'Gehechtheid aan de lamp
brengt geen hulde aan het licht'
CeidaeSoma/ni
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
beroepingen
Nobelprijs aan Wiesel uitgereikt
^MA/EET
WAAROM U
GEEFTJ
£cidóc(3(MUQttt
DONDERDAG 11 DECEMBER 1986 PAGINA 2
Kunstenaars getuigen voor het leven
AMERSFOORT Ruim 40 kunstenaars hebben in Amersfoort
deelgenomen aan de eerste manifestatie „Kunstenaars voor het
leven". De expositie had tot doel de mensen tot nadenken te
stemmen over de waarde van het geschonken leven en de wij-
^e waarop daar in deze tijd mee wordt omgegaan door legalisa
tie van abortus, euthanasie en medische experimenten. Tot de
deelnemers aan de manifestatie, bijgewoond door ruim 1.000
personen, behoorden de dichteres Nel Benschop, pater J. Koop
man, tekenaar Rien Poortvliet, de dichter Hans Werkman en
het zangduo Elly en Rikkert Zuidervelt. Rabbijn J.S. Jacobs,
hoofd van de geestelijke verzorging van de Joodse Geestelijke
Gezondheidszorg sprak het openingdswoord.
„Hervormd Nederland" wordt zelfstandig
DEN HAAG Per 1 januari 1987 krijgt het oecumenisch opi
nieweekblad „Hervormd Nederland" (oplage 26.000) financiële
zelfstandigheid. Het wordt ondergebracht in een aparte stich
ting. De verzelfstandiging houdt in dat voortaan alle inkom
sten en uitgaven onder eigen beheer vallen, en dus niet langer
onder dat van uitgeverij „Boekencentrum" te Den Haag. Daar
door wordt de financiële basis van het weekblad verstevigd en
ontstaat ruimte voor investeringen die de uitgave direct ten
goede komen, aldus de hoofdredaktie. De nieuwe stichting
heeft als nevenactiviteit het maandblad „Voorlopig" onder
haar hoede genomen, dat tot nog toe werd uitgegeven door
Meinema te Delft.
Het beste hoofdkussen
is een goed geweten
DE VISIE VAN EEN HINDOE OP HET CHRISTENDOM:
De kerken dreigen steeds leger te worden, het antwoord op
de vraag hoe mensen daarvoor opnieuw warm kunnen lopen
is niet gauw gevonden. Op zoek naar inspiratie besloten de
hervormde en gereformeerde gemeenten in Rijswijk onlangs
een Hindoe aan het woord te laten, met een flinke kennis van
het christendom. Hoe kijkt zo'n man tegen het geloofsverval
aan en wat zou het christendom kunnen leren van het hin
doeisme?
WADDINXVEEN
Hendrik Rambaran, (45),
wis- en natuurkundele-
raar in Waddinxveen
heeft zijn jeugd doorge
bracht in Suriname. Hij
bezocht daar missiescho
len en is daarom goed op
de hoogte van christelijke
voorstellingen en hij kent
ook de bijbel goed. Hij
vindt het prachtig om
daaruit te lezen, juist om
dat het zo herkenbaar is.
Niettemin is hij hindoe
gebleven in hart en nie
ren en heeft hij zich zijn
achtergrond steeds scher
per gerealiseerd in ont
moetingen met christe
nen die willen weten wat
het hindoeïsme inhoudt.
„Als ik het Nieuwe Testament
lees, dan komt dat me alle
maal zo verschrikkelijk be
kend voor. Dat heeft me al
leen maar in mijn religieuze
overtuigingen gesterkt. Als je
de ideeën van Christus en van
hindoes terugvoert tot de ba
sisbegrippen, dan kan het niet
anders dan dat men gemeen
schappelijke bronnen heeft
gehad.
De Veda, de oudste hindoe-
tekst zegt: er is maar een God,
er is maar een religie moge
lijk en iedere mens moet de
vrijheid hebben om dat naar
eigen inzicht te beleven. Maar
iedere mens beleeft die wer
kelijkheid anders. Er zijn ver
schillen in uitingsvorm, in
woord, klank en beeld, maar
in het diepste van het diepste
gaat het om hetzelfde. Ieder
een hunkert op zijn beste mo
menten naar verlossing, want
in ieder mens is een goddelijk
atoom aanwezig, dat streeft
naar vereniging met het god
delijke."
