Druk op Reagan neemt toe a Handig 'miniburo' liracgaat ilitiek tleggen Grote bosbrand „bewijst" theorie nucleaire winter Conflict in NAVO over wapenbeperking Herdenking Martsjenko Kerkleiders in Zuid-Afrika eisen opheffing noodtoestand Wrevel én enthousiasme over toezegging Bouterse Li - fITENLAND Ceid^cGomuiu ZATERDAG 13 DECEMBER 1986 PAGINA 5 arden dood na lselvergiftiging ARO In twee ver- ngstehuizen aan de noordkust zijn bejaarden overleden voedselvergiftiging. Duden nog 49 bejaar- met vergiftigingsver- iselen in het zieken- liggen. Op 7 decem- nuttigden de acht toffers en 155 andere rden gehakt met iten, bereid door het irgingstehuis Mares- n Mataro. Een salmo- ■bacterie was de oor- van de vergiftiging. Aids op Antillen WILLEMSTAD De toena me van het aantal patiënten met de ziekte aids op de Ne derlandse Antillen duidt er op dat net als in Europa sprake is van een epidemie. Dat conclu deert de coördinatiecommisie die zich op de Antillen bezig houdt met deze fatale ziekte. Het laatste jaar zijn op de An tillen tot nu toe acht mensen aan aids overleden. De com missie trekt een vergelijking met de situatie in andere lan den en komt tot de conclusie dat de Antillen relatief ge zien een hoog aantal aids- patiënten hebben. Venetië wil af van slechte naam ROME Het stadsbestuur van Venetië wil af van de reputatie dat de restaurants in de stad de duurste ter wereld zijn. Zo'n 110 van de 330 restauranthouders hebben nu beloofd een compleet en goed menu voor te zullen zet ten voor 20.000 lire, 33. De ge meente werd overstroomd met klachten dat de rekenkunsten vSn de restauranthouders hun kookkunsten royaal overtroffen. Menig bezoeker wreef zich ver baasd de ogen uit wanneer hij na het nuttigen van een middelma tig maaltje in een gewoon res taurant een rekening kreeg voorgelegd van 150 tot ƒ200. Irak doodt 558 Koerden NICOSIA Iraakse troepen hebben in een recent offensief tegen het Koerdische verzet in de noordelijke provincie Koerdistan 558 Koerden gedood en 312 verwond, zo heeft het Iraakse pers bureau INA gisteren be kendgemaakt. Het Iraak se leger, dat in het noor den 140.000 man gestatio neerd heeft, zou het ge bied weer volledig be heersen. Het gaat om Koerden die Iran, waar mee Irak al zes jaar oor log voert, steunen. China pakt ri jken aan PEKING China heeft aangekon digd een nieuwe belasting te gaan heffen op de inkomens van zijn rijkste ingezetenen in een poging al te grote inkomensverschillen in de Volksrepubliek te voorkomen. Steeds meer mensen in China ver dienen een extra inkomen sinds de economische hervormingen op be perkte schaal particulier onderne merschap toestaan. „Het huidige beleid van aanmoediging van men sen om rijk te worden wordt voort gezet. Maar toch moet er een nieu we belasting zijn die voorkomt dat de inkomenskloof te groot wordt", aldus de autoriteiten. Handelsgeschillen VS-EG onopgelost BRUSSEL Het overleg dat een Amerikaanse dele gatie gisteren in Brussel met de Europese Commis sie heeft gevoerd, heeft de geschillen tussen de Vere nigde Staten en de Euro pese Gemeenschap niet opgelost. Het Amerikaanse ultimatum dat vóór 31 de cember een akkoord moet zijn bereikt over schade loosstelling van wat Was hington ziet als een han delsnadeel door de toetre ding van Spanje en Portu gal tot de EG, is nog on verminderd van kracht. BBC wil mondiaal tv-nieuws brengen LONDEN De Britse publieke omroep BBC heeft gisteren plan nen aangekondigd om een we reldwijde televisie-nieuwsdienst per satelliet te beginnen. Voor de uitvoering van die plannen ver langt de BBC van de Britse rege ring 8 miljoen pond per jaar, bo venop de 90 miljoen die het Brit se ministerie van buitenlandse zaken jaarlijks voor de externe uitzendingen fourneert. De BBC hoopt dat