespannen. Wel
in fe President bepaald dat voor elk van
Jruch Moszkowicz opgeëist bedrag een
leidsstelling door de maatschap moet
gegeven. Dit om zoon Baruch terug-
V(g van het geld te garanderen voor
pal een door hem ingesteld hoger be
ogen de uitspraak van het betalen van
yangsom zou winnen.
Militairen dienen
klacht in tegen generaal
UTRECHT De vakbond voor militairen ACOM
heeft bij de opperbevelhebber van de landmacht
een klacht ingediend tegen brigade-generaal A.J.
van Vuren, de commandant van de 42-ste pantse-
rinfanterie-brigade in Assen en Zuidlaren. Vol
gens de bond voert de generaal een autoritair en
willekeurig regime. Dat Van Vuren een compag
nie naar de oefening Pantserstorm heeft gestuurd
terwijl deze oefening aanvankelijk niet op het
rooster stond, was voor de ACOM de druppel die
de emmer deed overlopen. Volgens de bond gaat
het om een collectieve stafmaatregel. Volgens een
woordvoerder van het ministerie van defensie is
daar echter geen sprake van. De plaatsvervan
gend bevelhebber van de landmacht, generaal-
majoor Herweijer, heeft de ACOM inmiddels laten
weten geen aanleiding te zien voor een nader on
derzoek.
Half miljoen
boete voor
belastingontduiking
GRONINGEN De rechtbank in
Groningen heeft gisteren de 64-jarige
ondernemer H. J. S. uit het Groningse
Haren wegens belastingontduiking
veroordeeld tot een gevangenisstraf
van acht maanden, waarvan vijf voor
waardelijk, en een geldboete van
500.000 gulden. S. heeft bekend dat hij
sinds het begin van de jaren zeventig
een spaarrekening heeft opgebouwd
die in 1982 was uitgegroeid tot ruim
zeven miljoen gulden. De rente die hij
van het tegoed ontving verzweeg hij
voor de fiscus, die daarmee alleen al
over de jaren 1979 tot en met 1982 bij
na 2,5 miljoen aan inkomsten misliep.
Document bewijst: bombardement
op Rotterdam was moedwil
ROTTERDAM - De Rotterdamse onderzoeker L. Elffe-
rich heeft een Duits document teruggevonden waaruit
kan worden afgeleid dat het bombardement van Rotter
dam op 14 mei 1940 wel degelijk een vooropgezet plan
was. De lichtsignalen die de Duitsers aan de bommen
werpers gaven waren niet bedoeld om te waarschuwen
dat het bombardement niet meer nodig was, zoals de
Duitsers hebben beweerd. Ze waren slechts een aandui
ding van de positie van de Duitse troepen om te voorko
men dat die door de Luftwaffe zouden worden bestookt,
zoals door verschillende auteurs al werd verondersteld.
Het bewuste document werd door Elfferich gevonden in
een archiefdoos bij de sectie Militaire Geschiedenis van
de generale staf in Den Haag. Het was al vanaf 12 mei
1940 in Nederlandse handen. Het behoort tot Duitse do
cumenten die werden gevonden op 10 mei op het toen
malige vliegveldje Ockenburgh bij Den Haag en in een
Duits vliegtuig dat op 12 mei was neergestort in de
Adelheidstraat in Den Haag.
an r
JITERDAM Het So-
in
®"^terdam heeft nogal
ruifen gebaard door een
i ovvroeg geboren baby
ir intensieve verzor- i
iebb per helikopter naar
vee5seldorf te vervoeren.