Vertekening
Rambaran maakt een nadruk
kelijk onderscheid tussen reli
gie en godsdienst. Onder het
laatste verstaat hij een (van
de vele) manieren om het re
ligieuze ideaal te bereiken. In
de godsdienstige praktijk tre
den altijd vertekeningen op.
„Soms gebeurde dat met de
uitdrukkelijke bedoeling te
heersen over mensen. Hin
doeïstische leiders deden dat
en ook christelijke gingen zo
te werk om mensen in het ga
reel te houden. Passages uit
heilige geschriften werden al
te letterlijk opgevat met de
bedoeling bepaalde doelen te
bereiken." Als voorbeeld om
mensen in het gareel noemt
hij het optreden van sommige
Brahmanen die zeiden: je
moet hard werken en wat je
verdient moet je aan ons ge
ven. In ruil daarvoor zorgen
wij dat je na je dood verlos
sing vindt. „Hoe meer spullen
je gaf, hoe meer je van verlos
sing verzekerd bent. Zo zou je
daar aan kunnen toevoegen:
in de katholieke kerk kende
je het stelsel van de aflaten.
Daar kwam op het eind van
de Middeleeuwen veel geld
aan te pas. Daardoor werd je
van bovenaf verzekerd van je
zaligheid."
Rambaran verwerpt vanuit
zijn Hindoe-achtergrond de
gedachte dat de eigen leer de
enig ware zou kunnen zijn.
Hij preekt verdraagzaamheid:
er zijn vele wegen leiden die
naar Rome leiden. w
Taaibreuk
Dat veel jongeren nu geen
boodschap meer hebben aan
de kerk heeft volgens Ramba
ran te maken met een taai
breuk. Hij verwijst daarvoor
naar uitspraken van de gere
formeerde hoogleraar K.
Schippers. Godsbeelden van
de bijbelse taal functioneren
voor velen niet meer. „De
godsbeelden van het christen
dom zijn statisch, maar het
godsbeeld moet juist mee
groeien met je ontwikkeling.
Als het goed is. is God actief
met je bezig. Het lijkt erop
alsof wij in het hindoeïsme
een onnoemelijk aantal goden
hebben. Dat is niet zo. We
zien God als de energie achter
de hele schepping. God heeft
dus oneindig veel aspecten. Je
kunt energie transformeren
in zo ontzettend veel vormen.
Energie zelf is vormloos. God
Hendrik Rambaran
is vormloos en naamloos en
hij kan eindeloos veel gedaan
ten aannemen. Die heeft men
bij de Hindoes afgebeeld om
het veelvormige van God
aanschouwelijk te maken. Hij
is nu eenmaal niet statisch
maar dynamisch. Aan de
mens zal naarmate hij meer
geestelijk evolueert steeds
meer van de waarheid
geopenbaard worden. Je moet
dan ook open staan voor alle
frisse nieuwe ideeën. Die tek
sten van het Oude Testament
en Nieuwe Testament zijn
lampen om licht te maken.
Maar gehechtheid aan die ene
lamp brengt geen hulde aan
het licht".
Men verwijt de hindoes dat ze
wereldverzakend zijn, een af
wachtende houding aanne
men
„Het hindoeïsme is een le
venshouding: in harmopie le
ven met je omgeving en na
tuur. Het leert je aan te pas
sen aan gewijzigde omstandig
heden. Maar dat wil natuur
lijk niet zeggen dat het reli
gieuze ideaal ook bij de Hin
does soms niet vertekend
werd. Die Brahmannen zei
den: wij zullen er voor zorgen
dat je wordt opgenomen in
het kosmische. De leer werd
daardoor in feite verminkt zo
dat de Brahmannen er beter
van werden. Onthechting wil
niet zeggen dat je geen mooie
kleren zou mogen dragen. Het
is alleen zo dat je er met aan
verslaafd moet raken."
Het grote probleem is: hoe
weet je nu of iets waar of on
waar is. Op welke religieuze
autoriteit moet je afgaan 9
„De ware religie kun je alleen
maar zelf ervaren. Als er ie
mand komt die zegt dat hij de
ware religie heeft, dan moet
je hem wantrouwen. Het ken
merk van ware religie is nu
juist dat deze de mens inner
lijke vrede geeft en een uni
versele aandrang. Ware reli
gie denkt in termen van het
absolute. Als een leer geen in
nerlijke rust geeft dan is dat
voor jou niet de ware leer.
