Niet ambtenaar maar
olitiek is schuldig
an Haagse janboel
Onduidelijk slot eerste
deel rechtszaak-Masson
GOpaliOÊit^
15t/m23N0Vi
H
I'kTiBMli
lezers
'Kamer maakt fron t tegen gehannes met paspoorten
Suriname houdt
verspreiding
jnediciinen tegen
Inspecties bezorgd
over bezuinigingen
volksgezondheid
Veldkamp ageert
tegen privatisering
sociale zekerheid
DE KRANT BRENGT
LEVEN IN UW BROUWERIJ.
gina NNENLAND
QeidM<2owu*nt
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1986 PAGINA 5
(Van onze
parlementaire redactie)
oIN HAAG Er is een
schal erderheid van CDA,
D en PvdA in de
eede Kamer ontstaan
toct wil dat staatssecretaris
cht u"n ^er binden van bui-
n bewi landse zaken ophelde-
n onde g verschaft over de
idselachtige gang van
h :en rond produktie en
i roering van een nieuw
paspoort Dat betreft niet
alleen het ontbreken van
een goede privacy-be-
scherming maar vooral
ook de prijs (ruim hon
derd gulden) en wat in de
wandeling de „Barneveld-
constructie" heet.
Barneveld lijkt de bakermat te
worden van een binnenkort te
bouwen particuliere paspoort-
fabriek waarvoor deze zomer
een apart bedrijf gesticht is,
KEP BV (Kenmerk en Perso
nificatie BV). In de leiding
daarvan hebben niet alleen
topmensen van Philips en de
Schiedamse drukkerij Elba zit
ting, maar ook plaatsvervan
gend secretaris-generaal mr.
E.F. Jacobs van het ministerie
van Buitenlandse Zaken en de
korpschef van Barnevelder ge
meentepolitie de heer J.
Swart
Dat CDA en VVD zich nu aan
de zijde van de PvdA ge
schaard hebben, is opmerke
lijk. Deze partijen stemden be
gin dit jaar m met de oprich
ting van KEP BV waarmee de
staat de produktie van het pas
poort uit handen gaf. Ook toen
al was er verzet van de PvdA,
die echter bij CDA en VVD
geen gehoor vond. Doel van de
operatie was (op commerciële
basis) een paspoort te laten
ontwikkelen dat niet na te ma
ken is.
De voorzitters van de vaste
Kamercommissies van Bin
nenlandse Zaken en van Bui
tenlandse Zaken zullen op
korte termijn overleggen op
welke wijze de commissies ge
zamenlijk voor elkaar kunnen
krijgen dat de bewindsman
nog voor het kerstreces door
de Kamer aan de tand kan
worden gevoeld. Hij moet dan
wel eerst een groot aantal
schriftelijke vragen van de
fracties beantwoord hebben.
CDA en VVD. die zich aan
vankelijk nogal terughoudend
opstelden, hebben zich giste
ren bereid verklaard de lange
vragenlijst die de PvdA'er De
Visser al op tafel had gelegd,
uit te breiden met „eigen" vra
gen. Volgens De Visser, tot
voor kort de enige die zich
met de invoering van het pas
poort bemoeide, toonde zich
aangenaam verrast over het
„lichte enthousiasme" dat
CDA en VVD aan de dag ge
legd zouden hebben door zijn
vragen en de daarin opgeslo
ten kritiek, te onderschrijven.
(Van onze sociaal-
economische redactie)
•EN HAAG Geen lui-
iid, maar falend mana-
iment is de oorzaak van
bureacratie en on-
nacht van de overheid.
)at betoogt de komende
roorzitter van de christe-
ijke werkgevers, ex-mi-
riste r dr. J.E. Andries-
ien, deze week in het
'®rdw jconomenvakblad ESB.
v&J®Het ontbreekt ministers
hun ambtelijke top
van secretarissen- en di-
ecteuren-generaal aan
nanagementkwaliteiten
een echte businessfi-
osofie. Daarom ié het op
jde departementen zo'n
)Uinhoop geworden; ja
renlang is er een vinger
uitgestoken om die te
èkkéi voorkomen of op te rui-
ls alle men.