Mgens prof.dr. Pieter
datier» hoofd van de afde-
i sc{ vroeggeboorten, was
noveen plaats meer in de
Nederlandse acade-
jr°^che centra. De kostba-
'aar sPectaculaire actie
an£fht opnieuw de dis-
sie tot leven over de
idzaak het huidige
,tal van zestig couveu-
intensief te ver
gen baby's op te voe-
tot 120.
partijen, inclusief de po-
i, zijn er eigenlijk al lang
overtuigd dat die uitbrei-
noodzakelijk is. Maar tot
en is het nog niet geko-
I. Nu dan eindelijk? Prof.
er: „Het zou me verbazen,
jr ik ben in de loop der ja-
nogal cynisch geworden".
het topje van zijn vinger
elaihij het hele armpje van
op om de beade-
>sbuis wat beter te beves-
i. Temidden van indruk-
;ende apparatuur, ettelij-
jlangen en een luier ligt
pr^veg duizend gram mens.
er. per 26 weken oud, veel te
,0 fg geboren. In de meeste
urapllen net levensvatbaar,
ir zeker weet prof. Sauer
niet. Hij blijft het een
idee vinden: één of twee
halen misschien het
van de week niet.
irg is intensief: één arts
vier baby's, één ver-
jkundige voor twee/drie
's eri daarnaast nog een
aan specialisten zoals
j^jiologen, longchirurgen,
ff.^gen en noem maar op.
jO lentwintig uur per dag.
Sfe organen zijn onrijp en
kan van alles mis
Prof.dr. Pieter Sauer: „De politiek beschouwt dit als de grens van de geneeskunst. Men denkt
blijkbaar: och, als zo'n kind overlijdt dan proberen die ouders het toch nog een keer".
ben we voor Diisseldorf geko
zen. Zo uniek is dat overigens
niet, we hebben het al eens
eerder gedaan en Nijmegen
stuurt ook wel baby's naar
West-Duitsland of België. Het
móet wel, je kunt ze toch niet
dood laten gaan".
Geschrokken reageert prof.
gaan", zegt prof. Sauer. „Zo'n
baby kun je daarom nog geen
vijf minuten alleen laten,
want dan gaat-ie vrijwel ze
ker dood of hij zal de rest van
zijn leven gehandicapt zijn".
Risico
Dat risico lopen jaarlijks zo'n
2500 kinderen in Nederland.
Ze kunnen eigenlijk nog niet
buiten de baarmoeder leven,
maar moeten dat toch. Dank
zij de almaar toenemende
techniek en medische kennis
kunnen tegenwoordig acht op
de tien kinderen dat aan, zon
der blijvende gevolgen. Bij
baby's van dertig weken of
meer zijn dat er zelfs al negen
van de tien.
Het Sophia-kinderziekenhuis
heeft acht couveuses voor de
intensive-care, toereikend
voor ongeveer vierhonderd
baby's per jaar. Maar er wor
den er zeker zeshonderd aan
gemeld. „Voor de tweehon
derd die wij niet kunnen
plaatsen proberen we een on
derkomen in de andere acade
mische ziekenhuizen te vin
den", zegt prof. Sauer, „maar
die hebben nog minder cou
veuses en zitten meestal ook
vol. We hebben een viditel-
verbinding waarop de hele
dag het aantal vrije couveuses
in alle centra wordt bijgehou
den. De laatste dagen stond
alles op nul, terwijl wij prak
tisch elke dag een aantal ba
by's ergens anders moesten
onderbrengen. Met veel bel
len, praten en schuiven lukte
dat dan nog net; inderdaad:
met kunst- en vliegwerk.
Woensdag lukte het niet.
Voor vier kinderen hadden
we met veel moeite een
plaatsje kunnen vinden, maar
voor dat ene jongetje lukte dat
absoluut niet meer. Toen heb-
Sauer dan ook op de suggestie
dat zijn ziekenhuis een publi
citeitsstunt zou hebben uitge
haald om de politiek nu eens
over de streep te trekken.
„Tot zoiets zou ik mij nooit
verlagen", zegt hij tot drie
keer toe. „Ik ben ook stom
verbaasd over de enorme pu-
blicititeit die dit geval krijgt.
Dat is nooit de bedoeling ge
weest".
Rollebollen
Toch was het wel degelijk
mogelijk geweest de baby in
het (niet-academische) St. Eli-
sabethziekenhuis in Tilburg
onder te brengen. Volgens de
leiding waren er drie couveu
ses vrij en zou ook de noodza
kelijke hulp aanwezig zijn.
