1 föilhelminafonds preest te hoge verwachtingen van werking interferon ■c Schock, goed voor miljoenen platen Fagan 's wil is podiumwet Brieven van een dode beweegt de gemoederen - ;unst N Terugkeer African Queen A.D.O./D.V.S. ziet de toekomst blij tegemoet Ensemble Cologne weinig schokkend £eidó&<2owuvnt VRIJDAG 14 NOVEMBER 1986 PAGINA 9 '95,-! luxe >95,-. Dr. H. Schellekens fioemt de goedkeuring van interferon hoe dan ook een doorbraak. „Dit is de eerste stap op weg naar de ontwikkeling van bio- therapie". MSTERDAM Bij bosjes ngen ze aan de telefoon bij t Koningin Wilhelmina inds (KWF), de kankerpa- nten die have en goed wil- n verkopen om aan interfe- te komen. We spreken van vijf jaar geleden, toen de erheid niets van dit medi- wilde weten. Nu dan ein- lijk één type, alfa-2, officieel ior Volksgezondheid is goed- keurd als geneesmiddel, eest het KWF dezelfde toe- inden. „De betrokkenen ten voorkomen alsof het iddel ook helpt tegen huid- inker. blaaskanker en nier- inker. maar in werkelijkheid eft vrijwel niemand daar at bij. Ik vind dat er daarom sprake is van misleiding; er .worden verwachtingen ge wekt die niet waargemaakt kunnen worden", zegt me vrouw Monda Heshusius van het KWF. Als het om kanker gaat, werkt interferon alfa-2 uitsluitend bij een bijzondere vorm van bloedkanker, de hairy cell leu kemie. Deze ziekte, waarbij de aangetaste cel een soort harig omhulsel krijgt, komt voor bij twee procent van de volwas sen leukemie-patiënten. Daar naast is interferon alleen geac cepteerd als geneesmiddel voor hoornvliesontsteking en wratachtige aandoeningen aan stembanden en geslachtsdelen. Vele deskundigen, de produ centen van het middel voorop, beweren evenwel dat het ze ker in de toekomst geschikt zal blijken voor veel meer soorten kanker en virsuziek- ten, waaronder zelfs aids. Het probleem bij interferon - sinds de jaren zeventig kunst matig geproduceerd dank zij de recombinant-DNA-tech- niek - is dat het een zoge noemde soortgerichte stof is. Voor mensen is het afgeleid van menselijk eiwit en kan daardoor alleen worden getest bij mensen. Bij dierproeven moet het gebaseerd zijn op dierlijk eiwit. Als de resultaten daar gunstig zijn, betekent dat daarom niet automatisch dat het bij mensen ook werkt. Het aantal experimenten bij men sen met interferon heeft bo vendien nog altijd een zeer wisselend resultaat. Het is niet te voorspellen bij wie het wel helpt en bij wie niet. Overigens gaat het daarbij zel den om werkelijke genezing; door een behandeling met in terferon wordt hooguit de woekering van de cellen tot staan gebracht. Wetenschappe lijke bewijzen voor de gunstige werking zijn er derhalve niet; alleen bij de hairy cell leuke mie heeft de praktijk onder hand uitgewezen dat interfe ron daar werkelijk genezend werkt. Volkomen onduidelijk is nog wel hoe lang de herstel de patiënten interferon moe ten gebruiken en of de kanker al dan niet terugkeert. Volgens dr. H. Schellekens van TNO, niet commercieel bij de ontwikkeling van het medi cijn betrokken, betekent de goedkeuring van interferon hoe dan ook een doorbraak. „Dit is de eerste stap op weg naar de ontwikkeling van bio- therapie. Ik ben er van over tuigd dat deze de chemo-thera- pie (medicamenten geprodu ceerd door middel van een chemisch proces) in de bestrij ding van kanker volledig gaat verdringen". Hij vindt ook dat de Nederlandse overheid veel te lang heeft gewacht met goedkeuring: „Wij zijn zo'n beetje het laatste beschaafde land waar het mag worden voorgeschreven". Schellekens stelt met nadruk dat nu niet elke arts, al dan niet gedekt door de financiers van medicijnen, maar interfe ron moet gaan inspuiten. „De praktijk in Amerika