Ministerie doet voorlopig
niets tegen parkscholen
>e ondergang van de
Tederlandse koopvaardij
MI
HP
lezers
uit de weekbladen
deQJflENE
juim jiir
'Jl
Koninklijk gezin moet
niet meer naar Lech
ELSEVIERS
DE TIJD
lINNENLAND
CeidócSouixiixt
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1986 PAGINA 5
,eerplicht-
S^mbtenaren
>p Turks
werkbezoek
LEIDEN Om een be
ter inzicht te krijgen in
je problemen van Turk
se ouder? en kinderen
net het Nederlandse on
derwijs kunnen leer
plichtambtenaren naar
'urkije om zich ter
plaatse te oriënteren.
Naar verwachting zal de
■jeerste groep van twintig
ambtenaren komend
[Voorjaar een bezoek aan
{iet land brengen. Het
initiatief gaat uit van de
landelijke Vereniging
Van Leerplichtambtena
ren (LVLA). De Turkije-
gangers krijgen gezel-
ichap van een Turkse
ibnderwijsspecialist die
levens als tolk zal funge-
DEN HAAG Er wordt niets
ondernomen tegen de plannen
om basisscholen op te zetten in
bungalowparken. Pas als de
gisteren bekend gemaakte
plannen van de nieuwe stich
ting DBB uit de hand gaan lo
pen, bijvoorbeeld als er te veel
van die scholen zouden ko
men, dan kunnen er beper
kende maatregelen komen.
Dat heeft secretaris S. van
Oosten van „De Basis Buiten"
van het ministerie van onder
wijs te horen gekregen tijdens
de voorbesprekingen. „Maar",
aldus de „Leidse" leraar uit
Waddinxveen, „zoiets zou een
wetswijziging vereisen en dan,
zo vertelde men mij, zitten we
al in een volgend kabinet".
Een woordvoerster van On
derwijs meldde gisteren dat
haar ministerie voorlopig al
leen maar afwacht. Er zal zelfs
geen vergadering worden ge
wijd aan het voor hen vol
strekt nieuwe probleem hoe
eventueel moeten worden ge
handeld als DBB daadwerke
lijk z'n scholen start.
Van Oosten geeft toe dat de
plannen van DBB ondanks an
derhalf jaar smeedwerk iets te
vroeg in de publiciteit zijn ge
komen. Hij blijft dan ook zwij
gen over het aantal bungalow-
parken (en dus het aantal
scholen) dat men heeft bena
derd voor het opzetten van
een basisschool. Waarbij het
schoolgeld in een gemiddeld
park 25 gulden per week per
bungalow zou moeten bedra
gen. De klassen met bevoegde
leraren zouden niet meer dan
twintig kinderen (ook kleu
ters) mogen tellen. Er kan
voor die scholen geen subsidie
worden aangevraagd, omdat
de scholen waar de „bunga
low-kinderen" thuis op zitten
meestal al subsidie voor hen
genieten.
Twee weken
„Wij denken aan zo'n één of
twee weken dat de kinderen
er zijn. En dat is dan geen
leerplichtonderbreking, zoals
bij de 10-dagenregeling in bij
zondere omstandigheden. Nee,
het onderwijs gaat bij ons ge
woon door, zonder dat de leer
lingen tijdelijk worden uitge
schreven uit hun eigen school
en ingeschreven in de onze.
Zoiets zou een chaos veroorza
ken in onderwijswereld. Alle
lessen geschieden straks in
overleg met de ouders en de
leraren thuis", aldus Van Oos
ten. Hij beweert dat het onder
wijsveld dat hij heeft gepolst
positief op hun plannen heeft
gereageerd.
Maar bij het ministerie van
onderwijs is men nogal scep
tisch. Hoe, zo vraagt men zich
daar af, kun je in één of twee
weken goed inspelen op de
verschillende onderwijstypes,
niveaus en aanpak die de va
kantiescholieren in hun woon
plaats gewend zijn? Hoe ou
ders straks moeten bewjjzen
dat ze hun kinderen inderdaad
meenemen naar een bunga
lowpark met een schooltje en
dat dat onderwijs inderdaad
heeft plaatsgevonden, weet
men bij Onderwijs nu ook nog
niet. DBB-secretaris Van Oos
ten: „Maar wij zullen het wel
melden als iemand z'n kinde
ren van de eigen school haalt
en zij bij onze school niet ko
men
De parkscholen zullen aan alle
wettelijke regelingen moeten
voldoen en onder de rijksin
spectie vallen. Ook de ge
meentelijke leerplichtwet-
ambtenaren zullen het bij het
doorgaan van de DBB-plannen
drukker krijgen. Parkonder-
wijs zou dus een vergroting
van de werkgelegenheid kun
nen betekenen.