Pure onzin, noemt Sauer die
bewering. „Ik heb weinig zin
om over deze zaak met ande
ren op straat te gaan rollebol
len, maar in Tilburg vergeten
ze dat je deze baby's niet zo
maar kunt opnemen. Net als
de andere niet-acedemische
ziekenhuizen zijn ze er een
voudig niet voor uitgerust.
Tilburg heeft ook gezegd dat
ze niets konden doen als het
kind iets aan zijn hart zou
mankeren. Nu is net gebleken
dat dat jochie inderdaad iets
aan zijn hart heeft".
„Maar afgezien daarvan, ik
meen dat toch wel duidelijk is
hoe specialistisch zo'n intensi-
ve-care-couveuse is, wat daar
allemaal bij komt kijken. Een
enkel algemeen ziekenhuis is
in staat om de zogenoemde
high-care te geven, de zorg
voor te vroeg geboren kinde
ren waarvan je zo goed als ze
ker weet dat ze het halen.
Maar veruit de meeste zieken
huizen zijn alleen toegerust
om de medium-care, de ge
middelde zorg te geven. Daar
bij hoef je niet constant de ba
by's in de gaten te houden en
heb je ook niet zo'n enorm
team deskundigen en even
min ultra-moderne appara
tuur nodig".
Dat kan zo blijven, want vol
gens prof. Sauer is uitbreiding
van de bestaande centra vol
doende. „Als de politiek het
echt wil, kan er eind dit jaar
met 120 couveuses worden ge
werkt en zijn ook de extra
verpleegkundigen en artsen
daarvoor beschikbaar. Nieu
we centra zijn daarvoor echt
niet nodig; als de academische
ziekenhuizen ruimer zijn uit
gerust, is ook de regionale
spreiding verzekerd. En dan
hoef je ook minder baby's van
het ene naar het andere zie
kenhuis te vervoeren, want
dat is en blijft toch een noodo
plossing. In zo'n hobbelende
ambulance kun je een kind
nu eenmaal moeilijker obser
veren, je hebt geen labaratori-
um bij de hand en je kunt ook
geen röntgenfoto's maken.
Maar door ruimtegebrek moet
je nu eenmaal kinderen over
plaatsen, bijna dagelijks nog
wel".
Kamervragen
Met een eenmalige investe
ring van ongeveer tien mil
joen gulden en een jaarlijkse
exploitatie van 25 miljoen gul
den zou de uitbreiding vol
gens de Gezondheidsraad zijn
te financieren. Daar staat dan
een jaarlijkse bezuiniging van
110 miljoen per jaar tegen
over, omdat er door de betere
zorg voor te vroeg geborenen
minder gehandicapte mensen
zullen zijn. „Het zijn bereke
ningen uit 1982", zegt Sauer,
„en ik vind ze erg ruim. Maar
uitbreiding betaalt zichzelf
hoe dan ook royaal terug. De
ministeries van onderwijs en
volksgezondheid liggen echter
nog altijd met elkaar over
hoop over de vraag wie het
nou eigenlijk moet betalen. Er
zijn elkaar rapporten versche
nen die voor uitbreiding plei
ten, ik heb multomappen vol
brieven geschreven en er zijn
kamervragen over gesteld.
Maar het enige dat de minis
ter zegt is: we zijn ermee be
zig".
„Ik denk dat het voor een be
langrijk deel komt omdat de
mensen waarom het hier gaat
geen grote mond kun
nen opzetten. Hartpatiën
ten hebben dat altijd wel ge
daan, hebben zich verenigd
en de resultaten daarvan zijn
duidelijk. Maar ouders van te
vroeg geboren baby's hebben
wel andere dingen aan hun
hoofd. De politiek beschouwt
dit bovendien als de grens
van de geneeskunst. Het hoeft
allemaal niet zo nodig, dat ge
doe van ons met die heel klei
ne wurmpies. Ze denken
blijkbaar: och, als zo'n kind
doodgaat, dan proberen die
ouders het toch nog een keer
tje".
