Plannen
voor nieuw
stadhuis
H
finale
,..WÊÊÊIÊ
'foidóaOowumt'
DEN HAAG - Den Haag heeft
- voor het eerst in haar geschiede
nis - een progressief gemeentebe
stuur. En dat zal in de residentie
niet onopgemerkt blijven. Want
nieuwe bezems vegen schoon en
progressieve mensen staan bekend
om hun vernieuwingsdrang. Het
gemeentebestuur heeft dan ook
grootse plannen om in de stad ver
anderingen aan te brengen. Al
thans, als dat wat er met de plan
nen rond het stadhuis gebeurt,
daarvoor maatgevend is.
Tot begin van dit jaar wisten de Hage
naars niet beter of het stadhuis aan het
Burgemeester De Monchyplein zou wor
den uitgebreid ten behoeve van veel ge
meenteambtenaren die wegens ruimtege
brek her en der in gehuurde panden in
de stad zijn ondergebracht. De Rijswijk-
se architect Ellerman had daarvoor een
plan ontwikkeld, waarvoor de gemeente
raad het groene licht had gegeven. In fe
bruari werd zelfs al een feestelijke aanzet
gegeven tot de bouw, en omstreeks deze
tijd zou de eerste paal de grond zijn in
gegaan. Ware het niet dat de raadsver
kiezingen de politieke verhoudingen in
Den Haag ingrijpend veranderden. De
socialisten konden blijven zitten, maar
de christen-democraten en liberalen in
het college moesten wijken voor politici
uit links-radicale kring. En het nieuwe
college had er nog niet achter plaatsge
nomen, of het plan-Ellerman ging van
de bestuurstafel. Een stadhuis, zo stelde
wethouder Duivesteijn van ruimtelijke
ordening en stadsvernieuwing (die in fe
bruari nog zijn steun Ellerman-plan had
betuigd), hoort thuis in de binnenstad en
het zou gecombineerd moeten worden
met een centrale bibliotheek. Het oude
stadhuis, zo luidde zijn voorstel verder,
moest worden gesloopt en vervangen
door woningen. Het maken van een ont
werp daarvoor zou een kolfje naar de
hand zijn van de Spaanse architect Ri-
ZATERDAG 6 DECEMBER 1986
cardo Bofill. Of de raadsleden hun ge
dachten daar eens over wilden laten
gaan. Dat wilden zij wel en er werd een
..denkpauze" ingelast. Ondertussen zette
de wethouder projectontwikkelaars en
architecten uit binnen- en buitenland
aan het werk om iets schoons voor de
gedachte lokatie op de hoek van het
Spui en de Kalvermarkt (op een steen
worp afstand van het Binnenhof) te ont
werpen.
Kosten
En vanmorgen was het dan zover: de
ontwerpen voor het stadhuis aan het
Spui en de circa duizend woningen aan
het Monchyplein werden in het Haags
De Haagse PvdA-wethouder van ruimtelijke ordening en
stadsvernieuwing A. Duivesteijn is de man achter de
stadhuisplannen. „Den Haag moet een stadhuis hebben dat in
het hart van de stad staat. Als we deze kans niet hadden
gegrepen, was er op de hoek van het Spui en de Kalvermarkt
een kantoor gekomen dat de hele buurt had verziekt. Nu
hebben we de mogelijkheid Den Haag een levendig centrum
te geven. Daarnaast krijgen we na afbraak van het huidige
stadhuis in één klap een terrein waarop we zo'n duizend
bijzondere woningen kunnen bouwen".
Gemeentemuseum gepresenteerd en zijn
daar tot en met 25 januari te aanschou
wen. Alle Hagenaars mogen hun mening
over de stadhuisplannen aan het ge
meentebestuur kenbaar maken. Overi
gens zonder dat zij de getallen kennen
die op de prijskaartjes staan. Want bur
gemeester, wethouders en projectontwik
kelaars houden de mond stijf gesloten
over de kosten „omdat die nog inzet zijn
van onderhandelingen". Onderhandelin
gen waarin harde noten moeten worden
gekraakt, want alle plannen zijn zoals
het er nu uitziet te luxueus op papier ge
zet. Voor het stadhuis-bibliotheekcom
plex heeft Den Haag in totaal 220 mil
joen gulden beschikbaar. En naar ver
luidt - want ondanks de zwijgzaamheid
over de kosten, lekt er weieens iets uit -
is elk plan in zijn eerste opzet ten minste
tachtig miljoen gulden duurder dan was
afgesproken. Want in de kosten moet
bijvoorbeeld ook het uitkopen van de
bedrijven Lummus (een ingenieursbu
reau) en HulshofT (een meubelzaak) wor
den meegerekend, die nog op de stad-
huislokatie zijn gevestigd. Daarmee al
leen is al een bedrag van veertig tot vijf
tig miljoen gulden gemoeid. Mocht de
gemeente echter tot een vergelijk komen
met een van de uitvoerders en er dus
een stadhuis worden gebouwd aan het
Spui, dan kan de winnende projectont
wikkelaar/bouwmaatschappij rekenen op
nog enige aardige opdrachten. Zo mag
hij de woningen van Bofill op het Mon
chyplein bouwen en bovendien mag hij
de elders in de stad gelegen kantoren
van gemeentelijke afdelingen en dien
sten (die overbodig worden) verbouwen
of vervangen door nieuwbouw.