Dan moet je dat verwerpen.
De Boeddha zei al dat je niets
moet aannemen op gezag van
personen. Je moet het zelf
kunnen accepteren. Het
plaatst je ook voor je eigen
verantwoordelijkheid.
Het hindoeisme kent ook een
duidelijke ethiek. Zo is er een
belangrijke stelregel die luidt:
Wat je niet in de hand kan
houden, schep dat niet. Kern
energie bijvoorbeeld. Je moet
niet alleen technisch daartoe
in staat zijn, maar ook men
taal. Voor atoomsplitsing is de
wereld mentaal niet rijp. We
hadden de atoomsplitsing ook
voor vredelievende doelein
den kunnen aanwenden. Nu
woidt er iets uitgevonden en
dat wordt meteen in wapens
omgezet.
In feite worden we geregeerd
door de begeerte. Het is de al
les overheersende motor ach
ter ons denken op vrijwel alle
God heeft naar de opvatting van de Hindoe ontelbaar veel ge
zichten. Met deze prent wordt dat aanschouwelijk gemaakt.
terreinen, maar de mentale
ontwikkeling blijft dan ach
ter. Maar het kenmerk van
begeerte is dat je die nooit
kan stillen. Mentaal ben je
dan niet in staat een hoog
doel na te streven. Begeerte
weerhoudt ons ervan uiting te
geven aan onze universele
aandrang van liefde.
Als wij terug keren naar de
basisbegrippen die in de bij
bel, maar ook in het hindoeis-
me leven, kunnen wij een
heel eind bijdragen aan een
harmonieuzere samenleving.
Er is een wildgroei van inter
pretaties van de leer ontstaan.
Zowel hindoeïsme als chris
tendom hebben er in dit op
zicht een potje van gemaakt.
We vechten om onze lampen
en vergeten dat we naar het
licht zoeken. Een lamp kan
licht geven. Dat geldt voor
Jezus als voor Krishna een
soort Jezusfiguur van het hin
doeïsme, maar het gaat niet
om die personen.
Het doel van religie is het lij
den te voorkomen en de vre
de te vestigen. De manier
waarop men die vrede wil
vestigen en de manier waarop
men lijden wil voorkomen,
die verschillen van godsdienst
tot godsdienst. Maar uiteinde
lijk streeft men hetzelfde na.
De christenen willen toch
Gods koninkrijk? Maar dat
willen de Hindoes ook: bijeen
komen in Gods koninkrijk."
PAUL VAN VELTHOVEN
De werkgroep Hindoeïsme en
christendom, Conradkade 52,
Den Haag, onder leiding van
ds. F. Nijssen houdt geregeld
bijeenkomsten over boven
staande problematiek.
Kattenvriendin
klaagt Vaticaan aan
ROME Lidia Anelli Sbara-
glini, een lid van de Italiaanse
dierenbescherming, heeft een
klacht wegens dierenmishan
deling ingediend tegen het
Vaticaan. Haar is onlangs de
toegang tot het Vaticaan ont
zegd en nu kan zij niet langer
om de twee dagen de daar cir
ca vijftig loslopende katten
voeren. Waarom mevrouw
Anelli de toegang werd ont
zegd tot de kerkelijke staat, is
niet bekend.
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Nieuwe Tonge,
A.Beider kandidaat te Ridderkerk.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Baarn, B.J.G.Roolvink
te Heerhugowaard.
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Beroepen te Rijnsburg voor de mis
sionaire dienst op Curacao,
drs.J.van Benthem kandidaat te
Kampen.
belcomité vandaag de Nobel
prijs voor de Vrede uitreikt
aan Elie Wiesel. We doen dit
namens miljoenen voor
alle volken en rassen. We
doen dit in diepe eerbied voor
de nagedachtenis van de do
den, maar ook met een diep
gevoelde hoop dat de prijs een
kleine bijdrage zal zijn aan de
bevordering van de zaak die
de mensheid de grootste zor
gen baart de zaak van de
vrede."
In zijn dankwoord zei een
zichtbaar ontroerde Wiesel,
dat hij zich eigenlijk niet ge
rechtigd achtte te spreken na
mens de miljoenen die in de
oorlog zijn omgekomen. Hij
OSLO „Ik aanvaard de
prijs mede namens de overle
venden van de Holocaust in
Nazi-Duitsland". Dat zei de
Amerikaanse joodse schrijver
Elie Wiesel gisteren bij de
aanvaarding van de Nobel
prijs voor de vrede in Oslo.
