S
De nieuwe robot komt uit Nederland
JWO
Kamer wil scholen
zelf schooltijden
laten vaststellen
Geen derde Michelin-
ster voor De Swaen
FNV wil looneisen
niet laten afkopen
Fiscus mag meer
informatie opvragen
- fiegel: de volgende
G ïrkiezingen zijn
J belangrijkste
opïUROPA LIGT VOOR OP VS EN JAPAN
$Èmm
KNOLLEN
VIE CANT/Y&N \02Tet ME OflT
CflSWA AtWÊEK 'N VvfeKfeat
^STERDAM Neder-
swjd heeft bij het gebruik
fi robots in de industrie
lis bekend een duide-
te achterstand op Ame-
he|anen en Japanners.
m| gaat straks verande-
De „domme" robots
nu zullen in de toe-
st overvleugeld wor-
se|i door „zelforganise-
eldide" soortgenoten, mo-
lijk van Nederlandse
gine. Niet Amerika en
beft niet Japan hebben
de®r het doorstoten naar
i m) nieuwe generatie ro-
amts de beste kaarten in
iwefiden, maar Europa en
|t in de laatste plaats
:ratkerland.
lerlandse neuro-informati-
llJ>- een nieuw type weten-
pers lijken een aardi-
VANDAAG r\
HET W
e]l voorsprong te hebben op
g naar de nieuwe robots,
|t dr. C. Gielen, weten-
appelijk onderzoeker van
irakgroep Medische en Fy-
pgische Fysica aan de
suniversiteit van Utrecht.
van de organisato-
van het vandaag in Am-
dam op initiatief van de
fchting voor Biofysica ge
lden congres over die nieu-
ot jrobots. Volgens Gielen zijn
gjs Amerikaanse en Japanse
mijenschappers bereid toe te
ESten dat de robottoekomst
e^jr een groot deel in Europa
e 'misschien wel in Neder-
d wordt gemaakt.
fundamentele kennis om
nieuwe robots te maken is
^Europa groter dan elders.
VRIJDAG 20 FEBRUARI 1987 PAGINA 3
DEN HAAG - De fracties
van CDA en VVD bera
den zich over een voorstel
van GPV-kamerlid Schut
te om het aan de mede
zeggenschapsraad en de
schoolbesturen over te la
ten de begin- en eindtij
den van de school vast te
stellen.
In de wet op het basisonder
wijs die anderhalf jaar gelden
van kriacht werd, staat dat die
tijdstippen voor alle klassen
gelijk moeten zijn. Bovendien
is overblijfgelegenheid tussen
de middag voor alle scholen
verplicht. Dat zou emancipatie
van vrouwen met meer kinde
ren in verschillende klassen
kunnen stimuleren: het bege
leiden van kinderen van en
naar school wordt tot twee
maal per dag beperkt. Als ge
volg van de nieuwe bezuini
gingen in het basisonderwijs
vervalt die regeling voor de
eerste drie jaar van de basis
school. Schutte vindt dat de
AMSTERDAM De
FNV-vakbonden peinzen
er niet over af te zien van
loonsverhoging in ruil
voor een verlaging van
belastingen en/of sociale
premies. Dit heeft FNV-
voorzitter Hans Pont ge
zegd in een interview met
onze krant.
Pont reageert op het idee
van VVD en PvdA de ver
wachte belastingmeevaller
van twee miljard gulden te
gebruiken voor lastenverla
ging. Daarmee zou de stagne
rende economische groei ge
stimuleerd worden en zou de
vakbeweging wat betreft de
lonen pas op de plaats kun
nen maken, zo menen libera
len en sociaal-democraten.