Afhakers
Aanvankelijk was de inleveringsdatum
daarvoor bepaald op 15 oktober. Op
verzoek van twee bekende Engelse archi
tecten die ook waren uitgenodigd een
ontwerp te maken. Norman Foster en
James Stirling, werd echter twee keer
uitstel gegeven. Voor hen bleek zelfs de
inleveringsdatum van 1 december geen
haalbare kaart. In oktober haakten ze
daarom kort na elkaar af. Ook de projec
tontwikkelaar MAB, die met Foster sa
menwerkte, trok zich terug. Multi Vast
goed, de projectontwikkelaar achter Stir
ling, ging verder met de Nederlandse ar
chitect Rem Koolhaas. De andere vier
overblijvers zijn de architecten Boot,
Jahn, Meier en Sickle.
Een beoordelingscommissie van deskun
digen, onder voorzitterschap van ir. S.
Herweijer, oud-directeur-generaal voor
de ruimtelijke ordening, heeft nu de
maand december ter beschikking om tot
een advies over de plannen te komen. In
de commissie hebben onder anderen zit
ting Pierre Janssen, prof. ir. Aldo van
Eijck en Marte Róling. Begin volgend
jaar zal de gemeenteraad dan beslissen
of er inderdaad een stadhuis in de Haag
se binnenstad zal verrijzen en vooral
dan ook welk ontwerp daarvoor in aan
merking komt.
Het plan van. de 61-jarige
Rotterdamse architect
Johannes Boot voorziet in de
bouw van vier torens, waarvan
er een 114 meter hoog wordt,
een rond plein op de kruising
van het Spui en de
ondertunnelde Grote
Marktstraat en drie door glas
overkoepelde passages die de
bevolkingshal verbinden met
de centrale bibliotheek, met het
plein van het in aanbouw
zijnde muziek- en danstheater
en met winkels. De torens, die
volgens hun ontwerper lijken te
zweven boven de onderbouw,
worden het onderkomen van de
ambtenaren. De onderste vier
verdiepingen herbergen onder
meer winkels, bioscopen en
horecavoorzieningen.
Daaronder komt een
parkeergarage voor circa 750
auto's.
Het plan dat de Rotterdamse
architect Rem Koolhaas
•maakte, bestaat uit een slank
gebouw met een schijnbaar
willekeurig aantal torens dat
daaruit naar boven „groeit".
De hoogste toren is 80 meter.
Naast het stadhuis aan het Spui
komt een groot verdiept plein,
met onder meer een openbare
kunstijsbaan. De bibliotheek is
gedacht op de derde, vierde en
vijfde verdieping. Daaronder
komt een gemeenteraadzaal die
als een bol in het gebouw
hangt. Het dak is bestemd voor
tuinen en koffieshops. De
garage komt deels onder de
Kalvermarkt en kan zo worden
gecombineerd met een tunnel
die loopt naar de Grote
Marktstraat.
In de visie van Brian Sickle
van de Frans-Canadese
architectencombinatie Saubot-
Julien/Webb Zerafa Menkes
Housden, zou het stadhuis
moeten bestaan uit een toren
van 129 meter. De
zestienkantige toren, met maar
liefst 35 verdiepingen, staat op
poten zodat er onder door kan
worden gelopen. Het nieuwe
onderkomen van de bibliotheek
wordt een kristallen bol. Beide
gebouwen vormen een
combinatie van hoog- en
laagbouw, waarbij het gebouw
aan de Kalvermarkt en de
Turfmarkt niet hoger wordt
dan respectievelijk zeven en
tien etages. Ondergronds komt
er plaats voor 900 auto's.
Het ontwerp van de jonge
Duits/Amerikaanse architect
Helmut Jahn bestaat uit een
kolossaal stadhuis, waaronder
een ruimte is uitgespaard die
groot genoeg is om een
bibliotheekgebouw neer te
zetten. Deze bibliotheek heeft
de vorm van een halve maan
gekregen. Boven het geheel
steekt een toren uit, die op
tachtig meter hoogte een
uitzichtplatform heeft voor het
publiek, zodat zijn ontwerp ook
voorziet in een toeristische
attractie. In tegenstelling tot
wat gebruikelijk is in Amerika,
heeft de architect zoveel
mogelijk glas in de gevels
verwerkt waardoor een
maximale hoeveelheid daglicht
naar binnen kan vallen.
Het stadhuisontwerp van de
Newyorkse architect Richard
Meier bestaat uit twee in elkaar
gepaste L-vormige gebouwen
van circa 40 meter hoog. Deze
zijn op dakhoogte met elkaar
verbonden door een reusachtig
glazen dak waaronder de
bevolkingshal is gedacht. De
bibliotheek is cilindervormig en
staat pal op het kruispunt van
Kalvermarkt en Spui. Meier
heeft afgezien van spectaculaire
ingrepen op verkeersgebied,
zoals bijvoorbeeld
ondertunneling. Kalvermarkt
en Spui moeten volgens hem
echter wel worden afgesloten
voor verkeer.
De Spaanse architect Ricardo Bofill heeft
alvast een stedebouwkundig ontwerp gemaakt
voor circa 850 huizen op het Burgemeester
De Monchyplein, de plaats waar nu nog het
Haagse stadhuis staat. Hij wil het plein
bebouwen met „woonpaleizen" in de voor
hem kenmerkende neo-classicistische stijl.
Hij schuwt voorbeelden uit de Romeinse en
Griekse bouwgeschiedenis niet, integendeel.
hij heeft allerlei stijlen door elkaar heen
gemixed en aan deze tijd aangepast. Hij
groepeert de woongebouwen rondom een
langwerpige vijver, waaromheen een
plantsoen is aangelegd. De eerste paal voor
de huizen van de Spanjaard kan pas de grond
in als Den Haag een nieuw stadhuis heeft
opgeleverd, dus waarschijnlijk niet eerder
dan 1990.