DICK HOFLAND
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Minister
De Graaf van sociale za
ken heeft de werkgevers
in het Rotterdamse stuk
goed gisteren onomwon
den te verstaan gegeven
dat zij er niet aan hoeven
te denken 350 stukgoed-
werkers te kunnen ont
slaan. Het ministerie
houdt ^rekening met een
teveel aan ruim 200 stuk-
goedwerkers.
„Wat de werkgevers er nog
meer bijverzinnen, dat zal
wel blijken als de ontslag
aanvraag bij het gewestelijk
arbeidsbureau ligt. Dat getal
van 350 bestaat voor het mi
nisterie niet. Als er na het
vinden van een oplossing
voor 220 man nog een pro
bleem ligt, moeten werkge
vers en werknemers dat sa
men oplossen op een manier
die sociaal aanvaardbaar- is,
waarbij het aantal ontslagen
zo klein mogelijk is en ook
rendementsherstel voor de
bedrijven mogelijk is", zegt
de woordvoerder van de mi
nister.
Indien de werkgevers en
werknemers erin slagen om
voor 2 maart tot overeenstem
ming te komen, dan is de mi
nister bereid om de overheids
bijdrage aan de leegloopkosten
van de arbeidspool SHB, waar
in structureel voor de genoem
de tweehonderd man geen
werk is, tot uiterlijk 1 januari
1988 voort te zetten. Het was
eerst de bedoeling dat die bij
drage al per 1 januari van dit
jaar zou zijn stopgezet.
De bijdrage bedraagt zeventig
procent van de loonkosten van
de structureel overtollige
werknemers. De andere dertig
procent worden door de werk
gevers bijgedragen. Aan de bij
drage moet volgens de be
windsman een einde komen,
omdat het ministerie al „ver
der dan tegenover (werkne
mers in) andere bedrijfstakken
verdedigbaar is" medewerking
heeft verleend aan het ver
zachten van de problemen in
het stukgoed.
De suggesties die het ministe
rie eerder al heeft gedaan voor
oplossing van de problemen
behelzen onder meer: regiona
lisering van de Rotterdamse
arbeidspool SHB; scholing van
en taakverruiming voor de ha
venwerkers; overwerk dat nu
wordt uitbetaald, compenseren
in vrije tijd; de inzetbaarheid
van SHB-werknemers verrui
men; werkgevers laten bepa
len wanneer roostervrije da
gen kunnen worden opgeno
men; en vervroegd laten uit
treden van havenwerkers
vanaf 57,5 jaar.
Deze voorstellen hebben al
leen betrekking op de zogehe
ten directe werknemers, de
stukgoedwerkers die „in de
put" staan. De enige tientallen
indirecten en beambten (kan
toorpersoneel en medewerkers
van technische diensten en
dergelijke) die overcompleet
zijn, kunnen volgens de minis
ter na om- en bijscholing el
ders in de haven of daarbuiten
worden herplaatst.
De Vervoersbond FNV bond
voert al bijna vijf weken met
stakingen acties tegen het plan
van werkgevers om 350 man
te ontslaan. Gisteren en van
daag gingen in totaal 600 man
niet aan het werk.
BREDA Toerisme, re
creatie en horeca staan er
voor de komende tien jaar
gemiddeld goed voor.
Volgens het Nederlands
Research Instituut voor
Recreatie en Toerisme is
er een behoorlijke groei te
verwachten, die vooral
merkbaar zal zijn in de
hotelsector.