Unie
>allisti
uste
enwoordig wel van "katoen.
Yerst komt hun kersverse
toas, CDA-minister van bin-
«nlandse zaken Van Dijk,
hen betichten van luiheid en
neemt de toekomstige
van de christelijke
werkgevers het weliswaar
voor het lagere personeel op,
geeft meteen de ambte
lijke top onderuit de zak. Is
het misschien dan terecht dat
de dienaren van de overheid
zo slecht betaald worden? Als
ze zich zo graag met het
bedrijfsleven vergelijken,
moeten ze dan niet eerst ge
lijkwaardige prestaties ver
richten?
Gerard van Dalen, secretaris
van de Centrale voor Middel
bare en Hogere Ambtenaren
(CMHA), vindt dat niet de
ambtenaren - hoog, middel
baar of laag de schuld zijn
van de Haagse janboel, maar
de politiek zelf. „Als gesteld
wordt dat de ministeries het
beter met minder mensen
kunnen regelen, dan is dat
niet zozeer de schuld van de
ambtelijke top, maar van de
politiek zelf. Het kabinet
heeft gekozen voor drie pro
cent minder ambtenaren: een
bureaucratiekorting van
twee procent en een efficien
cykorting van een procent.
Dat zijn puur politieke wen
sen. Dat vervolgens de amb
telijke top niet in staat is dat
uit te voeren op een manier
waarop het bedrijfsleven dat
zou doen, lijkt me alleen
maar logisch. Je krijgt een
politiek dictaat waar je als
manager weinig mee kunt
doen. In het bedrijfsleven
zouden immers in zo'n geval
ook middelen ter beschik
king worden gesteld om de
efficiency te bevorderen, bij
voorbeeld door geautomati
seerde informatieverwer
king. Dat doet de politiek al
lemaal niet. Die vraagt dom
weg een aantal procenten
minder mensen".
„Zeker wel. Dat zegt de
CMHA ook al jaren. De om
vang van het ambtelijk appa
raat moet kleiner worden,
maar dat betekent wel dat er
keuzes moeten gemaakt in
taken die wel en niet door de
overheid worden uitgevoerd.
Iedereen praat nu over het
terugbrengen van het over
heidsapparaat. tegelijk lees ik
in de krant dat de controle
moet worden verbeterd. Wel
nu, dat lukt niet met minder
mensen. Men stelt aan het
apparaat tegenstrijdige eisen.
Je kunt geen beter en vol
waardig controleapparaat ei
sen en tegelijk zeggen dat het
allemaal wel met minder
mensen kan".
Zou het misschien toch niet
kunnen als er capabeler amb
tenaren op die ministeries
werkten?
„Als CMHA roepen wij al ja
ren dat het salarisniveau dat
de overheid aan leidingge
vend personeel te bieden
heeft onder de maat is. Dat
maakt het gewoon onmoge
lijk om voldoende capabel
personeel aan te trekken.
Waar er gebrek aan manage
ment is, is de karige beloning
door de overheid zeker een
belangrijke oorzaak".
Ook nu weer vergelijkt u
ambtenaren met het bedrijfs
leven Maar is niet een van de
wezenlijke verschillen dat de
prestaties van ambtenaren
zich niet laten meten in
winst- en verliescijfers als bij
ondernemingen? Met andere
woorden, hebben ambtena
ren het bij de overheid die
toch niet failliet kan gaan,
niet erg makkelijk. Ont
breekt er niet een wezenlijke
prikkel?
„Die prikkel moet in de eer
ste plaats van de politiek uit
gaan. Die wordt geacht de
wens van het volk te verta
len en vervolgens door amb
tenaren te laten uitvoeren.