bewijst wel dat interferon meer zal worden voorgeschreven dan we op dit ogenblik denken. Want kun je een patiënt een middel onthouden, ook al be staat er maar een kans van 1 op 20.000 dat het werkt? Voor dat dilemma zullen artsen nu vaker komen te staan, maar ik ben absoluut tegen ongelimi teerd gebruik. Dat is veel te gevaarlijk, dan krijg je wild groei", DICK HOFLAND 'ranse komiek ,e Luron verleden nze correspondent i Huet) ARIJS De in Frankrijk populaire komiek en imi- Thierry Le Luron is gis- op 34-jarige leeftijd in Parijs ziekenhuis aan eelkanker overleden. Le Lu- i werd vijftien jaar geleden slag beroemd met een per- Ede imitatie van de toenmali- Franse premier, de gaullist acques Chaban-Delmas. Het abootsen van de stemmen politici was zijn grote spe- aliteit. Hij bouwde een reper- van meer dan hon- erd stemmen, van De Gaulle Mitterrand. Vooral de imi- es van de laatste hadden in 'rankrijk ongekend veel suc- niet in de laatste plaats Wtat ze doorspekt waren met kareajme. Dat kwam Le Luron énige jaren geleden op een ensuur te staan van de toen Vijftien jaar geleden begon «arth Fagan (46) een aantal, reliswaar atletische, maar verder volkomen ongeschool- le. studenten danstechnisch geheel eigen 'ocabulaire. Met paternalisti- che waakzaamheid heeft hij ensemble leatre - begeleid in dit apar- rde staatstelevisie. Luron was samen met de /gelopen zomer bij een moto ongeluk omgekomen komiek !oluche de geliefdste provoca- r van de Fransen. Een be- dit jaar gesloten huwelijk len beide komieken zorgde r veel opschudding. Maar meest bekend werd Le Lu- om zijn creatie „Monsieur De African Queen, het beroem de schip van de gelijknamige film uit 1951 met onvergetelijk spel van Katharine Hepburn en Humphrey Bogart, is terug. Op deze foto stoomt het schip op naar Londen. De boot, in Lon den gebouwd in 1912, wordt tentoongesteld op de expositie The London Boat Show, die in januari wordt gehouden. Aan de helmstok staat de huidige eigenaar, James Hendricks, die de African Queen gebruikte als attractie voor zijn hotel in Florida. SOVJET-FILM OVER DE VERNIETIGING VAN DE MENSHEID MOSKOU Sinds de avond waarop in het Sovjetrussische tv-programma „Kinopanora- ma" de film „Brieven van een dode" werd voorgesteld heeft deze eersteling van de uit Le ningrad afkomstige regisseur Konstantin Lopoesjanskij voor een niet aflatende discussie ge zorgd. Bij een enquête onder bioscoopbezoekers kreeg de film 3,7 punten op een schaal van vijf. De helft van de on dervraagden achtte de film een aanbeveling waard, dertig procent vond het tegendeel en twintig procent had geen me ning. De meerderheid van de Sovjetrussische filmcritici, die eveneens aan de enquête deel namen, verleenden deze film het predikaat „uitmuntend" of „beslist de moeite waard." „Brieven van een dode" werd door de science fiction-auteur Arkadij Stroegatskij een hoog tepunt in de cinematografie genoemd. De film, die sinds midden vorige maand in een tiental Moskouse bioscopen draait, slaat bij de Sovjetrussi sche biscoopbézoekers heel wat los en menigeen voelt zich geschokt. Bij een voor-première deed een criticus een poging om het overwegend uit jongeren be staande publiek op deze film- -ervaring voor te bereiden. „Brieven van een dode", zo zei hij, „behoort tot de categorie moeilijke films. Het is eigen lijk een „film-waarschuwing": de film gaat immers over het leven van heel gewone men sen na de Derde Wereldoorlog. De inhoud van de film is ei genlijk een filosofische levens balans van de mensensoort die weliswaar een nucleair infer no heeft overleefd, maar toch dood is omdat er geen echte overlevingskansen bestaan. De film is een waarschuwing voor de vernietiging