Volgens Pont maken zij zich
echter schuldig aan inconse
quent denken. „Men zou het
een schande vinden als wij
looneisen zouden stellen om
een verhoging van belastin
gen en premies ongedaan te
maken. Nou, daar ben ik het
best wel mee eens, maar dan
moet je ook niet verwachten
dat de lonen omlaag gaan als
de belastingen worden ver
laagd. Want dat is net zo
goed afwentelen". Gisteren
in het tv-programma Den
Haag Vandaag drukte Pont
zich nog wat forser uit: „Be
lastingverlaging kan geen af
koopsom zijn".
regeling dan net zo goed voor
de daarop volgende jaren kan
vervallen.
Staatssecretaris Ginjaar-Maas
van onderwijs laat het oordeel
over dat voorstel over aan de
Kamer. Zij bekende gisteren
ten prooi te zijn aan tegenstrij
dige gevoelens. Zij is voor
emancipatie, maar ook voor
het schrappen van overbodige
regels.
Jorritsma (WD) denkt dat de
democratisering op de scholen
zo ver is voortgeschreden dat
medezeggenschapsraden zelf
begin- en eindtijden regelen.
Frissen (CDA) wil hierover de
fractie raadplegen. De PvdA-
'er De Cloe bepleitte dat de re
geling van wettelijk vastge
stelde tijden wordt gehand
haafd voor scholen die de be
zuinigingen opvangen door de
klassen te vergroten. Scholen
die vier, vijf- of zesjarigen
minder lesuren gaan geven,
kunnen daarvan ontheffing
krijgen. Staatssecretaris Gin
jaar vindt dat de meest logi
sche oplossing die echter wets
technisch niet uitvoerbaar is.
Als de regering per se iets
met die meevaller van twee
miljard wil doen, heeft zij
nu, aldus Pont, een „prachti
ge gelegenheid" om het
voorjaarsoverleg met werk
nemers en werkgevers te
doen slagen. „Tot voor kort
zei men in Den Haag dat er
geen geld was voor onze
wensen. Een gelijke behan
deling van ambtenaren en
uitkeringsgerechtigende kon
niet, omdat dan de lasten
omhoog zouden moeten. Als
nu blijkt dat er geld over is,
kan dat dus ineens allemaal
wel".
Pont ontkent overigens dat
de FN V-bonden „op de geld-
toer" zijn. Alleen de Abva
Kabo eist een flinke loons
verhoging, maar dat „kan
niet anders" omdat de amb
tenaren jarenlang hebben
moeten inleveren en er nu
eindelijk wel eens wat op
vóóruit willen gaan. Alle an
dere FN V-bonden geven
echter de voorkeur aan ver
dere arbeidstijdverkorting
(atv) boven loonsverhoging.
Dat daar in veel cao's niets
van terecht komt is volgens
Pont de schuld van de werk
gevers. „De atv is bewust
door hen in diskrediet ge
bracht". Tal van bedrijven
bieden een loonsverhoging
aan om de atv, ook de reeds
bestaande, af te kopen. „Dat
heeft onze mensen natuurlijk
niet onberoerd gelaten," al
dus Pont.
OISTERWIJK De Michelin-gids heeft gisteren een regen
van sterren laten neerdalen op Nederlandse restaurants.
Een tegenvaller was dat het gereputeerde De Swaen in Ois-
terwijk niet Neerlands eerste restaurant met drie sterren is
geworden. Op die Franse eer moet ons land België bij
voorbeeld heeft twee 3-sterrenrestaurants nog even
wachten. Vijf restaurants kregen een eerste ster: Auberge
De Kieviet in Wassenaar, het Koetshuis in Enschede, La Vi-
lette in Rotterdam, Excelsior (van l'Europe) in Amsterdam
en de Hofstee in Bladel.
Nederland kent nu voor het eerst in dertig jaar meer dan
vijftig door Michelin gelauwerde restaurants. Van onze vijf
2-sterrenrestaurants raakte De Hoefslag in Bosch en Duin
gisteren één ster kwijt. De Schuddebeurs in Zeeland verloor
zijn enige ster.