Het hangt dus van de politiek
zelf af of ambtenaren goed"
kunnen functioneren. Maar
vaak blijkt al bij de voorbe
reiding van wetsontwerpen
een onwerkbare toestand te
ontstaan. Ik denk aan heike
le zaken als de mediawetge
ving, de euthanasie, de twee
verdieners, waarbij door de
politiek niet altijd even zui
ver wordt geopereerd. In al
die politieke controverses
gaat een heleboel werk van
Gerard van Dalen (CMHA): De prikkel moet in de eerste plaats
van de politiek uitgaan.
ambtenaren zitten, maar de
produktie is uiteindelijk niet
bijster hoog. Als hier wat aan
verbeterd moet worden is het
eerst aan de politiek zeer dui
delijke eisen te stellen aan de
ambtenaren. Veel strijd tus
sen ambtenaren onderling
vloeit nu eenmaal direct
voort uit eindeloos heen en
weer geknok tussen twee mi
nisters. Dat maak ik nu weer
van heel nabij mee tussen
Van Dijk en Ruding over de
beloning van het overheids
personeel".
Als dus de beschuldigende
vinger wordt uitgestoken
naar het kader en de top van
de ministeries, dan geldt die
kritiek volgens u dus in feite
alleen maar de politiek ver
antwoordelijken op het de
partement, dat wil zeggen de
minister en zijn staatssecreta-
„Inderdaad, je mag dat soort
verwijten niet zomaar aan
ambtenaren stellen. Die doen
eerst en vooral wat van hen
gevraagd wordt. Wil je betere
ambtenaren hebben, dan
moet je ze eerst beter zien te
betalen, want anders willen
ze niet voor je werken, en
wil je dat ze beter functione
ren, dan zul je als politicus
eerst eens duidelijke eisen
moeten stellen. Dan zullen de
ambtenaren daar spoorslags
aan tegemoet komen. Dat
lijdt volgens mij geen enkele
twijfel".
ARJEN BROEKHUIZEN
elaars O
ng gi
west* EN HAAG De legerleiding in Paramaribo weigert het In-
rnationale Rode Kruis medicijnen te laten verspreiden in het
osten van Suriname, dat wordt gecontroleerd door de rebellen
an Ronnie Brunswijk. Het Nederlandse Rode Kruis wil nu pro
eren de zending via de Franse organisatie in Guyana te laten
Verlopen. De onderhandelingen daarover zijn nog gaande.
Jet Nederlandse Rode Kruis zegde onlangs toe voor ongeveer
vrijla JO.OOO gulden aan medicijnen naar Suriname te sturen, omdat
gijzel aaraan in het gehele land een groot gebrek is. De afdeling nam
de et besluit na een bezoek van de penningmeester van het Suri-
besti aamse Rode Kruis, Linger aan het hoofdkantoor in Den Haag.
bi, lederland stelde de voorwaarde dat de medicijnen in het hele
Tand verspreid moesten worden, zowel in de gebieden die doort
ereni et Surinaamse leger worden gecontroleerd cds de gebieden in
rham landen van de rebellen. Omdat in Suriname een burgeroorlog
de Aiieerst moet het Internationale Rode Kruis eraan te pas komen
kim de medicijnen te distribueren. Wanneer geen waarnemer
reset >an het Rode Kruis bij de distibutie aanwezig kan zijn, gaat de
ending niet door.
pilo|.
MAASTRICHT Op be
leidsniveau ging het bij
ABP-beleggingen om de
grote lijnen, de ideeën en
de commerciële afspra
ken. Het echelon van ju
risten was er dan voor de
precieze uitwerking in de
actes en contracten. Dat
leerde de Maastrichtse
rechtbank gisteren tijdens
het ABP-proces tegen
hoofdverdachte mr. A.
Masson van de getuige mr.
N.A.M. Fennis. Fennis, die
eens zelf behoorde tot die
beleidsmakers, was welis
waar jurist maar liet dat
niet de doorslag geven in
zijn werk, zodat hij niet
altijd thuis was in de pre
cieze uitwerking van alle
„grote lijnen".
Op de zesde zittingsdag, voor
lopig de laatste in deze affaire,
vertelde Fennis onomwonden
hoe het ABP zaken deed met
de bouwer van tennishallen,
Poot. Zakelijk, maar zijns in
ziens niet onoirbaar. Fennis
maakte de commerciële af
spraak met Poot, waarbij het
ABP de tennishallen finan
cierde met als voorwaarde dat
50 procent van de WIR-premie
naar het ABP ging. De presi
dent: „Voor wat hoort wat?"