De bij de prijs behorende gou
den medaille en de oorkonde
werden uitgereikt door de
voorzitter van het Nobelprijs
comité, de Noor Egil Aarvik.
Deze merkte op: „Het is als
erkenning van de overwin
ning van de menselijke geest
over de machten van dood en
vernedering, en als steun aan
het verzet tegen het kwaad in
de wereld, dat het Noorse No-
noemde zichzelf „een jood die
stevig wortelt in de herinne
ring en geschiedenis van zijn
volk," die behoort tot „een ge
traumatiseerde generatie." In
zijn dankwoord riep Wiesel
verder op tot hulp aan het
Palestijnse volk, waaraan hij
toevoegde dat terreur geen
oplossing biedt.
De IKON-televisie zendt vrij
dag om 22.45 via Ned. II een
filmportret uit van Edwin
Leiser, waarin onder meer
Wiesels ontwikkelingsgang
van verslaggever tot schrijver
na zijn befaamde confrontatie
met de katholieke auteur
Francois Mauriac wordt be
licht.
Studiesecretariaat Vrouw en Kerk voorlopig gered
AMERSFOORT Het stu
diesecretariaat van de sectie
vrouw, kerk en samenleving
is door de Raad van Kerken
verlengd tot 1 september 1987.
De grote kerken in de Raad
wilden per 1 januari 1987
geen geld meer voor dit doel
beschikbaar stellen, maar
dankzj een bestemmingsgift
kan de Raad dit werk voorlo
pig voortzetten. De kleinere
kerken in de Raad van Ker
ken is gevraagd te onderzoe
ken of zij in de toekomst dit
parttime secretariaat ter be
schikking van de Raad kun
nen bekostigen. De Rooms-
Katholieke kerk, de Neder
landse Hervormde Kerk en
de Gereformeerde kerken be
sloten vanwege onder meer
budgettaire en organisatori
sche redenen per 1 januari
1987 geen geld meer beschik
baar te stellen voor het tijde
lijk dienstverband van de
functionaris.
Gelijke rechten voor
Spaanse protestanten
MADRID De protestanten
in Spanje hebben sinds kort
dezelfde rechten als de rooms-
katholieken en joden. De pas
opgerichte federatie van
protestantse kerken, waarbij
alle protestantse gemeen
schappen zijn aangesloten,
heeft haar statuten goed ge
keurd gekregen waardoor zij
verdragenmet de staat kan
afsluiten. Het aantal Spaanse
protestanten bedraagt onge
veer 50.000.
Bukman bij paus
DEN HAAG Minister voor
ontwikkelingssamenwerking,
drs. P. Bukman,is vandaag in
particuliere audiëntie ontvan
gen door paus Johannes Pau-
lus II. Dit heeft het ministerie
voor ontwikkelingssamen
werking woensdag meege
deeld. De audiëntie is de af
sluiting van het bezoek van
minister Bukman aan Rome,
waar hij de jaarvergadering
van het Internationale Fonds
voor Landbouwontwikkeling,
heeft bijgewoond.
Bom onder kabinet vandaan
MINISTER Van Eekelen (VVD) van defensie heeft van he
begin af aan te hoog ingezet met zijn eis dat hij, ter verster
king van onze luchtverdediging, voor zo'n 400 miljoen gul
den extra Patriot-luchtdoelraketten zou kunnen plaatsen bij
vliegvelden en de Rotterdamse haven. Hij beriep zich op de
afspraken, gemaakt op 1 november van het vorig jaar, toen
werd besloten tegelijkertijd met de plaatsing van de kruisra
ketten twee atoomtaken af te schaffen. Dat ging om de op
het marinevliegkamp Valkenburg gestationeerde Orion
vliegtuigen voor de bestrijding van onderzeeërs en de F-1&
straaljagers van de luchtmacht. Tevens werd toen beslotet
„in relevante jaren" de luchtverdediging, met name te Leeu
warden te verbeteren.
BlJ dat 1-novemberbesluit was steeds sprake van verbete
ring van de F-16's, die op Leeuwarden gestationeerd zijn. Bo
vendien was geen duidelijke afspraak gemaakt over de pe
riode waarin dat geld beschikbaar zou moeten komen. Door
van de verbetering van de F-16 zonder meer over te stappen
op de aanschaf van extra Patriot-raketten stelde hij een eis
waarvan hij tevoren wist dat die nooit zou kunnen worden
ingewilligd. Zeker niet als een goed deel van de kosten daar
voor reeds in deze kabinetsperiode aan de begrotingen zo»
moeten worden toegevoegd.