DEN HAAG De Tweede Kamer stemt in meerderheid in met
een uitbreiding van de bevoegdheden van de belastingdienst om
inlichtingen op te vragen en boeken in te zien. Dat bleek giste
ren bij de behandeling van een wetswijziging die de PvdA niet
ver genoeg vindt gaan terwijl de VVD waarschuwt dat met de
nieuwe bevoegdheden terughoudend moet worden omgespron
gen.
Het voorstel houdt in dat verenigingen en stichtingen, over
heidsinstellingen, administratiekantoren en boekhoudbureaus
'desgevraagd informatie moeten verstrekken over een belasting
plichtige.
Kombrink (PvdA) oefende kritiek op diverse beperkingen die
de wet de belastingdienst oplegt. De informatieplicht moet niet
alleen betrekking hebben op geldstromen maar ook op het ver
strekken door de PTT van bij voorbeeld de identiteit van adver
teerders die zich verschuilen achter telefoonnummers, meent
het kamerlid.
Van Muiden (CDA) bepleitte een „zorgvuldigheidstoets" als ge
bruik wordt gemaakt van de nieuwe bevoegdheden. Zo moet
vaststaan dat de belastingdienst het opvragen van gegevens bij
derden niet hanteert als de „gemakkelijkste weg" om aan die
gegevens te komen. Verder moet de privacy bewaakt worden, zo
stelde De Grave (VVD). Hij veroordeelde het uitlekken van on
der meer belastinggegevens van ex-commissaris der Koningin
Geertsema en van AVRO-directeur Wibo van der Linde.
Gisteren werd ook bekend dat de in 1986 in Gouda gestarte
proef met een eenvoudiger aangiftebiljet voor de inkomstenbe
lasting wordt voortgezet en uitgebreid. Iets meer van de helft
van de invullers oordeelt positief over de proef.
HANENLAND"
£c£dóc6ou4a/nt
achtenlijn
Hktrische dekens
TERDAM Elektrische de-
7 veroorzaken jaarlijks circa
branden waat de brandweer
|e pas moet komen, het wer-
je aantal branden is vele ma-
[oger. Intussen slaapt één op
er volwassenen in Nederland
•S(j onder een elektrische deken,
jichting Consument en Veilig-
in Amsterdam, die deze cij-
jekendmaakte, is een klachte-
?refe gestart om te onderzoeken
idejktrische dekens werkelijk zo
dt,| zijn als de fabrikanten be-
i. Consumenten die slechte
ngen hadden kunnen dat
jn via het gratis telefoon-
'bafier 06-0220220.
Eieren van kievit
dit jaar nog vogelvrij
BRUSSEL De eieren van de kievit zijn
dit voorjaar nog vogelvrij, maar misschien
wel voor het laatst. Dat bleek gisteren
voor het Europese Hof van Justitie in Lu
xemburg, dat de klacht in behandeling
nam van de Europese Commissie tegen
het besluit van minister Braks van land
bouw, het rapen van kievits-eieren in Ne
derland tot 6 april en in Friesland zelfs tot
13 april vrij te laten. Volgens de Commis
sie handelt Braks daarmee in strijd met
EG-regels die gericht zijn op vogelbe-.
scherming. Voor dit voorjaar kan de EG-
-klacht nog geen effect hebben, want een
woordvoerster van het Hof verklaarde dat
de uitspraak in wat in Luxemburg inmid
dels al „the bird case" heet, nog zeker
maanden op zich zal laten wachten.
Patijn voorzitter
comité milieujaar
DEN HAAG De commissaris
van de koningin in Zuid-Holland,
mr. S. Patijn, wordt de nieuwe
voorzitter van het Nederlands co
mité van het Europees Jaar van
het Milieu. Patijn volgt mr. A.
van Agt, commissaris van de ko
ningin in Noord-Brabant, op die
met ingang van 1 april EG-am-
bassadeur in Japan wordt. Doel
stellingen van het milieujaar, dat
loopt van maart 1987 tot maart
1988, zijn onder meer het bevor
deren van technologische ont
wikkelingen op milieugebied en
het stimuleren van (Europese) sa
menwerking. Prins Claus is ere
voorzitter van het comité.