het ministerie snel met de plannen in zal stemmen, zodat binnen zes maanden met de uit zendingen kan worden begon- Japan ontkent uitnodiging aan Waldheim WENEN Een woord- voerder van Kurt Wald heim heeft verklaard dat het Oostenrijkse staats hoofd is uitgenodigd voor een officieel bezoek aan Japan. Het zou het eerste buitenlandse bezoek zijn van de in verband met zijn oorlogsverleden in op spraak geraakte president Waldheim. Een woord voerder van de ambassade van Japan in Wenen ver klaarde gisteren evenwel dat van een dergelijke uit nodiging niets bekend is. an onze correspondent Bob van Huët) IJS Voor een campag- in uitleg en overleg zal de premier Jacques Chi- binnenkort een rondreis ;n in eigen land. De voor- iste kandidaat van rechts de presidentsverkiezin- van 1988 hoopt daarmee ioor de studentencrisis ge iden imago op te vijzelen, [reden hervormingsvoor- n als de strengere natio- eiten- en drugswetten en rivatisering van het ge- eniswezen ziin definitief april verschoven. Bin- ort brengt de Franse re- g een brochure uit, waar- successen op economisch :d op een rijtje worden ge- ig is of de periode van be ng niet te laat komt. de dramatische onder ling van het scholieren- udentenprotest heeft zijn niet gemist. Volgens een epeiling kost het paniek bal rond de ingetrokken op het hoger onderwijs 8 intagepunten aan Chirac, lelft van de ondervraag- s ontevreden met het be- wat het slechtste resultaat ids de conservatief-libera- alitie in maart de touwtjes anden nam. Uitgerekend ngste der kandidaten voor presidentschap blijkt het le te staan van de Franse rac heeft niets geleerd de vijf jaar durende kuur e oppositie", constateerde teleurgestelde liberaal. In onstuitbare hervormings- blijkt de huidige Franse lier precies dezelfde fout ïbben gemaakt als zijn so- itische voorganger Mau- Ook die moest een pauze ndigen om het land te la- bekomen van een hele se- veranderingen. President errand heeft dat herkend, hij noemde Chiracs be- voor een pas op de plaats ngs „verstandig", bureau van Chirac heeft eigd met stappen tegen inkse dagblad Libération, ïad geschreven dat Frank- aan extremisten in Liba- vijftien miljoen franc t betaald voor twee Fran- ijzelaars, die in juni wer- vrijgelaten. Het bureau jisteren een verklaring uit rin dat werd tegengespro- ingerstaker rwacht rond rst te sterven SHINGTON Na een gerstaking van 81 dagen de vroegere NASA-we- •happer Charles Hyder ren gezegd dat hij ver- ht rond de kerst te zullen tenzij de autoriteiten eisen inwilligen op het ge- van nucleaire ontwape- r en vrede. Hyder (56) gaf persconferentie in het La tte Park, tegenover het e Huis. Hij zei: „Wij moe- het land laten weten dat de dreiging met een nucle- holocaust niet langer ac- ?ren". De wetenschapper zijn actie niet te zullen op- jn tot de regering belooft kernwapens te zullen ont- telen en geen offensief ge- te zullen gebruiken of te ;n steunen. POLITICI EISEN OPENING VAN ZAKEN WASHINGTON De op roepen aan het adres van president Reagan om in de Iran-contra-affaire zo snel mogelijk volledige opening van zaken te ge ven nemen toe. Tegelij kertijd zijn politieke krin gen van mening dat het Witte Huis niet bij machte lijkt de situatie onder con trole te krijgen. „De geloofwaardigheid van de president staat op het spel" en dat kan zijn macht in de laat ste twee jaar van zijn ambts termijn in gevaar brengen, zo schreef Robert Dole, de frac tievoorzitter van de Republi keinen, in een gisteren door de Washington Post gepubliceer de brief. Dole vindt dat de waarheid „nu en niet na een maanden lang onderzoek" boven tafel moet komen. In dat kader deed hij een beroep op twee van de hoofdrolspelers in de affaire, vice-admiraal John Poindexter en zijn vroegere medewerker luitenant-kolonel