Fennis: „We werkten zakelijk
i object en droegen
ook volle r
Er v
hij, bij Poot beslist geen valse
verwachting gewekt. Fennis
zorgde voor grote verwarring
en vertwijfeld gecijfer in de
zaal met zijn uitleg van de ge
kozen constructie. Daarbij on
derscheidde hij de hypotheek
voor het grootste deel van de
kosten (91 procent) met daarbij
een onderhandse lening (9
procent), in de vorm van een
bankgarantie ter grootte van
de helft van de WIR-premie
die binnen zou komen. Verder
was er een schuldbekentenis
voor de andere helft van de
WIR-premie.
Zodra de WIR-premie zou bin
nenkomen bij Poot kon de
schuldbekentenis vervallen en
ging de Dremie voor de helft
naar het ABP. De andere helft
zat in de door de bankgarantie
gegarandeerde onderhandse
lening, een soort voorfinancie
ring, beaamde Fennis op de
zitting. Volgens hem was Mas
son hier volledig van op de
hoogte. Het punt waar alles
om draaide bleek de uiteinde-
leekakte te zijn. T«
zag Poot dat het
concept niet overeenkwam
met de geschetste constructie
en dat hij een totaal bedrag
kreeg waarin die lening blijk
baar was samengevloeid met
de hypotheek. Zijn protest
hielp niet en Poot ging uitein
delijk failliet. Op de zitting
kwam men er niet uit hoe de
plotselinge verandering in de
constructie was ontstaan.
UTRECHT De hoofdinspec
teur van de volksgezondheid,
W. van Gestel, en de hoofdin
specteur van de geestelijke
volksgezondheid, J.B. van
Borssum Waalkes, zijn zeer be
zorgd over de gevolgen van de
bezuinigingen in de gezond
heidszorg. Niet alleen de kwa
liteit van de zorg en de moti
vatie van het personeel wor
den aangetast, zo zeggen ze in
hun jaarverslagen over 1985,
maar ook de inspecties zelf
staan onder grote druk.
Beide inspecteurs verwijzen
naar het kritische rapport van
de Nationale Ombudsman
over de behandeling van
klachten door de inspecties.
„Onvoldoende wordt beseft",
aldus Van Borssum Waalkes,
„dat de inspectie zich in een
onmogelijke dwangpositie be
vindt: verbetering van de
werkwijze leidt bij de geëiste
vermindering van het perso
neelsbestand tot afstoten van
lan minder taken
krijgt toebedeeld". Het aantal
Over de gevolgen van de be
zuinigingen voor de kwaliteit
van de zorg zegt Van Gestel
onder meer, dat de toenemen
de „zorgdruk" in de verpleeg
huizen de volle aandacht ver
eist Vijftien jaar geleden was
het aantal rolstoelpatiënten er
rond de 20 procent nu ligt het
tussen de 70 en 80 procent
„Sommige verpleeghuizen
hebben de grootste moeite om
alle patiënten voor de middag
uit bed te krijgen". De arbeids
tijdverkorting vormt daarbij
volgens Van Gestel een extra
probleem. Hij constateert ook,
dat het ziekteverzuim onder
verpleegkundigen geleidelijk
stijgt.
TILBURG Door een stuk sociale zekerheid te privatiseren,
zelfs al gebeurt dat door sociale partners, komt het grondrecht
ervan op de helling te staan. Dit stelde prof. dr. G.M.J. Veld
kamp vanmiddag bij zijn afscheid van de Katholieke Universi
teit Brabant in Tilburg als buitengewoon hoogleraar in de leer
van de sociale zekerheid.
Op basis van het na-oorlogse denken en de na-oorlogse ontwik
keling heeft de sociale zekerheid zich, aldus Veldkamp, ontwik
keld tot een fundamenteel menselijk grondrecht. Hij vindt dat
de meest wezenlijke elementen van onze sociale zekerheid, na
melijk gelijkwaardigheid en solidariteit, ook in de toekomst een
rol moeten blijven spelen.