APS
Het Algemeen Pedagogisch
Studiecentrum, met partici
panten van de gemeenten en
diverse onderwijsorganisaties,
is het onderwerp basis-onder
wijs op bungalowparken (cur
sussen bestaan er al) nog onbe
kend. Martijn Koekkoek, pe-
dagogisch-didactisch mede
werker van het APS vertelt in
een spontane reactie: „Het is
een oorspronkelijk plan, dus
dat moet je in eerste instantie
positief benaderen. Van het
idee ben ik niet kapot, maar ik
ben wel gevoelig voor de pro
blemen van ouders die alleen
tijdens de schoolperioden met
vakantie kunnen. Maar dat
probleem los je niet op in bun
galowparken, ook al niet om
dat dat een te kleine groep be
treft. Veel mensen gaan op
wintersport. Als je iets doet
moet dat via de eigen scholen
van de kinderen. Daar vinden
de leraren het weliswaar vaak
niet leuk om les te geven aan
een onvolledige groep, maar in
goed onderwijs hoor je juist om
te kunnen gaan met alle ver
schillen tussen kinderen".
HERMAN JANSEN
n,
TANDAARDWERK OVER TWEEDE WERELDOORLOG
OTTERDAM De ja-
in tussen 1940-1945 zijn
de Nederlandse
ipvaardij rampzalig ge-
eest. Van de 640 zee-
:hepen en 200 kustvaar-
rs zijn er respectievelijk
17 en 36 ten onder ge-
ian. Dat gebeurde vooral
[oor de gevechten in de
irote Oceaan bij de aan-
jal van Japan op het
lenmalig Nederlands-In-
lië en later van 1942 tot
|e eerste helft 1944 op de
.tlantische Oceaan. Van
12.000 opvarenden die
de gevechtsacties be-
Ikken zijn geweest,
amen er 2100 om het
/en; het grootste aantal
lij oorlogshandelingen en
Ingeveer 500 in gevan-
[enschap. Van de 6500
iet uit Nederland afkom-
tige schepelingen, vooral
ndonesiërs, verloren er
500 het leven,
en trieste balans, samengevat
it de 1400 pagina's tekst van
vee delen „Geschiedenis van
Nederlandse koopvaardij in
Tweede Wereldoorlog",
>r de zeehistoricus K.W.L.
ezemer, voorheen werkzaam
de Utrechtse universiteit,
eerste exemplaren zijn
laag gepresenteerd in het
ieuwe Maritiem Museum
rins Hendrik aan de Rotter-
amse Leuvehaven.
et omvangrijk en zeer gedo-
umenteerd standaardwerk
eeft een bijna encyclopedisch
verzicht van wat de Neder-
indse koopvaardij en haar be
manningen in vijf jaren we-
eldoorlog is overkomen. Dit
verigens in samenhang met
e operaties van de geallieerde
loten op en in de wereld-
eeën.
let zijn soms koel geregis-
reerde, rampzalige gebeurte-
issen, zoals bij een weten-
chapper past. Maar herhaal-
elijk trilt in de 1400 pagina's
och de ingehouden emotie
loor bij de schrijver. Dit voor-
il wanneer hij de zwerftoch-
en beschrijft van de schepe-
ingen in te kleine reddingsbo
ten en op te krap bemeten
lotten. Zoals van de paar op-
■arenden van de Zaandam, die
»p de oneindige Atlantische
)ceaan 83 dagen hebben moe-
et) ronddobberen, voordat zij
verden gered.