HORTUS MOET MET
ARTIS SAMENWERKEN
AMSTERDAM Het voortbe
staan van de Hortus Botanicus in
Amsterdam lijkt alleen mogelijk
als deze tropische plantentuin
deel gaat uitmaken van een groter
geheel. Samenwerking met Artis
lijkt daarbij de enige mogelijk
heid. Artis is namelijk een gelijk
gerichte grotere organisatie en ligt
in de directe nabijheid van de
Hortus. De vereniging „Vrienden
van de Amsterdamse Hortus in de
plantage" schrijft dat in de nota
„Een nieuwe toekomst voor de
Hortus", die gisteren officieel is
gepresenteerd. De meer dan 2600
leden tellende vereniging zet zich
in voor het behoud van de Am
sterdamse Hortus Botanicus, die
met sluiting wordt bedreigd.
Hasj aan huis gaat
politie echt te ver
AMSTERDAM De Amsterdamse po
litie gaat optreden tegen een koeriers
dienst in soft drugs, die onlangs vanuit
een koffieshop in de hoofdstad is begon
nen. Blow Home Koerier biedt via pam
fletten aan een portie hasj of marihuana
ter waarde van 25 gulden thuis te bezor
gen. De bestellingen kunnen telefonisch
op een bandje worden ingesproken. „Dit
gaat duidelijk te ver. Daar gaan we te
gen optreden", aldus de politiewoord
voerder. Onderzoek moet nog uitwijzen
wie er precies achter de koeriersdienst
'zitten. Het gebruik van soft drugs wordt
in Amsterdam gedoogd zolang er wordt
voldaan aan een aantal voorwaarden.
Eén daarvan is dat er niet voor mag
worden geadverteerd.
Dat is een gevolg van histori
sche factoren. In de VS zijn
het vooral psychologen en fy
siologen die zich met neuro-
informatica bezighouden. In
West-Europa zijn dat vooral
fysici. Die kunnen eerder on
derzoeksresultaten vertalen in
praktische techniek, in dit ge
val van robots. Daarom is het
niet zo gek dat wij regelmatig
aanbiedingen krijgen om in
de VS te komen werken. De
Amerikanen beseffen dat ze
zelf de kennis niet in huis
hebben en dat ze die in Euro
pa moeten halen. Japanners
kunnen heel aardig video-re
corders bouwen, maar op soft-
ware-gebied hebben ze een
wezenlijke achterstand".
Zenuwstelsels
Nederland timmert behoorlijk
aan de weg. Op tal van uni
versiteiten wordt momenteel
onderzoek verricht naar het
zenuwstelstel van levende or
ganismen om uiteindelijk een
„link" te leggen naar de
kunstmatige intelligentie van
robots. Men wil daar bijvoor
beeld nagaan hoe de mens
zijn arm gebruikt en „navi
geert" met behulp van ogen,
oren en gevoel. In Groningen
zijn onderzoekers bezig met
een studie naar de navigatie-
methoden van de „gewone"
vlieg. Sinds een jaar of vijf
zijn wetenschappers in staat
de processen van het zenuw
stelsels enigszins na te boot
sen. Als alles goed gaat moe
ten de resultaten van al het
werk over een paar jaar inge
bouwd worden in robots, die
dan zelfstandig navigerende,
verkennende, beslissende en
handelende machines zijn ge
worden.
Het onderzoek van Gielen en
de zijnen is lang en uitvoerig.
„Het buigen van de arm is iets
waar we niet bij nadenken,
een zelforganiserend proces.