Oliver North, naar de presi dent te gaan en hem „alles te vertellen" zodat „de geloof waardigheid van de regering hersteld" kan worden. Poindexter nam in verband met de Iran-zaak ontslag als nationale veiligheidsadviseur en North werd ontslagen. Bei den zijn inmiddels door onder zoekscommissies van het Con gres gehoord maar hebben met een beroep op de grondwet ge weigerd hun mond open te doen. Reagan zelf heeft al twee weken het stilzwijgen be waard over de ontwikkelingen in het Iran-schandaal. Er wordt bij de president op aan gedrongen zijn stafchef Do nald Regan te ontslaan. Ook wordt van verschillende kan ten aangedrongen op het het opstappen van CIA-directeur William Casey. Regan heeft, evenals de presi dent, steeds gezegd dat hij wel op de hoogte was van de wa penleveranties aan Iran, maar dat hij pas eind november via minister Meese van justitie vernam dat de winsten waren doorgesluisd naar de Contra's. Met de onthulling van Meese barstte het schandaal los, mede omdat militaire hulp aan de Nicaraguaanse opstandelingen indertijd bij wet door het Con gres was verboden. President Reagan heeft giste ren gezegd dat hij zich door de kwestie Iran-Contra's niet zal laten afhouden van regeren. De affaire is het grootste schandaal waardoor Reagan tot nu toe is getroffen, maar hij ontkende in een toespraak tot een groep nieuwgekozen volksvertegenwoordigers dat dat invloed zal hebben op de laatste twee jaar van zijn ambtstermijn. „Er is nog teveel te doen en er staan nog teveel zaken op de agenda die nog niet zijn afge maakt", zei hij. De president bevestigde opnieuw dat er „fouten zijn gemaakt" en hij zei niet te zullen rusten „tot het Amerikaanse volk alle fei ten kent". „Maar laat ik dit zeggen", vervolgde hij, „wij kunnen en zullen ons er niet van laten weerhouden door te gaan met het proces van rege- SAN DIMAS Met een speciale helikopter is gisteren op een heuvel, 50 kilometer ten oosten van Los Angeles, een enorme bosbrand veroorzaakt die materiaal moet opleveren om de theo rie van de nucleaire winter te kunnen bewijzen of weerleggen. De brand werd aangestoken met een napalm-achtige brandstof die door de helikopter over het 240 hectare grote terrein werd gespoten. De bedoeling was een enorme rookkolom te veroorza ken waarin metingen konden worden verricht. De proef werd begeleid door meetapparatuur op de grond en op grote hoogte in de atmosfeer. De in 1983 opgesteld theorie van de nucleaire win ter, stelt dat na een atoomoorlog zoveel rook in de atmosfeer zal hangen, dat het zonlicht de aarde niet meer bereikt en een dras tische temperatuurdaling optreedt. Sommige wetenschappers zijn het ermee eens, maar anderen verwachten een „nucleaire herfst" die minder lang zou aanhouden, maar toch aan miljoe nen mensen het leven zou kosten. Gisteren, op een ideale wind stille dag, slaagde de proef volledig. De vlammen sloegen tot 20 meter hoog de lucht in en verwacht werd dat de rookkolom een hoogte van meer dan drie kilometer zou bereiken. Het zal nog maanden duren voor alle gegevens van het experiment zijn ver werkt en het staat niet vast of dan met zekerheid kan worden gezegd of de theorie van de nucleaire winter deugt of niet. (Van onze correspondent Aad Jongbloed) BRUSSEL Voor de eerste keer sinds de Top tussen Reagan en Gorbatsjov, twee maanden geleden in Reykja vik, is tussen de NAVO-part- ners onenigheid aan het licht getreden over het pakket, waar toen bijna overeenstem ming over was. Op de bijeen komst van ministers van bui tenlandse zaken bleek dat Groot-Brittannie, Frankrijk en West-Duitsland afwijzend staan tegenover het fasegewijs afbouwen van de strategische wapens. Volgens het bijna-akkoord van Reykjavik zou in een eerste fase van vijf jaar het aantal