Veldkamp maakt zich zorgen over ideeën om de sociale zeker
heid van haar historisch sociologische fundamenten te ontdoen.
„Wie economische beheersing, deregulering, privatisering, flexi
bilisering en wat dies meer zij als een nieuw waardenpatroon
ontwikkelt als grondslag voor de toekomstige sociale zekerheid,
is bezig met een beeldenstorm van het stuk christelijk-humane
beschaving dat sociale zekerheid heet", aldus de scheidende
hoogleraar.
Veldkamp, oud-minister van sociale zaken en volksgezondheid,
geldt als expert op het gebied van de sociale zekerheid. In die
hoedanigheid kreeg hij in 1967 van het toenmalige kabinet De
Jong de opdracht de sociale verzekeringen te vereenvoudigen.
In 1982 werd hij „op de meest eervolle wijze" ontslagen van zijn
taak. Na enkele deelrapporten verscheen eind '82 nog een sa
menvattend eerste deel van zijn onderzoek in een rapport waar
op nooit een vervolg is gekomen. De in het eerste deel neerge
legde ideeën over vereenvoudiging zijn „meegenomen" in de
stelselherziening, aldus een woordvoerster van het ministerie
van sociale zaken.
(ADVERTENTIE)
ONTDEK DE WONDERE WERELD
OP EIGENHANblG
De Wondere Wereld van Chriet Titulaer
•Groot Doe-Het-Zelfcentrum
Kreatieve vrijetijdsbesteding
(Rail) Hobby- en Modelbouw
Zelfmaakmode (shows) etc.
Alles over tuinieren en woningverbetering
Publiekswedstrijd 'Creatiek'
Gezellige gezinsbeurs in Ahoy'
Ahoy' Rotterdam-Zuid
Open: 11.00-17.00 u. en 19.00-22.30 u. Zaterdag en Zondag: 11.00-17.00 u.
'°J iUSKE EN WISKE DE HELLEGATHONDEN
gt d<
Brieven graag kon en
duidelijk geschreven De
hel rechl voor ingezon
den slukken Ie bekorten:
Homoseksualiteit 8
Na publikatie van de brief uit
Rome over homoseksualiteit
werden in deze rubriek kant
tekeningen geplaatst die mij
nogal onecht aandoen. „Hard
heid" is het meest genoemde
verwijt. Een briefschrijfster
zonder reserve bijgevallen
door een ander gaat zo ver
de Vaticaanse brief te bestem
pelen als de officiële aftrap
voor wat zal uitmonden in een
holocaust voor homo's. Heeft
niemand zich iets aangetrok
ken van het ijselijke gekerm
dat in het tv-journaal te horen
was op een Afrikaanse zieken
zaal vol aidslijders? Hechten
sommigen zó aan hun ver
meende gelijk, dat ze daarbij
letterlijk over lijken gaan? Dèt
zou hard zijn. Zien ze niet dat
homo's, met het „tedere ge
baar" van een andere brief
schrijver, elkaar al dreigen uit
te roeien? En ook zonder die
naderende epidemie: vult niet
toenemende treurnis het
homo-bestaan, van begin naar
eind, ook al ontmoetten ze
aanvaarding alom? Welke ou
ders zouden het de kerk euvel
duiden, dat ze hun kinderen
waarschuwt zich niet naar de
verkeerde kant te laten trek
ken? Tegenover het denken
van de kerk hanteert men een
valse tegenstelling tussen wet
en liefde. Mag de kerk niet
meer het verschil tussen goed
en kwaad signaleren als dat
ontkend wordt? Het lijkt mij
uit liefde geboren, als de kerk
de moed opbrengt de eenzij
digheid aan te vullen
met de mantel der liefde
wordt bedekt en de waarheid
onder het vloerkleed geschof
feld. Wetten kunnen groot on
heil voorkomen en sluiten
mildheid allerminst uit. En na
tuurlijk wil de kerk ook „be
moedigen", maar niet bij het
voortgaan op een doodlopende
weg.