Zo moeten die robots ook
gaan werken. Programmeurs
beslissen nu nog vooraf dat de
machine zus en zo moet wer
ken, volgens een vaststaand
Dr. C. Gielen van de vakgroep Medische en Fysiologische Fysica in Utrecht, bezig met appara
tuur die de bewegingen van de arm meet.
patroon. Zo'n machine is heel
beperkt. Die kan meestal niet
meer dan één beweging uit
voeren, zoals het assembleren
of lassen van één onderdeel
van een produkt. De robot
van straks is gevoed met tal
van mogelijke werksituaties,
waarin hij zelf de beslissingen
kan nemen. Een robot die
chips in elkaar zet wordt door
slijtage soms iets minder
nauwkeurig, hij werkt een
fractie van een millimeter
naast z'n doel. Als we deze ro
bot uitrusten met „ogen"
een videocamera kan
hij zelf zien wat-ie moet doen.
De robot kan leren om zijn ei
gen afwijkingen met extra
signalen te corrigeren. Dan
geven we de robot standaar
doplossingen mee voor tal van
problemen die hij bij z'n werk
tegenkomt".
Duikerswerk
Die robots hebben in de toe
komst nog heel wat werk te
verrichten voor de mens. Zo
kunnen ze duikerswerkgaan
doen bij de riskante controle
van de poten van booreilan
den, wat jaarlijks tientallen
mensenlevens kan sparen. De
huidige generatie door men
sen bestuurde robots voldoen
irv zulke werksituaties volgens
Gielen niet, omdat de bestu
ring op afstand bij laswerk in
het woelige water niet nauw
keurig .genoeg is. Weet de ro
bot zelf wat er van hem wordt
verwacht, dan kun je hem
ook onder deze moeilijke situ
aties om een boodschap stu-
Ook vanuit de wetenschap be
staat volgens Gielen behoefte
aan zulke „medewerkers".
Daarbij is te denken aan werk
in de nabijheid van werkende
vulkanen, onderaardse spe
lonken en ijsvlakten op de
zuidpool. Zo'n zelfdenkende
computer zou blijvend in de
ruimte gestationeerd kunnen
worden om te worden afge
stuurd op defecte satellieten.
De reparaties met een robot
zouden veel goedkoper kun
nen zijn dan een speciale lan
cering van astronauten die de
klus moeten klaren.
De liefste wens van de neuro-
informatici in Nederland is
het oprichten van een weten
schappelijk centrum, waar
kan worden gewerkt aan de
robots van morgen. „Het moet
een labaratorium van één
miljoen gulden worden, waar
allerlei apparatuur kan staan
die universiteiten anders ie
der voor zichzelf zouden gaan
kopen. Een miljoen lijkt mis
schien niet zo veel, maar het
kopen van apparatuur is voor
universiteiten op het moment
echt een probleem. Daaropm
vragen we op een congres als
vandaag bij de overheid om
subsidie".
Aanwinst
„Ook voor de industrie zou
zo'n centrum een aanwinst
zijn", zegt Gielen. „Er is im
mers een punt waar men naar
toe kan gaan met fundamen
tele vragen. Als die zijn be
antwoord, kan de industrie de
praktische toepassingen zelf
wel bedenken. Een kwestie
van op weg helpen, iets dat
niet lukt wanneer de neuro-
informatica zich in Nederland
op tal van verschillende
plaatsen zou afspelen".
Het ontbreken van een eigen
robot-industrie in Nederland
hoeft volgens Gielen geen
probleem te zijn. „We kunnen
elders gemaakte „domme" ro
bots voorzien van video-syste
men en computers, zodat het
„slimme", zelforganiserende
robots worden. In het ombou
wen van tweede generatie ro
bots tot derde generatie robots
zit toekomst. Het wordt een
kwestie van het kopen van
halffabrikaten en die opbou
wen tot een hoogwaardig pro
dukt. Om het vervolgens aan
Amerikanen en Japanners te
verkopen", lacht dr. Gielen.