van die wapens tot 50 procent gereduceerd worden en zou in de tweede fase van vijf jaar het aantal tot nul worden te ruggebracht. Britten en Fran sen met hun eigen kernmacht, maar ook dè Duitsers hebben er nu blijk van gegeven priori teit te willen geven aan de 50 procent reductie en een ak koord over de Euroraketten en een tweede fase voor zich uit te willen schuiven. Zij wil len daarmee kennelijk de mo gelijkheid inbouwen om stra tegische raketten achter de hand houden. De Nederlandse minister van buitenlandse za ken Van den Broek is het met deze zienswijze niet eens; hij staat volledig achter de Ameri kaanse gedachte om na tien jaar uiteindelijk op nul uit te komen. Akkoord Turkije-VS over gebruik bases ANKARA Turkije en de Verenigde Staten hebben gisteren na dertien maanden overleg een nieuw akkoord ondertekend voor het gebruik door de Amerikaanse strijdkrachten van Turk se militaire bases in ruil voor Amerikaanse hulp. De Ameri kaanse onderminister van defensie Richard Perle zei dat het, nieuwe akkoord het oude samenwerkingsverdrag op het gebied van defensie en economie met vijf-jaar verlengt, gerekend vanaf 18 december 1985. Op die datum liep het akkoord officieel af. 1IDJE VERHOLENKARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL „Oom Gnoom zette een geleerd brilletje op neus en begon te bladeren in dat gewichti- boekje met regelen en voorwaarden. „Dit is jongens!" grinnikte hij na een poosje. „Wat Ouwe Sybil opkijken, als ze merkt dat me- Verholen artikel 38 sub a) kent.Hoei - „Wat is dat voor een artikel?" vroeg de nieuwsgierig. - „Hier staat, dat elke heks eenmaal begonnen taak moet afmaken," 'nikte Oom Gnoom. „Als ze het niet doet, est ze haar erkenning!" - „Maar da's gewel- riep smidje Verholen uit. „Nu ze eenmaal egonnen met het brouwen van de antisport- istof, is ze dus verplicht het werk tot een J einde te brengen!" - „Precies," gromde Gnoom. „Ze is nu verplicht een methode te bedenken om jou in Barreberië te krijgen. Dat zal haar heus niet moeilijk vallen, want ten slotte is ze een heks." - „Bedankt, makkers!" rtep de smid. „Ik ga meteen terug naar het Kol len bos!" En even later liep hij al met gezwinde stap over de eenzame weg, die van Barreberië naar huis leidde, uren liep hij voort en toen de schemering inviel liep hij nog. Maar nog steeds had hij geen auto gezien, want er ging maar weinig verkeer naar Barreberië, of terug.- Maar toen de duisternis tenslotte eenmaal was ingevallen, kwam er in de verte eindelijk een knetterende oude auto aangereden. „Komt me bekend voor, dat wagentje.mompelde de smid, en hij maakte het bekende llftersge- baar. Voor de Sovjet-ambassade aan de Andries Bickerweg in Den Haag is gisteren een herdenking gehouden voor de in gevangenschap overleden dissident Anatoli Martsjenko. Ook een aantal Tweede-Kamerleden waren aanwezig. In Wenen heeft de Sovjet-delegatie bij de Europese Veiligheidsconferentie gisteren de zaal verlaten toen de Amerikaanse delegatie een minuut stilte in acht nam voor Martsjenko. (Vervolg van de voorpagina) PRETORIA In de eer ste oecumenische pastora le brief ooit in de Zuida- frikaanse kerkhistorie ge schreven eisen zeven ker kelijke leiders uit de Kaapprovincie, onder wie de rooms-katholieke aartsbisschop Denis Hur ley van Durban, directe opheffing van de op 12 juni uitgeroepen noodtoe stand. De brief is ter gelegenheid van het komende Kerstfeest ge schreven en noemt de nood toestand in regelrechte tegen spraak met de geest van Kerst, daar het gevolg ervan een „terreurklimaat in het hele land" is geweest. De kerkleiders roepen op tot een vreedzame regeling in Zuid-Afrika. Een eerste stap daartoe zou de vrijlating moe ten zijn van iedereen die on der de noodtoestand gevangen is gezet en