Terwijl de behoefte aan ver
blijf in caravan en tent in
1995 met ruim 6 procent zal
teruglopen, is in die periode
een groei van maar liefst 24
procent te verwachten in de
behoefte aan hotelaccomoda-
tie. Daarbij gaat het vooral
om overnachtingen in een
lagere prijsklasse. Dat werd
gisteren duidelijk op een bij
eenkomst op het Nederlands
Wetenschappelijk Instituut
voor Toerisme en Recreatie
(NWIT) in Breda. Het Dirk
van den Broek-concern heeft
onlangs aangekondigd een
keten van goedkope hotels te
zullen gaan bouwen in de
Randstad. Zowel Horecaf-
voorzitter G.J. van der Veen
als direkteur mr. J.A.T. Cor-
nelissen van het Nederlands
Bureau voor Toerisme (NBT)
benadrukten de behoefte aan
dergelijke goedkope „budget
hotels" met name in de
Randstad. Cornelissen: „Er is
in de toeristische markt voor
Nederland en vooral in de
steden een tekort aan klein
schalige middenklasse hotel-
bedrijven die een overnach-
tingsprijs van ongeveer zes
tig gulden per nacht bereke
nen". Cornelissen verwacht
dat het toerisme jaarlijks ge
middeld 3 procent kan groei
en, hetgeen neerkomt op
ruim honderdduizend extra
buitenlandse bezoekers per
jaar.
I IPHOL Slechts en-
uren nadat Japan.
Succes zijn eerste zee-
^Vrvatiesatelliet MOS-1
fÏStï\ baan om aarde, had
T. joten, verrichtte de
ylandse minister van
en Waterstaat
Smit-Kroes bij
vreter de officiële ope-
Van de nieuwe zoge-
Jaal| „cleam room". In
volledig stofvrije
vefe op Schiphol wordt
an bortgelijke zij het
Europese
let ERS-1 aan een
ovjgrijk testprogramma
rappworpen.
ikaa)
die «r Smit-Kroes wees er
Sov} overheidssteun op het
van de ruimtevaart
P'g onmisbaar blijft om-
ize tak van wetenschap
k ft hnologie nog steeds voor
'oot deel in een experi-
el stadium verkeert,
leidt ook voor de aardob-
ie vanuit de ruimte, al
wel iets van commerci-
ïg aan te komen". Er
iverigens niet op te wor-
Tekend dat het ministe-
bijdragen aan een forse
(ing van het budget voor
ERS-1 en zijn opvolgers. Vol
gens de minister moeten eerst
maar eens wat vragen worden
beantwoord: „Zal ERS-1 bete
re gegevens met betrekking
tot de wereldzeeën leveren
dan schepen, boeien en vlieg
tuigen? En als er meer gege
vens komen, hebben we die
echt nodig, kunnen we ze ge
bruiken?". Volgens de minis
ter zullen satellieten als ERS-1
zichzelf moeten betalen via de
landen en instellingen die er
gebruik van maken.
Thermisch mes
De openingsceremonie was in
feite een combinatie van mo
derne technologie en het oe
roude principe van de zwaar
tekracht: via een door de mi
nister uitgevoerde druk op een
knop sneed een „thermisch
mes" een metalen draad door,
waarna een doek met een
huiselijke plof voor de toe-
gansdeur omlaag viel.
Fokker heeft de nieuwe „cle
an room" (schone ruimte) la
ten bouwen met het oog op de
werkzaamheden aan steeds in
omvang groeiende ruimte
vaartprojecten, zoals de zee-
-observatiesatelliet ERS-1, het
meer dan eens te gebruiken
instrumentenplatform Eureca,
de manipulator-arm van het
toekomstige Europese ruimte-
vliegtuig Hermes en de grote
zonnepanelen, waarmee Fok
ker al een wereldwijde reputa
tie heeft verworven. Met een
lengte van 55 meter, een
breedte van 18 meter en een
hoogte van 16 meter is de cle
an room één van de grootste
en best toegeruste schone te
struimten in Europa, die volle
dig voldoet aan de internatio
nale eisen op dit gebied.
Filters
Om de voor ruimtevaartactivi
teiten noodzakelijke omstan
digheden te scheppen zorgt
een geavanceerd klimaatbe
heersingssysteem voor een op
timale temperatuur en voch
tigheidsgraad zorgt. De lucht
wordt voortdurend ververst,
waarbij vrijwel alle stofdeeltjes
worden uitgefilterd. Personeel
kan de hal uitsluitend binnen
komen via een soort luchtsluis
en moet bovendien speciale
stofvrije kleding dragen.