van de mens heid. Regisseur Lopoesjanskij ver telde onlangs dat het idee voor deze film drie jaar geleden bij hem was opgekomen toen hij met zijn zoontje van drie aan het wandelen tvas en door een onweer werd verrast. „Is dit de oorlog, de kernoorlog?" had zijn zoontje hem toen ge vraagd. De handeling van de film is tegelijkertijd eenvoudig en in gewikkeld. Samen met een paar medewerkers van een museum overleeft de wereld beroemde hoogleraar in de kunstgeschiedenis Larsen in een stad ergens in Midden-Eu ropa, een door een computer- fout veroorzaakte nucleaire wereldbrand. Larsen heeft tij dens het inferno zijn zoon Eric uit het oog verloren en het grootste deel van de film wordt in beslag genomen door wat men zou kunnen noemen een innerlijke monoloog van Larsen die in zijn gedachten brieven aan zijn zoon schrijft. Larsen kan niet geloven dat de wereld is vernietigd; hij hoopt nog steeds dat de seis- mografen zich hebben vergist, dat er toch nog een toekomst is. De anderen die met hem in de met beschadigde kunst voorwerpen volgepropte kel der van het museum op de dood wachten zijn er van overtuigd dat Larsen waanzin nig is geworden. In een andere onderaardse schuilplaats heeft een priester de catastrofe overleefd. Hij be kommert zich om kinderen die geen kinderen meer zijn, men sen met starre gezichten die niet dood zijn maar die ook niet meer leven. Er verschijnt een medisch.team op het to neel dat tot taak heeft de „ge zonden" aan te wijzen voor transport naar de centrale bunker waar de mensen el kaar staan te verdringen. Hier moet de mensheid geconser veerd worden, dertig jaar on der de aarde, misschien vijftig jaar, wellicht ook voor altijd, want alles is ten einde. De planeet aarde is onbewoon baar geworden; men ziet op stijgende kernraketten, bran dende wolkenkrabbers, ver woeste kerken, straten die met brandende lijken bedekt zijn, vegeterende menselijke we zens en reddingsteams, gehuld in anti-straal-pakken, die ver twijfeld een laatste gruwelijk gevecht met de vernietiging aangaan. Larsen overleeft het inferno zes dagen lang. Ten slotte blijft hij alleen achter, samen met de kinderen die geen woord meer kunnen uit brengen. De priester is gestor ven; zij hebben nu niemand meer. In een van de meest aangrijpende scènes van de film zit Larsen met de kinde ren aan tafel een versiering te knutselen voor een uit kale stukjes hout in elkaar geflan ste kerstboom. Er worden kaarsen aangestoken en een paar seconden lang schijnt er een vredig licht in de kindero gen. Vleugje hoop Larsens uren zijn echter ge teld. Vlak voordat hij sterft vragen de nu niet meer in doodszwijgen gehulde kinde ren hem om de waarheid te zeggen omdat de mens in het gezicht van de dood altijd de waarheid spreekt. „Ga op weg zolang jullie nog krachten hebben", zegt Larsen, „want wanneer de mens onderweg is heeft hij nog hoop." En de kinderen richten zich op, klauteren uit de kelder een wereld tegemoet die geen we reld meer is; en ze lopen ver der door een grauw woestijn landschap. Regisseur Lopoesjanskij ge bruikt in deze film voortdu rend christelijke symbolen: de priester bidt bij een proviso risch gegraven graf voor Lar sens vrouw Anna; wanneer de inwoners van de stad tijdens een raketaanval in paniek ra ken leest een jong meisje voor uit de Bijbel; de ruïne van een kathedraal steekt als een waarschuwend gedenkteken boven de immense berg puin uit. Het einde van de film sug gereert met het beeld van de op weg gaande kinderen, dat misschien ook met de dood van de mensheid nog niet alles is afgelopen. Of, zoals de par tijkrant Pravda het in een re censie van deze film formu leerde: misschien behaalt de ware menselijkheid in