H.L. van Riel,
DEN HAAG.
Homosexualiteit (slot)
Na kennisname van Ratzin-
gers brief over homosexuali
teit heb ik mij afgevraagd hoe
het toch kan dat er tussen ker
ken zulke verschillen bestaan
ten aanzien van homosexuali
teit. De Congregatie voor de
Geloofsleer acht mede op bij
belse gronden de homosexuele
praktijk zondig en bijvoor
beeld de Gereformeerde Ker
ken in Nederland hebben uit
gesproken dat het niet moge
lijk is om op grond van de bij
bel homosexuelen uit te slui
ten van de ambten in de kerk.
Opmerkelijk is hoe beide ker
ken dezelfde bijbelteksten ge
bruiken voor het beargumen
teren van hun standpunt (o.a.
Genesis en uitspraken van de
apostel Paulus). Theologisch is
het dus niet zo eenvoudig om
uitspraken te doen over homo
sexuelen. Misschien mogen we
wel niet van de bijbel ver
wachten dat die ons juridisch-
sluitende antwoorden geeft op
dergelijke vragen, omdat de
betreffende teksten nooit als
zodanig bedoeld zijn. Maar we
kunnen uit de bijbel wel een
gezindheid leren die ons aan
geeft hoe om te gaan met de
medemens en onszelf. Een
kernwoord in die gezindheid
is de liefde, die niet veroor
deelt, maar bijeenbrengt en
heelt. Natuurlijk zit achter de
„wet" van de Congregatie ook
de liefde. Kerkelijke wetten
beogen immers mensen af te
houden van het verkeerde, zo
dat ze in het juiste spoor blij-
Het probleem met de brief van
de Congregatie is misschien
wel dat mensen juist in hun
geloof niet accepteren dat God
homosexuelen door hun
geaardheid zou afwijzen. En
dat geloofsgetuigenis laat zich
niet kapittelen door een brief
van de Congregatie voor de
Geloofsleer. Het is te wensen
dat het gesprek over homo
sexuelen in de kerk op dat ge-
loofsniveau wordt gevoerd.
re rekenen op de
an Gods Geest.
Dan mogen
milde wind
A. de Boer,
LEIDEN
(Naschrift: Met deze op de val
reep ingezonden brieven is de
discussie in deze rubriek defi
nitief gesloten. Redactie).
Voetbalvandalisme (2)
Voor de televisie liet commis
saris Blaauw van de Rotter
damse politie weten dat de in
zet van de ME bij de wedstrijd
Feyenoord-Ajax maar liefst
anderhalve ton heeft gekost.
Hij trok voor een politieman
zo'n vijftig gulden per uur uit.
Even later vermeldde de com
missaris dat door de bezuini
gingen er geen geld bij de poli
tie is om al die extra inzet te
betalen. De politiemannen*
kregen derhalve hun over
werk* in vrije tijd uitbetaald.
Hoe komt Blaauw dan aan die
150.000 gulden?
A. van Huiizen. RIJSWIJK!
Voetbalvandalisme (3)
Het verschijnsel voetbalvanda
lisme is feitelijk te complex
om in talkshows, actualiteiten
rubrieken en dergelijke te
worden besproken. Een grove
versimpeling en al te „ondie
pe" aanpak is bijna altijd het
resultaat en zulk een behande
ling van de problematiek
draagt slechts bij tot een grote
onrust onder het publiek. Ook
de verslaggeving in de krant
draagt tot dat gevoel van on
behagen onder het publiek toe.
Een oplossing van het vraag
stuk kan m.i. wellicht worden
gezocht in een diep stilzwijgen
in alle nieuwsmedia omtrent
dit fenomeen. Hieraan zouden
alle betrokken instanties moe
ten meewerken: pers, politie,
voetbalverenigingen, sponsors
etc. Het doel van het vandalis
me, een collectieve, onderbe
wuste en onuitgesproken hang
naar aandacht, wordt dan niet
meer bereikt. Ik ben ervan
overtuigd dat die schreeuw om
aandacht aan het fenomeen