Tot de specifieke voorzienin
gen in de enorme hal behoren
een zestig ton zwaar seismisch
blok voor het uitvoeren van
trillingsproeven, twee afzon
derlijke vloersegmenten voor
het verrichten van trillings-
vrije metingen, een over rails
lopende hijskraan die gewich
ten van tien ton kan verplaat
sen, een ruimte met verschei
dene vacuümkamers en een
computerzaal van waaruit de
experimenten worden geleid
en gecontroleerd.
ERS-project
In het ERS-1 project dat ten
doel heeft uitgebreid studie te
maken van de natuurproces
sen die zich in en boven de
wereldzeeën afspelen in het
belang van de scheepvaart,
visserij en offshore-industrie
heeft Fokker een aandeel
van bijna vijf procent ofwel 40
miljoen gulden. De belangrijk
ste taak van Fokker Space
Systems is het samenbouwen,
installeren en testen van de
zogeheten „payload module",
het segment van de kunst-
maap waarin alle waarne
mingsinstrumenten zijn onder
gebracht. Daarmee bouwt
Fokker voort op de ervaring
die is opgedaan in het befaam
de Iras-project.
Het is de bedoeling dat de
rond de 2,5 ton wegende
ERS-1 (totale kosten: 900 mil
joen gulden) eind 1989 of begin
1990 met behulp van een Aria-
ne IV-raket vanaf de basis
Kourou in Frans-Guyana in
een baan om de aarde wordt
gebracht.
Oudervereniging
adviseert: minder
lessen kleuters
DEN HAAG De Neder-
landse Katholieke Ouderver
eniging adviseert de afdelin
gen van de vereniging niet te
kiezen voor grotere klassen
als alternatief voor de 4-jari-
genmaatregel van minister
Deetman. De Tweede Kamer
heeft besloten de scholen te
laten kiezen uit een vermin
dering van het aantal weke
lijkse lesuren voor kleuters
of een algehele vergroting
van de groepen van de basis
school (in de praktijk met ge
middeld twee kinderen per
klas). Volgens de NKO is
vermindering van het aantal
lessen voor alle leerlingen
van 4, 5 en 6 jaar het minst
ingrijpend. Het kan gebeuren
in de vorm van een vrije
middag, waarbij in het kader
van de atv aan de vrijdag
kan worden gedacht.
GRATIS ELXE WOENSDAG DE
Bij de ingebruikneming van de „clean room" kreeg minister Smit-Kroes een schaalmodel van de
nieuwe Europese satelliet ERS-1 van ir. W. Leenman, directeur van het Fokker Space Centre.
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE. EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
'ashi'
B pil
a "-pi
inzet)'
"2°
- - -ÏCEST
Lessen Nederlands voor buitenlanders „onontwarbare kluwen'
AMSTERDAM Er is een
enorme verscheidenheid aan
cursussen Nederlands voor
buitenlandse volwassenen. Het
kan echter nooit de bedoeling
van de overheid en de betrok
ken instanties zijn geweest dat
onderwijs aan anderstaligen
tot zo'n onontwarbare kluwen
te laten verworden. De huidi
ge situatie is bijna onhoudbaar,
zo menen onderzoekers van de
vakgroep Algemene Taalwe
tenschap van de Universiteit
van Amsterdam.
Zij menen dat in deze situatie
verandering kan worden ge
bracht door het invoeren van
centrale examens Nederlands
als tweede taal. De cursisten
moeten dan wel verschillende
certificaten kunnen behalen.
De verschillen in leerwensen
en leermogelijkheden van de
buitenlanders dwingen tot
examens op verschillende ni
veaus en verdeeld over de
vaardigheden lezen, schrijven,
spreken en luisteren. Het taal
onderwijs aan buitenlandse
volwassenen was aanvankelijk
een zaak van onbetaalde vrij
willigers en „duur betaalde"
taleninstituten. Later kregen
echter steeds meer sectoren
van het onderwijs te maken
met buitenlandse werknemers
en hun familieleden, vluchte
lingen, buitenlandse studenten
en jongeren uit landen aan de
Middellandse Zee.