haar strijd met de barbarij toch nog de overwinning. In de Sovjet-Unie is deze film nu een van de belangrijkste onderwerpen van discussie ge worden, met name onder de middelbare scholieren. De cri ticus die de inleidende woor den bij de voor-première sprak zei dat deze film juist aan de schooljeugd vertoond moest worden: „Zolang er kunste naars leven die het atomaire inferno en de gevolgen daar van op het witte doek kunnen brengen en zolang er mensen bestaan die deze apocalyps proberen te voorkomen is de wereld nog niet verloren". Vervolg van de voorpagina KEULEN De gisteren over leden tenor Rudolf Schock werd 4 september 1915 gebo ren in Duisburg, waar zijn va der havenarbeider was. Na de Tweede Wereldoorlog vero verde hij met zijn krachtige, maar ook sensuele stem de harten van de Duitsers en werd hij een van de eerste Westduitse platensterren. In miljoenen aantallen gingen zijn opnamen van opera-, ope rette- en oratoriumaria's, schlagers en kerstliederen, over de toonbank. Als acteur schitterde hij in een film over zijn grote voorbeeld, Richard Tauber en maakte diens „Du bist die Welt ftlr mich", nog eens zo beroemd. In de jaren vijftig en zestig maakte Schock ook naam in het buitenland. Hij stond ge middeld 120 avonden per jaar op het podium. Zijn voerde hem naar Londen, Bayreuth (Wagner), Salzburg (Mozart) en Wenen. Schanda len en romances waren er in zijn leven niet. Bij zijn vrouw Gisela en dochters Dagmar en Isolde vond hij telkens weer de kracht om door te gaan en steeds wist hij een hartinfarct achter zich te laten. Rudolf Schock werkte zoals nauwelijks iemand van in de zeventig werkt. Hij wandelde veel en speelde golf en vond naast de sport die hij zijn hele leven bedreef, nog altijd tijd voor operette- en liederavon den. ninklijke Schouwburg. Donderdag kunstenaars maken. Hij zocht de mensen achter die ontegen zeglijk fraai ogende lichamen, het Bucket zijn groep telt tien zwarte en w in dit apar- twee blanke leden en zijn ab- bewegingsidioom, dat overal stracties maken duidelijk dat» 't vandaan heeft: invloeden -rUn renprinirp 7pkpr nipt pt.® vandaan heeft: invloeden Graham. Primus, Ailey en limon zijn zichtbaar. Ipvallend is de overmaat van nusculaire mogelijkheden, vaarbij tussen mannen en rouwen geen verschil wordt emaakt. Er wordt met grote nelheid, zelfs tweevoudig dia- onaalsgewijs en synchroon esprongen zonder daarvoor en uitgangspositie te Sterke wisselingen in lynamiek en vorm tenderen harde nystiek, maar dit dansen - cms plotseling even kinder- ijk als kwetsbaar maar altijd net stalen spieren - blijft altijd spieren. Heel emotioneel ook zijn repertoire zeker niet et nisch kan worden genoemd. Het Bucket Theatre, dat de chaos van de Newyorkse mo derne dansscène heeft weten te vermijden, heeft in het ka der van „Dancing America" de zwakke start van de eerste groep „Balletap" grotendeels goedgemaakt. Vooral begin en slot van dit festijn van dansen de wilde bloemen - van lelies op het podium houdt Fagan niet - zijn ijzerstérk. „Prelude" heeft als motto „discipline is vrijheid" en in „From before" accentueren de bodystockings het spannende spel nteger en devoot, viens wil en stijl in zijn chore ografieën - andere duldt hij - podiumwet zijn gewor- wilde geen dansers maar „Lente Duet", een lange kus alleen voor hoofd, neus en kin elkaar aan raken. FRANK DELBOY Eerste Erens Prijs voor Kees Fens MAASTRICHT Provinciale Staten van Limburg hebben gis teren besloten een letterkundige prijs, genoemd naar de Lim burgse tachtiger Frans Erens, in te stellen. Het wordt een drie- aarlijkse prijs, groot 10.000 gulden. De eerste zal gaan naar Kees 'ens. literair criticus en hoogleraar in de moderne