De legendarische schipper
Teun Vet op de brug van de~
sleepboot „Zwarte Zee". Vele
geallieerde koopvaardijsche
pen die na aanvallen door
Duitse onderzeeërs als aange
schoten wild zwaar beschadigd
en dikwijls brandend in volle
zee ronddreven, zijn door deze
befaamde sleepboot naar veili
ge havens gesleept.
Pas gedurende de laatste pe
riode van de Tweede Wereld
oorlog konden de geallieerde
koopvaardijschepen door het
varen in konvooien zoals er
zich op de foto een formeert in
de Canadese haven Halifax
bescherming vinden tegen
Duitse aanvallen. Tijdens de
eerste jaren vormden de kon
vooien voor de Duitse onder
zeeërs een makkelijke prooi.
Met ingehouden verontwaar
diging verhaalt Bèzemer ook
van het gedrag van de Neder
landse bemanning van de
„Mendanau". Dit schip werd
in augustus 1942 op de Atlanti
sche Oceaan getorpedeerd,
waarbij veel doden vielen. De
overgebleven Europese be
manningsleden namen de red
dingsboten, de vlotten overla
tend aan de 35 laskaren (En
gels-Indische matrozen). En
dit vergezeld van de medede
ling, dat zij niet gesleept kon
den worden en zich maar
moesten zien te redden. De
laskaren zijn omgekomen.
„Een bijzonder slechte beurt
van de kapitein van de Men
danau en zijn mede-officieren
in de eerste plaats", aldus de
schrijver.
Hij laat verder duidelijk uitko
men, dat het systeem van kon
vooivaren niet hielp. Integen
deel zelfs, want de Duitse on
derzeeërs hadden de schepen
De Zaandam,
een nieuw
vracht-
passagierschip
van de Holland-
Amerika Lijn,
werd op weg van
Kaapstad naar
New York op 2
november 1942
midden op de
Atlantische
Oceaan door
twee torpedo's
getroffen. Bin
nen enkele mi
nuten ging het
10.909 ton me
tende schip on
der. 134 van de
299 opvarenden
lieten het leven.
Deze drie overle
venden op een
vlot werden 83
dagen na de on
dergang van hun
schip door een
Amerikaans es
corteschip opge
pikt.
maar voor het uitkiezen. Een
konvooi van 51 schepen op de
Atlantische Oceaan verloor in
maart 1943 in één aanval van
U-boten 19 schepen. In 20 da
gen tijd werden maar liefst 85
schepen getroffen. Na 1943
kwam voor Dönitz' onderzee
wapen het keerpunt, toen de
geallieerden hun strijdmetho-
de hadden kunnen aanpassen.
In 1944 moest de Duitse admi
raal zelfs toegeven dat zijn U-
boten uiteindelijk toch faal
den.
Dat is de grote lijn van onze
maritieme historie tijdens de
Tweede Wereldoorlog, zoals
die in de boeken wordt ver
haald. Daarnaast vermeldt de
schrijver ook tal van gebeurte
nissen die er zijdelings mee te
maken hadden. Het kleine
eiland Malta in de Middelland
se Zee werd maar liefst 2470
keer aangevallen tot juni 1942.
Daarbij kwamen 1200 Malthe-
zers om het leven. Het was
dan ook het belangrijkste stra
tegische eiland in de Middel
landse Zee, zoals het dat nog
steeds is.
Nog één saillante conclusie
van de schrijver: „Wanneer
het aanbouwprogramma van
geallieerde escorteschepen niet
had gefaald, zou het de oorlog
hebben kunnen bekorten.
Toen dit program eindelijk op
gang was gekomen bleek na
melijk dat de voortdurende ac
ties van de Duitse onderzeeërs
sterk terugliepen. Na dit keer
punt leed de Duitse onderzee-
vloot steeds grotere verliezen".
Tussen al de trieste gegevens
één opmerkelijk menselijk
feit: op 4 april 1942 werd de
Nederlandse koopvaarder „Al-
phacca" onder kapitein R.J.
van der Laan ten zuiden van
Liberia (Kaap Palmar) door de
Duitse onderzeeër U 505 van
lt.z.I Löwe tot zinken ge
bracht. Toen de Nederlandse
bemanning in de sloepen was
gegaan en de Duitse onder
zeeër boven water was geko
men, informeerde Löwe of er
gewonden waren en of de Ne
derlanders voldoende provi
and en water aan boord van
de sloepen hadden. Hij gaf de
Nederlanders bovendien de
goede koers naar Kaap Palmar
aan. In zijn logboek schreef
Löwe: „Wij wensen elkaar
„Gute Fahrt". Ironie van het
lot, wij vechten tegen mensen
die onze taal spreken"....Ook
zoiets gebeurde, zij het spora
disch.