ARJEN VAN DER SAR
tvolg van de voorpagina)
cl
'°UWARDEN Oud-
i|-leider Wiegel deelt
mening van Joris
Jhoeve, thans fractie-
bitter in de Tweede
3er, dat de VVD ook
ole komende (staten)-
Jezingen een fors ver
onal lijden en dat dus
Jiet aantal liberale ze-
jin de Eerste Kamer
f<j zal verminderen. Hij
'5ït het Voorhoeve ove-
zts niet kwalijk dat
0 dit soort dingen
bp zegt. „Het pept de
%s niet op, maar het
jl verstandig. Dat ver-
5 Wordt imnmers toch
li
BI
*vVD doet er volgens
3 fel goed aan de aandacht
aar vast op de wat ver-
2 verwijderde toekomst te
bn. „Mijn stelling is al-
slat de volgende verkie-
2fn de belangrijkste zijn",
afriese commissaris wijst
dat het succes van een
partij valt of staat met de
wijze waarop haar leiders
hun visie uitdragen. Hij wijst
op de situatie in het CDA.
„Die partij heeft geweldig
veel succes, dank zij de mi
nister-president. Maar - wat
nu als Lubbers inderdaad
straks besluit dat hij voorzit
ter van de Europese Com
missie wil worden? Wat moet
het CDA dan? In een paar
jaar kan er heel veel veran
deren".
De betekenis van statenver
kiezingen voor de nationale
politiek? Lachend zegt Wie
gel: „Ook in dit opzicht is er
niets nieuws onder de zon.
Op de avond van de 18e
maart zal de winnende partij
een landelijke betekenis
hechten aan de stembusuit
slag, terwijl de leider van de
verliezende partij er op zal
wijzen dat het „slechts om
provinciale verkiezingen"
ging. Maar al zijn het maar
statenverkiezingen, de uit
slag daarvan zegt natuurlijk
wel iets over de stabiliteit
van de zittende coalitie. In
1982 is het kabinet-Van Agt-
Den Uyl-Terlouw kort na die
verkiezingen gevallen".
Het proces was buiten de rechtzaal te volgen via tv-monitoren. De publieke belangstelling was minimaal.
Brand in Kedichem kost actievoerders mogelijk half jaar
DORDRECHT Tegen vijf
actievoerders die worden ver
dacht van openlijke geweld
pleging rond de brand op 29
maart vorig jaar in hotel Cos
mopolite in Kedichem zijn gis
teren straffen tot een half jaar
geëist. In het hotel werd des-
cisten en racisten vrij spel
hebben", aldus een van de
verklaringen die hun advoka-
ten tijdens een „informeel ge
deelte" van de zitting mochten
voorlezen. De uitspraak is op 5
maart.
tijds een vergadering gehou
den van aanhangers van de
Centrumpartij. De vijf ver
dachten verschenen gisteren
geen van allen voor de recht
bank in Dordrecht. Zij willen
niet meewerken aan hun ei
gen veroordeling, „terwijl fas-
Langer wachten op aids-test
AMSTERDAM Om het eigen aids-spreekuur te ontlasten
heeft de GG&GD Amsterdam huisartsen bericht dat zij bij hun
eigen patiënten die zo'n test willen, bloed kunnen afnemen en
opsturen naar het laboratorium. Het wachten op de uitslag duurt
steeds langer, maar volgens de GG&GD Amsterdam is er nog
geen sprake van wachttijden van twee weken, zoals de Rasj-
neesh Times van de Bhagwan meldt.
Er melden zich wel steeds meer Bhagwan-aanhangers aan voor
een aids-test. Zeker nu met ingang van 1 maart alle mensen die
in de Stad Rajneesh Mystery School in Amsterdam willen deel
nemen aan actieve meditaties, sessies of weekendgroepen een
bewijs van een test op de immuniteitsziekte aids moeten over
leggen dat niet ouder is dan drie maanden.
(ADVERTENTIE)
AHOY'ROTTERDAM