Nederlandse Uetteren aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen. Hij krijgt prijs voor zijn gehele oeuvre. Toonder wint goud en zilver II tin .MSTERDAM Met de films „Amsterdam Plus" en „Don't |wy the Ostrich" heeft Toonder Studio's te Amsterdam respec- bevelijk de gouden en zilveren prijs van het 29ste Internationale dm- and TV-festival van New York gewonnen. De film „Am- irdam Plus" heeft Toonder Studio's vervaardigd in opdracht van VVV-Amsterdam met als doel potentiële buitenlandse toe fen iets van de sfeer van Amsterdam te laten proeven. •.Don't play the Ostrich" werd gemaakt voor TNO en behandelt jte problematiek rond bodemverontreiniging en de oplossingen daarvoor, die TNO voor handen heeft. T King Kong naar Japan Zestien meter hoog is deze King Kong, die bij stukjes en beetjes in elkaar is gezet, om van Kennedy Airport in New York naar Ja pan vervoerd te kunnen worden. Te voren was het gevaarte al opgebouwd om in de film ..King Kong 2" een reusachtige rol te spelen; de opnamen daarvoor waren in North Carolina. Het mon sterachtige wezen gaat nu naar Japan, om de film lijfelijk enige kracht bij te zetten. Daar is de première op 20 december. Toneelvereniging A.D.O/D.V.S met- i 16 november Een fictieve blik in de toe komst is het uitgangspunt van het toneelstuk „Een slok aar de" van Heinrich Böll. Na een nieuwe zondvloed, waarbij het grootste gedeelte van de aarde is verdwenen, leven er nako melingen van de overlevenden op een kunstmatig eiland. Er heerst een strakke hiërarchie onder het nieuwe regime. Twee groepen onderscheiden zich: „De kenners" en de „Krestenen". De „Kenners" zijn autoritair en treiteren de „Krestenen" die in kooien zijn opgesloten. Regelmatig duiken de eilandbewoners naar de zeebodem en halen voorwer pen naar boven waarvan het gebruik onbekend is. Dan komt er iets te voorschijn dat een ommekeer brengt in het leven op het eiland. A.D.O./D.V.S. heeft zeker niet voor het eenvoudigste toneel stuk gekozen om in de beperk te ruimte van „De Poort" te brengen. Door gebruik te ma ken van een fantasierijk décor, een eiland en een grote kooi met een rotspartij op de ach tergrond, wordt de illusie ge wekt dat de speelplek veel roter is. In deze macabere ambiance ontwikkelt zich het toneelstuk in drie bedrijven. Levende muziek, hobo en pia no, gaven al iets ongrijpbaars aan de voorstelling, zodat de sfeer van een verlaten land voelbaar werd. De spelers van A.D.O./D.V.S. waren prachtig gecostumeerd. Futuristische grimage maakte het beeld heel geloofwaardig. Carel Teerink, als „Dras", een kresten, speel de met veel emotie de rol van een gekooide. In zijn beperkte ruimte bespeelde hij gemakke lijk het hele toneel. Marette Wils, als „Berlet", speelde vooral in het begin heel matig. Enkele teksthaperingen wer den wat slordig door haar op gevangen maar naarmate het spel vorderde herwon ook haar presentatie aan kracht. Chris Isendoorn als „Schei- der", een kenner, heeft vooral door zijn sterke uitstraling en duidelijke articulatie, een bij zonder karakter laten zien. Stephan Lang heeft met zijn regie voor een zo fantasierijk mogelijk toneelbeeld gezorgd, hoewel door de kleine speel ruimte het spel toch wat sta tisch over kwam. Mede door de grote inzet van de spelers van A.D.O./D.V.S. heeft „Een slok aarde" in deze toneelzet- .ting gezorgd voor een boeien de avond in het theater. ROB VAN DER MIJL Muziek' spreekt weliswaar voor zichzelf maar het zou toch attent zijn geweest als het publiek, dat gisteravond naar de Kloosterkerk kwam voor het Kamerensemble Cologne, enige informatie over dit en semble had gekregen. Men bleef in het ongewisse over Voorhout, Den Haag. chte iden i de h t