NiETTEMIN heeft Van Eekelen een behoorlijke kans dal
hij, ondanks de volstrekt afwijzende houding van drie CDA-
ministers Ruding van financiën, Deetman van onderwijs
ern Brinkman van WVC wat extra geld binnenhaalt voor
deze kabinetsperiode. Dat heeft hij dan te danken aan CDA-
fractievoorzitter De Vries, die gisteren tijdens een beraad bij
Lubbers ter wille van de lieve vrede liet weten dat er vol
gens het regeerakkoord best enkele tientallen miljoenen gul
dens dertig miljoen in 1989 en dertig miljoen in 1990 -
beschikbaar zouden kunnen komen voor de luchtverdedi
ging. Voorwaarde is dan dat geld niet wordt gebruikt voor
Patriots maar voor verbetering van de F-16, waardoor dal
gevechtsvliegtuig ook bij slechte weersomstandigheden ge
bruikt kan worden.
VAN EEKELEN neemt zijn verlies, omdat hij tegelijkertijd
zijn gedeeltelijke winst in ontvangst kan nemen. Vooraf-
gaande aan het kamerdebat van vandaag over defensie heeft
hij al onderhands laten weten dat hij met het compromis
voorstel van De Vries best kan instemmen. Waarmee in elk
geval een dreigende bom onder het kabinet-Lubbers is weg
genomen.
Weinig
verandering
DE BILT (KNMI) Neder-
land ligt ook morgen in het
overgangsgebied tussen een
hogedrukcentrum boven Cen
traal-Europa en depressies op
de oceaan. De aangevoerde
lucht komt uit het zuiden. Er
is nogal wat bewolking en tij
dens opklaringen kan in de
nacht mist ontstaan. De kans
op mist is het grootst in het
oosten en zuiden. Uit de be
wolking kan wat regen vallen,
met name in het noorden van
het land. Vannacht wordt de
minimumtemperatuur onge
veer plus 1 graad. Morgenmid
dag zal de thermometer niet
hoger komen dan een graad of
4. De zuidelijke wind is matig,
aan de kust af en toe krachtig.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor morgen en zaterdag:
Zuid-Scandinavië, Denemar
ken: opklaringen en in Noor
wegen een enkele bui. In het
binnenland 's nachts lichte tot
matige vorst. Middagtempera-
tuur van 4 graden aan de
westkust tot rond het vries
punt elders.
Britse eilanden, Ierland: veel
bewolking en vooral in het
westen af en toe regen.. Mid-
dagtemperatuur rond 8 gra
den.
Benelux: Half tot zwaar be
wolkt en op de meeste plaat
sen droog. Middagtemperatuur
omstreeks 4 graden.
Duitsland: perioden met zon,
overwegend droog, maar op
veel plaatsen mist. In de nachi
lichte, mogelijk matige vorst
Middagtemperatuur rond
graden.
Frankrijk: perioden met zon
maar ook plaatselijk mist. Za
terdag in het westen hier et
daar regen. In het noordoostec
's nachts lichte vorst. Middag
temperatuur 5 tot 10 graden
aan de Rivièra tot 13 graden.
Spanje, Portugal: perioden me
zon en droog. Op de Spaans
hoogvlakte 's nachts mogelijl
lichte vorst. Middagtempera
tuur 8 tot 14 graden, aan
Middellandse Zee-kust 13 to
18 graden.
Italië, Joegoslavische kust: pe
rioden met zon, in het zuiden
een lokale bui. In de Povlakte
mist. Middagtemperatuur van
5 graden in het noorden tot 15
graden in het zuiden.
Alpengbied: perioden met zon;
in de dalen mist. In de nacht
lichte tot matige vorst. Mid
dagtemperatuur rond 3 gra
den. Nulgradengrens op onge
veer 1000 meter.