van alle politieke gevangenen, aldus de brief. Het document herinnert aan het gevangen houden van tal rijke kinderen en jeugdigen en noemt als bekende gevange nen de leider van het Afri kaans Nationaal Congres ANC, Nelson Mandela, en de secretaris van de bisschoppen conferentie, pater Smangaliso Mkhatshwa. De kerkleiders verlangen le galisering van verboden en daardoor ondergronds wer kende organisaties om op deze wijze tot reële onderhandelin gen te komen over de toe komst van Zuid-Afrika. De militairen dienen, aldus de brief, uit de zwarte nederzet tingen te verdwijnen, terwijl er een eind moet komen aan de kneveling van de menings vrijheid en het recht op infor matie. Een hoge functionaris van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken gaat vol gende week naar zuidelijk Afrika voor besprekingen met het Afrikaans Nationaal Con gres. Michael Armacost, on derminister voor politieke za ken, gaat van 14 tot 20 decem ber naar Botswana, Malawi, Mocambique, Zambia en Zim babwe. In Lusaka zal hij pra ten met leden van het ANC. President Botha heeft op tele visie de arrestatie van ANC- leden verdedigd: „Het lijdt geen twijfel dat het ANC er naar streeft verdeeldheid te zaaien in de zwarte gemeen schappen, hen (de zwarten) op te zetten tegen de blanken en en hen aan te moedigen ge welddaden te begaan tegen blanken, zelfs wanneer dit bloedvergieten op grote schaal zou inhouden". Documenten om de woorden van Botha te ondersteunen werden eerder op de dag ver spreid op een bijeenkomst voor journalisten, georgani seerd door de minister van recht en orde, Adriaan Vlok, en de minister van voorlich ting, Stoffel van der Merwe. De actie van de veiligheids troepen was gericht tegen het ANC en Zuidafrikaanse com munistische groepen die be trokken waren bij het „bera men, coördineren en uitvoeren van het revolutionair geweld". Uit de verkregen informatie bleek volgens de autoriteiten dat het ANC een terreurcam- pagne wilde beginnen en wel op 16 december, aldus Botha. Er bestaat geen twijfel over dat „moord-commando's in ons land gecontroleerd worden door ANC-structuren in onze buurlanden", aldus Botha. Sinds donderdag is in Zuid- Afrika een strenge censuur van kracht. De pers mag niets melden over politieke onrust tenzij daar vooraf officiële toe stemming is gegeven. Die maatregelen waren volgens president Botha nodig om ma nipulatie van de media door het ANC en andere revolutio naire organisaties te voorko- Veel kranten in Zuid-Afrika haalden fel uit naar de pers breidel. Plaatselijke kranten probeerden hun lezers uit te leggen hoe ver de censuur ging, zonder de regels te over treden. (Vervolg van de voorpagina) PARAMARIBO Het ak koord over democratie en ver kiezingen in Suriname is ge sloten met de instemming van de oude politieke partijen, zo zei de Hindoestaanse leider Lachmon namens deze partij en. Lachmon meldde dat de aankondiging niet onder druk tot stand is gekomen. Hij wilde daarmee zeggen dat de op stand in Oost-Suriname en vermeende huurlingeninvasie niet van invloed zijn geweest op het akkoord. In de massa is door velen en thousiast op Bouterse's woor den gereageerd. Maar na af loop waren er ook die hun wrevel uitspraken. Opstande lingenleider Ronnie Brunswijk en zijn adviseurs Michel van Rey en Ebby Jozefzoon heb ben steeds gezegd een demo cratie zonder inbreng van de bosnegers af te wijzen. Alleen bosneger-granman Lafantie was op de bijeenkomst aanwe zig. Hij steunt Bouterse. Bouterse sprak ook over de burger-slachtoffers die de laat ste weken in Oost-Suriname zijn gevallen. Hij verweet - onder luid gejuich Neder land verregaande huichelach tigheid, omdat dit land „een terrorist als Brunswijk onder steunt". Brunswijk bedient zich, volgens de legerleider, van