Samen met zijn in 1964 ver
schenen twee delen „Zij voch
ten op de zeven zeeën" over
de Koninklijke Marine in oor
logstijd heeft Bezemer met de
beide nieuwe boeken over de
koopvaardij een indrukwek
kend stuk geschiedschrijving
voltooid.
TON VAN DEN HOUTEN
K.W.L. Bezemer: „Geschie
denis van de Nederlandse
Koopvaardij in de Tweede
Wereldoorlog". Uitg. Else
vier, twee delen, 1400 pagi
na's. Prijs: ƒ150,-.
5USKE EN WISKE DE HELLEGATHONDEN
(O/Standaard Uitgeverij. Antwerpen-weesp.
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het récht voor ingezon
den stukken te bekorten
Voetbalvandalisme
Als, zoals blijkt uit de uitkomst
van de enquête die u heeft ge
houden over voetbalvandalis
me, bijna driekwart van de
ondervraagden vindt dat er in
de media te veel aandacht
wordt besteedt aan de rel
schoppers, dan rijst de vraag:
wat doet de krant met die
wijsheid? Tot dusverre is het
zo, dat deze krant, overigens
in goed gezelschap van andere
kranten, radio en televisie elk
relletje iedere keer weer breed
in de kolommen uitmeet en
daarmee de voetbalvandalen
in de kaart speelt. Want zij
vinden al die aandacht prach
tig. Liefst nog met een foto er
bij want die krijgt een keurige
plaats op het prikbord in het
jeugdhonk. Waar ik me vooral
aan stoor is dat de berichtge
ving over vandalisme ook zijn
weg heeft gevonden naar de
sportpagina's. Met name op
maandag beneemt mij dit, in
de door mij overigens hoogge
waardeerde Sporttribune, re
gelmatig de lust tot lezen. Ik
begrijp dat u niet alles kunt
stilzwijgen maar het lijkt mij
dat een en ander toch wat
minder sensationeel gebracht
kan worden. En dan zeker
niet op een sportpagina. We
zijn het er toch over eens dat
vandalisme niets met sport
heeft te maken?
A. van Dijk,
DEN HAAG.
Misstanden
In het artikel „Teleurstelling
en vervreemding hoofdproble
men ex-Libanongangers" viel
de volgende uitspraak te lezen
van kolonel Geerlings, één
vSh de commandanten van het
Nederlands Unifil-detache-
ment in Libanon en tegen
woordig kazerne-commandant
van de Johannes Post-kazerne
in Havelte: „Infanterie-eenhe-
den worden doorgaans geken
merkt door commandanten die
echt zorgdragen voor de ke
rels, de onderofficieren idem
dito". Het is de laatste jaren
gebruikelijk geworden dat het
Nederlandse volk via de me
dia wordt opgeschrikt door on
heilspellende berichten over
misstanden in het leger en dan
vooral bij de infanterie. De ge
dwongen naaktloperij bij de
Garde Jagers in Schaarsber-
gen haalde ruimschoots de
kranten en over de slechte af
handeling ervan door Defensie
werden in de Tweede Kamer
vragen aan de minister ge
steld. Vorig jaar augustus wa
ren mishandelingen van
dienstplichtigen voorpagina
nieuws. De VVDM gaf er het
Zwartboek Infanterie over uit.
Deze historische feiten plaat
sen de opmerking van kolonel
Geerlings in een bedenkelijk
daglicht.
Theunis Stelling,
VVDM, UTRECHT.
In de Haagse Post zegt ge
schiedschrijver dr. Lou de
Jong: „Als ik alle Nederlan
ders oproep Oostenrijk als
vakantiebestemming te mij
den, geldt dat uiteraard ook
voor de koninklijke familie.