De Bilt
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Gorbatjov's glimlach
De Russische dissident Anatoli
Martsjenko, die deze week in
zijn cel in Tjistopol is overle
den na twintig jaar van zijn le
ven in gevangenissen en kam
pen te hebben doorgebracht, is
gestorven als gevolg van nala
tigheid van de Russische auto
riteiten. In samenwerking met
de Boekovski Stichting heb ik
twee jaar tevergeefs
voor zijn in vrijheidstelling ge
werkt. In 1960 werd hij, 23
jaar oud. voor de eerste maal
gearresteerd. Verraad aan het
moederland was de aanklacht.
In werkelijkheid kwam de po
litie af op geruchten over ru
ziemakende jongeren in zijn
pension. Bij afwezigheid van
de bewuste groep, die bij de
komst van de politie al lang
vertrokken was, werden de
overigen in het pension gear
resteerd, zonder dat werd uit
gezocht wie de schuldige wa
ren. Zo begonnen de eerste zes
kampjaren van Anatoli Marts
jenko. Volledig uitgeput door
meer dan twintig jaar onder
voeding. zware dwangarbeid,
martelingen en het ontbreken
van medische hulp stierf
Martsjenko. In plaats van zijn
vrouw in de gelegenheid te
stellen afscheid te nemen van
haar stervende man, drongen
de Russische autoriteiten er
vorige week bij haar op aan
een uitreisvisum aan te vra
gen. Op haar dingend verzoek
eerst haar man te mogen be
zoeken werd niet gereageerd.
Vele andere strijders voor de
mensenrechten, onder wie
Korjagin en Terelja, wacht
eenzelfde lot Het zou wense
lijk zijn, als de door sommige
Nederlanders zo bejubelde
heer Gorbatsjov eens een reis
je door zijn eigen concentratie
kampwereld maakte. Mis
schien dat zelfs zijn glimlach
even zou verdwijnen.
Jagen (1)
De afdeling Leiden van de
Dierenbescherming heeft mel
ding gemaakt van een drijf
jacht op hazen die eind no
vember in de Cronesteijnse
Polder werd gehouden. Jagen
is in die de polder toegestaan,
wist de Leidse politie over dat
gebeuren te vertellen. Een
hoogst merkwaardige zaak.
Een gebied, dat van een polder
is veranderd in een groot re
creatiegebied en door talloze
Leidenaars wordt gebruikt om
zich te ontspannen, mag na
tuurlijk nooit meer door jagers
worden benut om hun gevaar
lijke hobby uit te oefenen.
Wandelaars die worden gecon
fronteerd met dubbelloops ge
weren, agressieve honden en
dode dieren. De jagers werden
zelfs op de fietspaden en de
wandelpaden aangetroffen.
Levensgevaarlijke situaties
kunnen hierdoor ontstaan. Het
is ongrijpelijk dat de jachtwet
niet al lang is aangepast. De
gemeente Leiden moet ervoor
zorgen dat hieraan op zo kort
mogelijke termijn een einde
wordt gemaakt. Voordat er on
gelukken gebeuren.
Jagen (2)
Het jagen in de Cronesteijnse
Polder moet onmiddellijk wor
den verboden. De Dierenbe
scherming Leiden heeft groot
gelijk met zijn poging hieraan
een einde te maken. Niet al
leen omdat het gevaarlijk is
voor iedereen die de polder
bezoekt om er te wandelen of
te fietsen, maar ook omdat ha
zen in het prachtige natuurge
bied thuishoren. Nederland en
zeker de Randstad is te klein
voor jagers. Jagers weten altijd
prima te vertellen, waarom
dieren moeten worden afge
schoten. Zo ook nu weer. De
hazen zouden een bedreiging
vormen voor de volkstuinen
in de polder. Waarom kunnen
die jagers niet gewoon toege
ven, dat ze het leuk vinden
dieren af te schieten?
Onschuldig slachtoffer
Een volledig onschuldige bur
ger is deze week het slachtof
fer geworden van het volgens
mij onverantwoord optreden
van de politie. In Den Haag is
een 78-jarige vrouw bij het
oversteken van de sokken
werd gereden door een door
de politie achterna gezeten 20-
jarige bromfietser. De motora
gent, die de bromfietser in wil
de vaart volgde, omdat hij
deze op enkele verkeersover
tredingen had betrapt, is hier
mee naar mijn stellige overtui
ging ver buiten zijn boekje ge
gaan. Het is toch immers van
de gekke om met hoge snelhe
den door een druk bevolkte
woonwijk achter een bromfiet
ser aan te scheuren. Goed de
dader is gepakt, maar wat ge
beurt er met het slachtoffer,
dat gezien haar leeftijd ver
moedelijk voor de rest van
haar leven met de brokken
blijft zitten. Zelfs als de brom
fietser, en het is te hopen dat
hij daarvoor is verzekerd, de
materiele schade dekt, is dit li
chamelijk leed niet te over-
Stadhuis (2)
Gebouwen hebben een ziel.