repertoire, de concert agenda, het hoe en waarom van het concerteren in Den Haag enz. Reactie op de vraag om meer informatie beperkte zich tot: wij komen uit Keulen, zijn beroepsmusici en spelen zonder dirigent. De publieke belangstelling viel eigenlijk niet tegen, de namen van Vivaldi, Bach en Marcello zullen daaraan niet vreemd geweest zijn. Het programma was samengesteld uit een aan tal solo-concerten, het handje vol musici dat het ensemble vormde had nauwelijks een ei gen inbreng. Er is artistieke moed voor nodig om vanuit Keulen in Den Haag een der gelijk programma te komen presenteren. Of was het over moed? Men moet artistiek en muzikaal toch wel overtuigd zijn van eigen kunnen, meer nog, men moet in staat zijn die overtuiging over te brengen op het publiek. Dat lukte slechts fluitist Dennis Verroust in het concert van de 18e eeuws Fransman Pierre Buffardin, fluitist aan de hofkapel te Dresden. Met een demonstra tie van technisch kunnen en met élan vertolkt, de zeven musici die het ensemble vorm den kwamen er nauwelijks aan te pas. Met welke bedoe ling de musici uit Keulen kwamen blijft onduidelijk, het werd in ieder geval wel duide lijk dat zij voor een weinig schokkende avond zorgden met ensemblespel waarop wel zo één en ander viel af te din- 6en ADRIAAN HAGER Voor een uitgebreide agenda, ook voor de ko mende dagen, raadplege men „UIT", de gratis we kelijkse bijlage van deze krant. 01720-20800): Big Trouble in Little China (al); 18.30, 21.00. za. zo. wo. ook 14.00. EUROCINE MA II: Top Gun (al); 18.45, 21.15. 463500): Aliens (12); 14.00. BYLON 2: Top gun (al); 14.00, 18.45, 21.30. zo. 13.00, 15.45, 18.45, 21.30. BABYLON 3: Lud- wig (16); 13.45. 20.00. CINEAC 1 Hills (al); 14.00. 18.45. 21.30 24.00. EUROCINEMA Penny (18); za. 24.00. EUROCI NEMA IV: Champagne in het por- nobed (18); za. 24.00. 910. tel. 667066): Revue van Tekenfilmsterren (al); (al); 19.00, 21.15. LE 1 (Carnegielaan, tel. 456756): The mission (12); 14.00. 18.45, 21.30. zo. 13.15. 16.00, 18.45, 21.30. METROPOLE 2: Oiavolo in corpo (16); 14.00, 18.45. 21.30. 13.15. 16.00, 18.45. 21.30. 4.30. LIDO en STUDIO (Steen- sia (al); 14.00, 18.45. zo. 13.15, straat 39. tel. 124130): The Color 16.00. 18.45. Abel (al); 21.30. Purple (al) 20.00; The Mission (12), Heartburn (al). Top Gun (al), Down and out in Beverly Hills (al), 14.30, 19.00, 21.15. TRIANON (Bree- straat 31. tel. 123875): The Cotton Club (al); ma. di. wo. 14.30 19.00, i METROPOLE 5: Otello (al); 14.00, 18.45. 21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45, 21.30. ODEON 1 (Herengracht 13, tel. 462400): Youngblood (al); 13.45, 18.45, 13.45, 18.45, 21.30. zo. 13.15, REX (Haarlemmerstraat 52, tel. 071-125414); Taboe (16); 14.30, KINDERVOORSTELLINGEN LIDO: Sneeuwwitje en de zevi dwergen (al); za. zo. wo. 14.30. 13.45, 18.45, 21.30. 18.45, 21.30. LE PARIS 1 (Ket- LE PARIS 2: Dream lover (18); t nee zeggen (18) za. 23.30. KATWIJK CITY THEATER I (Badstraat 30. tel. 01718-74075): Hold Up (al); do. vr. za. zo. wo. 14.45, 19.00. 21.15. ma. di. 19.00, 21.15. CITY THEATER II: Jewel of the Nile (al); tijden zie City I. iddag. E.T. (al); za. wo. 14.45. VOORSCHOTEN GREENWAY (tel. 01717-4354): Poltergeist II (12); Benilde 14.00. Zaal 2: Het fort van Sou- ram; 19.30. Lolita; 21.30. Zaal 3: do. vr. zo. wo. 19.30, 21.45. za. ma. 19.30, 22.00. di. 20.00. 90 Jaar filmgeschiedenis VI. Sweet mo- L'empire des sens; bouffe; ma. Coup de t Les fsvoris de la lune; wo. wo. 15.45. KINDERVOORSTELLING Samson and Sally (Ned. gespr.); WASSENAAR ASTRA (tel. Geen krant ontvangen*? Bel tussen 18.00 e en 15.00 uur. telefoonnr.071-122248 en u nabezorgd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 9