Ik kan me niet anders voor
stellen dan dat de koninklij
ke familie zich het verdriet
realiseert van tal van Neder
landers, als men een even
tuele vakantie in Lech zou
doorzetten". Een ander arti
kel concludeert dat de nieu
we Leegstandswet kan lei
den tot geweld. Kraker Ge
rard: „Een speculant die
voor de derde maal laat ont
ruimen, kan iets verwach
ten. Tijdens de vergaderin
gen merk ik dat nu alle mid
delen geoorloofd worden ge
vonden". Elders de vraag of
de vakcentrale FNV op
springen staat. Voorzitter
Van den Bosch van de on
derwijzersbond: „Ik onder
ken stromingen binnen de
vakbeweging, die op de
pragmatische toer zijn. In
wezen ontwikkelen die zich
in de richting van categorale
bonden. Van de centrale
dreigt dan weinig anders
over te blijven dan een ad
ministratiekantoor". Een
grote reportage ook over een
NAVO-oefening in Noorwe
gen. Een Nederlandse mari
nier: „De Russen zijn ontzet
tend agressief. Ze zijn bezig
de NAVO dagelijks uit te
lokken. Gewoon, om de re
actietijd te testen. Er zijn een
hoop dingen die de burger
niet weet. Jullie worden
dom gehouden".
het oude nationalistische
denken, in protectionisme,
dan is het met dit wereld
deel gebeurd. Het gevolg is
wel dat ik weer in de verge
telheid duik, want wat je
daar doet, trekt niet de aan
dacht". Voorts wordt gepraat
met buitenlandspecialist Re-
lus ter Beek van de PvdA.
„Ja, wat stelt het allemaal
voor? Brinkman die in
Texas wordt verwelkomd als
minister van België. Ik draai
heel simpel mee in die inter
nationale sfeer, maar ik vind
het even heerlijk in Coevor-
den weer op mijn fietsje te
stappen". Ook een gesprek
met de meest belovende de
buterende auteur van de
laatste jaren, Tessa de Loo.
„Mijn bronnen. Ik heb heili
genlevens bestudeerd, en
dan leer je dat, wie verlicht
wil worden, de aardse be
geerten overwint en van
geen enkele waarde meer
acht. Mijn persoon heeft dat
in zich". De biljartkampioen
Rini van Bracht zegt in een
interview: „Wie gaan, als de
televisie erbij is, op de rij zit
ten tegenover de camera? De
bondsbestuurders. Die plaat
sen zouden aan het publiek
moeten worden verkocht.
Het punt is dat deze mensen
in het gewone leven onder
gaan in de grijze massa en
dat zij zich via een bestuurs
functie in de schijnwerpers
willen plaatsen".
Wim Kok blijft in een ge
sprek met Elsevier het ka-
binet-Lubbers kil en hard
vochtig vinden. „Men ver
zuimt de belofte om er vol
gend jaar 50.000 werklozen
af te halen, hard te maken
in concrete maatregelen.
Anders gezegd: de regering
wentelt in de dubbelhartig
heid tussen papieren fata
morgana's en de concrete in
vulling van gewekte ver
wachtingen". In het kader
van een drieluik over Fries
land wordt Hans Wiegel ge
ïnterviewd. „Wat een eigen
Friese televisie betreft, zeg
ik: Verzin een list, Tom
Poes. En dat is niet zo moei
lijk als we de ingang van het
kabelmedium gebruiken.
Men zal er in het westen nog
van staan te kijken wat
Friese televisie via de kabel
kan worden". Elders deze
uitspraak van de componist
Ton de Leeuw: „Ik denk dat,
hoe meer de publiciteit rond
eigentijdse kunst zichzelf op
blaast, des te overbodiger de
kunst wordt". Een gesprek
ten slotte met de scheidende
Zuidafrikaanse ambassadeur
in Nederland, David Louw.
„Met de persoon van minis
ter Van den Broek heb ik
geen moeite. Die heeft wel
een uitgebalanceerd oordeel
over Zuid-Afrika. Maar ook
deze minister is het slachtof
fer van de interne partijpoli
tiek om hem heen, al weet
ik zeker dat hij anders zou
willen".