Buckingham Palace, Versailles
en het Paleis op de Dam zijn
met het volk tot een eenheid
vergroeid en symboliseren
blijvend de geschiedenis van
land en volk. Hun uitstraling
geeft mensen de zielekracht
om in tijden van nationale
rampsoed te volharden. Het
zijn zinnebeelden van lotsver
bondenheid.
De huidige „Weltbaukunst",
die overal ter wereld gelijk is,
mist zo'n ziel. Verplaats de
maquettes van de Haagse ten
toonstelling „Het stadhuis cen
traal" onder eenzelfde aandui
ding naar elders waar men een
stadhuis nodig heeft, en nie
mand van de bezoekers zal be
merken, dat de tentoongestel
de maquettes eerst ergens an
ders hebben gestaan. „Wel
tbaukunst" bezit geen plaatse
lijke of nationale kenmerken.
Naar de geest des tijds stem
pelt zakelijk universalisme
deze bouwkunde.
Uit verzet tegen de indruk-
ken-schilderkunst van het im
pressionisme zocht het expres
sionisme het wezen der din
gen. Men ontdeed de voorstel
ling van de inidividuele noties,
waardoor men tenslotte te
recht kwam bij de abstracte
schilderkunst van bijv. een
Mondriaan. Een soortgelijke
ontwikkeling volgde de bouw
kunst. Laat een architect alle
individuele noties achterwege
dan zweeft hem een rechtlij
nig, doorzichtig, tijdeloos en
onpersoonlijk kubusvormig
„abstractum" van lengte,
breedte en hoogte voor ogen.
Dit wil hij verwezenlijken
door zijn gebouw als het ware
„zwevend" (op palen) in de
ruimte te situeren. Dunwan-
digheid moet dit karakter ver
sterken. Het doorzichtige, tij-
deloze en universele aspect
wordt gesymboliseerd door het
gebruik van niet aan plaats en
tijd gebonden materialen: glas,
metaal en beton. Al naar ge
lang de doelstelling van het
project ordent de architect de
losse bouwelementen tot een
in diens ogen fraai geheel. De
mogelijk bouwdelen „prefab"
te leveren en, afgezien van
posten als loonkosten en on
verwachte prijsstijgingen, kan
men de bouwkosten vrij
nauwkeurig berekenen.
De „Weltbaukunst" mist de
geest van lotsverbondenheid.
Ze is in wezen anti-vader
landslievend en vóór wereld
wijde „openheid". Den Haag
vraagt als residentiestad een
waardig stadhuis in het cen
trum, dat de geest van de oude
wapenspreuk „Ik zal handha
ven" weerspiegelt, waarvoor
velen in de loop der (laatste)
jaren hun leven veil hadden of
hebben gegeven. De hal van
het nieuwe raadhuis diene om
de levenden aan deze doden te
herinneren. De namen van de
tussen '40 en '45 voor onze
vrijheid gestorven stadgenoten
dienen in gulden letters de
wand te sieren.
Dr. W.J.A. Visser,
DEN HAAG.
Aids (2)
Berichten in de krant combi
nerend (over enerzijds het
slinkend aantal priester-reli
gieuzen en monialen en de ge
ringe aanwas in het priester
bestand en anderzijds over een
Europese bundeling van
krachten in de strijd tegen
aids) overweegt de Stichting
Marco Polo (die door verzoe
ning allerlei tegenstellingen en
leed in de wereld tracht op te
heffen) een initiatief te ne
men. De stichting wil een klei
ne brochure verspreiden over
de drie geloften (armoede, ge
hoorzaamheid en celibaat) in
het licht van de Boeddhisti
sche en de Christelijke prak
tijk anno 1986.
Wie weet een meer geschikte
titel dan: „CLEAN"?
Bianca Dony,
Stichting Marco Polo,
DEN HAAG.
Koningin Wilhelmina Fonds
voor de Kankerbestrijding.
Sophialaan 8,
1075 BR Amsterdam.
Telefoon: 020-640991.
Postgiro: 26000.
Bankrekening: 70.70.70.007.