moord, verkrachting en intimidatie om zijn doel te be reiken. „Wij hebben lang genoeg ge duld gehad en vaak genoeg ge waarschuwd", zei Bouterse. „Als je dan besluit om zulke terroristen aan te pakken is het niet ondenkbaar dat er ook onschuldige slachtoffers val len", vond hij. Bouterse trok in dit verband vergelijkingen met de bestorming in Neder land van de destijds door Mo- lukkers gekaapte trein bij Wij ster, waarbij ook burgerslach toffers vielen. Bouterse kreeg ook veel bijval toen hij uitriep dat hij geen Nederlandse humanitaire hulp voor Oost-Suriname zal accep teren. „Wij willen geen hui- chelsteun van Holland wan neer wij Oost-Suriname weer gaan opbouwen. Wat we wel willen zijn onze rechtmatig toekomende verdragsmiddelen waartoe Nederland zich heeft verplicht". „Als het PvdA-kamerlid Knol oproept om een dialoog met Brunswijk aan te gaan en an dere Nederlanders onze poli tieke partijen vragen uit het Topberaad te stappen, zien wij dat als een vorm van interven tie, zei Bouterse. „Het wordt dus tijd dat wij onze relatie met Nederland eens nauwkeu rig gaan overwegen". Vooral de Nederlandse media moesten het ontgelden. Vak bondsleider Fred Derby sprak op de bijeenkomst over het „braaksel" van de Nederland se pers dat de verhoudingen tussen beide landen grondig verstoort. Een vooraanstaand politicus zei dat de Nederland se pers de zaak van de acht tien burgerdoden in Oost-Suri name opblaast. Een hoge regeringsambtenaar, die niet met name kan worden genoemd, zei gisteren echter dat, zowel onder de bevolking, ook binnen de Surinaamse top- velen het oneens zijn met de: gang van zaken. „Maar naar buiten toe wil de regering als- eenheid overkomen". Volgens hem bestonden de laatste dagen nog maar drie mogelijkheden: versnelde in voering van de democratie, een coup van binnenuit en in grijpen van buitenaf. Om die twee laatste mogelijkheden te voorkomen, moest wel worden gekozen voor de eerste, zei hij. Met de gemelde onrust in Pa ramaribo valt het erg mee. De Surinaamse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Lu-" cien Henar, heeft secretaris generaal Perez de Cuellar gis teren een brief overhandigd waarin de regering-Bouterse klaagt over aanvallen door re bellen die zouden worden ge steund vanuit Nederland. Henar zei dat de rebellen van Brunswijk in het oosten van Suriname terreurdaden heb ben gepleegd en daarbij wor den aangemoedigd „door de steun die wordt ontvangen van groepen die in Nederland opereren en van sommige ver tegenwoordigers van de Ne derlandse media". In de brief wordt geen specifieke actie ge vraagd van de VN. Minister Van den Broek heeft in Brussel op ministersconfe rentie van de NAVO aan col lega's voorgesteld via de Vere nigde Naties of de Organisatie van Amerikaanse Staten een beroep op Suriname te doen de regels van het humanitair oor logsrecht en de mensenrechten na te leven. Dit 'miniburo' is voor u wanneer u ons een nieuwe abonnee opgeeft. De stevige cassette meet slechts 8 x 12 cm en bevat een schaar, een metmachine met nietjes, een linaal(tje), paperclips, plakband in houder, vlakgom, lijm, een rolmaat en een mesje. De nieuwe abonnee wordt rook hartelijk onthaald: deze krijgt de krant de eerste twee weken gratis. Noteer als nieuwe abonnee ingaande- Naam:. Adres:. Postcode/plaats: Telefoon:(voor controle bezorging) Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis. Daarna wordt het abonnement betaald per 0 maand automatisch betalen f 23,04 0 kwartaal acceptgiro f 68,93 Stuur als dank het 'miniburo' aan: Naam:Voo Adres: Postcode/plaatse Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer 998, 2500 Vd Den Haag (postzegel betalen wij). -Ö&? CeidóeSotworit

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 5