Vrij Nederland
Vrij Nederland schrijft
over de gesloten Haagse Van
Ravesteijnschool hoe daar
ook andere onderwijsinstel
lingen het doelwit zijn van
jeugdbenden. Een mavo-le
raar: „Eenmaal heeft een
collega geprobeerd een fiet
sendiefstal te verhinderen.
Die man hebben we weken
lang op de tweede etage
moeten verbergen, want hij
werd gezocht". Elders een
gesprek met de scheidende
voorlichter Jan Jager, die
vier ministers van Sociale
Zaken heeft gediend. „Ik
heb bezwaar tegen de ge
woonte van sommige colle
ga's nieuws te bewaren voor
de Vara radiorubriek In de
Rooie Haan. De Koning
komt er ook graag en vaak,
maar ik zorg er altijd voor,
dat noch de Tweede Kamer,
noch de rest van de pers
verrast kan worden door
wat de minister voor de mi
crofoon meedeelt". Ties
Kruize blikt terug op zijn
hockeycarrière. „Ik zeg al
tijd: de wedstrijd heb je niet
in de hand, maar je eigen
conditie wel. Ik erger me
kapot aan spelers die niet fit
zijn".
Biljartkampioen Rini ven
Bracht in De Tijd: „Wie gaan,
als de televisie er bij is, op
de rij zitten tegenover de ca
mera's? De bondsbestuur
ders".
In de Groene Amsterdam
mer aandacht voor het fi
nanciële geknoei in de wo
ningbouw. De voormalig di
recteur financiën en econo
mische zaken W. Verbaan:
„Er was op het departement
een klimaat geschapen
waarin dit allemaal mogelijk
was. En iedereen deed mee.
Elke afdeling legde er eer in
om zoveel mogelijk geld
naar binnen te slepen. Je
ging naar de minister van fi
nanciën en als je het dan
handig bracht, dan ging er
wel weer een la open". Het
blad brengt een debat tussen
de PvdA-kopstukken Bart
Tromp en Lolle Nauta. De
eerste: „Het lijkt wel alsof de
PvdA ergens op de maan zit,
en niets te maken heeft met
het feit dat ze in Nederland
zit, deel uitmaakt van het
westelijk bondgenootschap
en dat ook steunt". De twee
de: „Ons lidmaatschap van
de NAVO verplicht ons toch
niet om alle ideologische
flauwekul uit Amerika te
slikken? Een grotere zelf
standigheid van Europa, dat
is de moeizame weg die we
moeten proberen in te
slaan". Elders zegt advocaat
Willem van Manen die in
Zuid-Afrika als waarnemer
het proces tegen Helene Pas
toors heeft bijgewoond: „Het
ging er deftig aan toe. De
réchter heeft zijn stem nau
welijks verheven. Dat ging
in nazi-Duitsland wel an
ders. Daar maakten de rech
ters duidelijk dat ze de ver
dachten zelf wel wilden
wurgen. In zekere zin zou je
zeggen: Deden de Zuidafri
kaanse rechters ook maar zo.
Al die keurige franje kan
misleidend werken".
De Tijd praat met de om
streden ICTO-voorzitter
Janssen van Raay, die weer
Europarlementariër is ge
worden. „Mijn motief is be
zorgdheid over Europa. Als
,we zouden terugvallen in
Hervormd Nederland stelt
vast dat het racisme in Euro
pa voortwoekert. „De apart
heid is geen smet op de wes
terse beschaving, maar het
hart ervan. Het is de lens
waardoor je het geheel kunt
zien". Elders aandacht voor
de hulp van de Groningse
kerken aan vluchtelingen.
Woordvoerder Van Tilborg:
„Als de Vreemdelingenpoli
tie de mensen wil weghalen,
kunnen we een kerkdienst
beginnen. Ik zie dat niet als
misbruik van de dienst. We
willen onrecht door gebed
tegenhouden. Een beter ge
bruik van het gebed kun je
toch niet maken? In geval
van nood bidden we de poli
tie de kerk uit". Een vraag
gesprek ook met componist
en radiospreker Konrad
Boehmer. „Van alle Europe
se volken is het Nederlandse
veruit het luidruchtigst. In
geen beschaafd land wordt
zoveel lawaai geproduceerd
als hier. Of je nou thuis zit,
in de trein, op straat, er
wordt lawaai over lawaai
heen gemaakt".
